장음표시 사용
71쪽
contrahere. T. desponsalitu s. l. Sulla ciet. Et quo, i possit per abs Entes,
Sed uti uni nil lica ac ad hoc, q, sit ni issus ad spontalia, vel ad matrii noni tm contraliendum .. Relpon. Cli necessarium procurator, de hoc habeat spe ciali mimum mandatum,& exprimatur persona , cum qua debent spos alia, vel matrimonium contrahi, ut m l. generali. F. de ritu nupt. 4Nec talis pote it alius ubisit uere, nisi de hoc habeat lyeciale
Dubitatur adhuc . Si postquam commissum est procurator 1, ut contrahat cum aliqua, vel aliquo, & interim lumvadit exequi mandat Hm, qui misit eu, ductus poenitentia reuocat mandatu , antequam procurator contrahat : tamen ignorante procuratore, & persona, cum qua sit contractus, contra hut de facto, utruna teneat. Respon. quod .non tenet, siue ignorauerint , siue sciuerint. Sic est determinatum. c. PrOcurator. de procuratoribus lib. 6. Et
ratio ad id est . dubia matrimon Iu Cssentialiter dependet a legitimo consensu , ita ut ipso deficiente , nullum sit. Cum ergo tempore contractus defuit ex parte illius, qui procuratorem misit: e bis reuocauit antequam contractus fieret, ergo dato alia par S consentiat, nihil fiet. Sic Hostiensis tenet in c. supra dicto. Haec tamen omnia modo .antelligenda sunt, iuxta dissinita in Concilio Tridentino, ubi ad matrimonium cit requisita , & praeuentia ministra & testes. Sed maius dubium est. Si quis consentiat in absentem per verba de praesenti, postea mittat procuratorem ad illam, S antequam alia persola a Xon sentiat, ille qui prius consensit in absentem dissentit: vir u sit matrimoniuipsa consentiente, putans φ semper durauerit in pruno consensu. Et videtur tale fir matrimonium. Praecessit legitimuS consensus unius, & post sequu Ius est alterius, ergo erit matrimo-
nisi post qui in iluis consensit inali lue, ii ibuit actum voluntat Is trans
scie radi potest item in alium, & sic potiabo ac cc'ptante tenebit, quam timcunque poliera reuocauerit. H bc non Ob- Soluti. .
si ante respon. 9, si antequam illa consentiat, reuocat IO conscii sus veniat ad procuratorem , nihil actum eli: quia
consensus deficit. Sed si peruenit post quam iam illa consenserat, & pote it Ecclesiae fieri fides , sanie ille diisentit, non tenebit: quia nec vere, nec interpretatiue concurrit consensus. Si tamen non coitaret de dissensii priuato, cogeretur per Ecclesiam vir eam ducere : quia iudicans de exterioribus solum, non constat ei de dissensu. Si tamede dissensu constaret Ecclesiae , ante quam alia coinsenserit, licet ipsa ignorans consentiat, non est matrimonium, dato quod reuocatio , ad procurato lenon peruenerit. Et hoc eli speciale in matrimonio , ut dicit Innocen. in ca P.
Iuvenis. desponta. Et de procuratori.
in o. cap. s. ' Sed modo ex Cocilio Tridentino, costat non esse matrimonium, quia no est praesens minister, cui costare possit,utriusq; consensus nec. testeS. Sed dubitatur , utrum quantum ad Deum in foro cos cientiae teneant sponsalia, vel matrimonium , quando quis .consentit in absentem, & mittit procuratore , & post reuocat antequam alia consentiat,&.talis reuocatio est solum interior. Respon. non valere. Quia dato ita sit, quod talis .consenserit , talis conseia sus selus non facit matrimonium , nec sponsalia , nisi adueniente consensu alterius. Nam a dua- btis causis ex aequo dependet, & una, ex silente solum, non est verus contractus. Nam quando unus est ectus a duabus causis dependet simul, & aequaliter, una solum concurrente , non sit . JErgo cum solum adsit consensus semus, quia alteriuS non Crit. matrimonis, nec contractu S sponsalium . Nec I. cor. .
