장음표시 사용
211쪽
sibi satellitium: quales hodieq; itat aulici principum. Et haesis
quindecim leges uel instituta Romuli,quom Liuius meminit,perti nentia pleraque ad ius ciuile publicum. Praeterea Dionysius & Pli tarchus circiter decem addidere, quas Curiatas uocant leges, quod cas Romulus, curiarum suffragiis ad populum tulerit,& promulgarit de iure ciuili fere priuato. Decimasexta lex Romuli. Vt uxor quae uiro per sacras I
sci & conuentionem in manu coniuncta, Materiamilias sit facta, pecuniarum, sacrom, bonorumq; omnium mariti iscia particepsq; sit.Sed concubina, id est,uxor non materfamilias, certis contenta nimuneribus & praerogatiuis.
Decimaseptima. Vt liberi filii filiaeq; iuxta ex matrefamiliis
nati haeredes 1int ab intestato mortuo patri suo. Decimaoctaua. Vt filius non emancipatim cum liberis suis, toto uitae tempore, sit in potestate patris sui: ut ii eat patri pro libito & iure filium castigare, uerberare, operi rustico mancipare, exhaeredare , atque etiam occidere. Sed in cinancipatos liberos ae potes non idem iuris cile patri uoluit. Matri uero neutiquam hoc iuris esset in liberos, quantas naturalis amor & reuerentia huic quoque debeatur. , Decimanona. Patri licere filium suum, cum omnibus bonis eius uendere,famis alius uenecesiitalys gratia, . , Uigesima. Non licere uiro uxorem repudiare, diuortium; faccre cum eae, nisi inueneficio natorum , aut in adulterio, aut inclauium adulteratione deprehensi foret. Quod si aliter quis in rem repudiasset, eius mariti bonorum partem uxori dandam, partem Cereri lactandam, id cst, deuouendam csse. Et haec lex uim autoritatemq; obtinuit integram, ad quingentesimum circiter u bis annum usque, ut mcminit Valerius libro secundo,cap.r. Postea
uero nihili fere de caulis diuortia & repudia libera fuere immorice
' vigesimaptima. Capitale esse mulieri uinum biberer quod
ut caueretur, ex instituto cognatis Olculum offeredum a mulieribus esse uisi uinum bibissent mulieres,odore deprehenderentur. Memunit & Valerius ditio cap.primo, libri secundi. Uigesimasecunda. Patritios plebeioriun suae curiae patronostae, & uicissim plebeios patritiorum suae curiae clientcs clic. Proditionisq; lege tenera, si patronus clientem,siue cliens patronum a ctilet priuata de caula, totra ue tostimonium dicat,uel lustra io premat, aut cum inimicis eius foedus faciat. Et summopere ualuit haec lex
212쪽
is. ad concordiam ciuitatis firmandam,tametsi non ita diu durauerit, transsataq; sit ad libertos & patronos, ut coerceretur Ingratitudo libertorum erga patronos. Vigesimatertia Iex, est de fastis. Vt annus Romanus coimtineret decem inciales, S Martius principium anni haberetur, mensisque in Calendas, Nonas & Idus diuideretur, annusque trece tos & quatuor dies haberet: de hac tamen mox intra, in Numa Pompilio.
Vigesimaquarta. Sellularias artes & sordidas non licere ingenuis ciuibus cxercere, sed eas solis seruis, libertinis atque aduenis permittendas esse:&, teste Dionysio, durauit diutissime haec lex, ut probro haberetur apud Romanos,exerceri illas artes a quoquam cive, tametsi postea forensis factio humilium ciuium illas quoque inuasit, ut dixit. Uigesimaquinta. Quatuor tantum artes uel studia Romanis ciuibus, ingenuis, nobilibus & patritiis conuenire, scilicet agriculturam , rem militarem, studium literarum, S picturam, quibus discendis ingenua Romanorum iuuentus, a primis annis statim, adhiberi consucoit.
