장음표시 사용
291쪽
es et, quia teneretur seqm voluntate infidelis volentis continere. Casus Tertio modo contingere potest ista discessio, vel nolle cohabitare, quando alter conuertitur, sed quia fuit repudiata uxor & alio viro itin ista est : &vir aliam duxit, si vir conuertatur, Scinando velit iuxta c. Gaudemus. de ditior. uxor repu sitam reconciliare uxorem legitimam: diata cum & ipsa non vult conuerti, neq; dimit alio est. tere virum quem habet post repudiu, tunc dicitur discedere' illa foemina a. viro fideli: & dissolii itur matrimonium legitimum per talem discessum,
ex dictis Apostoli: & potest fidelis licite aliam ducere foeminam, quia alias esset fidelis , subditus seruituti : nam si non liceret, pol quam sila vera V-
a xor quae cum alio est y non ivit ei
cohabitare , aliam ducere : seruituti subditus esset, sequens necessctario voluntatem infidelis. Quod beatus Paulas negat. Et sic in omnibus istis casibus matrimonium dissoluit tir : quia in omnibus dicitur, infidelis discedere a fideli, in quo casu Apostolus ex
Sed oportet notare circa primum
Est necessa modum Apostoli, non sui acere quod riu quod si infidelis, non cohabitet fideli ad hoc , delis reg- quod licite fidelis aliam ducat: sed rerat infide- quiritur , quad requisiverit infide-
elem , lem , ut cohabitet: & si post requisitionem, noluerit infidelis cohabitare; - quia ex beato Paulo, non est seruituti subiectus, potest fidelis, aliam ducere. Quae requisitio est necessaria p-pter duo . Drimo, ut constet fideli, ei licet ad aliud matrimonium transi- Nequisi- re : nam non est licitum, nisi quado notio neces- vult cohabitare sed non potest constataria ob- re fideli, infidelis , non vult cohabiduo. tare, nisi requisierit eum : ergo debet requirere ut cohabitet, siue infidelis statim discedat, & alteri nubat': siue maneat in viduitate, siue sit cum alio :quia fuit repudiata, debet fidelis requirere , .ut cohabitet ei, alias peccataliam ducendo: imo debet adhibere. testes in tali requisitione, ut si post infidelis, poenitentia ducta conuertatur,
velit l, bere primum coniugem,pos
sit fidelis prius c5 uersus,probare quis
modo per eam stetit: quia noluit cohabitare ei. Sic tenet Glo. super. cap. Gloea, Quato. de diuorti j s. super parte. Qui relinquitur. De primo casu sussiciat haec dixisse. Itaq; non stati in matrimoni ii in soluitur per hoc, 0, alter conuertitur ad fidem, sicut affirmauerat qui- .dam ex Canon istis : sed si soluitur,so- Cotra opitu est propter beati Pauli dictu, quip- ni .aliquo-pe qui solum dicit. Si hac non consen- rum Canistit cohabitare, is discedit, discedat quia nistarum . non eriIsidelis seruituti subiec m. SequItur ergo,il, quotiescunq; non stat per infidelem,quin fidelis habeat siu coniugem , g, nullo modo matrimoni uiri dissoluit tir . Neq; potest licite fidelis, transire ad alia vota . Volo dicere, Psi infidelis velit cohabitare,etiam si nolit conuerti, nunquam poterit fidelis aliam ducere: ob quod necessaria es requisitio, utrum velit cohabitare, ad
hoc et fidelis secure possit ad alia vota
transire . De 2. Glo. ubi supra .
Ex hoc soluitur dubium , quod so- nigro let discruciare doctos de matrimonio rum ma- nigrorum seruorum, qui sunt ex Gui- trimonisi. nea adducti, & reliquerunt proprias uxores in patria sua:& ipsi conuertuntur ad fidem. Non sum cit ad hoc se licite contrahant cum alia, P conuertantur,& coniuges maneant in infidelitate in paterno solo , sed est requisi- situm, quod ipsi serui, qui conuertuntur requisiverint ad cohabitationem .
Neq; excusiantur quia sunt in tanta distantia , ubi est impossibilis requisitio, Ratio est, quia B. Paulus dicit. Si
infidelis noluerit cohabitare, ergo ustaque dum constet, non licet transire ad secunda vota. Haec dicta sint iuxta co- intinem opinionem, scilicet, P quando infidelis velit cohabitare sine contumelia,&c. non sit licitum fideli trans re ad secundas nuptias. Sed habenta CO sideraado considerationem, quod sit interdi--haec.cta communicatio fidelis, cum infideli, quae non fuit tempore quo Apostoliis loquebatur, probabiliter poste te- seuora neri,quod si fidelis conuertatur,& in- nigroru .
fidelis nolit conuerti, possit fidelis sta ita transire ad secundas nuptias. Et
292쪽
Secunda Pars Speculi seni orum.
