De authoritate sacrae scripturae ac ea introductorum. Libri 3 editi a Roderico Dosma Delgado Pacensi ..

241쪽

Deinde lonadab prudens dicitur,verum prudentia cir

standum consillium Amno dedit, quo is invita sorore violata dignum pronium nece ab Absalom tulit, qui ai fidis.fratre orsus parricidium prope in patrem regno detur- 1 ita is dbatu in consumavit, indulgentiorem utique fit squam 3 M. O. oporteret, sacris literis notatu ob correctione omissam. Ad haec Thecuitis mulier sapies inducta suggestione to , . . . ab , parabolam eximiam Davidi proposuit figuram sermonis in se verteris,ut ipsa explicuit, ac proinde casum sibi milerandum cotigisse haud simpliciter asseverans. sed quasi evenisset,velut cuivis accidere posset, vera specie obtendens, ut mentem regiam ad ignoscentiam de- licti desseti alliciens flecteret exemplo uel nolentis peii. V re animam,sed apua se tractantis, quem admodum de- i .ac et iectu servetur Porro in persecutione David nonnulla videtur perturbationem circunspecta minus protulisse, velut facultates Miphi bcseth non auditi pollicitus St. bee seid intelligendum est sen sisse pro examinandae culpae modo,qua post explorata posses iones inter utrunque dividi iussite rursus que locut , deum praecipisse im sprecationem Semei,verum praeceptum pro permissione usurpavit:ac prius consiliarium Chusai precatus, ut 'prcscriptis verbis se sei vum Absalom osterens consiliu elux dissiparet,quasi salsa simulatione prstenta Tamen si recte conbderent ur verba,vere dici poterant successori Davidis at que intelligi plane mon expressa conditione,quae licet non ad ijceretur exceptae merito duci deberetini mirum nisi superesset cui potius fides servanda forci,cui etiam tyranni consilia prodere liceret, Chusai ve it ax exo temperamentum id excessisse apparet alia que finxis

242쪽

CAP.ii I LIB. II. DE AVT. S. SCRIPT. iisse insuper. ac sibi sidentem non vero consilio subdole,' .ac perinde iniuste sesellisse Nam consilia vasti Achitophel impia icet perduellibus congrua, ut A sibi letum

illatum ab ipsomet, non ambigitur tu i see. Praeterea ubi L Davidopperiens eventumpriiij singularcs nuntios bonos pr*dixit, de victoria parta intellexit: Ac ni imas au -a- β is . . tem filius videntis Sadoc dicens se aliud nescirc demor te Absalci mentitus videtur cum a Ioab audisset fili uiregis mortuum,nisi sensit,le aliud nescire nuntiadum, quum priora tantummodo nuntiatum missus a Ioab foret. At vero huius verba,&aliorum non ita curanda I et e sunt. Ied Abisai dicta carpuntur, ducis Ioab iuxta atqUefacta adversus regiam maiestatem damnantur,pro quis h busci alijs facinioribus meritum suppliciti luere ad ex- si tremum iussus e Lamentatio autem Davidi; dessentis j necem se Iij rebellis absolutum charitatis os edit assectu, quo des deraret si fieri posset, nati cum discrimine salu . e. of tis aeterne perempti mortem sua mutare qui sibi conscius mentis rectioris esset. Dein inducitur alia foemina sapiens Abel e sapienter locuta & postulatio Gabaomitatrum a numine approbata dc crucifigendis septem pos cris Saulis,qui priter narrata crimina superius, irreli-1-s.c.b. gioso Zelo Gabaonitas c*ciderat. quibus olim foedus Israelitae iurarant mentitis quidem regionem suam longinquam esse, in domini tamen nomine se venire pro- . . R..is. fessi S. Postea subi ciuntur verba carmine constructa, tuqDavid gratias agens deo cecinit, habita in psaInio septi . - '' modccinio, ac novissima regij psaltis, qui itidem atque alis psalini autoritatena propheticam praeie serunt. Eat g deinde verba,quibus aquam e cisterna Beth-lcem ad ve' . clam trium sortium magno periculo se non bibiturum signi-