Atque lue sunt leges institutaq; sub imperio Romuli sancita, ad
posterosq; derivata.Quanuis euriosior aliquis multo plura ex historicis captare & coniectare possit: uenim fatis est haec, tanquam semina uberrimi iuris ciuilis Romani,hoc loco deprchendere cogni- inci; tenere. R eliqua ex insequentibus patebunt. Patrum interim animos. Hactenus de iis,quae Urbem comditam antecesIerunt, & de rebus uitaq; Romuli scripsit Livius. Iam indo tertium sequitur caput, de interregno post mortem Romuli. Est autem interregnum spatium temporis quo uacat regnum suo rege,& interim extra ordinem ab aliis regitur, quam ab siquo rege.
Atq; hic est ambitionis exemplum. Patrum, id est, Senatorum. Certamen regni, id est, ambitio. Uersabat, id est, commouebat, dubios reddebat. A singulis, id cst , ab uno atque
altero tantum. Eminebat, id est, excellebat. Nedum peruenerant lassitiones, id est, nondum orta erant dii sidia. F ctiones. Optimatum: seditio uulgi: inimicitia priuatorum: bellum hostium: quae omnia uno nomine complectitur discordia. Inter ordines, scilicet Romanum & Sabinum. Societate, id eit,iuris & societatis Romanae,in quam erant recepti a Romulo.
Sui corporis, id est,ex suo ordine. Ab sua parte, id est, Sabinoru. Peregrinum, id est,sabinu. Experta. a cognita.
213쪽
Adoriretur. i.aggrederetur. Caput.i. regem uel magistrassi, quia anarchia id est multitudo sine magistratu scine fuit exitiabillis. Inducebat in animum, id est, uolebat, Decem decuriis.
decuriam h c uocat ordinem decem Senato ne cum alias escuria
significet Senaui in colonia uel municipio, & inde decuriones sunt Senatores in colonia uel municipio. Consociant, id cst,comparant,componunt. Singulis, id est denis. Imperitabant, id est, fungubantur uice regis. Vnus, stilicet ex ducem. Per omnes, id est, Senatorcs. interuallum regni, id est, interregnum. Fuit annuum,rdest,diirauit annum. Id inter uallum A bre,lcilicet quod iit tempus uacans rege. Fremere, id est fremebat. Pro uno, scilicet rcge. Cum sensistent. Exeplum calidae humanitatis & popularitatis. Moueri. sa plebe. Ineunt gratia adplabem. Suma potestate.s.creandi regis. Iustiiset, id est, nominasset. Fierent, idost, confirmarunt. Rogandis,id est nominandis & fercndis. Ademptum ui. quia plebs non eripit Senatui per tum suum iu neq; contra Senatus uim facit plebi. lneat sustragium, id est nominet magistr
tum aliquem. Autores, id est, comprobatores. Comitiorum. Comit;a, sunt conuentus populi ad creandosina stratus, aut ferendas leges, alia te negotia publica expcdic a. Comitium in singulari, significat locum conuentus, uel ubi comvenitur. Tum interrex .Intcrrex,qui tenet uicem regis mortui,
uel absentis. Concione, id est,populo. Quod bonum,&c.
formula comprecandi. Ita, stilicet uiuos creatis.
