장음표시 사용
61쪽
εArt. XIIII. De impedimen feria. s
quod non sint benedicendi coniuges, quando uterque benedictus est . Sed
hoc non placet. Panor . nec mihi M.
Sed melius potest dici, quod tunc
erat consuetudo tempore S. Tho m. vi sic illa decretalis seruaretur, v t. f. qua do uterqtie est et benedictus, non benedicerentur: vel quando vir si, lumerat bened1ctus, & ducebat secundam non benedictam. Et mihi relatum est fieri in dioecesi Placentina. Sed in Hispalen. S in partibus Indiarum imita. tes eam sequuntur dispe fationem Papae, ut quando alter solum est benedi eius, siue vir, siue foemina, uterque de nouo benedicantur. Et quod ante dictum erat, quod scienter benedicentis, casus Papae reseruatus erat, ia episcopo est commissum, ut dispensare valeat, ut patet in manuali Hispalensi.
Episcopus Segoviensis in epito
me. q. ecretalium. p. 2. c. 8 6. II. notat cum ex iure antiquo , ut in c. Ca
pellanus de secundis nuptijs esset sui pensus presbyter, qui secundas nuptias scienter benediceret , & ad Papa
mittendus per extra uagantem Io. 22.
ablatum quod sit ad Papam mittenduς, R dicit suspensionem non fuisse illatam ipso iure, sed inserenda in quo
sensu citat Ioan. Bernar dum de Lugo, in sua critia . prael. cap. G8. vide ibi.
tempore fieri artim, quibus in
Irca impegimentia de tempore seriaru, quibus interdictae sunt nuptiae dice dum. Primo ab Aduentu usq;
ad Epipha. pro hi propter communio. qua
feri solebat in Natiuitate . Et sic post primum diem Epiphaniae sicut notat Ioan And. possunt celebrari nuptiae. Similiter sunt interdictae a septuage-fima usq; ad octauam Paschae, quia et mni unicare solebat fideles. De istis
duobus teporibus habetur. 3 q. c. Non oportet . Et tribus capitulis sequetibus. Et item est interdidium nu- ptias celebrare a tribus diebus ante Ascensione, usq; ad 8. Pent. Ex . de ser. c. Capellanus . Et in dominica qu e est 8. Pent . in qua festum finctiss. Trinitatis celebratur, possunt etia nuptiae celebrari. Ite asserit Archi. & Petrus de Archi. 3. p. Palude,& Ray.& est tex. clar' in c. C.lpellanus. Tn m 8. Pasche non. pollent celebrari, ga te x. dicit: polt 8. Paschar. Et in c. Capellanus. dicitur,post Z. dies festi Petecostes. 'Modo tame per fan
tam synodu Trid. in sessi. 2 q. de mair. c. I restrictio facta est solii Ab Aduh- tu usq; ad die Epiph.& a sor. q. Cineruusq; ad 8. paschatis inclusive . in aliis temporibus polliunt nuptiae celebrari, ut in fine in appendice adduximus . Utrum in istis temporibus a iure assignatis sit peccatum contrahere matrimonium. Pro solutione oportet distinguere. Nota.
inia vel loquimus desponsalibus defuturo , vel de tria trimonio per verba de praesenti coram testibus, sed sine solennitate. Uel loquimur de matrimonio de prae senti, sed cum solennitate consilieta fieri alijs temporii, M. His suppositis, sit. l . conclusio. Prima conclusio Temporibus seria- I. conclaiarum sponsalia contrahere , per verba R'tio, L. de futuro, est licitu. Probatur. Si hoc no liceret, ellet propter prohibitione Theo. c. ecclesiae factam in illis teporibus , sed 3 T. ver. .3. propter hoc non patet . inia ibi in c. Non oportet. dicitur. Non oportet iii quadragesima nu ptias celebrare. Item. In sequentibus loquitur Concilium Ilerdense, ut nuptiae non celebren ruri Concilium sed sponsalia, quae sunt futurariana nuptiarum promissiones , non sunt nuptiae, ergo no est prohibitum illis tein poribu S. Vbi cessat ratio legis, debet, & ipsius obligatio celsare ut late probauimus alias) sed lex illa data est, ut illis temporibus in ordinate, Sc dissolutae comessationes & disti, lutiones euit enitur, ergo cessantibus ipsis in sponsalibus, cestabit & legis obligatio.
62쪽
6 Pina Pars Speculi Aoniugio luxu.
I. COr. 7. Communis opinio . I. conclu. Pan Oro
. Ex lege aliqua scripta, aut naturali, nulli e 1l tempus praefixum, quo hopOlbit, ,pi Dittere alteri quod suu est: sicquitur , ergo, quod homo habens fui corporis potestatem, poterit, si voluerit, alteri promittere. Et tandem
haec est communis opinio . 2. conclusio. Matrimonium contrahere per verba de praesenti tempore feriarum coram testibus, sine tamenso lenitate aliqua, non est peccatum, feci tiso contemptu. Extra de seri j s. c.
