장음표시 사용
281쪽
Artis XXVII. An Papapossit disp.rra. consau. a si
r. Cor. 3. unus Pontifex potest mutare , qu Malius ordinauit, quia par in pave in imperium non habet . Cum ergo Suminus Ponti sex quisquis ille sit)aecli an. lis sit Petro in potestate , nectatu est concedat ius a sortiori aequale est e cuilibet Apostolorum . Si enim silc cedit in eandem potestatem Petri qui princeps erat, & vertex omnium Apollo lorum non potest dubitari, quin trabeat, si non maiorem, saltim aequalem S. Thoma. potestatem cum caeteris Ap Olioli S. Huislib. q. Poterit ergo Pontifex mutare quae Apostoli instituerunt tunc conuenientia suis Emesiis. Dato enim Apol li gradus prohiberent in matrimonio , quia illa non essent moralia, sed . iudicialia , fallim quo ad tot graduS, posset Summus Pontifex dispesare inde potetia talibus gradibus,& variare. A fortiorit Cecclesi. poterit si non sunt traditi gradus a c. 73.&ιε. Christo, nec ab Apostolis, sed ab alio Felin. c. I. Summo Pontifice, vel concilio . Pote- de consti. rit ergo statutum Concili j generalis Abb. c. si- de prohibendis gradibus in ni atrimo gnifica. de nio: sicut & Innocen. 3 cassauit con electio. stitutionem totius . Ecclesiae de non Tor. cre. contrahendo intra 7. gradum, reduceniib. 3, c. 2 do usq; ad 4. Extra. de confan. & a'. c. Non debet. Et capit. supra allega Catha. co tum. Sunt quidam. 2 s. q. I. non est, Ibi enim dicitur,non pos-dib. 6. c. 12- se Pontificem mutare, quae Christus , S qus Apostoli dixerunt de intentione Christi , vel de imandato eius , si Reessent moralia, siue caeremonialia. Item: nec posset mutare illa moralia quae Apostoli tradiderunt, quia talia sunt naturalia: sed tamen alia caeremonialia vel iudicialia quae Apostoli tradiderunt ex suo, non ex Christi mandato, posset Summus Ponti se X mutare , cum sit aequalis potestatis cuΑ stolis . Habet tamen Ponti se
Christi Vicarius potestItem interpretandi, & declarandi ius Diuinum, ubi suboritur difficultas. Ex omnibus his habes, quomodo illi,qui causam regis Angliae defendebant nostris teporibus, dicentes Summum Pontificem non potuisse dispen
sare in primo gradu . altivitatis , Υῖ
quis duceret relictam fratris , grauiter desecerunt. Si en tua potest in primo gradu coris anguinitatis, ut duo fratres inter se, data dii petis allone , con-l ungantur, a sortiori in gradis a mimatis. Qui enim potest quod maius ,&poterat minus: sed consanguinitatis vinculum, maius est assii istate: quia noest .istinitas, nisi propter consanguinitatem,cum non sit de iure Diuino, neque naturali. prohibitum quicquid
dicant Ludou cus Gonaea. consit. s I.& Hieronymus Gratus, consi. I. 2. VGlu. & Parisius consi. I sq. volu . q. Isti omnes errant dicentes matri. cu relicta fratris esse prohibitum tu. Diui. dc. naturali. Non licet de potentia ipsius Pontificis dubitare , sed absque dubio tenendum pulse disipensare . Instar enim sacra legi j est de hoc dubitare, ut ait B. Anton mus . Nam Christus non
bonus esset paterfamilias ut ait Ricardus nisi reliquisset sucesib rem suum in Ecclesia, qui posset prouidere in omnibus occurrentibus, Sc dispesare in istis. Sic etiam Giet. I loco
citato. 2. 2. q. I sq. art. s. & Armilla in verbo Dil pensare. f. s. Et hoc confirmatur expressa concessione Leonis Io. qui dedit fratribus ordinis sancti Aug. quod cum his, qui in primo amnitatis gradu scieter,
aut ignoranter contraxerunt, modo
notorium id non fuerit , neque in iudicium productu , dispensare valeant ut de nouo contrahant ,& in eodem
item contracto matrimonIo remanC
ant , prole quin etiam legitima . Haec adducuntur a Rosten .m libello matrimoni j regis Angliae in principior Et quod potuit fieri dispensatio in casu
illo regis Angliae, a Clemente 7. dis nitum eli contra Parisienses, quam videin Castro. de lege poenali lib. I. c. I 2. haec est magna concessio, & quo ad sorum conscientiae in casibus grauissimis multum necessaria , Sc post concilium Tridentinum, quia cum omnia religiosorum priuilegia sint confirmata afanctiss. Papa Pio Quinto per proprium motum in illis quae non con-
bio I. Error ca- non istaruS. Antono
Ricardus a Caietana Armilla. Concessici
282쪽
dispensatio quo ad animae forum non est ablata per concilium, poterunt re- ea uti maxime in nouo orbe, ubi specialiter data sunt, & concessa quaedam quae in antiquo orbe non lunt permisi,neque sunt ita necessaria, de quo alibi in declaratione priuilegiorum . Sed contra ultimam conclusi nem videtur expressa determinatio Pontiscis. Extra. de res . spol. c. li-
bitato. teras . ubi dicit Pontifex aliquos esse iuris Divini gradus, in ivibus non possit Pontisex dispensare. Et glo. ibi declarat esse gradus illbs Leui. I 8. si emita textus intelligedus sicut glo. vuld,
ruit quicquid nos diximus in q. Quod si non est intelligenda glo. de illis: in Leui. videamus quid textus intelligat prohibitum iure diuino, in quo non psssit Papa dispensare . Solutio. Re on. Primo glo non admitten--tra glo. do. Ille quidem glossator,neque te X- tum intellexit, neq; quid sit vete ius diuinum calluit. Quorsum obsecro
ius diuinum legem veterem declarati, in eamque Papam non posse dispensa re , cum taliviam non sit lex, neque
alicuius momenti,aut roboris modo .