Victi, stilicet a senatoribus. Modo,idcst,tantu. Scisceret,
id est, decerneret. Sub hoc interregno tria instituta, uel tres leges sunt latae, quae in potesterum quoque ualucrunt. Prima lex. Vacante imperio uel magistratu, esse debere unum uel plures interreges, qui summae rcrum & impurio praesint, ne iit anarchia rebus publicis exitiosa lcmper. Secunda lex. De iure S potestate populi atq; Senatus, ut pones populum sit nominare regem uel magistratum per suffragia sed penes Senatum sit autoritas recipiendi S approbandi nominatum regem uel magistratum. Haec lex polica lub Caelaribus, specie in gis quam reuera, ualuit: quia Caelares ipli nominarunt & approbarunt magi liratus. Tertia lex. De interrege, cuius sit renuntiare & promulgare
Inclyta, De Numa Pompilio secundo rege R omanorum,qui
214쪽
IN T. L IB. T. LIVII. ' Tipost annuum interregnii a Romulo, regnauit annos quadragini duos. Et sicut Romulus bella,remq; militarem curauit peculiariter, magis ad bella quina ad pacem natus: ita Numa pacem artem; pacis traditauit,religionisq; curam habuit: & fuit quidem necessarium, itatomperari artibus pacis belliq; Reinpub.Romanam.Orditur autem Liuius a descriptione personae Numae. Curibus. i.in oppido Sabinorii. Consultissimus. i. prudentissimus. Pythagora. i.Philosophii, cuius & Ouid. copiose m manit in is Metamor.eiusq; auditorem Numam fuissc fabulatur.
A utorem, id est, praeceptorem. Edunt, id est,scribunt, Iu uenum aemulantium, id est,discipulorum sectantium eius Pythagorae philolophiam Italicam.Vide Laertium lib.i .in prin.Olim dusex suit philosophia.Α ltera Ionica,cuius autor fuit Thales Milesius,qui primus docuit physica: haec philosophia hodieq; durat.Altera Italica, cuius autor fuit Pythagoras: sie dista, quia in Italia Pythagoras eam docuit. Huius nihil cxtat nisi praecepta uel dicta potius Pytagorae.Ante pythagoram & Thaletcm,tantum fuerunt poeta uatcs,& legum latores
In ultima ora Italiae quae uocabatur maior Graecia,& hodie cst Calabria. Locis, id est urbibus praedictis. Fuillet, scilicet Pythagoras. Linguae commercio. Quia Calabri, Graeci, Sabini Latine loquebantur. Unus, id est Numa solus. Ingenio, ad est bona natura. Animum, scilicet Numae. Peregrinis, id est Graecis. Tetrica. id est seuera. Tristi, id est duriore. Nullum fuit incorruptius,&c.Quia Sabini olim sunt adeo
incorrupti religiosiq; habiti,ut cognomo tulerint a religione dc pietate.Nain a seis religiosum esse significat inde dicti sunt Sabini. Numae. squem resem populus nominaucrat,& Senatus decreuerat. Inde, id est ex Sabmorii corpore. Suae laetionis, id est, suarum partui. A cci tus.s Numa. Augurato,id cst,cum augurio de auspiciis ut intra dica. Deos. i.dcoria auspicia. Augure, id cst,facerdote qui auguriis captandis praeest. Deductus. f Numa. Augur ad laeuam. Descriptio inaugurationis Numae Popilii. Ad uncum. i.curuum. Lituum. i,uirgam auguralem.
Determinauit, id est designauit, definiuit. Regiones, id
cst,tractum coeli. Dextras partes coeli. Partes de haec dextrae finistraeq; partis detcrminatio,cx arte at gurali sumitum; non a causa naturali: quia secundum Physicos, Septentrio cst dextra pars coeli,& Meridies est 1inistra pars coeli: sicut o o s Oriens
215쪽
Oriens est anterior, Occidens potarior pars coeli. Et nostrum lio. mi ipli rium est superior pars sed Antipodum est inferior pars coeli. Totidem enim differentias habet coelum & mundus. Contra,id est,e regione. Animo finiuit, id est metatus esto Ut,id est precor. De templo, id est, de loco,ubi augur comtemplatus crat,& obseruauerat auspicia. Qui regno. Descriptio regni Numae,& quibus uastiuitis Remp. ordinauerit atq; stabiliu rit.ut infra in catalogo dicam. Conditam,scilicet a Romulo. Fecit,id est extruxit. Ianum, id est Iani templum. Argiletum, qui locus erat in Urbe,ab argilla uocatus,prope Palatinum collem : quanuis alii ab Argivis Euandri comitibus uocatum p tant. Vide de hoc Iano Oinaei Sast.in prin.
