장음표시 사용
431쪽
c unum Dubium, an verbam nri sint necessaria. per mutuum consensum, etiam sine ministro olim. Ru 'dest quid pecu
liare in matrimonio, cum in caeteris omnibus alijs Ecclesiae sacramentis, minister de necessitate sit. Si ergo minister no est de necessi itate sacra menti: ergo neque eiuS verba erunt necess tria .
Probatur,etiam quod neque iure novo, 8c decreto Concili j Tridenti ni, verba sunt necessaria de necessitate sacramanti. Quia maxime esset, eo quod ibi in decreto exprimitur, quod cognito consensu mutuo, pa'rochus dicat illa verba, &c. Sed hoc non probat, quod de necessitate sacramenti sint. Patet, quia ubi verba ministri sunt necessaria. ponuntur Certa, & non pro libito variari pollunt. Sed ibidem dicitur, quod illa proferat, vel alia iuxta ritum cuiuslibet prouintiae. Sequitur ergo quods concilium iniungit verba proferenda a parocho, quod illud non fuit de necessitate sacramenti. Nam si verba ministri nece staria forent, haud dubie velut forma ellent, consequenter determinata essent. Neque pro libito mutari possent, magis quam in alijs sacramentis. Et probatur, quia ut referunt, qui adfuerunt Concilio Tridentino, patribus pro posita est haec forma, ut neces laria sacramento, & tamen noluerunt ad mittere : quod probat intentum. Alias Deus deficerct in necessarij Secclesiae suae,ex quo sequitur.3 Quarta conclusio, si parochus cognito co sensti urriusque in matrimo nio . Nulla proferat verba, im modo sint testes, ut inferius dicemus, Scpeccet, non proferendo verba ibidem expressa, vel alia secundum ritum prouinciae,matrimonium tamen est validum. Patet . Matrimonium esset validum ante concilium, dummodo esset inter personas alias legitimas,& alia sertientur: ergo Sc modo post: Concilium Tridentinum .Patet quia non es: irritum hoc si non proferat, neque est declaratum tanquam dCessentia sacramenti. Haec sunt ex dictis clara ex quo etiam sequitur. Quinta conclusio . Parochus verba scognito consensu utriusque pΟ-test proferre, vel per seipsum, vel per interpretem, secundum ritum pro uinciae, sine aliquo peccato: dc vere erit validum matrimonium. Patet, quia cum verba parochi non sint necessaria de necessitate sacramenti, neque sint determinata, sicut per interpretem potest cognoscere consen sum, dc inquirere, poterit etiam verba proferre. Haec ex supradictis est manifesta. Sed potest esse dubium, si verba determinata ministri neces aria non sunt quare necessarius est minister. Respondetur. I. est necessariti S , ut publico testimonio constet. 2.ut diligentia, & examen prius fiat de impedimentis. 3.ut instruantur nubentes a ministro, & debite disponantur ad
Ad argumentum in contrarium , ex praedictis solutio constat: verum esse in alijs sacramentis, verba quae vim formae retinent, in ministro, esse Decessaria. Sed tamcn in hoc sacramento deficit. Quia minister ante B et Conci
Glo. in eo tua nos despocalibus S. Th. in Φ.