243쪽

significavit deo libaturus insignem pietatem indicant. I uisio contra numerandi populi perperam lata A. ab ipso Darum id agnita post fuit,& non levis ostenta per obta tam trium suppliciorum gravium optionem a Gad propheta,qui antea profugum a SauleDavidenae presidio immitis. in terram Iuda redire autolitate sua fecerat. Verum in

peste charitas persecta Davidis enituit precantis deum ut corporali suo damno ac morte fidelis populi itragem redimere liceret. Oblatio quoque Areunae regis Iebusti ad holocaustum,erga dominum deum pium animumeliis i os edit. Sequitur Malachim, regum inscriptus liber ubi

UA , ad principium verba Nathan propheimac Beth. sabcae 'ex illius consilio, ac regis Davidis de successione Salomonis in regnum electioni divinae obsecudarunt. Dein ultima Davidis mandata' religionem ,iustitiam,gratitudinem complectuntur. Deinceps Salomonis dicta cu sectis ad ius itiae ac veritatis regulam dia cta fuisse, nisi reprehendantur,existimari deberc, inde colligitur, quod re eum a nativitate dominus dilexit congruo nomine insigniens: & moriturus David in eo sapientiam suspe-- cxit sed de ipsam postulanti Salomoni numen largiens ; b. d. statissime auxit, speciatim ad iudicium discernen clum re sanctum propheticae sapientiae spiti turn infudit, quo Sap. 3.e.d etiam sacros libros condidit,ut posterius explicabitur.

Verba igitur sapientissimi viri orbi propositi fidelium x. - .

institutioni sacram in historiam relata velut a divino instinctu manantiaveneratione assimili haberi oportet, interque ea potissimum sublimes preceis in templo dedicato fusas,quas deus utique autoritate sua colirmavit. stae ,

Reginae quoque Saba quae in domini nomine venit, &. a scrvatore commedata ciu verba dominum deum prae '

244쪽

dicantia,velut ab impulita divino prompta digna cum praeclaro studio animoque omni observatione sunt. C qterum Salomonem primum sacra scriptura notat inqui,. n. i. A ens, Dilexit Salomon dominum ambulans in prcceptis David patris sui .excepto quod in excellis immolabat,& accend at thymiama ted eade m excusationem praemiseiat. lices, Non enim aedificatum erat templum nomini domini usque in diem illum:quasi usque ad Itibi 'Dmilis Eni constitutioncm Mosaici praecepti praevaricatio plene locum non habuerit:post constructum vero templum nulla excusatio rc liqua fuit, & iure in plerosque sequentes reges excelsorum reprehensi o consertur. Apers. Re, M. tet autem reprehenditur Salomo quod multas sibi Chamre,... nanitides uxores ardenter copularit contra domini priscriptum,&earum idola coluerit, velut Astarthe de Sidoniorum,quam Augustinus Iunonem esse signifi- cat,illo nempe nomine a Punicis appellatam, Tyro sane Sidonia ortu dis. Hanc Salomonis stultitiam post c aerii. r. lebratam insignem lapientiam sapiens Syrachides tr ducit, quύd forte is putarit praeter summi dei observantiam,Spirituum aliorum vetitum cultum aliquid utilitatis afferre posse,vel etiam eo demum decidit, ut autumatit Iehovem deum Hebraeorum peculiare numen, haud supremum autorem esse quod innuere videtur dei t us per vaticinium Ahic Silonitis de illo inquiens, co sdci eliquerit nae. Congruit cum his quod Varro Latino ... i. rueruditis Simus deum Iudeorum Iovem existimavit ucet in summo suoru deoru falligio collocatus parrisulare ....e., . tamen, quanqua deipso adducit Valerij Sorani carmina ex Orpbeo in hymnis desumpta, Iuppiter omnipotens regum rex ipse, le' que. Progenitor genitrixque deum,