Armis,id est expeditione. Eis deinde post Templum Iani
intra amplius septingentos annos aon nisi ter clausum est,significas urbem Romanam no esse in armis, nec hostem habere ex prosesso ullum. Primo fiab Numa Pompilio, annis quadraginta. Secundo post sinitum primum bellum Punicum, uno tantum anno, circiter quingentesimum urbis annum. Tertio sub Octauio Augusto post bellum Actiacum cotra Antonium, multis annis,circiter septinge tesmum & vigesimum annum ab Vrbe cond.
Punicum , id est Carthaginense. Iterum, id est tertio. Aetati, id est,pacatae per Augustum. Videremus, id est clausum Ianul D.
Post bellum Aetiacum.Vide Plutarchsi in Antonio. Eo,i.templo Iani. Iunxisset. i.Romanis conciliallet. Externora Periculoru. i. goru Luxuriarent. i.lasciuirent, iuxta illud:
Oιιum Catulle tibi molestum 6i. Otio exultas nimiumq; gestis. Otium regessimuloe beatas Perdidit urbes.
Et apud Iuuenal in sexta Satyrae
Luxuriare & luxuriari. i.nimio& immodico uoluptatum usu frui,& in libidinem declinane. Continuerat.ci uitiis. M tum deorum, i religionem. Iniiciendum.1.populo. Qui,smetus deoru. Comento. i. figmento miraculi. Simulat sibi cum dea. Simulamus ea quae non sunt:Dissimulamusca quaeliant. Cogressus,id est colloquia. Eius,id est Aegeriae.Ad curtum Lunae, quae motum suum conficit uiginti & odio diebus, & aliquot horis: de quo infra dicam plura in catalogo.
216쪽
Describit. i.defini determinat. Annum Romanum, lunais rem. Explet.s cursu suo. Dies.s duodecim & sex horae. Imtercalares.i.iniectitios uel apposititios, qualem hodieq; uoc mus mentem bisextilem. Anno.uolari. Qui sannus. Solstitiali orbe. i.cursu solis, qui absoluitur trecentis sexaginta quinquet diebus,& sex horis. Dies.smensium. Annorum solarium,De hae intercalatione copiose scribit Ma
tigiosos uel ominosos. Fastos,id est religiosos, de quibus infra
Sacerdotibus creandis,Sacerdos a sacris dandis. Dialem
Raminem .i lacerdotem Iouis. Est enim flamen, sacerdos,sic u Catus, quasi si uiue eo quod capite gestaret filis circunuolutam &connexam mitram. Ipsos.i. roges. Desererentur.iante i rercntur. Regiae uicis .i.quae pertinerent ad uicem.i.officium regis: quia apud ueteres iidem fere erant reges & sacerdotes. Assiduum. i.qui non abesset ab urbe. Marti unums .flaminem Martialem. Quirino.i.flamine quirinalem. Vestae, quae dea,cum significci uitam atq; curam uitae , colebatur perpetuo igni xluo symbolo significatum est petere homines, ut ne desciant operationes uitales,aliaq; ad uitam agendam necessaria oc comm da.Nam ἐπιαω conuiuio excipere,& cibum praebere significat. Alba.i.quod Aeneas & Ascanius ex Troia translatum instituerant Albae,ut 1 e Virg.meminit in secundo & tertio Aeneid. Conditori gentis. i. Aeneae uel Romulo. s. propior matrem
Rotnuli,quae tuit uirgo Vestalis in Alba,ut supra. Antistites.i. sacerdotcs. Stipendium. i.reditus de publico. Sanetas.i.