Capellanus. Ibidem Panor. dicit posse contrahi Omia i tempore sine solennitate . Na extra de matrimonio cotracto contra interdictum ecclesiae , reprae
henditur & prohibetur huiusmodi so
lennis contractus: ergo ubi cessaret talis solennitas, non esset peccatum l. Et 3 3.q 4 in omnibus illis capitulis ni ptiae solenes prohibentur,& non contractus matrimonialis absque solennitate, ergo cum fauores sint ampliandi,& odia restringenda secundu iura noerit proli ibi tum de praesenti contrahere absque sole nitate . Hoc idem a Lfirmat Ray. Et Archiepiscopus Floretinus videtur ide asserere , licet dicat standum consuetudini. Et S. Tho. id videtur dicere, quando assirmat causam prohibitionis in isto tempore nuptias celebrare, esse: quia quando nouae sposae traducuntur, animas coniugum magis ex ipsa nouitato ad curam carnaliuoccupatur . Ideoque in nup ijs consueuerunt multa signa ostedi laetitiae disse solutae . Propter quod in temporibus
illis, in quibus praecipue debent hominos se ad spiritualia eletiare , prohibitum est nuptias celebrare, que sunt tepora praedicta. Haec. S. Tho. Certum est S. Tho. cimi mare ,' prohibitas esse nuptias, ubi talia cocuit ut dis , luta signa laetitiae: sed in simplici contractu matrimoni j non issa concurrunt, ergo non inteli suntur ista prohibita Et sic non est pcccatum. Hoc amrmat Caietata, Idcia, Syliu ster. 3. concitisio. Temporibus seriarum
Olcimia Cr c G trahere, vide tir esse peccatu , non t in te naci tale apud nouiter
conucii CSin iactio Orbe de se, si desit contemptu S. Probatur. Hoc non est de se peccatum , sed solum quia prohibi tum, ergo in tantum erit malum , inquantum prohibitio tenet, sed causa prohibitionis non tenet, ergo nec ipsa grauiter obligat. Probatur . Quia prohibitio facta est , ut omnes doctores fatentur : propter hoc, quod illis temporibus cons ueta erat communio: sed talis consuet udo cui nauit: ergo S prohibitio, non tantam vim habet. Et si non tantam vim habet, & non videtur aliquid graue fieri contra Dei honore, vel Ecclesiae praeceptum, cum desit cotemptus, simul & scandalum, ergo non videtur esse mortale secudum se, stando solum in praecepto Ecclesiae. Sed ta
men ut dicit Caietanus reputatur
mortale peccatum violare hoc Ecclesiae statum, & merito, si scienter fiat. Quia cum deliberate . ac publice haec fiant,& s u scandalo, non videtur pollenisi contemptus interuenietate )'transgressionem huiusmodi scienter esse. Sequitur ergo, 9, ubi non eis et scandal um , & ubi non esset contemptu S, non esset peccatum mortale . Et quia dissicile est illas solennitates esse absque scandalo, asserit Guillel. & Ray esse mortale. Tamen si ista cessasserit, sicut circa neophytos in nouo orbe omnino cessat: non video quare stando sol iam in iure postiuo , secluso alio, sit mortale . Imo fortassis aliquando posset a ministro meritorie fieri. Ut si in desectu ministrorum contingeret tali tepore prohibito esse apud aliquos, quibus nimium expediret publice contrahere: & no esset spes, alio tempore non interdicto: credo non id fore moriale. Im Onec peccatum , sed potius meritum, cum apud eos , omnis dissor
lutio, in talibus nuptijs cosueta apud nostrat ) cesset, . Concluso . Tempore interdicto ab Ecclesia, sponsam traducere in domum, etiam sine solem natate conuiui3, licet sit peccatum, non tam n alyparet de se mortale. Primu patet . 33. q. q. c. Nec uxorem. Vbi simpliciter dicitUr , ne quis uxorem ducat, sed hoc est traducere, ergo est peccatum . Et
63쪽
Rosella. impedi. I f. s. concla. I. Ratio. Abulen. a. Ratio.
sic tenet S. Tho. dicens, φ etiam ces- fante conuiuio, ex ipsa nouitate traductionis animus circa carnalia occupatur. Idem tenet Panor. in loco supra
citato. Idem summa Rose. Sed quod non sit mortale de se , patet ex su Rerilis a dii uctis . Q ita cum solum sit malum quia prohibitum, ubi desineret esses cari datum , vel contemptu S, non videtur tanta irretierentia temporis esse, ut possit talis circunstantia mortaliter aggravare. Praecipue incolas noui orbis non condemnarem de mortali: si istis temporibus traducerent sponsis : & consiimmarent, dato scirent este prohibitum .s Conclusio. Temporibus ab Ecclesia prohibitis, sicut non est mortale traducere spontana , nec matrimoniucontum n Are . Prima pars Iain probata est . ' Secunda patet ex hoc, quod circunstantia temporis, ubi sca datum , S contemptus desit, non videtur in hac materia aggravare in infinitum, quicqii id dicat Abulen . Matti P. q, 23 s. item . Quia si cilci mortale c*nsummare , ellet, quia ex prelle prohi-b: tum, sed non est hoc ex prcsJe, sed solum non ducere uxore nN. nec cum illis solennitatibus traducere spolitam. Si ergo traducere , nec ducere de se non esi mortale, ergo nec consummare
quod fori potest absque aliquo scandalo, si cret C.