obstat , quod superius adducebamus . Qui a iam talis per primum c d sensum , videtur transtulisse poteitatem stii corporis in illum, cui consensit. Illa enim Maiislatio, dependebat ex alterius consensu γ
72쪽
I rima Tars Speculi coniugiorem
su, si acceptaret. Sequitur ergo, quod effectum non habuit, ante consensiimalterius: sed tunc quando alter consentit, ia in primus non manet, quia reuocatus est, ergo nullo modo tenet in conscientia. Et adhuc probatur, Si quis in praesentia foemine diceret. Accipio te in meam, & ipsa non statim responderet, sed remoraretur parum,&antequam ipsa responderet , Ille rursus diceret. Nolo te accipere in meam: eertum est , nullum esset matrimo- simile. nium,neque sponsalia . Ergo a simili, quando mise nuncio contradicit,antequam alter consensuin adhibeat. Et hoc patet. 2 r. quaeil. 2. cap. Sufficiat. 'Neque susticit promissio facta ad hoc quod obligetur, quia in contractu matrimoniali, do, ut des, ista sic se habent, quod promissio non tenet quo usque alius acceptet ob interim , quod alius non acceptat, liberum est illi qui pri-: mo promisit reuocare. Vide Soto de iustitia & iure. lib. q.quaest. s. arti. I. An tamen peccet reuocando promissum
absque rationabili causa aliud est. s. Pubium- Sed quid si primo consensit,& nun crum, misit,& post nunquam dissentit, - necassentit, sed distractus ad alia non aduertit. Vtrum alio consentiente sit matrimonium. Dicendum, in foro conscientiae, & Ecclesiae tenere. In conscientia patet. Quia ibi re vera fuitassensus, Sc non reperitur dissensius, S. Tho. . p. ergo tenet. Sicut si quis voluit con- q. 64. art. 8. secrare , & postea ad alia distractus di doctor. aduertit,non tamen ha AEt nolitio Theo. in eonsecrat. Ergo similiter in proposito . Idem probatur de baptis in o. Si quis voluit recipere baptismst, S post no cogitat, neque habet actum contrarium, est baptiZatus . in cap. Malo. de baptisino, & eius effectu. Et 1 nmro Ecclesiae standum est pro matrimonio in fauorem ipsi tis. Ex tradere .muis iudicata. cap. Duobus. Et in dict. cap. ' i idem Ray. Et fi non fuerit interius, vel
exterius facta reuocatio primi conseia-sus, etiam si non aduertat. Post adueniente expresso consensu alterius partis, est matrimonium verum in utroque sero : si sit per verba de praesenti factum,& si de futuro, erunt vera , di legitima sponsalia: si aliud non obstat. . Sed de modo , quo matrimonium Dubium contrahi pote it per nuncios , per literas, est aliud dubium. Si aliquis misit
in literis consensum suum,dicen S. Ego te accipio in meam. Et ipsa legat,& consentiat. Utrum si matrimonium , supposito i consent una nulli explicet, sed solum interius habeat. Respon. quod non erit matrimoni uni. Probatur. Si praesentibus duobus, unus diceret alteri. Ego te accipio in meam, Scilla nihil respodet, sed interius consentit,
tamen postea ambo diuerterent, Sc nosimul manerent , nec in unium contie nirent, nullum esset matrimonium,
ro Ecclesiae, nec conscientiae, ut supra de consensu loqttentes determin tuimus: ergo dato per literas promittat quis, Sc alter consentiat: non erit matrimonium. Qu.ia ad hoc est requisita expressio consensus utriusque vertis: vel unius verus, Scalterius interpretativus , ut ibidem probatum est.
Secundo patet. Per solum interi O- Ratio r. rem consensum de quo viro non potest constare non posset licite uxore uti tanquam sua, sed peccaret. Hanc sententiam tenet Ray. Si dicit,l tunc solum erit matrimonium, quando eX- primat conseniam vel illi, a quo misi e sunt literae,vel alteri. Et facit pro hoc. c. Cum apud. de sponsa. Et 32 q. t. c. Honorantur. Et idem Roden. R Aste Rodex, Ista nota illis, quae supra dicta sunt : AstςR- interior consensus amborum, nec unius cum expressione alterius susticit ad matrimonium. Et idem est de sponsalibtis, Sc matrimonijs. Pro comple mento dubitatur. Utru Nin τηsi mittens literas vel procuratorem ,
iurauit non reuocare,& post reuocet, teneat matrimonium. Respon. quodno, sed est periurus. Sic dicit directo rium. Probatur. Sic se habet iuramentum de non reuocando , sicut se habet iuramentum de adimplendo:sed iuramentum adhibitum in sponsalibus no impedit, quin contrahendo cum alia soluantitr spontalia, ut patet de sponi.
73쪽
ori talin XVII. De verbis 'onsa.
e.Sic ut ex Iitteris . Ergo a simili: si
adhibuit iuramentum de non reuocan do, si reuocet, periurus erit, taloen co. tractus secundus tenebit. ' Et patet ex glo .in cap. finali in 6. de procuratoribus, quam sequuntur docto. idem Socinus 3. volum. consiliorum consi. s 8. Feli. in c. diligenti de foro compet. &Deci. in c. ad nostram de confirma. Vti- 'li,vel inutili. idem Couarru. in 2.p. epi
Modus eon De modo contrahendi matrimoniu x-hςdi per vel sponsalia per procuratorem , dicitiem dζId Ioan . Andre. In cap. Procurator. de tiro. procuratoribus, libro sexto , quod si contrahantur sponsalia : dicendum est sic. Promitto tibi de mandato talis domini mei, & nomine eiusdem, quod ipse te ducet in uxorem, & hoc in animam suam iuro. Et versa vice puella respondebit . Promitto tibi nomine domini tui recipienti, sibi per te , quod ego ducam ipsum in virum, nisi steterit per ipsum . Et hoc iuro. In maΜodus con trimonio vero de praesenti dicitur, Tatra hedi per lis dominus meus mandat tibi, quod