sc requisitio sit necessaria ad hoc, si vult conuerti, & non quo ad hoc, si vult cohabitare . Et iste sensus haberi potest ex Apostolo, qui dicit. Si consentit co abitare : & non dicit ciubdtenetur. Ite in ex eo quod dicit. si recedit, non erit subieritus fidelis seraι- tuti. Sed si tu lat conuerti, & communicatio videtur interdicta, talia est e subiectus seruituti, si nota posset du-
victoria . cere aliam . Haec est opinio doctissimi
magistii Victoria, Sc fatis rationabilis: saltim Papa est et consulendus, quan-. do non vult alia conuerti: etiam si ve28. q. I. c. lit con habitale, quia in concilio To- iudaei qui . leta. 3. cano. Iq. & Toleta. q. cap. c O. S c. Saepe &61 interdicta est conanninicatio cum alorum . infideli ei qui conuellitur . Verum
In fauore cli tanae, quod ibi solum de Iudaeis est nigroiu. sermo. Probabiliter dici potest , imo in fidei fauorem sic. videtur asserendum, quod AEthyopes qui sunt ser. Hi christianorum : qui tam a remotis venerunt, possunt, iam ad fidem conuersi , ducere uxores alias, etiam si in patria sua reliquerit, sine hoc quod teneantur prius requirere: quia hoc Ratio. r. mora licer impossibile . Et si dare Secunda. cur eis facultas, ad vomitum reuerte- Tertia. renἰur,& a fide retrocederent. Item: quia dubi ueli: an legitimas habuerint Qtiaria. VXOre S Item: quia requisitus infide- Iis , .non posset sequi fidelem, nec c. habitare, quapropter possunt ad secunda tras re vota . Haec sint probabiliter dicta. . Calas a. Secundus casus in quo soluitur est, i quando infidelis, qui non vult conuerti ; vult cohabitare fideli grato. ani . Mao , sed tamen non sine contumelia creatoris: quia tenetur fidelis , non si istinere contumeliam creatori S , θῶ alter non potuerit euitare, discedat tibin fideli: nam non obligatur ad con- a1nentiam, alioqui seruituti subiectus
aesset, ob quod potest aliam du-
.cere: quia dissoluitur matrimonium in tali casu, etiam si infidelis, Felit cohabi
ED est dubiu , quae sit Quid per
ista corii melia creato- cotium etiaris, an sit quia ii fide- creator I Slis blasphemat Chri- intelliga- iuina, & detestatur, & tur . aliquid tribuit ignoniinios ei quod ei no contuenit, vel negat, quae ad cum pertinent. Respon. , per Solutio .
contum et Iam creatoris nos intelligi
nitis, aliquod malum dicere de Christo, qui sumnium bonu est, vel aliquod bonum subtrahere ab eo, qui continet omne bonum, quod est blasphemia.
Alio etiam modo contumelia creato- S. o. 2. 2ris intelligitur, quando quis non su- q. IS. st mei,' alius det Deo laudes debitas. Ille enim qui no sustinet, blasphemus est: quia sicut de Deo aliquod malum dicere blasphemia est , non fuit inere laudes Deo dari, & referri, qui summe laudandus,& glorificandus est, blasphe nata est . Primum , & secundum coo- Abulen.
tumelia creatoris dicὲtur , propter quam matrimonium soluitur. Et de i. Reg. . 8 'prima.expresse sit mentio in c. Quan- q. 13. to . de diuorti js.& in cap. Gaudemus. eodem tit. De secundo modo blasphemiae loquitur B. Ambro.& Grego. 28ν Ambro. q. r. Si infidelis discedit, &c. Contu- Greg. meba quippe creatoris, soluit rus ma- 'trimoni j circa eum, qui relinquit, Sc.
Neq; est ei fides seruada coniugij, qui
propter ea discedit, ne audiret Chri- 1 tam Deum esse christianorum con- iupiorum . Haec ibi. Et sicut nolle audire istam laudem Christi, est contum Elia in Christum : ita & nolle audire quamcunq; aliam . Quare tenendum est,st Ecclesia Spiritu sancto illuminata, & ὸ octores, quos Deus illi dedit, intelligunt ex B. Paulo matrimoniu Ad Ephesdissolui, quando alter infidelium con- q.
uortitur,& alius non vult conuerti,&vult cohabitare si deli, tamen non sine contumelia creatoris, ut blasphe- .
mando Christum, & tribuendo ei ali- sua quae non coaueatua vel denegan
293쪽
d quae ei conueniunt. Vendato insidelis ista non faciat si tamen non sustinet fidelem coniugiem laudes debitas Deo reser re , qui summe laudandus est, dicit blaspnemare creatorem, tunc matrimonium soluitur . Et potest fidelis,ad aliud transire : etia si infidelis ei velit cohabitare. Tunc enim licet infidelis no discedat, dieitur discedere, quia cogit fidelem disceὸere .