tate . conclusio ς. conclusio. Gl. in c.ex
432쪽
Dpendix ad speculum coniugiorum . Concilium Tridentantam de necessitate non erat. Vt dictum est Di m ferius erat repetendurn. Post decretum Concilij I riden. licet ni nistersit necessarius, de necessitate sacramenti, verba ministri non sic sunt ne cellaria, de sacramenti necessitate, sed solum de necessitate praecepti. Nec se habent ad modum formae, in isto sacramento, & sic de forma in hoc sacramento varie loquuntur doctore S , nam Capreolus, in a.d. 25.ad 7. arg. Dura Adl, tenet, quod verba contrahentium, se habent sicut materia, F torma. Ita ut prius dicta suppleant vicem materiae: & 2. dicta ubi perficitur matrimonium, habeant vicem formae, sicut in binario, prima unitas habet locum materiae, &ivicem formae. Ouia per eam constat
Palud.d. 26.q. .& Adrianu S.I.q. de matrimonio quod materia sunt ipsi contrahontes, Se verba quae explicant consensum, habent vicem iamae. Alii tenent quod materia est consensus,& λrma, verba quae exprimunt consensum. Sic magister seia d. c. penui. Verum hoc aliis non placet. quia materia debent esse sensibilis, consensus tamen non est sensibilis nisi de expressione sit sermo. Item quia in Con est. Floren. determinatur,quod consensus sit causa efficiens matrimonii,sed causa efficiens materia esse non potest. S. Th . in q. l. 26.q. a.art. I. in solutione ad primum dicit, quod verba qrybu S consensus exprimitur habent vicem formae. Tandem habetur ex doctoribus, quod verba ministri in matrimonio noli abeut vicem ae,& ideo non sunt necessaria necessitate facramenti. V1 de Petrum de Soto in suo pastorali, de matrimonio per le-
Essct ad aliud dubium quintum circa illa verba decreti, ubi dicitur. Ouod
aliter quampraesente parocho, ct testibus duobus , vel tribus,
matrimonium non celebretur. Dubis. S. Th. 3- p
D Visum est, ergo & quintum in ordine, an praesentia parochi sit ne
cessiaria de necessitate sacrameli, vel solum de necessidate praecepti. Videtur quod non sit necessaria ad sacramenta omnia ecelesiae septem&1lla quae de necessitate sunt, & de essentia eorum, a Christo institutxlunt,per potestatem excellentiae quam habuit: quam Jc ecclesiae non comunicauit. Sed ergo ante Concilij Tridentini determinationem fuit lacramentum matrimonij, unum, ex 7. sacramentis sed ante Concilium 4 ridentinum, parochi e re sientia, imo neque alterius ministri in sacramento matrimonij non fuit necessiaria: ergo neque modo erit post Concilium Tridentinum'. Probatur antecedens, ex usu ecclesiae, usque ad nostra tempora, dc probatur ex multis Pontificum determinationibus. Et ultimo ex Concilio Florentino, in quo tradita est doctrina exacta Arme nis, de omnibus ecclesiae sacramentis: & quando de matrimonio sermo est,
433쪽
suintum dubium, an praesentia mim G ct testessit necessarii. 1 3
est,cum omnia quae necessario requiruntur, &sunt deessentia eius ponantur , de ministro mentio non fit: cum tamen in ali)s sacramentis, sit de necessitate, Vt ibidem constat. Sequitur ergo quod in hoc sacramento minister non est necessarius. Et sic habet ecclesiae diffinitio: quod per mutuum consensum viri, Jc foeminae, dummodo sint legitime personae, vere perficitur matrimonium. In contrarium en determinatio Concilij I rident .