Pro ux/t ' ipse per , siue mediante me,& tibi senti. nunci ante accipit te, S contentit in te tanquam in uxorem suam. Et e contrario respondet puella . Et ego te mediante, dominum tuum recipio in meum virum: clim ipse te mediante me, in suam recipiat in eum consentio tanquam in dominum, & mari- Couar. I. p. tum . Haec sunt verba , quibus opor- Epiro. I. c. t et uti, quando sponsalia , vel matrimonium per procuratorem contrahutur. An sit sacramentum , quando per proculatores contrahitur. Aliqui dubitant, ut Caietan . Sc alij, quicquid Catharinus. lib.. s. contra CaiC-tan. dicat. De quo, ' infra in fine in appendice , in s. dubio , ubi disputatur de necessitate ministri in matr1- cano. delo ri Onio . Vide quaesiit, compend1o ad- eis Theolo duximus , & haec omnia variata sunt gicis lib. 8. aliter constituta per Cocilium Tri-
ἴ- dentinum, ut in fine in appendice,
trabutitur. Irca verba, quibus sponsalia cotrahuntur,quq ritur , Utrum istis ver bis, Ego volo te accipere in meam , contrahantur sponsalia , vel matrimonium . Et quidem in prouincia Michoacanensi sic habet frequens
Pro solutione dubii notandum est: iquod per hoc verbum, volo, potest solum denotari velle desiderij ine H-cax. Vel potest dicere velle eligentisessicax , quod est actu ponere rem ante desideratam , & conceptam. Oportet aduertere. etiam quae sint a. aduerte. illa verba, quae praecesserint contractum matruMonij: tanquam quid , de praesenti fiendum , vel si solum de futuro fuerunt illa, quae de matrimonio tractata stini. His suppositis , ad dubium respondCtur. Prima conclusio. Si aliqui S prose r.eonelu. rat ista verba , Ego te volo accipere in meam, & constat de intentione, in soro conscientiae standum est intentioni . Quia i ita verba secundum se pos- Ratio conis sunt referri ad desiderium , quod ha- clu.bet capiendi ipsam , quod nondum CX equitur. Uci possunt referri ad exequutionem facti. Sequitur ergo, Psi ipsa aequi uoce ad utrunque referri possunt, & de intentione constat, in foro conscientis standum cst intentioni. Sic quod si per illa verba de praesenti voluit illam stinae re, sit nistri nonium , Sic si iii fututum, erunt sponsa lia solum . 2. concha sio. Si non constat de intententione, per Illa veri, i seca iduan te, Volo te accipere in meain, no i est iudicalidum pro in t tam ba , nisi pec
74쪽
Trini a Pars Speculi Cyniugiorum.
Ratio . ali. a verba accipiatur. Piobatur. Quia Palud. in verba non d1cux certo actium C ce' qui it tutum, sed sol una desiderium . Et ob id sol tim videntur habere sponsa
lium vitiar Se non matrimonij. Sic tenet Conclu. 3. Paludanus. S. conclusio. Licet verba ista secundum se non explicent consensum depraesenti magis quam desiderium defuturo , ex praecedentibus tam n potest prς sumi pro matrimonio, vel pro sponsalibus. Nam si praecellerunt ver Ratio con- ba de matrimonio de praesenti, & illa fuerunt siti, sequuta, praesumi potest pro matrimonio. Si tamen verba desponstitibus , pro sponsalibus praesumendum . Et ratio ad hoc non pote italia dari, quam arbitrium boni viri. Quia si de intentione no constat,praesumendu est , se ubi contractus de prς senti praecessit,i per ista verba voluit:
proferens ea exequutionem manifesta Adria. in . re. Istam sentent ham tenet do. Adrianus, limitans di istum domini de Patu. Et quidem placet ista praesumptio, ubi
u - non esset aliud obstaculum
Dubium x. Sed est dubium, Utrum istis verbis:
Volo te esse uxorem meam, & illa respondente , Volo te esse maritu meu , contrahatur matrimonium , Vel sponis falia . Respond. Aliqui sunt dicentes non esse matrimonium simpliciter . Verti melius videtur stistinguendum , quomodo utantur Illo verbo,
Volo. Vel explicat appetitum, se ii desideriunx qiioddam , quod est velle
1nefficax. Et illo modo ,1llis verbis neci contrahitur matrimo uium , neque
sponsalia . Si vero illo verbo , Volo , explicetur velle ela gentis , seu velleclhcax, quod est actu velle, tunc elimatrimonium . Probatur. Verum matrimonium, est, quando eis consensus expressus de praesenti mutuus inter personas legitimas: sed istis verbis in illo sensu dicto vere explicatUr consensus de praesenti, ergo est matrimonium. Quod vere explicetur, patet.
am, nihil aliud est quam dicere, Capio
Adita 'in si i VXO rem nazam, sed i si s verbis ve- despons. re e Xylicatur consensus depraesentU
ergo & alijs aequi ualentibus. Hane, sententiam tenet do. Adrianus in
Restat inquirendum , Quid agendum est , quando no constat de intentione . Ad hoc respondet dominus de Palude, in hoc, & in omnibus verbis dubiis an faciant matrimonium, Vel spontalia: attende adum est de quo inter partes actum fuerit, an de sponsa libus tantum contrahendis, vel de matrimonio, quia sec. undum intentionem iudicandrina est pro sponsalibus tantum , vel pro matrimonio intelligentia enim diistorum secundum Hilarium) ex ea usis est astu menda dicendi,quia non res, sermoni: sed rei, sermo subiectus est. Extra de verbo. sag n. cap.