Circa secundum modum contumeliae dictvm,dubito, utrum per blasphemiam creatoris intelligere possiimus, quando infidelis cohabitans fidelis, seruat cultum , & ritum suorum Deoru ,& illo modo se habeat, quo se habent caeteri infideles, & nihil dicit de fide Christi iniuriosum , nihil de Christo. Et augetur dubium,& pono.infideles tales sint,qui suis ritibus, & carremoniis adorantes daemonia, blasphemant Deum, & legem christianor inra ,& conuertitur unus, alter non vult coxi erit: sed tame vult cohabitare fideli, ae relinquit fidelem seruare cultum,&. modum clivistianorum, adorando Deum, & ipse seruat modum , &ritu ouem habent caeteri infideles adorando daemonem , virlim talis blasphemia fi causa sufficiens ad hoc , quod fidelis possit transire ad alia vota, nolente infidele desiitere. Et videtur quod in casu dissoluatur : quia si infidelis, iuxta ritum suum, & morem aliorum Infidelium agat , adorat daemonem , &consequenter blasphemiam committit : quia tribuit alteri quod eis proprium Dei,& negat Deo quod sibi debetur,in quo ratio blasphemiae tiar. Item . Talis necessario negat omnes articulos fidei , quia 4nfidelis est. Non vult conuerti: Et haec est blasphemia . Item . Sola pertinacia nolle conuerti, blasphemia est : sequitus ergo , quod poterit fidelis, aliam ducere . His non obstentibus, respondetur per aliquas conclusiones,quarum prima est . . Prima coclusio. Contumelia creatoris, in qua durante infidele , potest fidelis aliud contrahere matrImonium,
a tutelligitur elle per hoc sol. m, P
ins delis seruat ritum, & morem colendi suos Deos. Patet . Si per talem I. Rati contumeliam creatoris , solii quia i fidelis colit Deos suos,& non vult desistere ab illo, solueretur matrimoniulcgitime contractum : sequeretur solum per hoc lunus conuerteretur,& alius nollet conuerti, solueretur a
quod est falsum, quia aliquem infidelem nolle conuerti, nihil aliud est,nis velle seruare legem,& ritum suu ,& colere suos Deos : si ergo ista obseruatis contumelia dicitur creatoris,& blataphemia , P qua quia infidelis ab ea novult desiliere, matrimonium distatuitur, sequitur, t eo solum,q, non vult conuerti, dissoluitur. Necelse quideest illum, qui non vult conuerti,in hac contumeliam,& blasphemiam perseuerare , quamdiu non conuertitur : sed non dis bluitur matrimonium per hoc solum, quod uno conuerso , ali us ito a conuertitur , si velit cohabitare : ergo sequitur , quod contumelia, vel bla phemia creatoris, non intelligitur ri tus fidelis colendi Deos suos. Praeterea. Matrimonium legitimu Ratio issolui inter infideles,no habemus aliunde , quam ex dictis B. Pauli ex intentione Christi: sed dicit, u, frater fidelis , habens uxorem infidelem si ipsa velit cohabitare ei potest retinere: se quitur ergo non dissolui matrimonium per hoc solum, quod abus non
conuertitur : alioquMaon pollet retinere ea,sed teneretur abi j cere. At soruueretur, si contumeliam creatoris intelligeremus esse sectam, vel ritura colendi suos Deos : ergo talis ritus co- lendi, no est blasphemia creatoris, alit contumelia,per tuam soluitur matria monitina . Frustra quippe est et dillinctio posita in c. insanio. Extra, de di uort ijs . S quae comuniter a doctor I bus ali gnatur, dicentibus in tribus casibus 1 olui poste matrimonium. Primus. Si infidelis non vult cohabitare. Secundus. Quando vult, sed non sine contumesia creatoris. Iste secudiis casus non bene esset posciis: quia si vult
conabitare sine contumelia crCator lSν
nou soluit : ted si cot unae si a creatoris
294쪽
libet peccatum infidelis, per quod periclitatur si
esset obseruare ritum suum, & caeremonias suas, nullo modo posset coha bitare sine contumelia creatoris: quia quando non conuertitur, debet legem suam,& ritu obseruare, et iasi coniti xst fidelis. Cum ergo ponat Summus Pontifex,& doctores , distinctione inter velle cohabitare simpliciter,& velle cohabitare, sed non sine contumelia creatoris , aliud intelligit per contumeliam creatoris : quam sit ritus
ipsius infidelis, quia alias etiam si vellet infidelis cohabitare, si non conuerteretur, solueretur matrimonium, qgesi contra textum,& omnes doctorCS: quia semper esset, in contumelia crearis , nolens conuerti, sed contumelia
creatoris no dicitur respectu eius qui est in peccato, sed eius qui cohabitat, scilicet si illa cohabitatio redundat in irri uerentiam Dei, quod fit, quando qui in peccato est, dicit blasphemiam
aliquam contra Deum , per quam intendit vel alterum inclinare,vel taedio assicire. Hanc conci . tenet do. Abulen.
2. conclusio. Per contumelia creatoris, a qua, si infidelis non desistat, matrimonium dissoluitur , intelligitur quodcunq; peccatum infidelis, factum coram fideli, per quod vere periclitatur fi3elis . Volo dicere , g, si infidelis peccat, siue illud sit in ritu suo, & caeremota ijs, colendo suos Deos , siue sit aliud quodcunq; de nouis Ad inuentu in contumeliam Dei, & fidei christianae, si cx hoc ipso fidelis periclitatur H
dicitur contumelia creatoris, a qua, sino Iuerit infidelis cessare, potcst fidelis, ad alia vota transire. Probatur. Matrimon inna inter infideles verum
S legitimum diximus ex intentione Christi, dis olui posse in fauorem si dei: quia fidelis no est seruituti subiectus, ut ait Paulus,& sc nolente infideli, cohabitare si deli, vel non sine contumelia , dissoluitur: quia non tenetur fidelis continere, in casu quo infidelisper opera sua mala, quae operatur in praesentia fidelis, fidelis perielitatur. Vel dissoluitur matrimonium,vel no: fi uondissoluitur, vel tenetur manerea una tali periculo, vel potest separari: sed non aliam ducere. Aliquod istorum euenire necesse est, at quodcunq; dederimus, sequitur si fio dissoluitur' per talem contumeliam, fidelem servituti esse subiectum. Primo : quia si non dissoluitur, tenetur habitare ei cum tali periculo . Si potest separari,& debet, quia in tali periculo tenetur,& non soluitur matrimonium per talem contumeliam: ergo tenetur constinentiam seruare: sed haec est maxima seruitus, ut quia infidelis, non vult desistere a peccato, fidelis maneat ligatus,& ad continentiam obligetur: ergo sequitur illam esse contumeliam, aqua nisi desistat infidelis, dissoluitur matrimonium. Et sic quando infidelis, vula cohabitare fideli, debet fine