3 S 1 c Glum mare istis temporibus e set mort ile , similiter quicunque accedens ad strana isto tem fore peccaret mortaliter, quod S. Tho m. negat. Ite. Ad hominem, contra contrarium opinantes. f. Angelica qui dicit licere isto tempore consummare, si non sunt virgines , sed ante contraxerunt. Et idet en et Palu . Archie. & Panor. Si licet ergo consummare illis, qui ante suerunt coniugati, quare non licebit & illis, qui nunquam fuerunt coistincti pRevera ego non intelligo discrimen : quia vel hoc est ratione sacramenti,
quod in illis praecessit , vel quia lana
sunt corrupti. Non ratione fac ramC-
ii quod praecessit. Quia istii l s ecundum non dependet a primo. Nec propter primum habet maius ius in sponiam suam, qua in si non pr.ece finiet. Cum ergo si Primum esset, no licer Cis ergo nec si secundum, vel si secundum licet secundum eos , ergo I prtinum . Item nec propter corruptionem eis licebit. Quia sequeretur ,.si alia, illi citc corrupti de nouo , modo cotraherent: isto tempore interdicto posse sent cosum mare,& si ipsi possent, qua- .re non & quae virgines sunt: cum hoc, Q, est este virginem, vel corruptam, nisaggravet mortaliter λ Et sic quicquid
dicant isti, di Sylvester videtur mihi
non esse mortale ratione praecepti ec- s clesiae, imo videtur ex dristis. S. Tho. hoc elici, qui ibidem assirmat non esset prohibitum his diebus debit si exigere. Sequitur ergo, ', si non est prohibitum , t cum ista iam sit sua , debitum sibi petens non peccabit mortaliter : siue primo fuerint coniuncti, siue modo de nouo . .
s. Conclusio. In nullo tempore, an 6. conclu. te benedictiones nuptiarum fieri consuetas, colu in mare matrimonium, est peccatum mortale. Prouatur . Quia I. Rati . si esset mortale, vel esset ex natura
rei, de se, vel ratione prohibitionis , vel ratione iniuriae, que fit benedictionibus, sed iuillo istorum modorum est mortale. Non ex natura rei. Quia cusint viri uxorati, per legitimu utriusq; consensum, habent potestatem corporum adiluticem, & possunt petere, &reddere pro libito : sicut quilibet de se poliet uti re sua : ubi, & quando volu Erit . Nec est mortale ratione prohibitionis. Quia nec ipsas benedictiones omittere, secluso sicandalo,'& contemptu , est Peccatum mortale, ut supra declara urinus , ergo a sortiori,nec ante ipsis consummare matrimoniu.
Item . Quia nullibi reperitur prohibitum , t talis matrimoni j consummatio, no fiat ante receptam benedi filonem a facerdote, sed prohibitum est , ne aliquis sibi solemniter ducat aliqua sine benedictione sacerdotali , de consummatione vero nihil. 3 Nec erat ratione iniuriae ben di-tiionum . Quia nulla fit iniuria. Pri
64쪽
Prinia Pars speculi Coniugioruis
mo. Quia propter hoc non contemnuntur benedictiones, cum postmodum simantur post consummatione . Item . Nec quia aliquam falsitate continerent benedictiones post consummatione, qua carerent, u fierent ante,
quia in ipsis nulla fit metio de virginitate nulla fit mentio, quod ante no suerint copulati, ergo sequitur op no erit
mortale peccatum consummare. si Nec erit mortale ratione consuetudinis. Quia non ubique talis consuetudo seruatur. Nam nobiles in Germania, ante benedictionem , nocte praecedenti consummant matrimonium . Et in nouo orbe etiam est in usu. ' Et quidem hanc nostram sententiam sancta synodus Tridentina demonstrat. nam in sessione 2 . ubi de matrimonio agitur in c. I. cum no nulla ponat sub praecepto, per modum consili j in haec verba ait,praeterea eadem fancta synodus. hortatur, ut coniuges ante benedictionem sacerdotalem in templo suscipie-dam,in eadem domo non cohabitent. f. ecce cohabitationem denegat ante benedictionem, ut consummationem tollat,sed tamen hortando, de quo in fine in appendice. Sed tamen a veniali peccato, tam eX parte petentis, quam reddentis non excusantur. Quia prohibitum est, ergo calet. Ino- contra facere , peccatum incurritur.
. Quod si non est mortale,necesse est sitim od hi ' Veniale. Hanc sententia tenet Caieta. auuio. Et S.Tho. videtur insinuare, nisi sit scadalum. Idem Innocent. & Anton. de Butrio.c. I. de sponsa. Neque quo adveniale obstat Concilium Trident in si, ex hortando loquutum , quia quo ad illa quae ibi no sunt mutata, manet ius antiquum in sua firmitate, & obseruatiam hortari, non est vim Canonum tollere, & non sit mortale, ante benedictionem susceptam consummare, Soto in .d. 28. q. I. arti. E. & consuetudinem Germanorum adducit, ut pridie ante benedictionem consumment, & haec vera reputo, etiam si plura a non ullis adducantur iiira, qualia sunt qua de clandestinis supra , & Tlaomas Vitalden. in suo de sacramentis .c. 13 3.
mortale esse dicat, & multi ex iuris peritis quos Sylvest in v qrbo debitu coiugale. 6.9. refert, & S.Tho. in A. d. 24. ar. I. dicit non esse mortale.' Dubiu tamen posset hic esse an si- cut Papa disii esset ut in tepore interdicto, possint nuptiae celebrari , possit episcopus dispensare. videtur non, quia iura illa in quibus interdicu tur, a Papa emanarunt: ob id videtur Φnon possit episicopus dispensare. verusi causa urgeat dispensandi videtur id per episcopum fieri posse, quia in illi in quibus ei non est interdictum a Potifice,videtur habere in sua dioecesi potestatem quam Papa habet in toto orbe. Si e docet Soto in q. d. 3 2. q. I. ar. 3. Vt casu quo quis puellam pauperem dotare vellet hac coditione, ut statim, cum aliquo solenniter nubant f haec sunt notanda propter illa quae a nobis adducuntur alibi circa benedictiones conferendas tempore interdicto, neo phy tis in nouo orbe ob paucitatem in inistrorum.