Intelligentia . Si dubiti sit de quo agebatur , si ille, qui primo loquutus est,
dixit verba, de quibus constat, cui determinate deseruiunt, vel spostalibus, vel matrimonio : secundum intellectu illorum debent intelligi verba seqtientis , qui videtur ad interrogata respodere . Haec a stirmat Adr1anus, Hoc e st sane intelligendum , quando verba sunt aequivoca,& possunt intelligi pro matrimonio, vel pro sponsalibus: quias verba essent determinata pro sponsalibus, uno loquente depraesenti, Ralio respondente de futuro, non debent intelligi pro praesenti. . Sed an istis verbis, Cotraho tecum, vel Do tibi fidem fi v 1s , & altero respondente eodem modo, cotrahantur sponsalia, vel matrimonium. Pro solutione est notanduae, quod hec conditio , si vis, potest ficere duplicem sensum. Uel Do tibi fidem , & Contraho tecum si vis, id est , si tu vis ut contraham, vel fi tu vis ut dem tibi fidem. Se cundo modo potest intelligi, Contraho tecum si vis, id est, si tu similiter vis
Respon. q, primo modo intelligendo, est contractiis conditionatus : &existente, conditione , stat matrimonium,& ea no existente, non stat. inia contractus emptionis, & venditionis collatus in ementis, vel vendentis voluntatem, non tenet, nisi m euentu co
Dubium a. Dilutio .. palud. 4 d.
q. vlt. 3 . Dubium. Nota. Solutio oRatio.
75쪽
alia ratio . Adria. in .R Pen. Adrian. ubi supra.
ditionis, ut patet in L Vendentis. C.
de contrahe n. empl. Ergo a simili, in praesentiarum. Si ego dicam Mariae, Contraho tecum s1 tu velis ut contraham, non erit matrimonium , etiam si ipsa respondeat , Contraho tecum situ velis, nisi ipsa Maria habeat actum, quo velit ipsum contrahere. Et probatur clarius . Nam matrimonium , Vel
sponsalia sub coditione honesta, & potsibili contracta : non habent vim obligandi, nisi in aduentu conditionis: sed iste contractus sic est condit Ionatus, ergo non obligat, nisi conditione adueniere. Issa uuam tenet do. Adriantis. iii illa conditio, si velis, capiatur in se cudo sensu. f. Cotraho tecum si velis, vel si tu mecu velis contrahere,d Ico, ipsa aduertente & res podente. Contraho tecum, si per verba de praesenti, est matrimonium: si per verba de futuro, sunt sponsal 1 a. Hoc in foro exteriori, quia tunc iudicaretur conditio tanquam adimpleta. Patet st de fide instrv. l. Cum de lanionis f. Asinam . Sed tamen in foro conscienti ae standum est intention 1 cotrahentium . Si enim ipsi intendebant se obligare mutuo. f. PIoannes volebat se obligare Marsae, Maria ipsa volente, & Maria se obligauit, ei It verus contractus. Istam intentioncm solet communiter habere , qui huius in odi verbis loquutur . Et sic dualiud de in tetione no coit et, in Vtroq; soro iudicandum est pro matrimonio . Ad huc cst dubium, Utrum, istis verbis, Habebo te in uxorem , S muliere respondente, Habebo te in virum, sit matrimonium vel sponsalia solum . Pro cuIus explicatione nota, Si istis verbis addit aliquid determinatum , vel no. Si addat, ut si diceret, Habcl ote in uxore ab isto in stati in pei pellita. Vel solii absolute proseri verba aps a . Prima concitisio. Si istis verbis desu iuro, Hahebo te in uxore mCam,addi tur ista particula : ab illo tempol C, vel ab isto instanti : cst v citam matrimonium , & non sponsalia . Nam licet ipsa verba de futuro exprimantur , &secundum se sponsalia denotent cum, tali conditione: iam videtur quod co-scntiant de praesenti in matrimonium. Hoc cit expresse determinatu li c. l .
parte . de sponsa. Qu ia ibi iudicatur
pro matrimonio . Vir enim lura ult, quod ab eo tempore eam pro coni u-ge teneret, & sicut uxori fidem serua iet, & illa similiter . Sic omnc S lum1 consulti tenent ibi matrimonium C sie. Ratione probatur. In illo qui talla Ratio ad cis Verba profert cum intentione, explica clusionem . tur consensus de praesetiti, ergo verue si matrimonium. adaia explicatur ab illo tempore , habebo, ergo ab ilio
tempore Iam capIO , ergo vere capit.
