De authoritate sacrae scripturae ac ea introductorum. Libri 3 editi a Roderico Dosma Delgado Pacensi ..

201쪽

CAP. LIB. II. DE Ao. S. SCRIPT. Mintelligere potius,quam impropria significatione umere malle. Q ando quid eis es cui citor,talsitas quesu i

tale nequit,ulso te quem prima veritas sanctarum scripturarum autor primitus gcnuine que significare dec femi autoritate sua,dum quidvis testatur vel extare, Vel erventu provenire,vel dicitam esse ta uti libri divini relerunt. viri ve in eis instinctu divitio impulsi, aut etiam electi angeli de quorum das tirnine iamlcm p cst ut dise

C. e sacrorum bibliorum conditoribus asserta via nam habere aut ori Mem,ab inductis relatis agisnai pro cui que dignitate censentur.

T qui quod primum in sacris literis audi

toritate divina tescatu agnoscitur, id ele quod cuiusque libri, tractatus verilis in is rei uti psalmi conditor alserit. Asieverat s h autem is quidpiam esse, uti Deum umam trinum que cosistere,vel aliqua eventura, qualia propheticis predictionibus contincntur, aut evenasse, uti quae rerum gestaru in historia comprenendit, ad quq reducutur,quq a quoquam dicta elle narrat . quae ab illo dictactae affirmat quidem ac proinde ita cotigii se verum est,n Cia tamen conti nuo confirmat, de comprobat : sed pro introducti loquentis autoritate sunt certa,vel incrita cessenda i cnim deus inducatur fari, vere solidissima de- bcnt ab eo prolata iudicarisin dc itor spiritus , dubia sunt habcnda,vel maxima ex parte salsa, nisi aliunde ve, rac sic constet. Immo vero inductorum sape numero vciba falsa sint oportet,ut scriptus e lacrae veritas certis,ima

202쪽

LIB. II. DE AVST. S. SCRIP. CApo

ma emergat, uti num Ioannes inquit,s u is est mendax i, latii. Gnili qui negat, scilicet negando ait quoniam Iesus non est Cnristus opus cst alterium inficiantis mendacium este,quo eum mendacem alleverantis apostoli assertio vera sit. Scitum enim illum est dialecticorum, ut oratio

vera sit aliam falsam affirmans necesse fore ita se haberenem pe aliam salsam esse. Nihilo secius ob id haud quidquam in canonicis libris falsum continetur id nanque sacra scriptura proprie continetur,quod ab ea traditur, atque asset itur,quod attestante atoi itate divina semper velum est,ita ut proditur. Si qua vero salsa illic notantur, non per se protinus afferuntur, sed quatenus sub veritatem primariam scripturae cadunt, ab aliquo relato inducto illa enuntiata reserentis. Quanquam autem

deus princeps autor sanctorum bibliorum est qui conditoribus prophetico lumine vel instinctu pratens adfuit

mentem gubernans linguam movens, ac manum etiadirigens,& pennam temperans . nihilominus tractatus

quisque ad compositoris personam relatus veritatem exprimit,quam autoritas divina testatur. Nam qum in Genesi dicitur, Hic est titulus monumeti Rachel usque Ge s s. d. in hanc. sive praesentem diem, id non de dei aeterno die, sed Mosis scriptoris aetate verc intelligitur. Et qtim apocalypsis conscriptor ibi ait Ego Ioannes frater vester, de AD. i. M particeps in tribulatione & regno,& patientia in Christo Iesu,sui in insula quae appellatur Patmos, id non in deum beatum, sed in apostolum scribentem veraciter est reserendum. Caeterum quandoque coditor nulla ad se restipicicntia verba facit,veluti in cantico canticorum drammatice contexto quod protinus ad personas Spo-

si, et sponsae,aliorum que directe loquentium inducto

203쪽

CAP.p. LIB. II. DE AVT. S. SCRIPT. sc rum scriptore non interloquente refertur: sive parabolae praetextus ad Salomonem qui canticum pangit, sive ad alium spectet prcstantissimum sponsum, qui esse po. tuerit,& Christi sponsi ecclesiae de quo germano literae