contumelia creatoris , id est manendo in infidelitate,nihil agere, quod ostendat fidelem ut periclitetur fides eius:& tunc non soluitur matrimonium. Si tame u infidelis operetur, etiam sine persuasione aliqua, sed latum coram
fideli aliquid malum, per quod periclitatur fidelis, siue sit secundum ritum suum, siue non: est contumelia creatoris grauissima , 8c blasphemia eius . Quod si monitus noluerit desistere, fidelis, non est kruituti subiectus, po-'teritq; aliam ducere. Verum quia c5- muniter ita est, ut fideli conuerso non potiatur offendiculum retrocessiis nisi per illa quae fiunt secundum ritum antiqv um , infideli tatis, q uem lapse conversus deseruit sed si periclitatur,
debet esse propter alias contumelias , vel alia peccata ) credibile est contumeliam creatoris aliud esse,quam suae legis iniquae obseruantiam,nec sola ipsa blasphemia dicitur , propter quam matrimonium dissis luitur . Si tamen contingeret, quod fidelis cohabitans ,
infideli, periclitatur de fide, solum
quia videt infidelem obseruantem ritus antiquos, monitus infidelis, licet non teneatur conuerti ad Christum, itenetur coram viro fideli desistere a tali contumelia,& blasphemia creatoris: at si nolit desistere, potest vir fidelis quia non est seruituti subicinus γ'
ad alia vota transire. Et licet Vermam,
295쪽
fit quod diximus, contumeliam creatoris non tum esse, quando insidelis aliquod. peccatum operatur , sed etiaquando non siillinet laudes Dei, quas reddit fidelis, quia utrunciue blasphemia,& cotum clia est, tamen in c. Quanto. proprie contumelia capitur in primo lentii, qsi insidetis aliquod peccatu operatur blasi hemado De v. Tame in casu,quo infidelis non sineret, sed prohiberet fidelem laudare Deum : posset licite fidelis,ad secunda vota tran-fire, secus tamen esset,ubi infidelis, no prohiberet Dei laudes , sed vel reprehenderet , vel tristaretur quando audit, vel displicet, verum non prohibet, tunc crediderim, matrimonium distblui non potie, sicut.nec dissolueretur per hoc, quod infidelis, volens cohabitare fideli., seruat ritus sus infidelitatis,dum modo ex illo no scandalizaretur fidelis,aut perturbetur, sed tristatur, & displicet ei, q uod infidelis tales, ritus obseruet: tunc enim licet fidelis .non teneatur cohabitare infidelinolenti conuerti, non potest ad alia vota transire : quia in casu non soluitur matrimonium.
Quid de casu, quando pertrahit ad mortale infidelis, Adelem . E ca v I T v R de ter-llo casu, quando infidelis, non vult cohabitare fideli, nisi pertrahendo eum ad pecca- dum mortale. Et quε-ritur, quomodo intelligatur ista pertractio ad mortale,utrum intelligi debeat de quolibet peccato mortali utra pertrahere, intelligatur fidelem, quia infidelis nolens conuerti, vivit in suo ritu,& secta: & sic uiuendo, necesse est continuo esse in mortali peccato,&operari cepissime mortale.
Videtur quod sit de tali pertractione intelligendum: nam non potest fidelis,cohabitare infidelu quin si infidelis,mortaliter peccet obseruando ins- delitatem,fidelis turbetur, scandalizetur , Sc pertrahatur ad malum : quia quae videmus fieri, naturalitcr mouet nos ad similia facienda, precipue,si delectabilia sunt, licet sint inhonesta. Ergo videtur quomodocunque, etiam sine aliqua persuasione, vel impulsione, peccatum faciat infidelis, quod si-delis, dicetur pertrahi ad mortale, Sctunc matrimonium dei et solui : Tribus conclusionibus respondetur. Et sit prima. Prima conclusio . Ista pertractio ad I. conclu. mortale,propter quam matrimonium legitimum soluitur, non est per hoc, infidelis mortaliter peccat, &cotinue est in mortali peccato. Probatur. bi I. Ratio. ita esset, cum per hoc non conuertitur infidelis, semp sit in peccato mortali , sequitur matrimonium , dissolui posse solum per hoc, 9, insidelis non vult conuerti, etiam si vellet cohabitare, sed hoc superius diximus esse falsum: ergo sequitur q, non intelligitur
pertractio ad mortale, per cinam soluitur matrimonium,per hoc solum, infidelis,manet in peccato mortali.
Secundo . Si pertractio ad morta- Ratio v. Ie intelligeretur solum, quia infidelis peccat mortaliter coram fideli: sequeretur, quod si infidelis furaretur , vel
adulteraretur manendo cum fideli, solueretur matrimonium, quod est falsum: nam matrimonium non potest
solui, nisi inquantum constat esse de intentione Cnristi , propter verba Apostoli: sed ex verbis eius non colligitur, i propter mortale peccatum' uod operatur infidelis , soluatur, si insidetis vuls cohabitare , neci; d actores sic intclligunt, ergo nullo modo propter hoc si luitur.
h. conclusio. Per tractio ad morta- 2. concluis te, propter qitim soluitur matrimonium contra itum inter infideles , non
intelligitur per hoc, q, insidelis suggerat fideli aliquod peccatum , vel luadeat,aut moneat ad infidelitatem, vel ad aliquod aliud peccatum. Proba- I. Ratio. tur. Non poteli in aliquo alio casu solvi matrimonium legitimu , nisi in quo
ex verbis Apostoli de intentione Christi intelligimus debere solui . quia no
296쪽
nisi id a Christo fuerit dispensatum , sed ex verbis beati Pauli Ecclesia in c. Quanto. de diuorti j s. & doctores sancti, ut P. Augustinus,& alij intelligunt solvi,quando infidelis, pertrahit fidelem ad peccatum : quia tunc non cit seruituti subiectus: at ubi elis lusiiggestio ad p cccat uia i , & suasio , vel monitio, non est pertractio : ergo per; solam suggestionem infidelis non soluitur . Et plane apparet non esse pertractionem : quia pertractio, ex vi nominis quandam motionem inuoluntaria in , & violentiam importare sonat,
qu on est, ubi solum est suggestio , vel persu afio .