P Rimo notandum est inter omnia ecclesiae. 7. sacramenta alia 6. ab hoc septimo, quod matrimoni j est, latissime differre . Nam, hoc peculiare in isto sacramento est, quod in nullo alio,etiam si sit sacramentum , est tamen quidam contractus inter homines, necessarius quidem in re publica humana, & generalis, ita ut genus humanum sine eo constare non posset. Et ex hoc habet,ut nonnulla, ecclesia circa hoc sacrametusnanstituat, reuocet, addat, tollat, ampliet: quae tamen non in alijs sacramenti S. Vt patet ex cap. non debet, de consanguinitate; & affinitate , cum prius esset prohibitum intra 7. gradum in consanguinitate, & assi nitate contrahere : post tempore Inno. 3. solum usque ad 4. gradum diffinitum est, L antequam esset statutus. 7. gradus, poterant in gradibu Sno prohibitis, lege naturali, dc diuina, qui pauci sunt. Et cum post Inno. 3. Intra . gradum non posset esse coniunetio, tam incosanguinitate, quam In affinitate: etiam copula illicitae contracta; modo in Tridentino est variatio, ut dicemus; & cum matrimonium, olim per mutuum consensum Inter legitimas personas, etiam secreto posset contrahi r& esset verum, legitimum & ratum: In Concilio Tridentino tanta est variatio facta, ut penitus irritum censeatur, ut patet,& in multis alijs,Vt patebit infra; radis variatio facta est. Quod non posset stare, si matrimonium solum inquantum sacramentum nouae legis est , consideratur. Sed tamen fit, & suo Iure ecclesia faciens variat, eo quod contractus humanus. Et mirum non debet videri, ut in cap. citato ait summus Pontifex Inno. 3.ut variatis temporibus, etiam statuta variantur humana. Et grandem mutatio nem faciat, circa matrimonium contrahendum, & circa personas Quae debent coniungi, &circa modum. Et tam considerandum est, quod cum 'aliis sacramentis mini iter sit necessarius, penes quem sit aliqua actio, vel verbis, vel factis, quae formae vim videantur habere, quae materiae applicata sacramentum perficiat. Si non autores) non defuerunt disputatores, qui idem affirmarent de sacramento Imatrimonij; Vt auctor est Gulielm is Parisiensis, in suo de sacrametatis, sed tamen ab omni b is reiectum est. Et differentia posita est, Inter alta sacramenta A matrimonium : Ministrum ante hac non fuisse necellarium, exactissime ex Concilio Florentino, sub Eugenio. celebrato Petrus de Soto 1 suo pastora. de
29. d. c. scta 5 5. dist. Coua. in c. alma mater de
434쪽
r ad Deciduin coniugiorum. brato,constat. His praesuppositis ad dubium. Prima conclusio: Ρost Concilium Tridentinum 1n matrimonio,ad hoe quod Iit ratum, validum & legitimum, de necessitate, minister requisitus est. Haec probatur quia expresib in decreto habetur quod si non fiat prae-1emcRParocho, Vel alio sacerdote, di c. Sit irritum, δἰ nullum . de hoc du-Ditandum non eli,cum sint verba exoresta in decreto.
Secundo probatur, si modo in matrimonio minis fer requisitus non esset, eo esset quia olim ante haec tempora nunquam minister fuit necessarius, ut adduximus. Sed hoc non obstat, quia sicut ecclesia mutauit, ut diximus gradus prohibitos,ut ex cap citato patet , R alia multa,Vt contat In Iure, potuit modo mutare, di rriinistrum esse necessarium ad legitimum matrimonium, declarare. Sicut de declarauit & statuit, Iure suo utens,& anathema indixit neganti in canone. q. sessionis. 2q.
Secunda conclusio. Ad legitimum matrimonium, sic minister sace dos est requisitus, ut non quicunque sufficiat, sed opus sit proprius Parochus . Probatur,quia sic diffinitum est in concilio,ut non nisi proprio Parocho praesente fiat. Tel tia conclusio . Praesente alio sacerdote,si non sit de licentia propri parochi , matrimonium contractum irritum est, In tantum ut nullo pa' dio sit locus rati habitionis. Hoc pater, eo quod per verba expressa san' ci a Synodus dicit, quod sit matrimonium celebretur sine praesentia pro' prij sacerdotis vel alterius, de licentia proprij, vel ordinarij; sit irritum de inane, δἰ contrahentes coram tali sacerdote;qui proprius m n est, nequeta proprio,vel ordinario habet licentiam; inhabiles constituit, ad sic co- trahendum. Et non magis constare potest inter eos matrimonium, qua posset constare inter conlanguineos intra quartum gradum. Et non alia ratione nisi quia inhabiles ad contrahendunti& illegitimae personae, ab ecclesia sunt declarati. Est necessaria ergo praesentia proprii sacerdotis. arta conclusio. In tantum praesentia proprij sacerdotis adlegiti naum matrimonium requisita est; Ut haec non quaecunque sufficiat, sed humana debeat esse, seu moralis, quod est dicere quod si proprius sacer idos esset, ubi contrahentes sunt dormiens vel esset ebrius, vel vigilans, sed penitus non attendens,ad contractum, de ad contrahentes, & ad expressionem consensiis, talis assistentia non sufficeret; neque diceretur assistere,& sic esset irritum δύ nullum. Patet quia sancta Synodus quae asse sistentiam exigit necessariam, hanc petit, quae humana & moralis intelligenda est. Sed ubi minister dormit, vel est ebrius, vel non aduertit perinde est,ac si non assisteret. Ergo non est assistentia,quia sicut lapis, vel
item ideo requisita est assistentia a sancta Synodo,ut intelligat consen' sum,ut testificari possit de contracto matrimonio. Sed qui sic esset dor'miens, et ebrius,vel non aduertens, testimonium perhibere non potest .