sensu proprie agitur,imaginem adumbrare. Tunc vero vel ex titulo,vel sine titulo ipsa mei contextione patefit structor subtexta non solum assercre ab inductis relata, sed etiam uti verissima ore ipsorum asscverare. In alijs nonnullis sacris libris,velut ecclesiastico genti locutionis servatur exegeticum,in quo expones institutum tractatum conditor solus recta verba sine alius interlocutione person* satur In pleris que vero adhibetur mistuti eximitativo ac narrativo,ubi de structor ipse loquitur. . & personas alias non modo locutas refert, sed de suis locis di recte loquentes introducit, quarum di cta aeque P cuiusque auto litate, sicut prius nonuimus, pensanda sunt In his autem nonnunquam compositor dese nihil narrat, ut in Genesi Moses:aliquando facta & dicta sua tanquam prima persona profert, sicut Nehemiarum pleruque quae gesserit, ac dixerit , quasi de quacunque alia

tertia perlona, etiam inducta recte loquente reseri, veluti h n evange lio Ioannes,& Moses in Exodo, Levitico, Numeris, Deuteronomio: sed dc qua loque utrumque miscetur iit conditoriam uti prima persona promat, quae t. secerit,ac pronuntiarit,iam ceu de teitia, etiam directer loqucri te introducta sicut thias,& piti res alii vates. Por

tish i .a. I praeceptioncs, de monita rediici ad assertionem per-A O..i a. ipicuuni est; quid enim es aliud, Diligite iustitia, uam h ' debcti diligere,vel digini est ut diligatis Perim res lignes alitem his inclusae aliquoties eontrario sensii presitoniae - simulationem, antiphrasin vosimul Lac sistas ribu , ilia R

204쪽

ve irrisionem accipiuntur qualis et illa eccles allet, Ua- , p., ede ergo, de comede in letitia, cum sequentibus , quoad subditur;quia nec opus, nec ratio. nec lapientia, nec scietia erunt apud inferos,quo tu properas: & rursus illa Ll x i* tai e ergo iuvenis in adolet centia tua, & in bono sit cor . tuum in dieb*s iuventutis luce,& ambula in vijs cordis

tui,&in intuitu oculorum tuortii de scito; quod pro his omnibus adducet te deus in iudicium: In quibus idem est dicere, abi ictare ac si dicerctur, libcru tibi est abire. ut que libuerit, vitet iter agere, ac voluptatibus indulgere sed & pro libidine proterva dignus es,qui illusus lina, ris,qui te semper iuvenem fingis,etia cum minimc sis tamen haud tibi licite concessum est arbitratu tuo viveri quandoquidem omnis boni deseci' est apud inferos, quo talibus vijs festinas, &pro ijs in iudicium dei ad

ducendus es,quod nosse ac meminisse oportet, ut iuxta delictorum pondus inseris cruciatib' plectaris. Vcrum quo pacto sit inductarum intra sacros libros personaru autoritas distinguenda,& 6 imanda,via,& ordine considerandum est. Nam primum si deus a conditore libritiactatus ve cuiusque loqui reseratur, livitat quoque autoritatis testimonium assertis a dei persona inducta inis, est, utique vera, solidissima que habeantur, Uti princi-'Su. pio tetigimus: nec min' ubi unigenitus dei Christus, ut in evagelijs, introductus seriaiscritur. Deinde ad numi c. nis minii ros veniamus. Si nudiij angeli Dci quidpiam

dicere tradantur, non minus per eos, quam per Prophe- ,

tas divinam aptoritatem prosatam accipi paret t. Angeli . . nanquq dciunctis litcrii ii illi si itur, ut tacri doctores semper senserunt electu coulit miti beantudine seu clipei Eubi: Aec ign*r li g, neque culpa cadit, qui a