non uiolandas: Salioxi. sacerdotes saltatores. Gradivo.i gestatori. Aeneum tegumen.i.thoracem. Ancilia. inuta rotunda & conuexa.tale autem ancile, sub Ni nia,cum citet caelo delapsum, miraculoq; terrerentur homines, responsum est a Vatibus,illic fore sumnaum imperium, ubi asseruaretur hoc ancile.itaq; ne surari quis posset , duodecim ancilia fictic rauit Numa,ut multitudine criperetur iuri discrimen. Tripudiis.i. choreis. Tripudium dicitur icrnae paulum: quia pudire cii paulae ioc est, turire & quatere. Pontificem. i. summum sacerdotem. Martium, cui suam quoquc falsam uxorem d dit, ex quo matrimonio natus est Ancus Martius, postea quartus rex Romanorum. Exscripta. f. in libros. Scitis. i.&cictis Ellet.i.suinnuis pontidix,ad quem referrentur controucritae de
217쪽
caeremoniis & lacris rebus. Quo.i.ad quem. Manes id est deos inferos mortuorumq; animas. Mis1 Mi.ostensa. Curarentur, id est procurarentur, cxpiarentur, ut mala ab illis significata auerterent. Ea, id est prodigia & uidenda & interpretanda. Ea elicienda, Elicio, ab eliciendis, id est euocandis, inquirendis,& iudicandis prodigiis. Et mentibus diuinis. i. lecundum uoluntatem deorum exquirendam. Quae.1.prodigia,uel potius negotia. Auguriis.
i.lecundum auspicia. Haec. Llacra.Hactenus cnim Liuius cnumerauit instituta& leges, a Numa latas de iure publico sacrorum&sacerdotum. Consultanda.i inquirenda. Procuranda.i. peragenda. Aliquid agendo. i.ut non otio torperent:quia homines nidiuagendo, discunt mala a re. Et armis. i. partim.GInteresse rebus humanis .i.curare res hominum deos,quod tamen Epicurei negant Stoici uero asserunt. Imbuerat. i.instituerat. Proximo legum, 'Alii propulso legum. Quali sponte lua tum Romani,sine metu legum & poenarum iuste fecerint,iuxta illud,
Od unt peceare boni virtutου amore, Contra uero Oderunt peceare mali formidine parnae.
Sed de proximo metu sic intelligo, quod illi qui fidem Sc iussurandum nollent seruare sponte, tamen metu poenarum cogerentur ea seruare,uel poenas luerent perfidiae S contumaciae tuae.
Omnes, uel, homines. i. Romani. Regis. Numae. Vnici id est singularis,iuxta illud:
Et qualis magistratus,talis populus. Urbem.ivacifica. Medio.i.uicinitate. Sollicitanda. 3.turnanda. Omniu, cuicinorum. Nefas esse, id est, impium esse. Lucus erat. Vide Ouid. in decimoquinto Metamorph. Quo.ian quod i ς' ein Arbitris,id est in comitibus. Concilia. i.conuenticula. Solenne. i. sacrum & templum. Sacrarium .i.templum. Curru arcuato id est recto. Eigis. duobus equis. Rem diuinam facere. i. tacrificar Tutandam .i.tenendam, seruandam. Sedemtiymbolum, signum. L O .i.templa. Argeos.cab Argis, quod iure sacra pleraq; sint accepta ab A rgivis.i. a Graecis in Ita: ia,qui Graeci plurimas colonias per totam Italiam condiderunt.