Lex enim a ligando dicitur ,& ius divinum : quia ius & fas dicit : sed iam lax vetus non obligat, ergo lex dici non debet. Item neque ius dicit: quiano illa operanda quae ibi scripta sunt,
cum mortua sint,& cum honore sepulta . Ad textum igitur respendebimus Abulen. ficut dominus Abulen . iuris peritus , Theologusque respondet. q. IS 3. super 8. cap. primi Regum : qui ait, s. quando Summus Ponti x dicit, Papam non posse dispensare in iure divino, si per ius diuinum intelligantur 'illa , quae fuerunt posita in Leuitico , non potest, id est, non expedit D dispe. set. Et probat: quia infertur ibi, non potest, neque consueuit in illis dispeniare. Quorsum addidit Pontifex ,non consueuit, si non potest simpliciter d i spensere ρ Certum est non esse con-e suetum dispensare: quia consuetudo non esset, ubi potentia denegata est.... Et fic intelligit ibi textum, sic debere
to Summus Pontilax de plenitudias suae potestatis potuerit dispensare iaomnibus illi, gradibus, & possit, non, amen expedit dispensare sicut dixiamus . Et sic intelligitur, non potest , id est, non honeste potest : quia non expedit : nam eo quod stante hon state, non potest fieri dispensatio in illis gradibus, quam honestatem sum mus Potifex obseruare habet, dicitur ibi absolute, non potest dispensare a quia non. consueuit id facere r.ficut quando duo sunt iuncti in matrimonio , & est impedimentum inter eos. auo non pὀssunt stare, compelluntur se amul stare . Et dicitur se, etiamsi se
tentia excommunicationis compellantur, potius debent eam subire, quam carnaliter commisceri : tamen si Papa
tunc dispensasset illud praecipiendo,
non esset opiis sententiam excommunicationis subire : quia ex hoc quisἡ 'Summus Pontisex compelleret Gul stare , & praeciperet debitum reddere' illis,qtii impedimento Occulto non possunt stare, in quo Papa potest di- 'spensare, ut est in gradu prohibito assinitatis,vel consanguinitatis, vel quando est impedimentum criminis, vid tur dispentasse. Verum non iudicatur dispensasse: quia dicitur debere potius subire sententiam excommunic tionis,quam consentire in redditionadebiti: ergo causa est, quia licet posset dispensare, non consueuit tamen. Et
in illis quae non consueuit, quia non uatit. Imexpedit, neq; est nonestum dispensare, dicitur quod non potest dispensare , quia dissiculter id facit: sicut a simili in Evangelio dicitur: non potest di- Solatio is, ues intrare in regnum C lorum,idest, difficulter potest : sic no: a potest Papa dispensare, quia disti culter potest, eo 'rio expediat. Attamen ego do alia solutionem dice do, quod verbum,potest , intelligitur secundum rigorem rvt ita sit , quod non possit dispensare Papa in gradibus prohibitis iure Diuino,nain tales solum sunt illi, qui de prohibiti sunt iure naturali, ut supra diximus, & in illis qui iure naturae
prohibiti suut, non potest Sumna
283쪽
Pontifex disipensare: sicut iure diui- ARTICULUS xxv I IL
no,est prohibitus gradus ascendent tu, S descendentium , in quo non poli et de plenitudine sua: potestatis Summus Ponti sex dispensare: quod si dispensaret, lactum non teneret. Sed ista solutio licet sit bona non est ad propositu ni: quia ibi in textu questio petita erat de gradibus non ascendentium , aut destendentilina , sed de 3. vel 4. gradibus consanguinitatis, quos constat esse prohibitos solum iure positivo, hac de cauca dici potest 3. ad
textum: suminu Pontificem ad diixis se opiniones diuersas circa dispensa tionem graduum, inter quas ν , quod
in gradibus Diuina lege prohibitis no possit Papa dispensare . Uerum non sunt gradus illi, de ovibus quaerebatur, Diuina lege prohibiti, sed solum iure humano. Uico uid autem sit de ratione illius textus quia sicut supra diximus ) ratio dissinitionis Pontificis , quam assignat, non cit necessario tenenda: quia loquitur tanquam ho
tifex , ideo nihil facit contra illa uae diximus. Tenemus enim eius di senitivam sententiam ibi datam, tamen rationem , propter quam data est,no est necessarium tenere, Et nihil contra superius dicta ex illo haberi potest amplius , quam si vitiis olius id dixisset. Manet ergo conclusio firmiter tenenda, nullum gradum Leui. modo obligare infideles Gentiles, nec tunc obligasse . Item nullum modo obligare Christianos, nisi quia ab Ecclesia iunt prohibiti. Et tandem in omnibu , siue primus, siue secundus, potest Papa de plenitudine suae potestatis dispensare Iicet non expedi t sine necessitate. In quo valde deceptus est Uiglier. qui in suis Theologicis instit. capit. I 6. 6. I. ver. 9. dicit, non posse di suensari in casibus expressis Leui. I 8. Et dicit non poisu, Vt quis pos et cum uxore fratris mortui sine liberis cuius contrarium per Clemen. 7. distini tum est in ma
trimonio Regis Angliet, ut dictum est.