435쪽
suintum dubium ad matrimonium sit requisitus prop.sacerdos I sErgo non assistis propriae , ut concilium sanctum docet. ininta concitisio. In nouo orbe regulares religiosi S. Dominici, 3c S. Francisci, de sancti Augustini qtiam uis ante Concilium Tridentinum poterant licite matrimonijs contrahendis assistere , de nuptias benedicere, non obstante Clementina religiosi de priuilegij. Post Concilij Triden tini celebrationem non possit ut assistere, neque est validum matrimonium si non sit noua concessito. Haec probatur quod licite per religiosos in nouo orbe haec peracta sint
circa neophilos in coniungendis eorum matrimonijs : quia nota obstan te prohibitione facta per allegatam Clementinam, habuerunt spetiale priuilegium, Se Nicolai. s.&Leonis. Io. &Adriani. s. quibuS potuerunc haec facere. Item fuerunt valida dc rata illa matrimonia, quia minister nunquam ante fuit necessariuS, neque proprius, neque non propriuS. Vt supra probatum esst singulare in matrimonium esse. Sexta conclusio. Post Concilium Tridentinum celebratum, & hoc decretum publicatum , Religiosi in nouo orbe matrimonium neophytorulicite modo assistunt, & matrimonium eis praesentibuS-ratum, Sc legi
tirnum, si alias sunt alia necessaria; patet, si non esset quia deficeret pro prius sacerdos, sed non deficit, quia quando sacerdos de licentia ordi narij assistit est ratum matrimonium ut expresse in concilio, Sed religiosi qui modo id agunt ex licentia summi Pontificis sanctissimi Papae Pij Quinti operantur; intest primus potissimas totius ecclesiae ordinarius, S a quo alij pendent, ut patet ex diplomate conces anno 1 57. ad instantiam Regiae Maiestatis Philippi secundi Hispaniarum Regis, ubi metio de celebrando matrimonio fit. Haec omnia patent in priuilegio, δἰ ric possunt modo assistere matrimoniis neophythorum, sicut ante Pote rant,& idem postulat alij religiosi non mendicantes, 3 similiter qui Iesuce Societate sum, quia ad Omnes se extendit concessio. Septima conclusio. Ad hoc quod non proprius sacerdos assistere licite possit in contrahendo matrimonium: de quod sit validum AJ firmu, concessio proprij requisita est in specie particulariter nominatim, S noitifficit in generali Volo dicere quod per hoc quod proprius sacerdos vicem suam alteri daret ; in aliquibuS actibiis propi ijs exercendis, noni ufficeret ad hoc, ut assisteret matrimonio, nisi specialiter et et commisseium. latet, quia matrisDO mali S causa grauiSest ad CD, ut propria I Pi' copi CentCMur. Item quia hoc est odiosum graue, ob id restringendunt tem qMae' periculosum, cum sit irritum & nullum, si sine proprii as Si uentia sit . Nam In generali concessione non videntur illa concessii Quel on concederentur, &c. Ex quo videtur quod si in diplomate concesto a sanctis Simo Papa Pio Quinto religiosis, non fieret mentio spetialis de matrii lal; asSistentia, non possent per generalem concel si oneria si C
yti absque scrupulo . Haec videntur probabiliter dicta licet ista 7. con
436쪽
clusio non tam sit certa quantum caeterae praecedentes. Et unum mihi est certissimum quod etiam si in articulo mortis qui alias non est proprius 1acerdos,essicitur proprius, & absoluere potest. Non tamen sic posset in articulo mortis matrimonio assistere & concubinarios coniungere, quia hoc sacramentum non est necessitatis sicut confessio,&c. Sed contra praedicta se se offert,nam si verum est ministrum, sic esse re quisitum : quod alias proprio secluso,vel alio sacerdote de licentia proprii matrimonium sit irritum; Christianus, qui apud Sarracenos, aut Tu has est captiuus,vel alias libere habitat, nullo pacto posset cum alia persona catholica contrahere matrimonium, quia ibi non potest haberi sacerdos. Sed hoc est maximum inconueniens: ut ille qui secundum iugnaturae libertatem habet alteri dandi se ipsum, impediatur per ius hu