Et cli idem ac si diceret, Accipio te in meam , sed istis verbis fit matrimon Iude praesenti, ergo & simili modo alijs verbis, posita clausula, ab illo initant l, vel deinceps. Σ. conclusio. Illis verbis, Habebo te a. Conclu. in uxorem, S apsa respondente. Hab C-bo te in v 1rum, 1 bium contrahuntur sponsalia secundum se , & non matrimonium, sicque in foro iudiciali, &conscientiae iudicandit m . Probatur. r. Icilio Verba quae denotant exequut Ionem matrimoni j in futurum quan uis inducant obligationem ad statim , non tamen pro tempore prolation s , sed profuturo. Alias idem esse dictu, Habebo te pro uxore, & Habeo te pro uxore :ergo ex hoc st statim contrahitur per illa verba obligatio , no habetur quod eo ipso , & per illa verba contrahitur matrimonium . Consequentia tenet . Ha satisfacit utrique obligationi, sit in media te post hoc incipiat consentire, & eam habere pro Uxore. Fad na pellitus significant ista duo, a. Ratio. Aliquo futuro tepore habebo te pro uxore, & habebo te pro uxore, sed sub prima forma non contrahitur mati imonium, ei po nec lub secunda. 3 Per Vcrba cxcqtitat: ua in praesenti
nium: sicut nec per actionem facto sub sse ita triam , nisi inter partes agatur demati imonio contrahendo, & no refert quibus verbis exprimant suum consensum de praesenti , qtiam uis alias sint inepta. 1 atet. Cum qiUS contra Nota. xu cum serua, quam putauit liberam,
76쪽
Prima Tars speculi coniugiorum'
deinde donata est libertate , quant timcunque vir etiam post libertatem tractet, cognoscat, & habeat pro uxore, siue etiam verbis siue factis exprimat: non iudicatur pro matrimonio , nisi detecta suerit mutatio status , vel constiterit alias de animo, quod de nouo contrahere velit, ubi matrimonium non fuerit recte contractum :nam intelligitur omnia facere ex pri- Hostiensis
hendo cum ea, dum ipsa erat serua per capit .prinium . de eo qui duxit inna atrimoniu, quam polluit per adulterium, & per c. a.de conitigio seruo- Tilm . Imo si moueatur uxori quaestio flatus, si vir cognoscat eam,& tractat ut uxorem ex mandato Ecclesiae, quousque lis decisa fuerit , non facit sibi praeiudicium, ut de nouo dicatur contraxiste matrimoniti, ut dicit Hostien.& est communis opinio iuristarum. Asimili ergo in proposito. Si ex hoc
tunc non suit matrimonium, dato posea tractet eam ut uxorem non est
matrimonium,sic dato illis verbis postea obligetur ad contrahendum, cum tempore prolationis non obligatur , sequitur quod non est matrimonium.
Haec est opinio Magistri sent. & Patri. ibidem duentium, g, praedictis verbis,
Habebo te in uxorem, solum contrahuntur sponsalia, etiam si iuramento firmentur . Et est communis Theologorum . Imo inter Iuristas tenet eam Hugo, Lauren. 2 o. d.& plures alij. Et Archi. in c. Ex parte. de sponsi. Et tenet dominus Adrianus. Et ut refert
ibidem doctor Angelus de Uualdio Perusinus ait. Si quis in Ecclesia, vel
alio loco sacra tangens eloquia,turauit se in uxorem aliquam habiturum, Neam in domum traduciit, vXor legitima efficitur , quam de domo expellere siue iusta causa ei non licet. Co sentit Ogo, quod per verba , Habeo te in uxorei Sc. sub iuramento prolata , solum sunt sponsalia ,& arad
-ctione, praesumit ur matrimonium. Vtrum . Non capiam aliam in VXorem nis te. Vel, Non habebo aliamnis te, fit matrimonum . Respondetur, sistis, Non eontra- solutis. ham cum aliqua qua tecum. Et istis , Non habebo aliam in uxorem nisi te.
Et istis, Non contraham cum aliqua alia muliere a te. Et, Non contraham cum aliqua alia muliere nisi tecum, non ex verborum vi contrahuntur
sponsalia. Quia si essent sponsalia, se
quitur 9, ex hoc obligaretur eam ducere aliquando, sed hoc non ,ut patet. ff.de adi .emp.& ven. l. Si sterilis. 6.Si tibi fundum. Est casus ibi, Si tibi fundum vendidero cum pacto, ut nulli alii venderes quam mihi, a ct io eo nomine etiam venditio est si alij vendideris , sed secundum omnes obligaris mihi vendere. Item. Si quis diceret. Promitto ni r. Ratio. hil aliud dare ex bonis meis quam vineam Vel Olivetum et non obligatur dare olivetum . Seo uitur ergo a si ini-li, φ issis verbis, Non habebo aliam nisi te solam. Vel, Non accipiam aliam nisi te solam, non contrahitur obiugatio aliqua . Probatur . inia sicut propositio negatiua nihil ponit in esse, ita promittens factum negativum non obligat se ad aliquid positive faciendum. Unde Palud. deducit, sponsalia solum contrahi propositione aia
firmativa, non autem negativa. Qiata
si dicat, Promitto tibi quod nunquaducam aliam a te non tenetur eam
ducere , si velit continere: sed si velit
contrahere, non licet aliam ducere. Sicut cum alicui prohibetur alienare ii, diseruum , extra familiam, non tenetur
alienare , sed si alienet, tenetur in familia . Haec asserit do. Adria. ' Quae in praesenti articulo dicta sunt, quan- Adriasin ε:do sint sponsalia, Sc quando matrimo- de spon. .nium intelligenda veniunt modo ut sqpe dictum est iuxta Concilii Trident. nouam diffinitionem
77쪽
rota I. Vaeritiir, Utrum contra matrimoni j teneat,
Σx Arist. I. possibili , ,vel turpi.