Tutela.i.desensio. Ita, clausula & consufio rerum gestarum a Romulo & Numa. Ita. i. in hunc modum. similitudinis aduer
218쪽
IN I. LIB. T. LIVII. 'adverbium. Deinceps i. sine interualla. Duo reges. i. Romulus & Numa. Ille. 1.Romulus. Hic.i.Numa. Sicut antea ad finem Romuli, Catalogum posui institutorum atq; legum, quas Romulus de iure publico ac priuato fere constia ruisse fertur,ita in hunc quoq; locum post finem Numae,libet catalogum subnectere institutorum atq; legum, quas Numa Pompilii secundus rex plerasq; de iure publico,pontificio, de aliquot de iure priuato ciuili tulit,ut ita primos fontes quasi iuris Romani pontusicii & iuris ciuilis uideamus, unde reliquae leges paulatim fluxere. Vt enim propter contumaciam lis litem serit, sic propter calumniaς& malos mores, lex legem parit. Obseruare ergo ex hac descripti ne Numae Liuiam licet, circiter tres & uiginti leges uel instituta, quarum pleraeq;, tametsi de superstitionibus prophanis de ridiculis loquuntur utpote de stultis sacris gentilium tamen oporrct earum notitiam tenere illum, qui nihil nolit in reliqua Liuiam aut Romana historia intelligere.
Primum itaq; institutum uel prima lex Numae, est de inaugur
do rege,& consecrando eo per certas caerimonias e sicut apud He braeos & nostra quoq; aetate, reges cum bonis comprecationibus
inunguntur & consecrantur, ut ita prosperis initiis deoq; propitio regnum capessant. Haec lex postea sub Consulibus paululum uari uit,qui calendis Ianuarii,uspote primo die sui magistratus,in capitolio quotannis comprecabantur & sacrificabant. Secunda lex,de Auguribus, nemini licere regem inaugurare,
neque loca sacra consecrare, uel exaugurare, praeterquam au'uri
praesidi auspiciorum. o Tertia lex. de Iani templo pacis tempore claudendo, sed belli
tempore aperiendo, ut sic diu noctvri; precari possent Ianum, ut bellum auerteret Huius meminit etiam Virg.in fine septimi. Quarta lex:Religionibus de caeremoniis feroces animo uulgi& hominum esse illigandos, alioqui non posse eos in officio retineri, nisi deorum metu:unde de Liuius infra alicubi dicit, Praestat esse superstitiones & prauas religiones,quam omnino nullus. Quinta lex. Annum diuidi in mentes duodecim, ad cursumi Lunae,Graecorum imitatione, hoc modo,quod Numa dcccm me sibus Romuli praeposuit Ianuarium habentem uigintinouem dies,& Februarium continentem uiginti octo dici. Sed Martius, Maius, Quintilis, October continerent dies tricenos lingulos.Reliqui sex
219쪽
menses continerent tantum uigintinouenos dies e quae summa mensium & dicrum conficit trecentos quinquagintaquinque dies, quibus constitit annus Romanus, a Numa in Iulium caesarem usque. Tametsi annus Graecus trecentos quinquaginta quatuor dies contineret: sicut & hodie annus lunaris & Iudaicus. Qui uocatur annus lunaris, quia luna conficit cursum suum aliquando minus triginta diebus, quae summa duodecies multiplicata, ipsum numerum conficit dierum treccntorum quinquagintaquM tuor. Quia uero consultius uidebatur ad cursum solis metiri anuum, & lunari anno deerant undecim dies & sex horae, ideo Oct . uo quoque anno ad finem mensis Februarii, dies nonaginta ci citer intercalabant Graeci,id est extra ordinem addebant, ct interponebant tres menses intercalares, qui continerent tricenos dies. Et ita omito quoque anno, menses lunares & anni lunares belle quadratant ad cursum metamque solis , ut apparet computanti. Atque etiam Romani priino secundoque octonario annonim, intercalabant illos nonagenos dies , hoe est, ternos menses. Sed in tertio octonario annorum, hoc cst, ut Liuius ait, vigesim quarto quoque anno, intercalabant non quidem nonaginta dies,