245쪽

deus unus, de omnis. Fortassis ex nomine abali citio Hebraeo alicubi audito id Marcus Varro coniecit, tametsi mira est communis tam clis, istis gentibus divi- . . .

ni nominis arii nitas. Recti'Arilitas cum iocus lolcs no in r-

ctiam reserente ob legem Hebriorum de hs Philadcl- sua. .' .phu in alloquens dixit. Omnium estectorent de creatorcin deum hi colunt, quem de mortales omnes: sed nos rex aliter denominantes appellamus Iovem ; quod vita iuvet omnium,ut Iosephus breviter ilifinxit. His vcro nunc omissis, poenitetiam Salomonis nusquam aperte

in sacris scripturis legimus icut de Davide sapiens ait, Vmu i , Christus purgavit peccata ipsius. 5: exaltavit inoetei nucornu cius. At decebus gestis se iunctis a verbis nunc noest proprius agendi locus,quocirca in ulteriora pergamus. Succedunt stultus Roboam qui prudes seniorum consilium reiecit, de impius Ieroboam qui sacrilegam xvii. . superstitionem induxit,quibus vaticinati sunt illi benae L. ias vir dei, huic is qui Iosiam praenuntiavit, de a pravo propheta deceptus oraculti domini deinde lingua eius redditum de suo supplicio mox secuto audivit. Prophetavit etiam adversus Ieroboa, de posteritate eius Ahias Silonites sed de omnes reges Israel improbi. de imphe vasere: regum vero Iuda post Abiam Asa rectum coram domino uicut David pater eius operatus est,sub quo co ' btra Baasa regem Israel sermo domini ad Iehu saltu Hana t. stet, ii ni factus fuit. Pollea essu sit Elias propheta oppositus adeo adversus Achab regis lsrael impietatem, cuius mira da onera dictaque late sacris lioeeris describuntur, itemque uilcipuli eius vatis Elisei, quorum cia comi a Syrachides miri ace depingit. Ne autena susceptum ordinem relinatiamus serie pcessemus, simul que ea de quibus am

246쪽

i '', ' donia vidua, cujus cum laude scrvator meminit, sector ' domini consessionem protulit, deinde querulam cumi M, e, Elia expostulationem turbata dolore amissi nati; quem suscitatum recepit. Mox Abdias vates exhibitam erga prophetas domini misericordiam insignem recenset Eliae, is que optimae causae fiducia cocessae optionis a quissimae artificio populum ad cultu veri deii eduxit signo pr*tatus: Si Dominus est deus, sequimini eum: si autem Baal sequimini illulia:& de' qui exaudierit per ignem,

ipse lit deus ut nimirum talis agnitus vencrationi sit. AL populus qui respondit optimam esse propositionem ostento mirando viso, identidem acclamavit, Ich ovali ipse est deus, non iam peculiare numen iuxta superius tacta,cui aliud conferri quiret, sed autorem universorum recognoscens cui domino condita natura dicto audies, actutum foret. Festivissima vero ironia Elias ariolos Baal irrisit, nec minus vera cum is tropus, sive schema conlit. 6 inst.or trarium ei ouod dicit secundum Fabium intellecturn

. .. a et petat. QIoa autem Eliasse solum e prophetis domitat

'r' relictum queritur hyperbole est indignitatem iei, multitudinem occisorum,aerclictorum paucitalcm exprimens. sed ei divinum responsum rc liquias fidelium ser- vatas auctiores profert. Deinceps tria responsa prophe - ' g tq nomine non exposito,i egi Achab reddita subduntur aliud illius vatis,qui cum reprehendit . quod regem. Syrum dimississet, ac prius in sermonc domini quenda allocutus ut se vulneraret nolentem a leone percusium iri praedixerat, quo paulo mox consecuto, alteriam rerquirens ab co ictus paraboler accommodam speciem re