205쪽

CAp. o. I p. II. DE AVT. s. SCRIPT. s dei pscripto nec latu ungua unque discitur, quin poti

quicquid agunt, quicquid loquuntur, ab illius mente omniicia,& inmcnse optima profectum d clutamini. Reliqui vero dasertores angeli divinae legationis mulacre indigni sunt luanquam vel inviti dei iussis parere coguntur, ubi frix sertim ab infestandis mortalibus arcen.

tuta quibus si nocere numine permittente detur, damna. libenter nimium exequutitur, non tam ut Obterias cici

domino inviso quam ut quoquo pacto autoris opcrib odio proinde exitiali habitis maxime ad faelicitatem ascitis tibi praeclusam officiant. Nonnunquam etiam angeli sancti ob divinci ultitiae et elum supplicia inserunt, Re is, punitionem exercentes: qualis impium Sennacherib exercitum delevit, & qualis is fuit, qui adeo stans viam vatis Balaam perversam sibi contrariam te flatus,fi occisurum fuisse asses uit hariolum ni asella, cui dominus linguam solverat, de via declinans loco cessissct . Nonnullorum autem talicium nomina sacra scriptura exprimu . p. . ii . . tur, Ut Raphael, Gabriel, Michaci, a quibus reprobotu: spirituum late discriminantur appellationes, ceu Satan Beel 1ebub, Asmodaeus, Leviathan, Bel, emoth, o , Adadon apolion Gnece, sicuti diabolus dictus, is exteri ., min. ins, hic calumniator notatus. QSandoque vero hu, xci e . iusce id init spiritus dei, non tamcn simpliciter, sed cui equitie nota malus vocatur, ut inter bonos pravo5 queda flerentia ubique inter luceat. Ulterius de prophetis lo, quentibus inductis fusior sermo habendus est. Nam si prophetae falsi, sive idolorum, aut daemonuin improbolum serantur,secundo ab illis loco sunt existiniandi. Sin Iet. i. veri numinis prophetiae sint ex officio, deputatio neve divina vates, seu viduntes nuncupati X habiti, quacuque

206쪽

asserere sacrosanctis in literis reserantur,velut e prophetico lurninis,instinctusve spiritu profecta,atque ideo autoritate dei firmata iudicari debent: nisi ubi quq tam J- suam cprio spiritu suggerente apprehensa, quasi deo instigan '

te inspirata sulpicantes locuti, non dei esse per eum monentem correcti novisse comperiantur. Sicuti Nathan ira ii, quin uti vates Davidem ad templi constructionem animasset, correctus id successori servatum pr*nuntiavit.

Id autem summi numinis cura providit, ut prophetaru esuorum responsa non a se lata corrigeret, quo a se orta v --bi nulla correctio ad foret, cognoscerentur, nequam in

divina institutione per vates a se prodita haerendi,errandi ciue occasionem reliquam saceret. Hincpatet quq n sque in sedecim prophetarum vaticinis libris traduntura cuiusque peculiari auctore dicta non modo tanquam prima persona,sed & quasi tertia etiam recte loquente inducta pari atque ab exordio ductam conditoris reseretis assertionem autoritate divini testimonij, atque adeo una mei pollere. QIia vero histolice multa de alijs plerique narrant, ut Isaiasseremias, Ionas,Egechiel, ac maxime Daniel, de iis eadem quae de alijs sacris his Zorijs observanda erunt. At quae in vaticin s priscis animadvertimus, non minus in Ioannis apocalypsi prophetica locubabent. Quia vero a divino instinctu eque nec pra- virm ncc salsum prodit, correctum atque cohibitum Apori, ab angelo adorando Ioannem prolapsum invenimus , quod is adorationis modus soli deo exhibendus esset, & alij oblatus, atque admissus pravitatis i spcciem sortiretur , quan vis Ioannes tunc in excessum spiritus sublatus non libero iudicio, sed carnis imbecillis vestigijs sub repentibus exorbitans culpa vaca

ret.