De voto si plici, Utrum impediat.
tinentiae, vel religionis, est impediens matrimonium contrahendum , sed non dirimens contractum. Votum simplex intelligimus,quod non est solenia iratum professione tacita,vel expressa, religionis approbatae, aut sacri ordinis susceptione. Et quod tale impediat , habetur in decretis . dist. 27 .permulta capitula .Et glos . specialiter .ca. . Quid am nu bentes. Et c. Si vir. omnes aflirmant doctores, tam Iurisconsulti, S. Tho. a. s. Quam Theologi. Innocen in c. Rursus.
Et primo quaeritur, Vtrum sp votum simplex impediat contrahendum matrimonium, & non dirimat contra ctu, habeat ex natura rei, vel ex eclesiae statuto
65쪽
Unico de voto εe voti redem p. in 6. Soto de iu- 'sti.& iv. lib.
Probatur dictum Scot. statuto solum. Et omissis opinionibus, videtur dicendum cum S Thom.& D tirando,.hoc prouerest ex natura rei. Et cum Scoto , quod etiam prouenit ex statuto eccletiae . Ex natura rei siquidem , secluso iure positivo . mia in simplici voto est qt edam promi illo
Deo facta , in qua nondum interuenit traditio, seu datio rei pronaiisae, sed adhuc manet semper in possessione promittenti N. ' Quantiis Michael de Me dina .li. q. de Celibatu, controuersia I. c. 37. probet in voto simplici traditio nem elie sicut in solemni de quo in ra. Et ideo sicut in alijs rebus eis verum , quod si Petro tunicam promitto , teneor ipsim et dare , si post tradam de fadto Ioanni, erit vere Ioannis, S non Petri. Sic, si aliquis voto simplici vo-iiit, promisit se Deo , sed nondum in post essionem traditus eii : contrahit matrimonium , non promittit solum , sed dat se ipsum in potestate alteriuῆ. Non manet amplius sui iuris ad hoest possit auferre quod contulit de facto. Et hac de causa videtur istis doctoribus, quod votum simplex impediat contrahendum , quia talis peccat
mortaliter ut post dicemus eo quod
frangit fidem : nec serviat promistum , sed tamen datio tenet : quia ante fuerat promissio solum. Similiter etiam ex statuto ecclesiae hoc habet vim . aia ecclesia non videtur acceptasse votum simplex, ut illegitimet ad matrimonium : quod tamen in voto solemni fecit acceptando, & recipiendo traditionem voventis solenniter : ita ut non possit iam alteri dare per matrimonium , quod in potestate alterius est . Et placet hoc dictum , ob ldato primum appareat probabile, stando solum in iure natur e , secluso humano praecepto : tam posset pati calumniam , quandoquidem per simplicem promissionem Deo factam, sic homo est obligatus, & ei dicatus, sicut est in voto solenni. Ob id ratio non concludit , sed apparentiam habet .
Et ex hac parte videtur ex natura rei hoc este , ut simplex votum matrimonium contractum non dissoluat. Et
sortius ex ecclesiae statuto , ordinatione , quod illum qui vovit simpliciter, non fecit persbnam illegitimam ad
contrahendum . tamen eum qui sis lenniter, illegitimauit, utraque opinionum verum dicit. Nec est contrarietas quantum ad hoc inter doctores. Satis est iam nobis esse certum, votum simplex impedire contrahendum , sed non dirimere contractum. Et cum iam
constat de re ipsa , frustra discruciabi-m Ur contendentes argumentis, an sit solum iure humano, vel iure naturali. Quia utroque modo videtur esse. De quo inseri u S.Circa hoc tame est dubium , Utrum post votum simplex contrahens possit exigere debitum uxori. Et si non possit, Vtrum quotienS petit, peccet mortaliter, vel solum quando primo petit. Pro cuius solutione sit. Prima
conclusio. I. Conclusio. Contrahens, post simplex votum continentiae , mortaliter peccat, sed matrimonium vCrum existit, quo stante, tenetur petenti reddere debitum . Probatur 9, mortali. ter peccet. mi agit contra votum suum, peccat mortaliter, seed talis agit contra votum suum, quia duce do uxorem , tras fert potestatem sui corporis in aliam,& virtualiter consentit in copulam, quod est agere contra votum suum . Item. Si aliquis promisit se daturum centum aureos Petro , & post modii in dat Ioanni, non seruans prOmissum , mortaliter peccat, quia iniuriam notabilem facit Petro: ergo a sor
tiori qui promisit seipsum Deo, si po
stea tradat se uxori, peccat mortalit r.