247쪽

Thecuitis, in se prout evenire potuisset, vertens, vere ad regem directam de spectantem. Achab enim regem vates interpellavit quasi vulneratus ab eo, cum quo pact' traditum hostem servandum sub rependendae vitae peri . 'culo fuisset, quod negligenter custoditus elapsus hostis esset. Cum que Achab respondistet, id ius esse, quod pacto decre vli set insciens in se ipsum sentetiam tulit, comprobans quam deus pronunciarat. Ambiguitas autem non exigua se offert, cur velut inobediens praecepto dei per prophete prolato punitus fuerit, qui vulnus infiigere secundum naturalem decalogi legem recusavit. Quandoquidem iuxta superius definita, ut a commu- heri: nis legis praevaricatione is excusaretur, cui sane non itidem ac prophetae divina inspiratio intus aflui sit; oportuit uti mirabili aliquo signo explorato fide habere vati teneretur numinis iussum delegatum nuntianti. Ear)pter id precessisse recte colligitur,licet aperte sacris siteris non exprimatur,quq tamen haud ita nos in gravi dubio destituunt, ut non offerant, unde non procul, quod dcsyderetur, venari queamus. Sive nanque is vates suc-rit Michetas,ut Iosephus tradit, sive alius;is habedus est l, . Rantiq. qui antea relatus suit eadem divina scriptura utrobique nomen aeque silente, dixiste Achabo; Haec dicit domin 'Quia dixerunt Syri, deus montium est dominus,&no est deus vallium, dabo omnem multitudinem hanc gradem in manu tua,&scietis, quia ego sum Ieho vati: & cotinuo post centum Syrorum millia cisa per Israelitas, sti per viginti septem millia reliqua in Aphec fugietia murus concidit raro miraculo deum operantem peculiari-

ter indicans, ac fidem eiu , legato astruens. Deinceps ver

ba N aboth inficiantis se yenditurum paterna haeredita

248쪽

CAP. ii. LIB. II. DE AUT S. SCRIP. ii 8tem a domino tributam haud egestate compulsum, ne deu quem,ppitium optaret,ostenderet:religionis pietatem non vulgare demo strant quo circa quin ea de causa innocens interius Set scelere Iediabetis filiae Ithobali regis . in i .r Sidonij, deus acriter minatus est necis autores acerbas poenas daturos, quas tamen distulit ob poenitentia a dedemisso Achabos essem Demii ubila supplich Achab

. ter. xi tempus appeteret,expeditionem is in syros movit socio

Iosaphat rege Iuda,qui incedens in omni via patris sui Asa fecit quod rectum erat in conspectu domini, veruntamen excelsa non abstulit. Hic pr osperaspmittentibus Achabo quadringentis Sphetis pie dicens, esset nequis uam prophetadni,per quem consuleretur, aperuit queibet quadringentorta non esse vel uiuphetam, sed Baalis,sive Achab cultoris et , aut etiam errore vulgi stic appellatu impios uoque fanaticos vates nuncupantis. Accitus autem Opheta Mich as filius Iemlt interrogatus, an ire deberet Achab in Ramoth ad prcliandum ,rcspodit Ascende,& vade prospere, Sc tradet dominus in manus regis, lubium oraculum reddens, quo significaret Achabo permitti cum validis quidem copijs ascendere,

a domino autem in manum regis victoris alterum exercitu victum tradendum,non exprimens Syrii, quem optaret Achab,&uti perii et,credere dignus erat, neci Meliticu, velut nume decreverat, alverebat Achab, qui ob id iteru vate adiurans aperta domini veritate iciscita. t est. Ac is retulit per visione a deo quq rete ruina Achab inducere spiritu sibi ostensu, qui ad se recepisset negoti dii spirit mcdax foret in ore es phetaru eius, ut d permu h. ius fuit In quarto deniq3 libi o regii tertii petacontarchi iiii V. verba velut ex vera pietate,animiq3 syncera summisito Retuo.