207쪽

CAP.s. LIB. II. DE AVT. S. SCRIPT. sfret. Idem tamen postea sub libero prophetici tu

minis' iudicio revelationem praevisam recolens , ae conscriptionem relegens agnovit intelligentia , de contestatus autoritate divina confirmavit distinguens quae a numine processissent , quid carnis infirmitati correpti tribuendum foret. Non absimilia existimari par est de apostolicis una de viginti epistolis , quarum conditores apostoli primitias spiritus adepti,

prophetico fastigio pr*lati ad instituendi fidelis populi publicam utilitatem eas liberq dispositionis iu

dicio assistente sancti spiritus illustratione ordinatas comprobarui. Vnde liquet quipaulus si se ut recte facta Galatis refert, quq aCepha Petro 'reprehensione digna, uti adversa ita se plane nabuisse tum ob causam expositani, quod ad institutionis specialem auctorem etin- .dem illa aeque pertineant tum quod qui sacer scriptor compositor ve probat, approbanda , quq improbat, reprobanda prorsus censeri dcbent, prout ab eo traduntur , numinis autoritate attestante, de stabiliente. Nam si ea uti perpetuo vera, statuta ve asserat, Ut maxime novo testamento sit, sic accipi oportet ; sin ad tempus , velut pleraque iusta coeremoniarum vete rum , quatenus non abolita manerent, sumi decet. Itaque potissime conbderari opus est , quae a sacraescrpiturae structore quovis tanquam comprobata, reiecta vepromuntur iuxta stuli formam solerter expensam agnita , ut ea talia iam principis autoris contestante autoritate certissime teneamus. sicut cx Epimenide poeta desumptum testimonium, verum .ib apostolo ad Titum scribente assertum & salutationem exceptoris

Terib ad Romanos epistolam describentis , quasi ib a expri

208쪽

LIB II DE A . . SCRIPT. CAp o. prolatam , qt d cam miserit. Attame ob priorem nuper tactam rationem Lucas apostolorum acta et texens sua que una iam Pauli comes sub spirit almi du- Act., i. ctu e xtans, picces, quibus cum alias suadere nitebatur 'apostolo, ne discrimen Hiero olymis se operiens adiret, tanquam minus provida commisse ratione non secun τ' ' QR

dum scientiam fusas correxit subdens, Domini v Cluntas fiat,& utrumq3 simul conscripsit.Non eadem tamecausa fuit Matheo de Ioanni evangelicam historia struentibus ut siqua ac se referrent minus probanda vel gesta, vel dicta corrcctionem necessario adderet, quanquade eam plerumque ex ore Servatoris apponunt. Christinanque hi storiam pro dcbant, non suam , nisi quatcnus. ad praeceptorem de discipulis inscrta narratio pertinerct de quibus communiter apostoli evangeliste verba facietes cum aliis de se quoque ut id e tertius per onis etiam recte loquci, tibus inductis meminerunt. Pr terea qUOUsque a suscitato Christo in iussant Spiritus sancti as a I m. io

tum acciperent, quo & intelligentia scripturarum ei Sa L . .ed aperta ei , quem in effusione petecostes plenissime ad Act. i. extera usque signa susceperunt: errori prius . lapsuique obnoxis erat. I deoque licet dicta, facta que ipsorum quatenus deceat, a fallitate . ac pravitate excusare reverenter eorum nos celsitudo adigat, qui a deo prc innumeris delecti ecclesi* columina evasere: non tamen illorum anteriora verba vel scriptis mandata divinam autoritatem nanciscuntur nisi ubi tali, veluti Servatoris autoritate

confii mala sint , sicuti Petri consessio, quod Iesus esset BR ' Christus filius dei vivi, quam Servator asseruit a Patrei sito coelesti revelatam. Post haustum vero abundantius

209쪽

CAp o. LII. II DE A UT S. SCRIPT. Poro, b spiritus almi donum apost clis a Christo promissum ,