Et hoc asserunt omnes Theologi, & itirisconsulti . ' Quantiis Calderinus in c. Rursus qui clerici, vel voti etes dicat
contrarita, de quo vide Nat a r. in c. 28. in additio. ad Manuale. in c. Ic . nu. 3Ο. Secundo. iii facit contra iitra In re graui, peccat mortaliter: sed talis facit contra iura. dist. 27. c. Si vir Et c. constituit. Et c. Rilrsus, qui clerici, vel voven. Et similiter facit contra ladem, decipiendo alterum. Sic Archiepiscopiis Florent. ' Secunda pars conclusionis
66쪽
Prima Pars Speculi 5 niugiorum .
est manifesta ex capitulis allegatis, &rationibus supra adduinis,st sit verum
matrimonium: quia est ibi vera datio,& vera commutatio. Ex quo probatur tertia pars conclusionis, quod tenetur debitum reddere petenti. aia si verum est matrimoniti , iam vir teste Paulo ) non est dominus sui corpor 1 S, sed uxor, S sic poterit uxor uti re sua
quando voluerit. Nec poterit vir negare, quod suum n an est, ergo reddere
r. conclusio. Licet post votum simplex cotrahens mortaliter peccet matrimonium constimando: exigendo debitum , non tamen post , quotiescunque petat,mortaliter peccat. Haec concluso probat ur. Primo, g, si petat ad consummationem mali 1 moni j peccet mortaliter. Talis postquam contraxit ante consummationem , potest adimplere Votu, ergo ad illud te nutur. Sed
9, possit, est notum. Quia potest intrare religionem ante consummationem,
etiam inuita uxore, sed petendo debitum ad consummationem: non potest amplius, ergo peccat mortaliter petendo. Quod non possit post, est man 1 sium . Quia post consummationem , nolente Uxore, n5 poterit reli ionem
ingredi. Et ob id, quia politi t se in statu, in quo non potest votum adimplere,se calait, sicut si frangeret votum. Secunda pars, quae dissicultatem habet , quod non toties quoties exigit, sed quod sine peccato poterit deinceps exigere: sicut & reddere, probat. Istela cst liber a voti CXectitione, Cr Ponon peccat exigendo. Probatur. Post matrimonij co summationem, vivente propria uxore: nullo modo potest continentiam seruare, ergo iam est a voto liber, quantum ad hoc . Qitia si non est liber, ergo ad huc tenet ur. Si ergo adhuc tenetur , ipse non debet simi liter reddere. Quia sic videtur facere contra votum reddendo , sicut petendo .
Votum cotinentiae non potest eum aliter obligare, quam iuxta intentionem voventis: sed illius qui vovit co-tinentiam haec est intentio, ut extra matrimonium continentiam seruet, ergo in matrimonio coniunctus ad ipsi continentiam non tenetur. uod si ad ipsam non tenetur, ergo non peccat exigendo .. Nam vel continentiam vovit matrimonium ducendo, & hoc Votum non potest stare, quando in matrimonio non sic castitas, seu continentia ser tiari potest. Vel vovit extra matrimonium, ut notum est hanc esse in tentionem omnium simpliciter voventium : & non obligat eum extra matrimonium.
Si peccaret quoties exigeret debitum , esset, quia ad illam partem voti, quam potest seruare: saluo coniugio
teneretur, sed non tenetur ad partem , quando no obligatur ad totum, cuius erat pars . Quia qui vovit reli-g onem , In qua includuntur ista tria. f. obedientia, paupertas, & continentia: si non recipiatur in religione: non tenetur ad alia duo, quae potest extra religionem seruare. Quia non tenetur ad continentiam. S1militer neque ad paupertatem, supposito sui voti intentio fuit religiosum fieri luna : ergo a simili, qui continetiam vovit, si ipsam seruare non potest, iam coniugatus citin teneatur reddere debitum , non teneb1tur ad hoc quod ipse non exigat, tanquam iam liberatus ab obliga tione Voti . Et certe videtur cons quentia bona, & antecedens est mi hi verisimile valde , sicut elegantis- .sime Caietan . in commentarijs probat. Et probatur ista opinio ex di stis iurisconsultorum . Hostiensis in cap. Rursus. qui cle. vel voventes. Et summa Angelica idem dicit. Communiter doctores ita tenent, maxime Cardina-.lis in d .c. Rursus. dicens laanc est e. veriorem opinionem, , postquam semel peccauit eFigendo, peccat amplius.
Et ultimo probatur ista sente tia. Quia vir, quandoquidem ligatus est uxori
tenetur reddere matrimonium non onerosum : sed si nunquam exigeret, nimis onerosum redderet, ergo tenetur exigere aliquando . Quod si ali
quando tenetur, cum non lit maior raetio de una vice qua de alia, semper intra 3. Ratio .
67쪽
Articum XV . De simplisi volo.
tra limites matrimonii possiet petere . Et vere esset onerosum si mulier so- tu peteret, est in aperto. Imo, S. Tho.