Ratio. 2. Secundo. Ratio quare stante pertractione ad peccatum, matrimonium solvitur, est: quia non eii fidelis seruituti subiectus, ut necelsario debeat sustinere violentiam ad peccandum : ob
quod potest discedere,& alteri colungi, sed uri est solum suggellio, vel fuasio, non patitur seruitutem fidelis: ergo sequitur st non luitur matrImonium per talem suggestionem . Et snon patiatur tunc seruitutem, patet: 'quia illa suggestio non cogit fidelem , cum nulla sit violentia, nec seruitus videtur esse, ubi libertas plena, & nulla coactio : siquidem Paulus seruitutem ibi intelligit, quandam coactionem, & violentiam ad iaciendam voluntatem insitelis, quae si adsit, matrimoniu dissoluitur : sed tam es quando sola' est suggestio, nulla est seruitus: ob quod non soluitur, si infidelis, velit cohabitare, etiam si suggerat, vel moneat fidelem ad peccatum. I inc sequitur tertia conclusio. 3. conclusio. Quandocunq, ex parte infidelis , est motio violenta, compellens fidesem ad mortale peccatum,
quodcunq; sit illud, est pertractio ad
mortale , pi opter quam soluitur matrimonium, siue sit pertractio ad infidelitatem , sue ad quodcunq; malum mortale . Probatur . Matrimonium soluitur quado est pertractio ad mortale: quia Apostolus illis verbis in
dissoluendum, ciun non sit 5-'
delis, eruituti subiectus: d quando
cunq; insidetis compellit,uel cogit eo modo quo ad peccandum homo dic1tur cogi,quia non est propria coactio fidelem, quodcunq; sit peccatum mortale , seruituti subiectus esset, si non posset relinquere infidelem : & aliam
ducere , ergo tunc soluitur matrimonium : nam si non 'solueretur cogeretur ad manendum cum animae suae
periculo simul cohabitans infideli, vel si separaretur ab infideli quantum ad
cohabitationem, teneretur continentiam seruare, utroq; modo seruituti subiectus esset: sed dicit beatus Patalus non subiectu seruituti: ergo q uando cuiaq; vehementer compellit infidelis , fidelem ad peccatum mortale ssoluetur matrimoreium, ut si diceret, Cohabitabo tecum,sed debes ex rapina vitam quaerere, vel debes adulterari. &c. Et tandem quomodocunq; fidelis periclitetur in anima per cohabitationem infidelis ex pertractione, si infidelis monitus, no velit desistere :di luitur matrimonium, si non possit fidelis peccata illa vitare concede . Sic determinatura, B. P. August. lib. D. Augde fide, & operibus. & habetur. 28. q. I. c. Uxor legitima societate coniuncta, sine culpa relinquitur,fi cum viro christiano permanere noluerit. Non attendItur eo modo eam rectissime dimitti, si viro suo dicat', Non ero uxor tua, nisi mihi de latrocinio diuitias cog reges ,; aut nisi solita. latrocinia quibus domum nostram sustentabas , etiachristianus exerceas, aut si quid aliud flagitiosum , aut facinorosum in viro
nouerat. &c. Iste casus positus a B. P. Augii. contingit, quando non vult c habet tare, nisi peccet . t
Secundo modo contingit infidelem, pertrahere fidelem ad peccatu, quando impellit, & tanquam cogit ad peccandum fidelem , neq; vult desistere.
Hoc habetur. 28. q. I. c. Idolatria etiadissoluitur matrimonium. Et tandem circa istum ultimum casum tenendum tanquam certum,quomodocunq; infidelis,ad peccatum mortale maneat fideleui, si ita est vere, O fidelis periclitatur
297쪽
tatur, potest discedere fidelis, imo tenetur, k dissoluitur matrimonium siue suggestio fiat monitione, vel violentia: quia quomodocunq; periclitetur fidelis, pertraha dicitur ad mortale peccatum. Et sic non potest iudicari ista pertractio aequaliter respectu Onanium : nam quod respectu unius non erit pertractio , sed leuis valde suggestio: respectu alterius infirmioris p
Nota. test dici pertractio. Vnde si mulier fiein fidelis, & vir fidelis, ad hoc φ vix dicatur pertrahi ad mortale ab uxore infideli , amplius requiritur, quam sit requisitum , si vir sit infidelis , & uxor fidelis: & pertrahatur ad mortale. RaFςmina de tio est : quia seemina cum sit debilis inhilis in re- resistendo, ex minori motivo se peri- sistendo. Hilari cognoscet, & pertrahi: ex quo
motivo vir non pertrahi diceretur νὴ sed selum leuiter naoueri ad peccandum . .Item . Neq; eadem potest esse Tatio omnium virorum : quia quida
sortiores at i js , & paratiores ad resissendum. Ob quod non pote it limitari quantitas suggestionis, vel pertractioni x ex qualitate causis, vel ex modo. Τandem, quomodocunq; fidelis in periculo versetur peccandi mortaliter: quia probabiliter cognoscit scandalum positum, non tenetur perseue-Tare,vsq; viam corruat, sed quadosen
iit sie pertrahi, potest infidelem relin- Ad Ephes quere, & aliam ducere. Tamen si vir s. sit fidelis, S uxor infidelis: quia vix cusit caput mulieris poterit ei imperare, , cogere ut desistat ab scandalo :expedit talem virum cohibere uxore
modo quo potest. Quod si non potuerit consequi, dimitti potest, & solvitur matrimonium.