An matrimonium ratum inter in M. Ies sit indissolubiti.
E Q v I T v R vltima 'quaestio huius secundae partis. In quibus casibus matrimonium
infidelium dato sit legitimum) dissoluatur. Nam ex hoc quod aliquando distblui potest apud infideles: posset aliquis
dubitare, utrum inter infideles sit matrimonium, cum non sit omnino indissolubile,ut apud fideles ob quod opor it et latius disputare. Et primo quaerituri. Ure hin matrimonium Infideli una contractum, Riconflamma turn inter legitimas. personas sit dissolubile post legem datam a Christo de indis Matth
solubilitate matrimonii. Si enim in- '
dissolubilitate habet in se verum matrimonium, seqttitur quod si inter infideles vertim est matrimonium ut diximus 3 nullo modo amplius diilblui posse,quam apud fideles, Et si dissolu- supra icibile est apud infideles alio modo qua hac p. arriapud fideles,prouatur non esse matri- I.&2. monium verum inter infideles, cuius contrarium ostendimus. Quare operae pretium erit breuiter repetere, unde matrimonium habeat in dissolubilitatem,ut ea cognita, & a quo, intelligere possimus quis dissoluere possit,& quomodo . Pro solutione sit prima
I. conclusio. In dissolubilitas in ma- I. concitatrimonio siue apud fideles, siue apud . infideles, non est de rure naturae, sic is
omnes non obseruantes eam peccent,
seclusa lege aliqua, sed est de iure Diauino Euangelico, Christo praecipiete,& declarante indisssolubilitatem. Pro- Ratio. batur. Nam ut saepe diximus ante aduentum Christi in lege naturae , &in Iege scripta , & tandem a creatione Vi. Vista mundi, semper fuit matrimonium,ta in institu. men non fuit indistblubilitas, ut con- Τhe caiustar, ergo non est de iure naturae , non i6. g. .
enim est credibile, talem indiflblubilita ' 'tatem esse M iure uaturae , di quod in
284쪽
stabui Ilo non seruaretur. Probatur allumptusn: quia repudium ut dic- Supra ar. mus suit statim a principio,& per re-xo. & Ir. pudium dissoluebatur matrimon Ium,& repudiando non peccabant, ut supra probauimus: sequitur ergo in distolubilitate non esse ex iure naturie: alioqui vel non dissolueretur vere per Iepudium, vel si dissolueretur , nullum millet matrimonium inter Gentes : quorum utrunque falsum est . Patet
quodlintulimus Nam si indissolubilitas de essentia eius est,ubi non fuerit essentia, neq; illud,cuius essentia est ,
sicut ubi non erit anima rationalis,neque homo Matth. s. Secunda pars coclusionis probatur. R is. Nam Christus legislato voluersalis manifestauit matrimonium indis lubile,ostendens nulla causa licere uxorem dimittere: & modo non ditatuitur per repudium, ut patet ex Ecclesiae determinatione, in c. Gaudemus . Extra,de diuortij1. ex sententia Christi id dissinientis: sequitur ergo indisset ubilitatem matrimonij solum esse ex praecepto Christi dicentis, Quos
Deus coniungit, homo non separet. Conclu. a. Secunda conclusio. Si in aliquo casu matrimonium legitimum dissoluitur, siue sit apud fideles, siue apud infideles, solum cst ex interpretatione verborum Christi, in quibus ipse, qui indisolubilitatem matrimonii praece Ratio. pit, di tui posse declarati it . Probatur. Matrimonium legitimum, per verba de praesenti ante contum matIo- nem inter fideles contractum vere dis. soluitur per ingressum religionis, Ut S. o. 1.1 determinatur in c. Verum. Extra de q. 88.&in couersione coniuga. & inter infideles q. d. 38. per conuersionem unius ad fidem: alio nolente cohabitare, vel non. sine contumelia creatoris, vel sine hoc quod . fidelem pertrahat ad mortalis, ut patet . Extra, de diuortijs . c. ant O . tamen nullus potest in lege Chritridis ensare, vel aliquid mutare, ncque tota Ecclesia simul, ut diximuri nisi solus Christus. ergo quandoquidem matrimonium veru dissoluitur, erit per Dei concessionem, qui fecit matrimo-
Tertia conclusio . Quod matri in nium ratum non consummatum inter fideles contractum per ingressum religionis dissoluatur solum ,& l con summatum nullo modo distatuatur, habetur ex dictis Christi. Probatur . Christiis Matth. I9. in dissolubilitate matrimonii ostendens , dixit. Erunt duo in carne una. Itam iam non sunt duo, sed una caro . Q os ergo Deus coniungit, homo non separet. Signias cauit ergo illlam indis lubilitatem esse propter unitatem carnis: & barcvnitas carnis non est nisi per carnalem copulam . ergo voluit determinare Christus . matrimonium eonsummatum esse in dissolubile: sequitur ergo ex verbis Christi talem iudi Glubilitatem non esse in matrimonio non c6-
summato. ergo dis lui potest, εc non ob aliud nisi quia ex verbi, Christi id colligit,& intelligit Ecclesia, ad quam
pertinet declatare mentem Christi inscriptura . Sic Λlexander 3. in capit. Verum dicit cum non fuissent una caro simul effecti potest unus ad Deum transire. & alter in seculo remanere . Et idem in c. Ex publico. eodem tit. dicens. Sane quod Dominus in Euangelio dicit, non licere viro,nisi ob causam sornicationis uxorem suam dimittere , intelligendum est secundum interpretationem facri eloquij, de his ,
quorum matrimonium est carnali copula consummatum. Et si non esset ex Interpretatione sacri eloquij, indista-lubile manifestans consummatum matrimonium : & solubile in aliquo casu non cosummatum , nunquam Ecclesia
decreuishi dis lui per ingressum religionis: quia nullo modo posset aliquid contra Christi praeceptum dissi-nire: sed ex verbis ipsius Christi intellexit dis lui posse matrimonium
non consummatum. Et quia intellexit per verba Christi consummatum .