seὰ tantum sexagintasex dies, id est paulo plus duos menses: quia compensebant illum quinquagesimumquintum diem, quo R
manus annus superat Graecum. Demptis enim uigintiquatuor di . buscet nonaginta, remanent sexagintasex. Caeterum Iulius Caesar uidens errorem & controuersias inextricabiles, annum Romanum sic ordinauit, ut Ianuarius, Sextilis, December contineret dies triginta & unum, Februarius uiginti octo. sed Aprilis, Iunius, September, Nouember contineret dies triginta. Et Ma tius, Maius, Quintilis, October, seruarent pristinum numerum triginta & unum dies. quae summa mensium & dierum continet trecentos sexagintaquinque dies, quibus sol cursum suum conficit. Verum quia sex horae desunt isti numero, quibus cursus Solis istos dies superat, ideo quarto quo que anno incipiente, imus dies ad sextum Calendas M rtii, nobis est festus diuo Mathiae Apost lin intercalatur, id cst interponitur, ut ille quartus annus bissextilis uocetur: quia tum oportet bis dicere sexto Calendas Martii, prinpter unum diem intercalarem additum'. Veruntamen 1uperest error parum in hoc quoque Iuliano anno talis, quod intra trigin ex annos clapsos a morte Iulii Caesaris usque ad tricesimumseptimum annum imperii Caesaris Octauit, intercalati sunt dies duod in , cum debuerint nouem tantam iptercalari: Pja
220쪽
sex horae sunt quadrans & non triens unius diei Romani dc naturalis. Itaque Dune crrorem uidens Octauius Augustus, correxit, ita ut non incipiente, sed exacto & finito quarto quoque anno, hoc est, incipiente quinto quoque, anno, unus dies bit- sextilis intercalaretur. Atque hunc morem Carolus Magnus rex Francorum, & primus ex Germanis imperator Augustus, ad Germanos transtullit & Gallos, ut hodieque perduret: nihilominus tamen Mathematicae periti aliquot deesse minuta censent litae quoque Augustano anno: quem desectima corrigere uoluit Ioannes de monte Regio, Mathematicus peritissimus, ex
Germania Romam uocatus a Pontifice: sed morte occupatus,non potuit coeptum absoluere. Et quidem apparet iste crror ex consequente. Nam Ouid.in 3. Fastorum scribit, aequinoctium ucrnummo tempore existere ad octauum Calendas Aprilis, quod aequinoctium hodie nostri Mathematici variantes quatuordecim di reponiuit hi sextum idus Martii. Similiter apparet uariatio in solstitio aestiuo, & in reliquis duobus andi quadrantibus. Atque haec de anno Romano, deque intercalatione sufficiant. plura uide apud Macrobium libro primo Saturnalium de anno Romuli, c
pite duodecimo, de anno Numae, capite decimotertio: de anno G- Iarum, capite decimoquario.
Sexta lex. Discrimina dierum esse tenenda: quia sunt aut f sti,quious aguntur sacrificia, epulae, ludi,feriae: aut profesti, quibus
annumerantur dies fasti, cum sicci exercere lites . causas foren-& ius dicere. Dies comitiales, cum licet agere cum populo. Dies Comperendini, cum licet dare uadimonium. Dies stati, cum Iicet ire dicere peregrinis. Dies praeliares, cum fas est res repetere,
uel holtena prouocare ad praelium indictum ab inferentibus bellum. Aut sunt dici intercin , id est, partim festi, partim profesti. Reliqua de dierum discrimine, uide apud Macrobium in primo Saturnalium, capite decimoquinto & sexto, ubi etiam de Calendis Nonis, S Idibus, a Romulo institutis, exponit. Nesastos autem dies, quae est quarta species dicrum, uocant Latini,non solum quibus non fas est ius dicere: sed generaliter ominosos, infaustos, &quali abominabiles, quibus nihil prospere iucccdat, priuatim auxpublice in humanis aut diuinis negotiis, quos alioqui reli iosos Septima Iex. sacerdotes atque sacerdotia certo ordine distribili & discerni, ut rite fiant sacra de religiones curentur, non a prophanis hominibus, sed a sacerdotibus. Instituit autem Numa