Huic obiectioni multiplex solutio dari pol. Primo, quod ibi talis pos
set conitatiere sine parocho, immo, sine testibus. Quia statutum concilij non eum obligaret,& remaneret in illo statu in quo ante Concilium Tridentinum .. cum ante concilium non erat necessarius minister ad matrimonium, sed cum legitimo consensu mutuo, inter legitimas personas celebrari poterat, ut est expressa ecclesiae determinatio, talis apud Turchas existens possct contrahere; Nam quod Concit. Trid. talem non
Obligaret, patet quia ibidem dicitur, quod obliget post solemnem publicationem factam in sua parochia post. 3 o. dies. Sed apud Sarracenos, Vel Turchas talis publicatio facta non est, neque parochia fidelium est, ubiferi pqsset, Non ergo fidelis,apud infideles existens ligatur hoc decreto, quia esset inuincibiliter ignorans sicut δἰ in nouo orbe sunt aliquae pr8uinciae, ad quas nondum venit notitia huius canonis, qui & inuinci biliter ignorant, ubi etiam non deest minister. Et in casu non solum videtur verum quod talis apud Turchas posset uxorem ducere sine ministro, quia inuincibiliter ignorat, eo quod nunquam audiuit , sed etiam si alias non ignorasset, sed habet aliunde notitiam talis statuti; adhuc non tenetur. Quia non sufficit quaelibet notitia huius noui decreti, ad hoc
quod obliget, sed debet esse solemnis & publica denunciatio, ibidem ubitalis habitat.
Secundo, ad obiectionem dici posset talem apud Turchas, vel alias infideles manens : non posse legitime contrahere ob defectum ministri. Neque esset inconueniens nam sicut non posset confirmari quia deest episcopus, neque posset absolui sacramentaliter,quia deest sacerdos. Ne que posset summere eucharistiam in Paschate, neqne extreme ungi si infirmaretur ob ministri defectum, sic nec posset ipsum tradere matrimonio, quia hoc sacramentum minus necessarium est quam praedicta. Satis
est demus, quod ibidem fidelis manens sine remedio non sit in illis, quae sunt necestaria ad consequendam vitam aeternam. Nam in illo tempore , iu
437쪽
sextum dubium . an trestes sint requisiti cum m Πro . I in nulla aetate, hominem adultum Deus reliquit desolatum, sed prope seipsum ostendit omnibus inuocantibus eum; modo in veritate invocent. Haec secunda solutio ad obteictionem facilis,lic clara est, verum primam probabilem reputo & satis consonam regulis Christianae fidei, 2 qui ea sequeretur putarem confidenter ea uti poste, cui tamen. Prima, non satisfacit solutio, haec secunda posita sit. 8 Modo ergo S de necessitate matrimoni j, 3c de necessitate sacramenti minister prae requisitus est, δc quidem olim ante concilij determinationem necessitas praecepti in omni opinione apparet. Sexto qumtur, an tenes sint requisiti etiam simul cum proprio sacerdote. V Idetur quod non, quia in matrimonio celebrando duo consideranda veniunt, unum in quantiam unum ex T. sacrainentis ecclesiae