non posse dissolui per ingressum religionis, declarauit ut patet, quia licet
intrauerit alter coniugum monast
rium, & professus fuerit, non luitur
285쪽
Artio. XXVIIIAn matricin Ue.sit in disso L. s
27. q. t. c. coniugatorum , cap. Verum, Et cap. sunt qui, Vxoratus, ubi dicitur, quod non licet& c. aga- uni sine licentia alterius intrare mo-thosia, & c. nasterium et quod si lingrediatur etiam si quis,& cum licentia: tacta soluitur matrimo c. si vir, & nium. Coii clusio est ex prella in cap. c. si tu ab- Ex parte tua. de conuer. coniuga. l)istines, Sc c. citur. ibi . Consultationi tuae taliter quia, & c. respondemus, quod ex quo matrimo- scripsit. nium de praesenti inter legitimas personas contrahitur, illis vitae utibiis, in nullo possit casu distolui, ut vivente reliquo, alter ad secunda ota transmigret , ctiamsi virus fide tu , inicet quos
est ratum corugium, fiPICl l laetetὶctis, S nollet permanere crina ait Cro lingcontumella creatoris: msi forte secus feret ex reuelatione diuina , quae superat omnem legem: sicut a quibus . dam sanciis legitur esse factum. Hic intextu. Ex hoc habetur , nullo modo matrimonium dissolui, nisi in casu quo Christus insinuauit ditio luendu , ex verbis, vel reuelatione facta . Et si Michael de Medina in suo de celibaru, lib. c. 87. probare cotendit dissolui
matrimonium ratum non chra luama
tum per ingressum religionis ibitina iure humano . Vide ibi. At quia factum est a quibusdam , qui sbium habu runt sponsas de praesenti, & nondum
cognouerant eas carnaliter , transeundo ad religionem , qui allegantur in capit. Verum. Et capit. Ex parte tua. ubi summi Pontifices in loco Dei positi, cognoscentes voluntatem Dei , declarauerunt ex intentione Christi fuisse matrimonium ratum noeonsummatum solui, solum per ingressum religionis inter fideles, consummatum autem non. In quo Socinus consilio 28. volumi. I. & Decius Error ali- in c. Q iae in Ecclesiarii. de coniti tui. quorsi ex & Hierony. Grat. cons. I. vol. 2. Sc LO- iuris peri. hedus, coni . s O. errauerunt, dicente Setiam consummatum per Papam posse se dissolui, ut alias te igimus in hac 2. p. art. 8. in fine. ' Est hic rei sciendus Erasini error in c. 7. epistolae ad Romanos , qui putat matrimon Iu ratum non consummato non dissolui per ingrestum religionis Et Franciscus Torrensis in lib. de 6. synodo idem videtur sentire cum ait matrimon. u ratu Non consummatum , iasi dirimi per ingressum religionis : sed tales sic copulatos, qui cum possent non se miscuer ut uxoribus, & deinde ad austeritatem vitae Apostolicae se trastulerunt iudicat
Ecclesia , S: Romanus Pontifex tales in matrimonio non consensiisse, & etiaad eundem errorem videtur accedere solennis doctor Henricus quolib.
tum per ingre sitim religionis non solui : sed vinculum semper manere, Psi quis obiiciat , O manens intaculo , potest alium ducere,& est verum naatii monium: S si primum non est solu- tu in illa h ibcret duos viventes viros
lcgltimo S : concedat quia non Inconuenit duos habere,unum carnalem, &alium spiritualein , haec Henricus de Gaudauo: Ied tamen male ob id tenendum est,& se iaciendu & loquendii,
do in Concilio Tridentino dissi nitum
ti ultio, mi verbo Diuortium. q. Sc Gatharino, ibis. contra Caieta. c. 3- veram c6 clusionem c fle, Summum bon-tifccm non poste dispensare in matrimonio rato, et Iasi non fuerit contum-.
matum clula solum distolui pote it per ingressum religionis,& non per dispen Soto de iusatione Pontifcis. Et quidem si posset sit.& iv. li.
Papa dispensare, quare & Episcopus r. q. 2. artis non pollet in sua dioecesi , cum non sit L&In4. d. c interdictum Nam omnia quae po- 32 q. VnItest Papa in uniuerso , potest Episco- ca. ar. 3. iupus in sua dioecesi , nisi sit ei interdi- fine.ctum . Et hoc ifando in iure nati itali, Episcopus & DHuno. Sic Magi iter Uicto. & Soto in sua dioede luit.& iv. lib. IO. q. I. art. II. Et an- cc si stando te illos Nicolaus de Cusa Cardinalis in iure na- lib. 1. de Concordantia catholica c. I. turae,&di Et Abulen . Matth. i5. l. 87. Ad id est uino po- texi ii s A na ct et 1 Papae d. r. I. c. Li no uo. test quae Deqtio nos super Paulu ad Romanos. Papa i uni 4. Conclusim Infidelium matrimo- uerso ornium legitimum, verum & consumma be .