249쪽

LIB. II. DE AVT. S. SCRIPT. CAP. ii

ne producta probavit angclus domini dicens Eliq ut ''g

cum eo tuto descederet. Et cum iam ardes vates in aethera rapte suscitet, filis prophetarum habitates in Bethcl. de terico id ipsum vaticino iii tu pramoscentes Elisaeo itidem gnaro nuntiarunt. Is que duplici Eliae spiritu ad vaticinia & miracula edenda indutus, fluentis lordanisniagillii palliope: cusii , nec primo divisis, admiratio- line ii scii potius qua dissidentia dixit. Vbi est deus Eli qetia In nunc . tal SUS deum semper manere, leum que si-

delis famuli Elic viventis adhuc e se, qui deus vi vcntit non mortuorum esset,apud quom ipse non suo sed pri cepto i is mei ito niteret tirci deo que repetito ictu aquas divisit. Dein regem Iosapliat pie loquutum inquirenducsse pio phetam domini, per quem ei supplicaret adver- sus Moabitas belligeraturi, Eliseus se revereri modentissime asseveravit. Postea uxor prophq te viduas quem

I osephus prodit iste Abdiam dis pcnsetorem Achab,

dicens virum s tum timore dominum prosecutum fuissse cognitum Elis o,ab ipso annuente oleiscaturiginem quae solvendo esset crc litori satis, de alimento filiis sufficiendo impetravit. Et procera Sunamitis obsequio pio . . Rus verbis & factis exhibito, natum prius, eundem que pota ' sterius suscitatuni obtinuit. precata vero ne sp pheta metiretur, id flagitavit, ut absolute pollicitatio impleretur, ne quo pacto vel demerito suo ipsam spes promissa d Iusam falleret Porro Naamam Syrus per cuius sortitudinem dominus Syriam tutatus fuerat,postquam emu Re si datus a lepra fuit, a deo illustratus in signem confessione ' protulit,quod uere sciret non elle ctum in universi terra nisi tantum in Israel, cui soli sacrificia imposterum es .c . . set oblaturus. Quin vero subinde intelliges supremo a

250쪽

LIB. II. DE AVT. S. SCRIPT. iis

dorationis speciem alii, ut Remmon, praetensam culpa non carere, pctiir, ut Elisaeus vates a domino precaretur ignoscetiam delictorum, sqpius sorte admittcndorum, propriam imbecillitatem fassus obsecravit supplex poe nitenti locum adven am sibi a numine dari. quod maximum donum dei propheta spopondit reddens; Uade Lu. . e. in pace qua de causa huius cum laude Servator mentionem facit. Post G iceti vero avar i mendacia lepra punita, -WT- d Elidus copijs Syrorum sequ*rentium dicens. Non est haec via, neque is a est civitas, nil falso significavit, sed vere innuit, ea no elle recta via, neque illa esse civitatem, quo te dereput mereretur, debetret,uerualli, nepe Samalia, ubi errore capti, servati, refecti, dimissi agnosceret .M. 8.e.d Qtam autem Haetaeli duci scicitantide salute heri regis Syii Elistus respondit: Vade, sic ei:Sanaberis: porro ostedit mihi domin ,quia morte morietur, nulla estin dictis prophecq repugnantia,vel falsitas , aut pravitas sed vaticinium re impletum quando tale resposum Harael herore tulit, quod vates neque iussit, nocuere consuluit, probavit ve quin potius amara permissione pronuntiavit, haud l ecus atque Servator proditori Iudae inquiens, Quod facis, fac citius quasi diceret, Vadens dic, quod re g '' nuntiare perges.Vlterius Ionadab filius Rechab Cinaeircctum cor suum indicavit concors regi Iehu Eelati dei honorem quando is cultores Baal delevit, de caeteris vel .Paral-i .glut Ieroboa imitator improbatus. E Ionadab orti sunt scribet abstemis,cancntes,& in tabernaculis commoran I rh; s. b. tes quorum per Ieremiam deus sibi acceptorum stirpe non desecturam promisit, quin cunctis diebus in con- .pes,l. 1 specilliuo staret. At Ioiadi pontificis, quem sacra scri Rhe rit Ura secisse bonum cum Israel asserit, consilia itidem iubata