Utrum vitietur . Proculus solutione oportet primo notare, quod impossibile caCoeli tex. pitur dupliciter . Uno modo impos 4. - bile, quod per nullam potentiam sieri potest , nec ponitur In conditione tanquam faciendum. Aliud est Impos . Mati sibile, quod ide est, quod dissicile. Vt impostibile est diuite intrare in regnucoelorum, idest, difficile . Sicut dicere solemus. Impossibile est φ. N. sit fummus Pontifex , quia disti culter erit. et Notandum etiam , quod conditio turpis, quae apponi potest contractui, cst duplex . Vel turpis , quae est cotrabona matrimonij. Vel turpis, quae noest directe contra illa, sed praeter illa. 3 Notandum 3. Contractum esse irritum , vel validum, stat dupliciter. Uno modo in foro conscientiae. Alio modo in soro exteriori . Et item dupliciter. Vno modo stado in iure naturali. Alio monc n. . I. modo stando in iure positivo. His notatis , sit prima conclusio. Supplemen Prima conclusio . Contractus ma- tum d trimonij, seu sponsilium , sub condi-
tione impossib1li: quod impossibile no-c est factibile , non est validus in foro coscientiar: nec stando in iure naturali, ut si quis contrahat sub is a conditioue impossibili. Ego accipio te in me am , si Deus non cit vel si solem pugno clauserit. Si tales vere voluerunt contrahere, existente conditione, stabit,& non stante , nullu est matrimonium in soro conscientiae nec in iure . naturali stando. Nam matrimonium de essentia sita reo uirit consensum li-
berum . extra de spon. c.Triae frater .upra art. a contrariti deficit consensus, ergo nullum est matrimonium .
Satet ex hoc, quod cons e usus fertur
stante conditione, orgo ipsi non stante, non cit talis consensus.
Si aliquis diceret, Ego vendo tibi
hanc domu, si Deus no esse nullus dicet D Oct.' d. an hunc cotractu esse venditionis, ergo a sortiori cu ad matrimonium magis requiratur: non erit cotractus matrimoni j sub tali conditione impossibili.
Si quis contrahat hac conditione, si pater consenserit. Stante conditione, est verus co tractus,& no state, no stat, ergo et si quis contrahat cum hac conditione , si Deus non est, non stante conditione non tenebit secundum se. Probatur. Qttia non maior consensus est na Vno , quam in alio contractu: natotum ex eventu conditionis pendet: ergo quomodoc linquo apponatur coditio, non stante, no erit matrimoniti.
Ctim impossibilis conditio ad ij citur obligationi, nihil valet stipulatio, ut ex te x. Init stu. de inuti. stipv. g. Si impossibilis . Idem i. impossibilis , de de verbo. signific. Et l. impossibilium. T. de regulis rur. dicitur quod imposia sibilium, non est obligatio : ergo sequitur quod nec in proposito .. 2. conclusio . Contractus sponsa- α .concivilium, seu matrimoni j, sub conditione impossibili: faciendi. quod non est possibile ex natura rei , stando in foro conscientiae , & in iure naturali, stat stante conditione, & non stante, non stat, ut si aliquis contrahat sic , Ego contraho tecti , si dederis mihi regnu , vel si filio meo dederis episcopatu . Sico sensus talis cotractus, feratur in ad-uCntu conditionis : state ipsa, stabit,&non stante , non. Patet ex supra dicti S. Otio. Quia ad matrimonium est rcquisitus consensus, qui deficit non stante coditione, ergo nullo modo tenet. 3. conclusio . In foro ecclesi e nullo 3.concla.
modo est prς sumptum matrimonium contractum , sub conclitione impossibili ex natura rei , si contrahentes Oxprimunt , noli e obligari nisi in euentu conditionis. Ecclesia enim non fa PIObatio. cit litod non est matrimonium , esse matrimonium : ergo cum ille contractus non sit matrimonium , non facit eu esse. Sed tamen potest praesumere , quia
78쪽
s a prima pa=ου Speculi coniugio runt
Erelas a iu- quia iudicat de exterioribns, ergo dedicat de ex- bet ex ipsis contrahentibus . iudicare
. . libere se voluerunt Obligare, si nectientu coditionis, & quod iocoso apposuerunt eam: sed hac non potest, constat conditionem serio positam, &noluille obligare nisi conditione ita n- te, ergo non est matrimonium. prae- Adria. In sumptum, Hanc determinatio, singu- despons larem tenet do. Adrianus , ubi ait secundum commv. docto, sententiam. Constito, quod animus utriusque vel alterius contrahentium non fuit contrahero nisi sub existentia coditionis et non esse in foro iudiciali pro matrimonio iudica dum, ut si exprimant, & nisi
conditio evenerit, nolumus inuicem
este obligatos. Ut si diceret. Si est possibile stellam liquescere, & sic ruere
in terram, non laqueatur matrimonio
propter conditionis impossibilis adiectionem. Haec Adrianus. Vide ibi. et Et probatur adhuc Quia adi j ciens conditionem, non obligat se, nisi in codition 1s euentu. Contractus enim ex conuentione Iegem accipItini. c. Gon tractus. de regillis iur. lib. 6. Ergo cum euentus cond1t Ionis sit Impossibilis,
hon est via dein iure praestimatur pro matrimonio. Hanc sententiam poni dStephanus. qu1dam doector, Stephanus sacramentali Neopolitano. dicens. Si ad 1jciens coditionem simpliciter impossibilem, addat θ aliter contrahere no intcdit, quia mens certa es , non est locus coniecturis. Et sic in neutro foro iudicandum esset pro matrimo u Io. Istum docto. allegat do. Adria. . conclu q-cOUcltlsio. Matrimonium contra istum sub conditione impossibili facie da. Ecclesia reputat, & praesumit esse verum, etiam sine conditionis eventu: quia reputat pro non adsecta, Ut si ali quis dicat sic, Contraho tecum , si regnum mihi dederis , est condit 1 o impossis bilis tanquam facienda , Ecclesia habet tanquam si non adiceta, quia
praesura iit,l consensus ex tali non dependeat conditionis euentu. Item .