t ut dii;olui posse in tribus casibus Abulan. positis
286쪽
secvnga Tars speculi coniugismni
II. 1. de si positis. I.Cor. 7. habet Ecclesia exin-cra. p. II. lentione Christi loquentis per Apoc .p. II. stolum. Probo. Eccles1 a determinauit solui posse matri mo .aium consummatum infidelium, in illis tribus casibus ut patet in c. manto . Extra, de diuortijs,& pro causi, Sc ratione adducit Paulum : sequitur ergo, g, si disibi uitur matrimonium, non est per Ecclesiae praeceptum, sed per dispensatione. Ratio 1. Secundo. Ille solus potest matrimonium verum, legitimum & consummatum distatuere, qui legem dedit de Matth. is eius indi lubilitate: sed solus Deusdedit cam , ut diximus in prima conclusioner ergo solus ipse potest di sibi uere,& Ecclesia declarat distatui in illis casibus, & vere dissoluitur : sequitur illud esse ex Christi verbis, per se, vel per Apostolum dεclarantem , seu dispensantemin tali iii dissolubilitate. Alioqui nisi ex Christi, vel Apostolorum verbis haberet Ecclesia, non posset dis luere matrimonium, quod se- Deceptio fuit contractum inter legitimas Ioa . And. personas . In quo deceptus est Ioan . α Panor. And. alias pater canon istarum dictus, ob doctrinlim in c. Quod votum . devoto,& voti redemp. in s. qui asserit, posse Papam instituere , t per secundum matrimonium consummatum irritetur primum ratum non consummatum,quem sequitur Panor. in cap. Ex publico. de conuersio. coniu. Aberrauit enim, quia si per ingressum religionis dis luitur, est : quia habuit a Christo , & non habet quod per aliud
Et pro debita intelligentia Pauli ,
in medio proponamus eius verba,quga. Cor. 7. talia sunt. Si quis frater Oxorem habet in idelem, θ' hac consentit Labitare cum isto, non dimittat ictam . Etsi qua mulier habet virum infidelem , hic cousentit habitare cum ilia, non di
mittat virum. Sanctificatis ony enim
mir infidelis per mulierem Adolem, onctificata eLI mulier insidetis per virum Irilem . Liuod si fidelis discedit ,
discedat. Non enim seruituti subiectus est frater,aut foror in huiusmodi. Haec
ibi beatus Paulus. Ex quibus verbis colligit Ecclesia,ut patet in cap. Quanto. Et pater Augustinus,& omnes alij D. Auga.
doctores intelligunt, op matrimonium legitimum,& consummatum, inter infideles di sibi uitur in tribns casibus .
Quando alter infidelium conuerti- r. Casiis. tur , & infidelis , non vult simpliciter cohabitare fideli, fidelis potest aliam ducere, & dis luitur matrimonium: quia beatus Paulus dicit. Si non vute cohabitare . θ' discedit,discedat. -Non enim seruituti subiectus e t fratθr, vel 'soror. Si ergo non est scruituti subiectus fidelis,si infidelis discedit, & nolit cohabitare, matrimonium diis luitur:& fidelis potest aliam ducere . Alioqui si non posset aliam ducere fidelis , esset seruituti sub1ectus. Magna prosecto seruitus esset, si necessario deberet sequi alienam voluntatem, siue iustam, siue iniustam: quia fidelis teneretur infideli recedente continentia seruare. Cum ergo beatus Paulus dicat , Fratrem fidelem, vel sororem seruituti non subiectam, sequitur per diascessum infidelis nolentis cohabitare
fideli matrimonium dis tui, & licite
fidelem, aliam ducere, relicta infideli . Secnndiis casus est, quando infide- Casus r. lis, vult cohabitare, fideli, licet non velit conuerti, sed tamen non unit sine contumelia creatoris : tunc etiam dissoluitur, nam sicut per hoc quod infidelis simplieiter non volebat cohabitare sideli matrimonium di lueb tur, in isto secundo dasu,pereontumeliam creatoris dis luitur, etiam si infidelis velit cohabitare. Hoc probatur ex dictis Apostoli, quia ait. Non esrsdelis fruituti subiectus: non tenetur continentiam seruare , si discedat infidelis, & non velit cohabitare, sed quando infidelis vult cohabitare ,& non sine contumelia creatoris, perinde est, sicut si infidelis recederet, Scnollet cohabitare : ergo cum matrimonium dissbluatur in primo casu , etiam disibi uetur in secundo : nam fidelis,tenetur vitare contumelia creatoris & potius mortem sustinere. Se
quitur quod tenetur prohibere infideli.
287쪽
Artic. III. Au matri. in fidei sit in dissolu.
deli,creatoris contumeliam . Quod si noluerit desistere, tenetur ab infidelidisce dere,ne videatur approbare contumeliam creatoris:sed si discedendo, non posset aliam ducere, seruituti subditus esset. sicut si nolente simpliciter cohabitare , non posset aliam ducere . Perinde est enim non velle simpliciter cobabitare,& velle, sed non sine columelia creatoris. Et cum in casu primo dissoluatur ex verbis, L. Pauli, qui dicit,fratrem,vel sororem fidelem, noesse subiectam seruituti: etiam diffoluetur in secundo, quia si non sblueretur,esset subditus seruituti fidelis: qa
teneretur continentiam seruare, cima nullo modo debeat cohabitare cum contumeliam inserente creatori.