An si infidelis vult cohabitare , teneatur fidelis cohabitare. VAE RIΤvR circa praedicta, utrum quando insidetis, 2 vult cohabitare fideli,teneatur. fidelis etiam cohabita
I in stete infidelem nolentem conuerti. Nam ut diximus sultra ) beatus
Paulus videtur consilium praebuisse fideli, ad cohabitandum, inquienS . Dico ego, non dominus. Et sic nos intelleximus consitum fuisse de cohabitando , pr 1pter spem conuersionis infidelis.
. Pro solutione oportet distinguere inter tempora . Aliud quippe licuit,& suit necessarium tempore Apollo rum : aliud tempore sequenti usq; ad
nos. Et sic respondetur quatuor conclusionibus. Prima conclusio. In principio nain I. conclu,
scentis Ecclesiae, quando Apostolis praedicantibus ) Gentiles conuerte-bJntur,prsceptu suit fideli, non disce-cere ab infideli volenti cohabitare ei sine contumelia creatoris, & sine hoc, eum pertraheret ad mortale. Pro- Ratio. r. batur. Unicuiq; dominus mandauit de proximo suo. Et quilibet tenetur noicandalirare pusillos. Expedit quide Matth. I 8 tali, ut mola asiliaria suspendatur in collo,& in profundu maris mergatur csed fidelis , in exordio nascentis Ecclesiae dimittens uxorem infidelem v lentem cohabitare scandalizare pu- sillos : ergo tenebatur non dimittere. Maior est manifesta ex beato Paulo. I.Cor. . 'Siue osseusione d est, candata ectoris Iu 'dais, Gentilibus , sicut ego per omnia omni bin placeo, non 'uaerens quod mihi
utile eri , sed quod multi salvi fiant.
Probatur nas nor . Ex hoc, st fidelis,relinqueret infidelem, sequeretur odius dei, scilicet, P nollet conuerti ad fidem, vel fidem Gentiles abhorrerent, quia viderent coniugia dissolui. Item, Ostendi culti pararetur fidelibus : quia cum tunc teporis fideles erant subiecti dominis infidelibus, si conuerteretur uxor, Sc non vir , & illa recederet ob hoc a viro, accusaret eam vir ad poenas legaIes, S puniretur. Et sic omnes foe
mine conitigatae, quae conu Crterentur
punirentur legibus Gentilium: sed hoc erat magnum olfendiculum fidei christianae,& tollebatur, si fidelis non discederet ab infideli volenti cohabi rare et ergo erat praeceptum in illo .r .
temporo, Muἐς tali scandalo, noli
298쪽
recedere,quamuis alijs appareaesuis.
se consilium. Ratio. Σ. Secundo . Quilibet ex praecepto Prouerb. charitatis tenetur hominem a mortex . liberare fi potest. Erue eos qui ducimtur ad mortem, & eos liberare ne cesses : si ergo a morte corporali, a sor.
. ori a spirituali: sed si fidelis maneret,& non discederet ab infideli, liberabat infidelem a morte spirituali: &discedendo perire sinebat: ergo tenebatur non discedere. Patet: quia in illis temporibus cum multitudo Gentium intrabat, facito conuertebatur infidelis per fidelem. Hac causam tangit Apostolus,dicens in c. supra allegato, , non discedat, si voluerit cohabitarc , quando infert. Unde scis muliers virum saluum facies ' Aut unde sic vir si mulierem saluam facies s Hanc
etiam causam cohabitandi assignat ex D. Augu. Paulo B. P. August. 28. q I. cap. Iam nunc. Sequitur ergo ex istis,illis tem-oribus fuisse praeceptum fideli coha-itare in fideli volenti cohabitare sine contumelia creatoris: & sine hoc st ipsum infidelem pertraheret ad morta-Nota. le . Et sic non solum .fideli non licebat discedere, & aliam ducere: sed neque etiam quo ad mutuam cohabitatione licebat dimittere infidelem , propter malum quod sequebatur ex discessu :Α ctuu 2o. exemplo Pauli, qui poterat iuste , &1. Cor. 9. sancte temporalia metere, quandoquidem spiritualia seminabat, tamen ne daret offendiculum Euangelio sacro nolebat uti potestate tradita . 2. conclu. 2. conclusio . In istis temporibus, &ante per mille annos, non est praeceptum fideli conuersis, cohabitare infi-S.Τh. in A. deli volenti cohabitare etiam sine cond 34. q. I. tumelia creatoris: & sine hoc quod art. 3. infidelem pert aliat ad mortale: sedi potest dicere quantum ad cohabita Sylvest. in tionena usquedu conuertatur. Prhba-verb. ma- tur ex dictis Pauli,ubi dicit. Dicoego , tri. 8. iiD- non dominus . Si quis frater habet uxo-pe. I o. rem infidelem , se Lyc vult cohabitare, Ioa. Arbo. mon dimittat eam. Sequitur ergo non lib.6. theo esse praeceptum cohabitare: alioquiso. ca. Io. diceret sicut in verbis: praecedentibus. Dicit dominus,non ego, uxorem viro non recedere. vel saltim scut solet iii alij , ponens praeceptum, absi,lute loqueretur. Vel diceret. Dico ego, oenon adderet Non dominus. Nam ex hoc quod addit, Non dominus ape te voluit ostendere loquutum Hemo, tanquam consilium praebens, & non praeceptum dans. Praeterea. Si fidelis, teneretur co- Ratio