Quia non vult istum obligari ad talem conditionem ponendam, sed approbat consensum tanqua ni si absolute esse edatum . Sicut Sc in conditione turpiuncit: quia non vult Ecclesia istum teneri ad talem ponendam coditionem knec facit matrimonium quod non erat matrimonium. , sed illud quod crae matrimonium,itante conditione facit,s etiam si non adueniat , sit tanqualm 11 euenisset. Quia non credit omnino velle astringere alui ad tantum Onus subeundum . Hoc patet e XAc-Vltimo . de condi. apposi. ubi determinatur, impossibilis,& turpis conditio habentur pro non adiectis,& non inualidant matrimonium, sed in fauorem ipsius hoc facturn est. Et hoc patet ex hoc, pro eodem reputatur, g, sic cotractus sub conditione turpi non contraxia bo si nas matrimonij, vel impossibilis. ergo loquitur de impossibili isto modo. Ite . Quia Ecclesia no vult obligare ad hoc impossibile. s. conclusio. Si Ecclesiae constat de s. conclicvtroque contrahentium , vel ipsoru naaltero, quod consensum suum in con d1tione posuerint, quod ipsa stante, estet matrimonium, & ipsa non stante non, nullo modo praesumeret pro matrimonio, sed potius e contra. Proba tur ea ratione, qua superius in I. diximuS de contractu facto sub coditione impossibili, secundum naturam rei. Quia quando constat de voluntate Ratio. contrahentium , non habetur pro non
adiecta, conditio impossibilis. A simili ergo nec quando illud fit sub coditio-
ne. Qui utrobique par vide tura ratio. Hoc expresse affirmati do. Caieta. re- Caiet. in o- spondens ad textum illum vit. de co-ditio. appo Q ubi dicit. Ad rationes ante oppositum respondeo unica responsione. Quomodo in foro iudicia-lsi ob fauorem matrimonij, praesumitur contrahens, omnem conditionem turpemesnon contrariam substantiae
matrimoni j, vel impossibilem, habere pro non adsecta, sicut in testamentis, 1 eii vitiinis voluntatibus: nisi colligi 4. Ad pali d.
possit, & doceri, contrahent tum ani- d a T. q. a. mo S, vel eo tu alteraris animum suisse non contrahere, nisi sub conditionis
euentu, &alitu non . In ali Isautem q
79쪽
contractibus non est talis fauor induces ad hoc praesumendum . Et sic procedunt textus ante oppositu na indu dii. Ecce sententiam istiuS do MCris, P . quomodocunque constet Ecclesiae de intentione contrahentium sub conditione impossibili. f. q, seclusa illa no- .luerint contrahere, nec est matrimo nium in foro conscientiae, nec in soroiudiciali est iudicandum pro tali.
6. conclusio. Sponsalia , vel matrimonium contractum sub conditione turpi, & non contra stibilantiam matrisnoni j tenet ante aduentum conditionis. Vt si aliquis dicat, Ego contraham tecum si furtum committa S,sunt sponsalia sine aduentu conditioni S . . Hoc probatur ex c. ltimo, de condit. apposit . ubi Ecclesia determinat verum , & absolutum esse contractum . Qtii a talem conditionem habet tanquam si non esset adiecta . Rat1o est.
.ia illa conditio licet de facto sit
sectibilis, non in de iure, quia nulli licet furari :& qui sub tali conditione
contrahit,videtur absolute contrahe
re , quia non potest aliquem ad p cccatum obligare, sicq; Ecclesia habet illa tanquam si adiecta non es et: quia impossibilem reputat. T. conclusio. Sponsalium, vel matrimoni j contractus, sub conditione turpi , contra bona matrimoni j ,esst nul lus . Vt si quis dicat, Contraho tecu , si venena sterilitatis procures, vel si gen Crationem prolIS eilites, vel usque dualiam te ditio iem , vel pulchriorem inueniam . Haec concluso cli edipiessa determinatio c. supra allegati. Et ratio est . Quia si contra diui apponatur conditio talis, st posita ipsa, cotractus tollitur : non habet talis contractus vigorem . Ut si diceret aliquis, Vendo tib1 hanc rem sub conditione, quod nosit tua, non valet contractu S: quia co-ditionis positio repugnat essentiae contractus . Ergo a simili, ponere, Contraho tecum si prolem euites, non tC-net: quia matrimoni j contractus hoc
in se nec offario includit, Q ad prolem, vel propter prolem sit. Et similiter de alias bonis.
8. conclusio. Si conditio contra bo- Σ. concha.
na matrimoni j apposita sit per moduasertionis, & non per modum obligationis , sub tali conditione coii tractus tenet. Quia habetur pro non adiecta. Vt si dicat aliquis, Contraho tecum , si generationem prolis euitabis, sic ut conditio non apponatur, ut Ipsa stan te sit obligatio, ipsi non stante non sit, sed additur in modum assertioni S. Huius ratio est . Quia talis conditio. cum sit turpis, habetur pro non ad laeta, quando non fuic posita, tanqua ex ipsa dependere obligatio , sed fuit ' , addita. Si ergo turpis est, & non contra bona matrimoni j, erit matrimo-n1u talibuS verbis contractum. Sic textus interpretari debet, D quando apponitur conditio contra bona matrimonii, non valet contractus, intelligitur , quando apponitur conditio per viam obligationis obligantis ad illud. Si tamen ponatur in modum assertionis, tunc valebit matrimonium. Cesia conditio turpis quq non est contra essentiam matrimonsi, habetur pro non adiecta. Hoc asserit Adria. Vt, ill pra . . Circa textum illum, quando appo natur cond1tio contraria bonis matrimoni j, est notanda limitatio Ioan. 16And. in dict.c. qui ait, quod intelligi- micatio.