est . Alterum in quantum quidam contra ius humanu S, do ut de S, dcc. Sed ex nullo illorum duorum requisiti sunt testes necessario. Primo, non in quantum sacramentum, quia in nullo alio sacramento ex testibus pendet essentia, sed ex sua forma, Se materia S ex ministro, ut notum est. Sed testes, neque materia, neque forma, neque minister sunt, ergo non sunt necessarij, Neque sunt requisiti in quantum contractus patet, quia ratio contractus in matrimonio, ut ex Paulo constat, est quia uir potestatem corporis sui foeminae tradit, Et foemina uiro. Dat enim de recipit, sed ista datio ex testibus non pendent, sed ex consensu Sc voluntate ipsorum contrahentium, ut est expressa ecclesiae determinatio & ex iure naturae constat,ut quilibet
de re sua possit libere facere, δἰ c,
contrarium est decretum sanctae Synodi Tridentinae. PRO decisione dubii considerandum,quod alias in praecedentibus di- Notas
ximus est necessario repetendum,ut clarius procedamu S, quod aliquid esse requisitum in matrimonio, dupliciter intelligi potest . Vno modo requisitum quod etiam si desit stet matrimonium, sicut supra de publicationibus requisitis diximus. Alio modo requisitum, quod eo de ficiente sit irritum & nullum, ut de ministro seu proprio sacerdote dises nitu in est, ut sic de testibus iit intelligendum. Secundo notandum, quod testes qui sti ut adhibendi ad celebrandum Qxὴ 'matrimonium dupliciter considerari possunt. Vel solum quod testes sint, cuiuscunque sint conditionis, vel quod sint testes probati legitimi
omni exceptione maiores, qui nullomodo iuridice repelli possint a testimonio ferendo.
Prima conclusio. In celebrando matrimonio sic sunt testes necessarij '' 'μ
438쪽
Oppendix ad speculum eoniugiorum duo vel tres, sicut minister est necessarius. Probatur ex verbis exnressi concilij, ibidem enim sic diffinitum est.
Mi ixi Secunda conclusio. Testes in matrimonio non solum necessarii sunt de praecepto, sed de necessitate sacramenti & contractus: ita ut ipsis sectu sis sit irrituna & nullum. Haec etiam clare & aperte in decreto, 'bi per haec verba expressa testes adhibendos iubet ut eis seclusis sit irritum.& nul . I ius valoris& obligationis. 3-Conclu- Tertia conclusio. Ad e sentiam contractus Jc matrimonii, non solum telte S requisita sunt duo vel tres, ut dicit praecedens conclusio, sed adhuc requiritur, quod simul sint testes, & proprius sacerdos . Ita ut sicut siti Pra diximus sacerdos proprius sic requisitus, ut ipse solus non sufficiat, sed testes sint adhibendi. Sic etiam testes sunt adhibendi, & sicut necesse lari) uti non stifficiant si simul non adsit sacerdos proprius. Haec constat
ex expressis verbis concilij ibidem diffinitum, ut irritum sit sine oroprio
η Cozcla, arta conchisio. Ad hoc quod matrimonium validum sit, non suf-ncit, quod sicerdos proprius assistat,& testes duo, vel tres, sed est requisitum, quod simul δ non successitae. Volo dicere quod ad validum con tractum, non esset sum ciens, quod vir foemina coram proprio sacerdote tuum exprimerent consensum: de post coram testibus,sine pro orio sacerdote Idem peragerent. Sed requisita est si multas proprii sacerdotis,c eillum. Haec probatur ex verbis expresseis citati decreti. Et patet, nam Vbi simultas requisita est, ut in baptigante ubi prolatio Mrmae & aspersio, vel mimio, non sufficeret si seorsum immergeret post ex interuallo tem-POrIS Vbi simulatus moralis non posset intelligi, vel interuallo horae, vel cimidiae proferret verba. Secus esset si immediate prolatis verbis ina mergeret, vel e contra mersione peracta proferret, quia illa simul esse di Cuntur , Vc tradunt doctores Theologi. Et si in casu nostro posset hic simultaS moralis, ut sacerdos proprius adesset, δc statim testes superueni rent etiam sufficeret, sed tamen adhuc hic alio modo requisita est quam mvaptismo, quia necessarium est, ut simul in unum conueniant sacerdos P prIUS testes. Et expressionem consensus audiant,& intelligant, R11 11mul non essent, non sufficeret. Patet, quia sunt verba decreti. Et