Casus tertius est, quando infidelis cohabitare vult fideli: sed. pertrahit eum ad peccatum mortale, cum fide delis,non debeat manere, si timet sibi de periculo: qilia tenetur sub morta- Ii vitare periculum peccati mortalis, debet cogere infidelem, ut desistata scandalo, & tali pertractione, quod si non vult desistere , debet fidelis discedere, per quem discessum,dissoluitur matrimonium : quia ex R. Paulo, non est fidelis seruituti subiectus, sed si infideli nolenti desistere, a pertractione ad mortale, fidelis qui tenetur disced ere, non posset aliam duceres, esset seruituti subiectus, quia ad continentiam seruandam obligaretur. sequit ur ergo, quia no est seruituti subiectus, quod poterit aliam ducere, quia ita est, sicut si infidelis, potest conuersionem fidelis , nollet simpliciter cohabitare . Et isti duo ultimi casus licet non sint expressi in B. Apostolo, per quos matrimonium dissoluatur: sed tamen quia primus explessus est,& clare positus, & alii duo euidenter
sequuntur ex primo, sicut declarat B. P. Augii. Ambro.& Gregorius, consequens est omnes tales casus esse ex
sententia Apostoli. Et si c determinatum est in cap. inanio. de diuortijs. . Non tamen silentio pertranseundum est, quod Ioas. Arboreus .ε. lib.Theosophiaec. 1 o. docet tanquam probabile, nullo modo pos e matrimonium dissolui legitimu excepta fornicationiscausa: qa relinquit arbitrio legentis , an dis bluatvr in supra dictis casibus . Sed quicquid ipse dicat, dubitandum non est, quin dissoluatur in casiis bus citatis, quia haec est doctrina fanctorum, & omnium scholasticorum. Antequam procedamus ad decla- I. Obiere rationem in speciali, est opponendum argumentum, quia videtur non disii lui posse etiam in illis tribus casibus :na si dissolueretur, maxime quia beatus Apostolus loqueretur ex intentione Christi dispensantis in lege data de indis lubilitate, in talibus casibus , alio iiii apostolus Paulus, nec PetruS, imo nec omnes Apostoli simul possent dispensare , vel mutare legem latam a Christo de in dissolubilitate matrimoni j: sed videtur quod B. Paulus illa
verba non dixerit ex intentione Christi: ergo ex illis non potest Ecclesia argumentum sumere ad determinandum atrimonium consummatum di sibi ui in illis casibus. Item, quia non est nisi unus cassis Obie'. x. solum expressus in beato Paulo, quor Vide Mi- sum extendit Ecclesip ad tres casus chaele de Et probo quod beatus Paulus illa no Medina indixerit ex intentione Christi. Nam an- suo de Caete illa verba in eodem cap. dixit. libatu li. ς
cipio non ego , sed dominus uxorem viro nou recedere. uod si recesserit, maneat inupta. Ecce declarauit indissolubilitatem matrimonii ex intentione Christi. Et subda. Ain dico ego,
non dominus . Si frater uxorem
habet infidelem, is Lec consentit habitare cum illo, non damittat illam . Et si qua mulier, isc. Constat ex Oontextuli ters quando beatus Paulus loque batur iun, G, n loqui nomine Clitasti, neq; de intentionc Christi, quia ait.
Dico ego,non dominus, cuin tamen ante Doctorea dixerat. Dicit don uita, non ego .. Se- d. 38.
quitur ergo nullo modo dissolui posse Medina amatrimonium. in illo casu Apostoli. resti. q. , Nam quando nos concedimus dissolui cati a. s posse, est per hoc, 9, credimus per ali- ad a. qua verba dicta de intentione Christi, '
dispensatum esse in indiliblubilitate
288쪽
a a Secunda Pars speculi Aoniugiorum.
matrimoni j, sicut diccbamus spri, quado matrimonium non est consummatum inter fideles, diliblui per professionem religionis. At verba B. Pauli ut Patet ex litera dicta videntur non ex intentione Christi, sed ipsius :ergo nullo modo per talia verba dissolui potest, vel oportet dicere R. Paulum polle dispensare in lege Christi, quod eil falsum.
Solutio. Ad hoc dicendum,veru esse B. Paulum ita in cap. I. Corinthiorum I. at lega. Si frater Adelis uxorem habet iu- fidelem. cte. dixisse illa verba ex intentione Christi, per quae Ecclesia intellexit.matrimonium legitimum consummatum inter in fideses , distblui poste, & determinauit ex eisdem ver- Abulen . bis Pauli in cap. Quanto. Extra, deI. Reg. v. diuorti j s. Et quando argumentaba- q. 29. mur, talia verba non fuisse prolata aB. Paulo ex intentione Christi, eo' cum primo dixisset. Mulieri nupta praecipio non ego, sed dominus a viro norecedere. deinde de infidelibus dicite
contrario . Dico ego, non dominus. Si frater fidelis. o c. dicimus verum esse , talia verba ibidem proposita . Sed dato ipse B. Paulus dicat, Non dominus, sed ego. non sequitur verba, ex quibus ditio luitur matrimoniu, non esse prolata ex intentione Christi. Declara -- oportet diligenter notatio mentis r θ B. Paulus nuptis voluit declara Apostoli. re, quomodo non licebat separari a vi. ris suis . Et ob hoc dixit, Pracipio non ego , sed dominin . Et postea volens dicere, quomodo quando unus conuertitur ad fidem,& alius non, debet fide-- lis cohabitare infideli volenti cohabi- tare,& quod non debet discedere,etia Nota. non conti Urtatur, dicit, Dico ego noudominus: quia si non haec dixisset, crederemus esse Dei preceptum , fideli, de cohabitando insideli, qui non vult conuerti: sicut est praeceptum fideli, ι de cohabitando fideli, ut ipse dixit: Ied
tamen non tenetur fidelis cohabitare
infideli, qui, non vult conu Crti, licet pollit cohabitare quia per fornicationem illam spirii ualem , quia non vult conuerti, matrimonium dilioluitur, quantum ad mutuam cohabitationε . Glo. inter Et fidelis, non tenetur cohabitare in- linea.