habitare infideli nolenti conuerti , sequeretur quod seruituti subiectus esset: at beatus Paulus dat causam discessus,ne sit seruit illi subiectus : ergo poterit discedere stante tali seruitute, sed esset magna seruitus, si fidelis ,
volens continenter vivere, quia non vult infidelis conuerti , teneretur UO-luntati infidelis deseruire: ergo ex di - ctis beati Pauli videtur licitum discedere quantum ad cohabitationem. Confirmatur. Ratio quare in Ec- Confirma clesia primitiva erat praeceptum non discedendi, quando infidelis, volebat sine creatoris contumelia cohabitare, erat propter scandalum fidei, & turbationem ita tus christianorum , sed iam nullum sequitur : quia tufideles degentes inter christianos intelligunt bonam esse fide christianorum . Item :quia cum principes sint Christiani,nosequitur in conueniens quod timebatur : videtur ergo quod fic lis,non tenetur cohabitare infideli: quia si per
fornicationem carnalem matrimoniudissoluitur quantum ad cohabitationem : quanto magis Per fornicatione
spiritualem, per idololatriam,& infidelitatem dis luetur, sic ut fidelis non teneatur cohabitare illi qui non vult
conuerti λ Et quia communiter hanc sententiam tenent doctores, nota est
opus alia probatione. Et est determi- Comunis . natio in cap. inaesiuit. EYtra, de di- opinio: uorti j s. ' Obiect-Sed contra duas conclusiones est unum grauissimum argumentum . Si verum est, praeceptum fuisse in primitiua Ecclesia manendi cum infideli, sicub dixit prima conclusio : quomodo
beatus Paulus ex quibus verbis omnia quae in pretienti tractamus sumpta sunt contrarium dixit in illis tempo.tibus
299쪽
Artis. XXXII. e fide. tenea. cohasi in fidet ars
ribus,ubi dixit, Dico ego,non dominus Si ergo ipse , & non dominus tunc dixit, nunquam fuit praeceptum cohabi-bitandi fideli,cum infideli: alioqui sicut dixerat, non ego Eddominuta , VXorem , a viro non recedere, sic etiam consequenter crat dicturus ex
parte domini: sed statim poli illa verba dicit Dico ego, no dominus. si frater fidelis, uxorem habet infidelem . &c. ergo vel G ex suis verbis contrarium apparet ad coclusione primam. Quod si priina conclusio vera est, & non contra beatum Paulum: secunda quomodo poterit sine in veritate cum illa ,
cum ea de ratio videatur nunc,& tunc,
saltim lucrandi infideles pSolutio. Dicendum, veram esse utranq; conclusionem . Ad Paulum vero dicimus, verum dixisse tunc, tanquam costium fit, non praeceptum fideli, cohabitare . infideli. Et sic modo ut dicit secun-- - da conclusio ) seruatur, ut consilium,' & nbn ut praeceptum : quia non obligatur cos abitare . Verum si beatus Paulas absolute diceret . Pracipio non
ego , Fed dominus, nullo modo Iiceret Edeli discedere ab infideli nolenti converti. sed non expediebat praeceptu esse de hoc, sed potius coiremebat pro temporibus sequentibus fidelem discedere, etiam volente infidele cohabitare. Et hoc propter bonum fidei, propter periculum euersionis fideli sinam post obstinati sunt infideles, ta Iud si, quam Gentiles. Si autem non liceret fideli,saltim quant tina ad cohabitationem descedere : cum non esset spes de conuersione infidelis,propter obstinationem,sed potius de eversione fidelisper retrocessionem, fuisset ab Apostolo declaratum, non esse praeceptum cohabitare, sed consilium, quo utendum esset pro loco,& tempore, pensatis omnibus optime . Quare quando probare quis contendit primam conclusionem contra beatum Paulum csse, dicimus non probauimus in prina itiua Ecclesia esse praeceptum fideli, de cohabitando infideli: quia beatus Paulus dicebat, sed aliunde habebat vim prae
serti, scilicet, propter scandalum pu
sillorum, lito Al sub p ecepto tenebantur fideles vitare. Et sic illud quod ex
verbis beati Pauli cosillum credimus: Matth. I t. factum est praeceptum, occurrente ta- S. Th. L. 14li circunstantia temporis . Neque hoc q. 3. est nouum, nam ad aliqua, ad quae tenemur de consilio in aliquo loco, vel tempore, tenet uir de praecepto agere propter vitandum scandalum . Uerbi
gratia. Nos religiosi ordinis Eremitarum S. Augustini ex consilio patrum omnibus 4. seriis abstinere tenemur ab esu carnium, sed possumus eas comedere sine peccato. Aliquando ta- . men potest so offerre circunstat uia i ci, & temporis ,:q, propter vitandum scandalum pusilloruiu teneamur sub praecepto non comedere. Sicut ait. B. Paulus. Pau. Si esca scandali Eat fratrem meu , I. Cor. 8.non manducabo carnes in aeternum.