aliter quam prisente parocho dc duobus, vel tribus testibus ubi, per c putatiuam dicitur dec. Et dicit quod si aliter,sit irritum, de c. Sequitur ergo quod ad matrimonium modo, necessarium est simul concurrat & proprius sacerdos , vel alius de licentia propri),& testes. Alias sit irritum. s. eonelu in inta conclusio. Testium praesentia in contrahendo matrimonio sies' . requisita est, ut humana sit, Sc alias non stifficit. Aod est dicere, ut suoebeu nacra rius quando de praesentia sacerdotis loquuti sumus. Qtiodsi testes'eia sent, dormientes tamen,vel eisent,sed ebrij, vel essent sobrii, sed non a
tendentes ad contractum, oc expressionem consensus, talis testium assistentia
439쪽
yep timum dubium , an quinque festes suffinlat in matrimon Io. r
fientia sussiesens non esset. Et perinde esset, ac si non assis ferent. Hic probantur sicut supra, quia sancta synodus huiusmodi praesentiam re quirit ad hoc quod tessimonium perhibeant testes de contractu, sed qui modo humano non assistant, non positi ni testimonium reddere, neque Vt homines loquuntur, assistere dicuntur. Vnde si esciat pueri,non doli capaces, non sussicerent ad matrimonium, quia tales non sunt qui testimonium perhibere habent, dc haec de dubio. Ad argumentum in conixarium ex dictis solutio constat. Nam si verumfit in alijs sacramentis testes non esse requisitos ad substantiam eo rum, Verum in matrimonio, quia simul dc contractus humanus, & sacramentum ecclesiae, habet quid peculiare. Non quidem quod ante sanctam Synodum Tridentinum testes duo vel tres essent nece stari j, quia ante no fuerat institutum, sed tamen ecclesia quae multa variae, secundum temporum varietatem ordinauit, circa matrimonium in quantum contractu Sest, Vt supra diximus,ex capit. non debet de consanguillitate, affinita te : modo pia viscera gerens solicitat matris, ad tollenda scandala quae ex Occultis,& clandestinis matrimoni js oriebantur suo iure utens, statuere potuit β statuit, ut duo vel tres assisterent testeS, cum si . . rio sacerdote, Ut testimonium sufficiens esset, de mutuo consensu inter coniuges, alia Snon prohibitos contrahere: dc quod secus factum irritum & nullum iu dicaretur. Nam si olim per multa patrum decreta Sc Pontificum de terminationes, clandestina matrimonia prohibita essent, tamen facta te nebant, is irrita non erant. Modo tamen ut patet ex praesenti decreto:
non solum ea clandestine fieri prohibet: sed irrita & nulla esse declarat; si sine praesentia testium fiant. Sed quia de testibus de attestationibus varia in iure conscripta sicili, δἰ peculiariter in matrimonio, ubi aliqui admittuntur testes, qui in aliae causa admittendi non es hiat, vi cap. videtur nobis, de illis qui matrimo nium accusare possunt. Et quando non sunt testes de visu, admittuntur de auditu, cap. praeterea de testibus, attestationibus. Et alia singula riter animaduersa de quibus ira 3.1 .arti. 8. δἰ quomodo testes debent esse circunspecti, & omni exceptione maiores, Ut notat Pan Or. in cap. continebat, de desponsatione imp uberum.