Iovii 6, Ut cum eis inae erraum mancrct omnem que doceret ve

ritatem spirituali s.cluti in cecsesariandi publica ipsorum institutio si delibus brono statvclut quaesin sacros literas cuactorum tum epistolinum tela tac si divina spiritus sancti automate sancita constat. Immo vero & ex illa Ser. vatoris pollicitation et Theologi recte colligunt apollo-los post almi spiritus adventum ingratia tui te co firmari tos, quam nunquam per ictale peccatum arniserint qua levior veniabilis culpa non aufert , qualis forte in cauta eret. i. e. Dctri assimulatio suit. Quandoquidem propheticus in-Su si a. c., fluxus non iugitcr, sicut gratiae habitus adcii, quae inera Ioa i . . e. tem ni mini acccprem rcddens Patris de filii ae spiritus 'sancti mansionem csticit. Tametsi apostoli e divina deputatione officio prophetico post est usum almum spiriti m non sol Lm poticbant tir verum & eius illustratione presenti quoties vel ex temporalem haberi sermone religionis causa subito poscebat, ob peculiare etia Chrib M. io G sti promissionem non scin et rc petitam eisdem inquiendi ' tis. Cum autem inducent vos in synogogas, &ad magiN- .ii h potestates nolite soliciti esse, qualiter, aut quid respondeati aut quid dicatis. Spiritus enim sanctus doccbit vos in ipsa hora,quid oporteat vos dicere. Nihilominus hinc non habetur apc stolos ubique ac isemper phetica impressione tactos, quod minime opus suit, nihil ve oblivisci posse ut ubi velle, aliud ve reposuissent; Asti , h, aut quidpiam ignorare, quin Petrus incedensnc scierit, citet ne visio an gestares sui liberatio per angelii facta. euod si in repentinis concionibus paractetus apostolorum ora moderabatur, quid censendum est de his, quae ab ipsis tradita sacrae scripturae concredita curante numi

210쪽

LIB. II. DE AVT. S. SCRIPT. CAP. p.

ne ad aeternam fidelium memoriam servata sunt Deni 'que non tantum divini leui moni j autoritatem sortita duci debent,quae sacris reserentibus literis a notatis va- tum iunctione fungi prolata sub ciuntur, vel ut Debo- ... rae prophetidis canticum; verum etiam quae prophetantes non a malo spiritu acti,ut quae Zacharias, in super et xv i mpontifex Caiphas, quaeque spiritu sancto superveniente, et aut movente impulsi pronunciasse narrantur,utiqueSimeon ius iis,& amplius quae suprema Virgo mater ceci Lu. . i. nerunt. Siquidem & Balaam perversum hariolum,qui postea nequitiae suae poenas intersectus luit, in uetate in

te spiritu dei verba etiam ponentis in ore ipsius divinuc.is vim.

vaticinium protulis scino dubium est.Alioqui quq a pravis ac levibus dicta sacri libripdunt,talia existi mari consentaneum est,quod iuxta dominicam sententiam Axabundantia cordis os loqui soleat: nisi aliti de potiora,seu ' veritate cogente extorta probentur;qualia isse ab im-phi gementibus in inferno prolata Sapientia pandit. ''m Quo circa similcs indu ct personae loquentes in sancta scriptura minus laboris offerunt quarum ut quandoq3 verba vera esse queunt sta sepius habcri falsa commerciatur. Illa plus sudoris asserunt, que a viris reriretia dignis promuntur,pr sertim dei spiritu interdum pr(ditis, in terdum in crimina lapsis,que ut plei unque ad veritatis ac iustitit norma velle dirigere decorum sit, perpetim

tamen ac nece ario niti durum, & nonnunquam sanctarum literarum assertioni adversum fuerit: velut ami . corum Iob cuncta eloquia defendere conari. quae deus i no prorsus recta fuisse asseveravit. Ne quo autem pacto relata dicta,quorum non e vestigio certa patet autori- . tas negligantur immerito vel arguantur . circunspici