fideli, etiam si ipsa velit cohabitare si- IOL Arbone contumelia creatoris,& sine hoc,s, ream suo pertrahat fidelem, ad peccatum mor- li. 6. theo- tale. Sed est consiliu in beati Pauli, ut so. c. Io. cohabitet fidelis, infideli, ut 1nfidelis Abuleti. sanctificetur,id est ut ex cohabitatione I. Reg. g. conuertatur infidelis . Et volens con- q. 32. silium explicare de simul cohabitando fidelem,& infidelem,dixit, Dico ego,no . dominus. Et prius volens explicare praeceptum fidelibus coniugatis, de simul cohabitando dixit, Pracipio non ego , sed dominus . solutat suam intentionem voluit explicare, quantum ad cohabitandum consilium praebens. Sic P. Augustinus exponit in epistola con D. Augistra Polentium : & habetur . 28. q. P. c. Iain nunc. In ali is tamen ex consilio,vel intentione Christi determinas. Si noluerit infidelis cohabitare fideli , quomodo fidelis, cuin non sit seruituti subiectus , poterit aliam ducere Haec reputo sic intell: genda necessa rio : alioqui qnomodo poli et nobis constare illa elle de tirictione Christi, quandoquide expresse ibidem B. Pau
la dire ille de intentione , sic est tenendum: quia aliau libeatus Patrius a se , erraret Ecclesia per illa verba dissoluendo matrimonium legitimum, contra Christi mandatum: Matth. Issed hoc non est affirmandum: ergo tenendum est illa verba beati Patili dicta esse ex Christi intentione , volentis in fauorem fidei,matrimon 1 una posse disse solui: quia Christus est Deus coniugior lim christianorum , 28. q. t. cap. Si infidelis, sed coniugia , quae lunt in fide, non sunt maiora fide: sequitur ergo, quod sapiendi illine Deus vult potius coniugia legitima solui, quam pereat fides: sed si in casibus supra po' sitis ex Paulo , non dissolueretur matrimonium, periret fides non tolutomatrimonio: ergo ex intentione Christi est, ut 1δluatur matrimonium, eo lnon pereat fides : nam si nolente infidele cohabitare fideli, non posset fideus aliam
289쪽
iis aliam ducere , teneretur contine- sed hoc est dissicile,ut dominus maIs nifestauit: sequitur se deterrerentur
homines infiteles,a csiuersione, timentes eos obis gari ad continentiam, nolentibus uxoribus conuerti, vel ipsae uxores terrerentur,& nollent conuerti, timentes continentiam nolentibus viris conuerti, vel sequeretur maius malum contra fidem, quod ipsi couer- retrocederent, si nolentibus uxoribus conuerti, ipsi non postent aliis ducere, sed perpetuo continere deberet.. Facile enim retrocederent a fide, nolentes continentiam seruare . Haec autena in conuenientia , & scandala fidei vitare decuit summam sapientiam, ergo ex intentione eius Paulus illud explicauit,&Ecclesia catholica tenet. Et amplius potuit conitare esse de intentione Christi: quia ipse per conuersionem ad fidem venerat separare filium a patre, & viros ab uxoribus, &ἰHatth. Io uxores i viris, ut patet Mitth. I in Notite nobitrari quod veni mittere facem
in terram, non veni pacem mittere, sed gladium. Veni separare ho uem adiser Lucae, I q. fus patrem, c. Et Lucae sq. dixit . Si Mis venie ad me, 9 non odit patrem, et
matrem lios, uxorem, adhuc aurem
Animam suam , non poteri ae e meus d)sipsisu . Volebat ergo illis verbis donamus Iesus redemptor nolier insinuare, este de volutate eius, quod propter fidem es et bonum, filium disiungi a patre,& matre,& fratre,&' sorore. Ite virum ab uxore: & uxorem a viro, sed hoc non videtur in quo alio casu melius,ui fidei fauo c, quam quando vir
ti, neq; fideli, cohabitare : s; quitur ergo , quod de intentisne Clati iti sit se-' paratio, quod si si separatio, non volebat altringere ad cotinentiam , quia. dissicillimum chat: ergo volebat In tali cas u licere fideli, aliam ducere.II ancilitentionem R. Paulus nobis explIcuit in verbis supra dictis. Et sic sbloitu I matrimonium in illis tribus casibus . Neq; hoc putet quis peculiare sed solum prouenit ex Diuma dispensatione facta, & declarata per os B. Pauli. Et quia solum illi tales casus expressi sunt,in illis solu, & circa personas, quas ibi B. Paulus declarat, dis soluitur , & in nullo alio casu dissolutpotest . Quantum ad indissolubilitatem enim, nulla est differentia de se in matrimonio fidelium , vel infidelium . quia cuna utrumq; verum & legitimis matrimonium sit de se,ex Christi mandato utrunque in dissolubile constat .