contrariam sententiam tenens cum c teris Theologis dicit in A. sciat. quando nimis onerosum rodderet matrimonium, liceret exigere . Si ergo tu cliceret, non video quare non semper
liceat petere. Quia si exigere de se
ratione voti peccatum est mortalem ullo modo potest bene fieri, vel si bene fit, eis quia de obligatus est a Volo. Hanc sententiam tenet summa Rosella , quod si votum praecessit matrimonium, peccat petendo prima Vice tantum . Et quia quantum possibile est laquei animarum sunt tollendi, placet haec opinio. Quia certum est periculosissimum esse, st duo sint veri coniuges , & vir non petat debitum, sicut S mulier . Vel saltim quod alI quando non petat. Et tunc si petat, mortaliter peccat. Ob quod cum sit inquantum apparet talis in continuo periculo peccati mortalis , sorte es evideretur In statu damnationis , quod non est credibile Ecclesiam in tali posui se statu, obligans eum ad matrimonium , cum ante esset obligatus ad votum . Et qui istorum doctorum opinionem sequutus fuerit, sine scrupulo conscientiae poterit post primam vice petere. Mitior haec videtur,& Lanior , & sorte verior, quan uis aliam propter
tantorum virorum authoritatem magnifacio. Sed considerata humana fragilitate , optime iurisconsulti determinant. Fateor tamen argumenta pro
ista opinione allata non conuincer Calios , nec euidenter probare quod intendunt : persuadent tamen pie affecto ad hanc. Et hanc opinionem videtur tenere Malo. in Φ. d. 3 2. q. 2. &eandem probabilem reputat ,& iuxta doctrinam S. Tho. Ledesnalus in a. par. q. sent. q. 66. arti c. q. Et considerandum ' si inmus Pontifex Pius 4 lin- tu S, VIuae Vocis oraculo , die vigesima Octobr1s , anno Is 69. concessit quod
prouinci des Mendicatium , possint dare confessoribus approbatis, a tithoritatem dispens indi cum his qui ante matrimonium voverunt castitate, ut pos sint petere debitum, & hoc in foro conscientiae tantum. Haec conccssio dcter uiat pro illis qui co trariam habet cipinione . Sed uti iam ad hoc postit exigere line peccato , possit epit copus di spensare , in serius dicemus. Et dic Φsic,ut asserit Archi. Florent. Et Adria. dicit coena esse opinionem. R ide Maio .in q. d. 3 8 q. 2.& Soto ea de diis. q. 2.art. I. quicqti id dicat Couarruvias. Dubitatur,2. Vtrum talis, qui post Pubium. r.
votum simplex cotraxit matrimoniti , postea mortua uxore , teneatur continere, & peccet aliam secundam ducendo. ' Respon. secnndum omnes doctores, quod talis post mortem V XΟ - ,ris tenetur ad votum , sicut tenebatur a. p. epito. e. antequam primum contraheret matri T. g. a.
monium . Et probatur . inicunque aliquid promittit, tenetur illud adim- Ratio.
plere, si commode potest , sed talis se
Deo Vovit, ergo tenetur adimplere si potest: sed mortua Vxore prima pCtest adimplere, ergo tenetur,& sic quado contrahendo peccat mortaliter, sicut quando pulmo cotraxit. Quia alias sequeretur , t si aliquis sit debitor, &modo non habet unde soluat post veniens ad pinguiorem sortunam non teneretur reddere alienu , sed hoc est salsum, nam tenetur reddere quando potest : ergo a simili qui votum fecit Deo, & uxoratu S ROn potuit adimplere , adimplebit quando ab uxore libererit. ' Neq; obstat 9, quando erat in
matrimonio poterat exigere , ut diximus probabile esse contra communem opinionem: quia pro tempore quo vivebat uxor extincta erat obligatio, ea videbatur tanquam non habens unde solueret, sed mortua uxore Venit ad pingue fortuna ,& sotuere tenetur, coieque ter loquendo, haec sunt dicenda. Dubitatur tertio . Si sint duo .lio ' Dubi viri I. qui legitimi ad contrahendum, & uterque ipsorum votum fecit continetiae, Vtrum matrimonium contractum postea sit validum, vel non. Respon. solatio.
esset matrimonium Verum . SI c com
68쪽
Dubium A. Solutio. ingentes Ecconsentientes par poena Constringit a. q. I. C. Notum,
matri. I. g. Natth. II. Paulus L.
exigere debitum ad consummationem matrimonii, bene in reddere,& exigere postea, iuxta stiperius di ista. ' Ad Mpositum nonnulla, vide in appendice. Dubitatur 4. Si quis non habens votum simplex continentiae scienter contrahat cum habente, Utrum sit matristonium & peccet co trahendo. Respond. 0, eit vere matrimonium,& peccat mortaliter contrahendo cum tali,
scienter. Quia socius, & particeps est
peccati alterius. Qui fecit votum,non potest fine mortali contrahere. ergo
qui adiutor est huius facti, similiter
Vltimo dubitatur circa hoc. Si aliquis voto fimplici continentiae obligatus inquirat a me, utrum possit cotrahere matrimoni u . Vtrum debea ei respondere st sic. Hostie n. dicit φ debeo rospondere Q, no licet. Et si iterum interroget. Utrum si de facto faciat, tenebit matrimoniu. Dicit ipse Hosti. st nodebet resipodere, quia daret occa fione peccandi, si diceret sic. Sed melius vi detur dicendum cum Sylvestro, quod nullo modo talis peccaret dicendo veritatem scilicet tu pec abis mortaliter cotrahendo, sed matrimonium tenebit: quia occa fio peccandi non est data', sed accepta . Et tale scandalii mnon tenemur vitare, quia pharisioruest. Nam si illud disere, peccatum mortale esset , peccarent fimiliter doctores, qui ista scripta nobis reliquerunt, quod est falsum. Sed adde supra ipsum Sylvestruin, unum , t ipse ibi non approbat, q, si aliquis habens volnira, n61bruet ipsi ina , quia in continens est , licite possum consulere quod ducat