Et sic possent exempla quam plurima dari in alijs. Eodem modo In propQ sto dici potest , beatum Paulum con-.silium proposuisse fidelibus,de non diis scedendo ab infidelibus volentibus coihabitare sine c5tumelia. &c. Ob quod
dixit, Dico ego, non dominus, quia co- 'silium est : cum hoc tamen est verum ,
in principio nascentis Ecclesie fuisse
praeceptum non discedere, non ex verbis beati Pauli, sed ex naturali necessitate,& ratione euitandi scandalum pusillorum. Et etiam si illo tempore circunstantia occurrente, esset obligatorium seruare illud,scilicet, hon disce- dere, absolute tamen considerando, 'manebat ut consili uti , sicut modo est, ut diximuS.
Nec placet respondere sicut quida No placet doctor alias grauissimus respondet solutio cubeatum Paulum tunc dixisse sub con-l ius A donlio, licet fuisset pr eceptu ira, quia suc- cto. celiu temporis debebat cessare praeceptism. Non opus certe est tali soluti ine : quia videtur non conuenire te X- tui, sed praestat dicere B. Paul. consuluisse. Tamen qilibusdam consideratis, & occurrentibus, habebat tunc vim praecepti, propter vitandum lcandala.
Et maxime hoc apparet verum, quia fit unc in principio nascentis Ecclefiae, δι
praedicationis Apostolor si aliquis connersus
300쪽
uersus ad fidem per hoc φ nollet cohabitare infideli , nullum sequeretur
scandalum, nulla fidei detestatio, nullum malum, &c. talis absq; peccato discederet, quia illi solum maneret eonsilium beati Pauli sub consilio, Sc non haberet vim praecepti,quia cessauerat scandalum. Videtur quidem haec vIasacilior ad soluendum disti cultatem allatam ex Paulo contra conclusiones. 3. Conclu. 3. conclusio . Licet verum sit, fidelem modo non obligari ad cohabitandum infideli, nolenti conuerti : & si velit cohabitare sine contumelia creatoris, tamen mel: us est cohabitare, Ratio . quam discedere. Patet ex iam dictis. idiam s consilium est beati Pauli vidi'xmius de maiori,& meliori bono est: isequitur ergo simpliciter melius esse non discedere. Patet: quia non discedendo, est spes de conuersione in Ddelis,ut Paulus ibi adducit. Quid stisimilier si vir conuertetur ρ Sed discedendo omnino tollitur talis spes: cum . ergo tam magnum bonum sit conuer.
. fio infidεlis ad veram fidem ,sequitur melius esse cohabitare infideli, quam i
. conclu. . conclusirit Si infideles,qui modo sunt inuenti, vel alij, qui postmodum inuenientur,tales essent.qui scandali Tarentur per hoc, quod fidelis conuer sus discederet ab infideli,esset sub praecepto habitare cum infideli,si infidelis ;Ratio vellet sine contumelia creatori S. Pr bat ira sicut supra prima probauimus Tota quidem ratio quare in primitiua Ecclesia erat praeceptum non discedere cum alias esset de consilio ). Erat propter scandalum, quod sequebatur ex discessu, putantes non esse bonam legem Christi: quia peream dis solvebatur matrimonium. Tunc e naquod erat de consilio, obligabat ale Praecepto propter pusillos : i equitur ergo quod ubi eadem esset ratio quae tunc fuit in principio legas nouae ) &eadem obligatio erit, cum non sit potior ratio de uno tempore, quam de alio : at possunt dati infideles, quibus quam primum denunciatur Euange-iliunt,aiicipiam conuerti,dc tunc si coni
tingat virum conuerti,& non sceming,
si discedit fidelis , statim alij infideles
turbabuntur: & fidem Christi non acceptabunt, putans per eam coniugi uim dissolui, quod magnum est offendiculum fidei. Sequitur quod ubi tale scandalum probabiliter oriretur, etiam si nullum aliud malum eueniret, pro illo tempore , &loco, teneretur sub praece pro fidelis,cohabitare insideli volentι cohabitare sine contumelia creatoris, & sine hoc quod fidelem trahat.
ad mortale. Et illud quod erat de c5silio,scilicet, .cohabitare insideli, teret - de praecepto, ut supra di us. Et prscipue verum teneret ista conclusio , ubi tales infideles essent faciles ad conuersione ira: & ideo maxima spes esset de conuersione infidelium per cohabi- tationem, silcut videmus noui orbis indigenas, qui nullam habere videntur contradictionem, aut renitentiam ad
illa quae fidei sunt. Et quidam magi- Opinioster non poem xendus tenet,quod apud' tanda. Indos conuerias, tenetur cohabitare infideli . Et quidem utim commuin alio interdicta erat,dc cohabitatio fi li,cum infideli, ut patet in cocilio Toleta . ut supra diximus . Sed hoc erat de Iudaeis : quia erant valde obstinati, di non erat spes de conuersione. Modo autem apud indigenas noui orbis veconstat cum tam bona sit spes de eon uersione,ex praecepto videtur esse cohabitare, ut dictum est, sub spe conuer
Zn in tribus casibus Apoctoli Harim
QNfEQIENTER quaerendum est, utrum iatribus casibus stupi a P sitis statim matrimo nium soluatur , vel solum quando fidelis,vel infidelis,tras erit ad alia vota. De quo var ae sunt opiniones . Qi iidam assi mant in tribus casibus positis, statim matrimonium dissolui, ux tenet Iean.' Giossator