Neq; dissolui potest nisi per dispensa
tionem Dei. Et quia contingit ob fidei . fauorem in tribus casibus positis solui matrimonium infidelium, ex intentione Christi ex verbis prolatis a B. Paulo, verum est in talibus casibus solui posse, etiam si sit consummatum, no in alijs. At quia circa matrimonia si delium non consummatum, es iam habetur ex intentione Christi dissὀlui posse per professionem religionis Alum,& non ob aliam causim, vere dissoluitur in tali casu. Et si Christus re Theolo. Iauel astet, vel Apostiat, ex intentione q. d. 3 eius pr6posuissent in alijs casibus inter infideles polle matrimo mu dissolui, etiam d:ssolueretur, siue esset rata
Sc non consummatum , siue esset consumma tu ira . H.ec est in fallibilis veritas. Neq; put indum ob id matrimonium 1 fidelium pluribus modis dissolui, ouam fidelium: quia illud in si te lita,&illud fidelium, quia illud illeghti-inum . & istud leg ismum : quia illud uil, de , S: is fud D Llsolubile , sed
Vcrunq; vel una, utrunq; firmum, Utru que m dili , lubi se': quia et t. a in infidelis, si modo repudiet, no dissolu . tur, 'ira uas ut faciat secuti dum coluetudinem
sua ira, vel legeε suas, ergo etiam in distasblubile est hoc, Sc illud . Ratio autem
quare matrimonium nisi delium miri 'coris unimatum , disto litat tir in tribus illis casibus lupra positis ex intent In
ne Apostoli, & matrimonium fidelitico summatum, in ullo casu dissoluatur,& ratum
290쪽
ar Secunda mars speculi Coisiugio rum .
Almay. de Christus,sse ut Paulus declarat infide-
potest. Ec- lium matrimonium, dissolui tribus il-Hesi. c. i s . lis casibus, & fidelium ratum non consummatum, solum uno casu : & si ampi us vellet,sic esset. Et si in pluribus casibus concederet apud fideles , siue
esset matrimonium consummatum, siue non, lisio lueretur in omnibus illis,
sicut determinauit Ecclesia in istis dissolui. Haec tene da sine haesitatione,ne putemus Ecclesiam esse, quae deterini Natal Be- nat sua aut horitate matrimonium dis da contra solui in casibus positis. Ex quo Verum Fabrs su- credo Papam non p ,sse dispensare in
er Ioan . matrimonio rato no cosummato, quic
ylvel . in quid dicat Caiet. & Catha. lib. s. c. 3. Ver. Di- contra eum In quo errauit Socinus &tior. q. q. alij, ut diximuI supra, qui dixerunt papani posse dispςnsare etiam in consummatu. In eodem errore fuit Alciatus in suo parargon lib. s. c. 2o Sc Socinus I. volum. consiliorum, consit. 2 8.& Decius de constitutionibus. c. Quae Eccusiarum. Sigismundus consilio so. t & alij quos citat M chael de Medina lib. s. de caelibatu . c. 9 I. Haec sunt dicta, Sc semel, atq; iterum repetita, Vt intelligant omnes etiam parum docti, sicut non semel ex proposito inculcamus eadem, & id et talem proponimus, Qua propter doctis non sit molestum, sed cum sint sapientes,libenter pro in- spientibus sustineant. Sed iam oportet deueniamus ad cos derationem istorum casuum in particulari . Vt vim initelligamus,Operae- pretium prosecto est ista exacte scire .. Dato enim inter neophytos non con-Ia fiuore tingant isti casus, propter eorum faci- Isidorum. lem conuersionem,& innatam mansuetudinem , sic ut nullus coniugatorum ab alio inuentus fit recesiisse propter conuersionem ad fidem ἰ tamen pote , runt aliae gentes inueniri, de sorte iamanuentae sunt, qu2 altioris ingenij, Ω proterviores sint, pro quibus necesse erit ista non ignorare . Quod obsecro consideret lector, ne nos existimet frustra voluisse membrana implere,vltra uam rex expostulet, quaestiones
multiplicare, sed ex proposito factuin
quibuι easibis dissoluitur matri- . monim infid elium . R I M V s casus in quo I. Casui. dissoluitur matrimo nium legitime contrictum inter infideles ex dictis Pauli est,quando . non vult infidelis cohabitare fideli conuerso . Quod contingere potest: tripliciter . Primo . Si Si infide-vterq; infidelium simul cohabitent, & lis traseat unus c6 uertatiir, Sc statim infidelis re- ad 1.vota. licto fideli, coniungatur alteri: qisib uitur matrimonium, quia B. Paulus dicit . Si infidelis discedit, discedat,non ect frater seruituti subiectus : sed non melius explicari potesst infidelem nol le cohabitare fideli quam per hoc , infidelis alteri coniungitur , relicto fi deli: erta in tali casu diffoluitur ma- . trimoniu , alioqui si infideli transeunte ad alia vota, teneretur fidelis continere : seruituti subiectus esset, cum necesse esset eum sequi voluntatem infidelis, ut si infidelis voluerit coha- 'bitare, cohabitet fidelis : & si infidelis . aliam duxerit, debeat fidelis continere, & subi j ci voluntati infidelis , quod& repugnat dictis beati Pauli, Se eius intentioni. In isto sensu intelligitur , Non est seruituti subiectus : quia potest fidelis aliam ducere. Vel potest intelligi , Non eis seruituti subierim: quia non est nec est e, quod fidelis, a fide retrocedat, quando non vult infidelis, .ei cohabitare: quia aliam poterit ducere.
Secundsumodo potest contingere, Casus a quando infidelis non transit ad alia Quado in
vota, sed manere vult in viduitate, lata fidelis nonnaen non vult cohabitare cum conuer vult coham
so ad fidem: & tunc dissoluitur ma- bitare fi
trimonium: nam tunc vere dicitur ta- deli.
li; infidelis discedere: quia nou velle cohabitare sideli, discedere est, non est subiectus seruituti, frater fidelis, ob quod potest aliam ducere, alioqui si