Xorem , conditio nate dicendo . Si tu non abstines a mulieribus , nube, melius enim est nubere,quam uri. Nec ob hoc ego do occasione peccandi, ut ipse Sylvester dicit. Quia ego nollem aliquod istorum facere , cum utrunque peccatum sit, sed parato maius malum sacere, consulere minus est bonum, ut nos in expositione epistolae ad Roma. cap. 3. late exposuimus. Et ne videar fingere hoc, ex scripturis capiam exe-plilin, quae ad nostram docti inam scriptam esse constat. Dicitur enim in se ne. I9. P Loth. Sodomitis volentibus contra naturam Oognoscere viros, qui in domo sua erant, obtulerit filias di cens. Nolite fratres hoc malu facere, habeo duas filias nec dum cognouerunt virum, ducam eas ad vos,& abutimini eis sicut vobis placuerit , dummodo viris istis nihil mali faciatis. Istud factum laudat S. Ambro. ut ha- Ambro. betur. 32. q. 7. cap. Osferebat. Ubi dicitur. Offerebat. S. Loth filiarum pudorem e nam & si illa quoque flagitiosa
impuritas erat , tamen minus erat secundum naturam coire, quam aduersus naturam delinquere. Haec ibi. Ecce sanctus Loth dicitur in hoc facto, Sclaudatur ex Telo quem habuit, minus malum consulendo illis, qui parati
erant maius facere. Item habes exemis
plum quando fratres Ioseph volebant eum interficere, & Iudas dixit, melius est ut venundetur Hismaelitis, & ma- Gene. 37,
Dus nostrae non polluantur . Certum est doctores omnes Iudam non damnarent, si ipse consulendo minus ma, tum ad venditionem non Operatus esset: ergo non peccauit in consis G,
sicut doctores fatent ut , sed peccauit quia fuit criminis particeps vendendo . Item habes & 3. exemplum Iudi Iudicum ascum , ubi quibusdam volentibus uti
Contra naturam,'uidam probatus senex dixit. Nolite stat res, nolite facere malum hoc, cessate ab hac stultitia. habeo filiam virginem,& hic homo habet concubinam, educam eas ad vos , ut humilietis eas, & vestram libidinem compleatis, tantum obsecro ne scelus hoc contra naturam operimini in virum. Ecce quomodo iste consulebat minus malum ad maius Vita 'dum, nec
peccauit in illo, sed sancte fecit.
Exemplum habes 4. ex Hieremia , Hier. 61.quari lo quidam viri volebant interficere alios,& tales dixerunt. Nolite in terficere nos, quia habemus thesauros in agro, frumenti, Sc olei, & hordei,&meliis, & no interfecerunt eos. Certuest, st isti consuluerunt minus malum. . frapere alienum , ut maius vitarent , mortem. . Propter ista, similia, quae
69쪽
Aptis. X V I.De Sponsalibus. 1 I
contingere possunt, mihi videtur dicendum: illis, qui votum continentiae non seruant : sancte consulitur ut Uxorem diacant, dc ad hoc maius ma- .lum paratum , moneo, & constilo minus malum . Nec hoc contra Paulum dicentem. Non sunt facienda mala, Vt inde eu emant bona. Quia nec venialiter est peccandum pro vita hominis, nee pro Vita omnium hominum seruanda. Placet tamen consilium B. Antonini, in his oportet prudenter no Shabere, & eludere tales quaerent eb, idocet Origenes, & habetur dist. φῖ. in c. In mandatis. Vult ibi dein dicere Origenes,st talibus quaerentibus ista, vel si in ilia, non oportet nos tacere,Red cfectu lution 1s id esse suspicetur, S audient xbus nocea . Ob id prudenter respondendum.' Dubitatur virti possit epsscopuS dispensate in hoc , D est exigere debitum cum illis, qui voto castitatis erant Ubnoxi. Tenendo opin Onem communem quod post vo dum coniugatus, ΠΟsoltim mortaliter peccat colum and O ,
sed pro istis exigere non potest licet reddere teneatur , & videtur 9, nullo modo episcopus possit, sed id ad Papa spectet, quia in vot o perpetuo ipse ibius e it qui dispensat, varie loquuntur doctores, sed videtur tenendum quod etiam si vera sit communis opinio, Ppost votum castitatis non postit exigere, tamen potest episcopus di spen stare, ut licite exigat,& reddat. Sὰ S. Anto-ini. 3. p. tit. I. c. 22. 6. 2. Maio. in A. d. 38. q. r. idem Soto in eadem dist. 2. art. I.
Et est communis opinio , quod quando coniuges ad tEmpus cCrtum voti Cim ut uo consensu seruare castitates of
sit dispensare episcopus, Sy uester an
Crbo votum. q. q. q. & Tabiena in verbo dispensatio. g. 9 & in casu quo uter que emisit Votum ex mutuo consen- 1ii. Imo etiam si ante matrimoniti Ira , cum nullus secundum communem Opi
nionem pollet potore, potest Papa dispensare , & in casu etiam si Sylvester in Verbo matrimonium. 7. 6 dicat q=non posset etiam reddere alteri petenti, quia illicite petit. Est dicendum letiam ante dispensationem posset reddere exigeti, etiam si illicite petatur, i ς quia S si non tenetur reddere rationet voti, ex obligatione iustitiae tenetur , quia petit suum sicut si quis pecunia apud me depositam peteret, etiam si sciam velle prodige cosumere , teneor dare, sic in proposito . Et notandus est casus,quia sepe contingit, vel quando
ambo simul voveriliat, vel quando alter & alius scit votum. verum in quacunque opinione te iwndum est, ς, episcopus potest dispensare , de quo infra redibit sermo in appendice ad hunc articolum in fine. An minister teneatur . copulare in matrimonio, Cum qui Vo- .
to simplici ligatus est, vide in fine in appcndice late.