Τur. c. illud. quando uterque contrahentiu consentit, quia tuc contractus
est nullus.Vt si aliquis dicat, Contraho tecum, si prolis generationem Cuites. Si enim uterque consentiat, non est matrimonium. 3 2. quaest.2. cap. Ait quando. Si enim unus dicat: Contraho tecum, si generationem cui tes , Vel donec aliam d1tiorem inuenia, si alius contradicat, est matrimonium , ut in primo c. Idem si taceat, quia praesumitur φ contradicat in fauorem matrimoni j , ut supra dictum est . Idem Plostiensis . Et tandem circa condi- Hostierutiones appositas diligens esto et quia vel conditio est possibilis, vel imposs1-bilis. Si possibilis , aut ex natura rei,& tunc nullum est matrimonium, necratum, nec praesumptum. Si vero fit conditio impossibilis facienda , & non constat de uarientione icontrala entis,
80쪽
6 Prinia Pars spreuis coniugiorum
habetur pro no adiecta tanquam turpis , propter authoritatem Ecclesiae irritantis, ac si ex natura rei esset irrita. Si vero est possibilis. Aut est necessaria. Et sic semper contrahitur. Aut est contingens. Et si est turpis,&non contra bonum matrimonii, tenet
matrimonium , quia habetur tanquanon adiecta. Si autem est honesta,aut est de suturo , aut de praesenti. Si de praesenti, tenet matrimonium, ea state. Si de futuro, habetur vice spons alium. Volo tamen notetur, Angelus in verbo , Matrimonium , impendi 3. 6. a. dicit, Contraho tecum si te adulterandum prostitueris: licet canon istae communiter teneant quod non est matrimonium, tu tamen dic sic, & conditio recipitur : quia no est conita essentialia matrimonij. Iste doctor non aduertit textum expresse dieentem contrarium . De condi. appo.
cap. finali. ' Etiam haec ad normam Conci lij Trident. sunt expendenda.
haec verba, Capiam te in uxorem si patri placuerit, dc pater primodissentit, deinde cossentit, Ut tu sint spos alia . Respon. 9, posito' semel contradi xit , vere sponsalia sunt soluta,& amplius non tenetur . Hoc patet e X. c. Per tua. . eodem titui. Vbi ex copulacarnali non iudicatur pro matrimonio : si probatur patrem aliquando cotradixi sib ante copulam carnalem , ut patet ex fine .c. Alias oporteret sic cotrahentem expectare ad totam vitam patris, priusqtiain extingueretur sposalia . Unde sicut copula carnalis non
iacit vinculum matrimonij, si inuenit extincta spons ilia, sic in proposito, superueniente consensi patris, no erue
sponsalia, si primo dissentit, dato pC-uea consentiat. Hoc oportet notarQbpropter publicam honestate, quae ex sponsalibus oritur. Sed postquam semel pater' dissen- Dubium eistit, & pos consentit, utrum manentibus ipsis in prima promissione, & voluntate priori, sint sponsalia,etsi iungantur carnaliter , sit matrimonium. Ad hoc do. Car.in c.Super eo de sp . cardina dicit, tenere matrimonium vel spons alia, si partes manserint in eo deproposito,ut refert Angelus. Tame hoc
est sane intelligendii, idest, si habeant animum se obligandi, ut priu s obligati sunt. Nam si solum sint in proposito perficiendi id ad quod obligabantur ex primo contractu, non sunt sposalia, neque matrimonium, cum illud
primum iam inualidum fuit perdis sensum patris. Nec potest validari nisi
per nouum consensum. Cuius similitudo est. Si quis per errorem conditionis contraxit sponsalia, vel matrimonium cum serua , & eo manente eiusdem propositi fit libera, non est matrimonium, etiam si tractet eam, ut uxorem, & eam vocet uxorem, si de nouo non consentiat: quia ex publico contractii nulla obligatio orta est , S de nouo non potest oriri, nisi adsit. novus consensus interior, vel exte-Sic quidem sussiceret interior, Infra in ap
quando praecesserunt verba exterio Pendice .ra . Q liod probatur per. ca.primum. de eo qui dux. in m a. eam, quam pol. per adulterium . Et cap. 2. De conitigio seruorum. Et singulariter Panor. c. vlt. de conditio. appo. Et tene menti hanc determinationem, quia iuuabit multum ad iudicandum de isto casu . De quo infra . Utrum si quis coiitraxit cum consanguinea intra quartum gradum , & post cibi pensatum est
a Papa, & mutuo hibitant ex primo consensu , & post contrahit cum alia debeat redire ad prima . Ex ista enim d mi ira i natione respondendtim est, lsecundus mota est dissoluendus , quia
primus nunquam fuit Voru S contractus, ex quo a principio non valuit . De quo infra.