DVbitatur ergo 7. consequenter, an dati testes duo vel tres, requisiti sint ad substantiam matrimoni j, ut diffinitum est, An quicunque testes suificiant, Jc alieni, & extranei, & doli capaces, incapaces, δἰ viri& foeminae, InfameS non infames,excommunicari, non CXcommunicati, Jcc. Et videtur quod non omnes tales admitti possint. Patet quia ratio quare testes necessario sunt adhibendi ad matrimonij substantiam
lium Tri- detinum a Panora 7. dubium'
440쪽
Appendix ad speculum coHugiorum . est, ut testu onium perhibere possint in iudicio, & extra, de expressione consensus , & de celebrato matrimonio. Sed qui infames sunt, vel qin alias secundum iura incapaces, fidem non saciunt in iudicio saltem sed repelluntur secundum iura. Ergo tales non sufficiunt, A sic admitti
non debent. In contrarium est testes adducendos, decretum dicit; 'Et de qualitate
P Rirna concitisio. Pueri non possit at esset sufficientes, si non sint
doli capaces . Probatur, quia testes eo ad cuntur ut testimonium perhibeant matrimonio contrahendo, sed qui non sitiat doli capaces nocii, ἡ. se ζζζνζ g Di i si non sint doli capaces, quia si sint, non est re
ita tisi ae δο- annorum, Ut in criminalibus requiriturn eo. l. inuiti. l. a. S l. In teltimonium & q. q. 3. c. testes neque est: requisita aetas quae in ciui libus exigitur,scilicet pubertas 3. q. 3.c. i. quia hic non agitur de negotio minali, neque agitur de ciuili, sed solum de contractu. Qui contra cius ante concilium , de stando in iure naturae testes non requirebat. Ergo cum alde odiosum sit de gravamen quoddam inferat matrimonio coni O,oportet quod stricte, & non ample de testibus adhibendis nat sermo. Iuxta iuris regulam fauores sunt ampliandi: se odia restringenda.
Et confirmatur quia secundum iura, impubes si doli capax sit, potest:
testimonium dare de uisis impubertate arg. institu. de insti .stipula.S. pu b . . ς L m negoti s quod notatur 37. dist. c. relatum adde quod dictum 1mpuberis facit plenum iudicium ad torturam 3 7. d. c.re atum . Dixi si doli capax sit, quia furiosus Jc mentecaptus, non admitti tur,sicut neque ad officium iudicandi 3. q. 7. cap. tria fisside testa.l. qui te-1tium S. nec furiosus argu . de sponsalibus c. dilectus 32. q. 7. cap. nec fu riosus T. q. I .c.quamuis, nisi isti habeant lucida interualla. eon ius Secunda conclusio. Ad hoc quod sint legitimi testes in matrimonio: non requiritur quod non sit seruus, ut in c. sortis de verb. signifi. g. testes C. te test. in l.quoniam liber. nec est requisitum, quod sit vir, quia foemina potest esse testis. Neque requiritur, quod sit bonae famae. Neque requiratur fides. Neque requiritur, quod non sit affinis, vel consanguineus, neque requiritur quod non sit de familia, neque tandem requiritur, quod testis non sit excommunicatus secrete, neque quod sit omni exceptione maior.
Ista conclusio habet plures partes, & oportet de singulis aliquid di-: nam dc si citaci excludantur a testimonio dicendo: in contrahendo matrimonium non excludendi sunt. Et de seruo patet: nam licet in lo- fio
testi, ad 'δ diluς seruus, qui in criminalibus n5 est idoneu, iiiiiiii, i testis, m defectu testiti admittitur, ut 8, in criminalibus . i. a. Ite fallit qua testem. do de iacto serui quaeritur δἰ noli Pro Domino, neque contra JJominia.