missio. Si ergo quis promisit alicui nuptias de suturo, alio
consentiente , non potest aliam ducere, sed tenetur seruare promissilm. Si . . tamen de praesen ii codrahat, tenet ma. trimonium, S soluuntur sponsalia, Vt . patet extra de sponsa. c. Si inter v I-rum . Et cap. I. de sponsa duorum Quaeritur circa hoc. Vtrum talis post i pons alia de suturo cum alia contrahes de praesent i, peccet mortaliter. Rcspondetur quod sic . OmneS do- - i ' fetoves fatentur, quod si potest promis μsum adna plere , & non adimplet, contrahendo cum alia peccat mortali tor. .Rat o est in manifesto. uia facit iniuriam,& graue damnum no dando prO-
mistum illi, cui promisit, sed graue da-
num , dc iniuria non est sine peccato mortali. Hoc tamen intelli dum est, dummodo non sit aliqua susta causaeum edicus an S. De quo infra. Oportet tamen notare, quod pro ' Nota.
prie sponsalia illa dicuntur , qtiae sitiuPer
70쪽
Trima pars spectili conrogiorum.
Pubium I. i per verba de futuro. Et de istis intendimus loqui. S. Tho m. dicit sponsalia proprie trahi a sponsione coniunctionis matrimonialis per verba de futuro: quia sunt tales promissiones velut quaedam sacramentalia matri inoni j, sicut exorcismus baptismi. Large tamen capiendo sponsalia, dicun tur illorum, qui per verba de praesenti co trahunt.' Et olim qui dein solum de futuro cotractus erat, usque dum publice in ecclesia per verba de praesenti fiebat. Primo. Sponsalia possunt contrahi a primo septennio,& non ante. De spon. impub. lib.9. c. Si infantes . Ante istam aetatem si non sint nimis propinqui ad eam, non contrahuntur 6onsalia, etiasi parentes inter se fidem dederint pro filijs non v lent, nisi ipsi post septennium ratum habeant. Idem in s. Et licet tales per verba de pr. e senti sponsentur , semper tenent vim verborum
de futuro, quia sunt sponsalia . Extra de sponsa. impub. cap. f. licet primum septennium sit requisitum ad sponsaliae in Demina, & in viro: tamen ad matrimonium contrahendum, tamen no,
aequaliter in utroque aetas requisita , quia in viro. Tq. annus requiritur, &in scemina I 2. vel prope. Quia quod parum distat, quasi nihil dis are videtur. Huius rationem dat. S. Tho. Quia in spo salibus requiritur usus rationis qui simul incipit in utroq; , sed in contra tu matrimoniali requiritur dispositio ex parte corporis, ut sit tempus generationi aptu , quod in puella est
in I 2.anno,& in masctilo in fine I . secundum Aristo. Haec S. Tho. Dubitatur. Si ante astam aetatem
a. Dubium. Solutio. persectam, consumment matrimo u,
an sit iudicandrini pro matrimonio. Dicendii in g, sic, ut bene. S. Tho. ibidem assirmat. Quia tunc malitiae supplet aetatem. De quo infra dicemus . Dubium est secundum . Quot modis sponsalia contrahi possitiit Θ Dico
quod multis modis contrahi possitiat. Primo per verba de futuro . Secundo de praesenti inter impuberes, qliae habeant vim de futuro. Tertio contingit per anuli 1 ubacilaationem. 27. q. 2. Si
quis desponsa uerit. inarto per arrharum dationem, puta localium, aut pecuniarum. Tamen circa illa duo est notandum, ut norat Panor. in c. Κ. de sp 5. Panor, impub. st ista possent dici matrimoniti, sicut spos alia, ut in c. Foeminae. 3O.q s. Pio cuius clara intelligentia oportet notare , quae praecesserunt verba .
Nam si de praesenti,& post sequuta est subarrhatio: est matrimonium, sed si Nota. de futuro , sunt sponsalia . Et si nulla
verba praecesserunt, tunc oportet stare
consuetii lini. Nam si fuerit consuetudo, st sine verbis praecedentibus huiusmodi donis sponsalia soleant fieri, vel matrimonium de praesenti, sicut apud Mexicanos est solitum fieri apud nonnullos , subarrhatio deberet capi se cundum consuetudinem: quia sic illis exprimere solebant huiusmodi sponsaliati Si vero noli sit aliqua consuetudo, sola ipsa dona, non probant sponsalia , eo quod talia signa non sunt determinata ad unam rem solum significanda : sed ad plura possunt applicari. Dubitatur Si solum uniuS Verba 3. Dubium.
praecesserui, utrum in missione anuli,& receptionem harum denotetur consensus alterius expressus. licet taceat verbis sed arrhas recipiat. Respon. Φsic. Nam quando verba praecesserunt,& subarrhatio, receptio, habetur pro consensu expresib. S1c notat. Glossii per. c . penta l. desponsal Ibit S. Hoc opor sup .ar. s. 'tet notare pro declaratione dubi j supra positi: utrum uno exprimente consensum , alio non contradicente, sed consentiente in copulam,sit matrimoniti. Ibi diximus, s sic, si non sit actus
Contrarius in animo . Sic contingebat apud incolas noui orbis, quod unus solus verba costensus exprimeret: & alius taceret, & dsinde simul manebant in unum tanquam coiuges. Nam solitum erat apud eos, ut unus diceret, Ego accipiam te in meam, Sc tuc alter respondebat, Accipies me, & non amplius. Dubium n. Vtium fieri possint per Dubium. procuratorem . Respon. P possunt Solutio. sponsalia contrahi per procuratorem:
sicut & matrimoniis de priae senti,& per literas, absentes possunt sponsui, vel