De authoritate sacrae scripturae ac ea introductorum. Libri 3 editi a Roderico Dosma Delgado Pacensi ..

261쪽

ta 3 II. DE AVT. S. SCRIPT. CAP. H.

se fuisse afflictum iudicio non plane iniusto, verum non eo quod aequam poenam culpae rependeret, non uti cluet praemissae . Verborum tame praetextus hic videbatur deo in iustitiae notam inurere,ut ipse, Iobcdpellans designavit dicet:s Nunquid irritum facies iudicium meum, & α,. . .econdenabis me, ut tu iustificeris illic rcs humanas quasi ludibrio numini esse. non curq provide notare quod ac- cui ale deus refellit, ostendens late, ouanta providentia vel animantes brutas prosequatur,addens q3 adversum

Iob.Nunquid qui contendit cum deo tu facile conciuiescit utique qui aiguit deum, debet respodere ei. Adhaec sin verbis Iob licet cuncta recta sint. multa nihilo secius difficilia nimis sunt,ut quod prster originale peccatum

ait scire dcum se nil impium fecisse,seques ire si iudica- iis, is tus foret, iustum inveniendum afflictumque suisse abs que iniquitatc manus suae, cum haberet mundas ad deu Iob. . s.c preces: ac donec deficeret, no recesturum ab innocentia sua sane tuenda tu itificationem questiam, quam tenere coepisset. non deferturu m ,quod cor suu in omni vita sua i xt ipsum non reprehenderet:alibi autem deo inquit, consumerc me vis peccatis adolescentiae meq: &, Parce peccatis meis: Signasti, quasi in sacculo delicta mea. Forte

vocat peccata iuvetutis, iuuenum suorum filiorum quae

ob negligentiam non satis vitatam sibi vereretur ascribiluenda, ob que solicite cunctis diebus numini sacrificia I . ost erre solebat. Execratio praeterea natalis diei ac noctis quosdam haerere facit prima specie turbatos, re interius non spectata ex animo, unde rectum horum iudicium pendet. Maledicere autem quandoq3 malum enuntiare est, malaq3 efferre quae aperte talia sunt; utq3 istiusmodi habeatur,cupere nil innuit recte rationi adversu. an doque

262쪽

r Th- do oue vero non tantum est detestari sed etiam devovere,atque imprecari mala cuiquam. utque in sint, optare. At quae mala non culpae,sed afflictionis,ac damni, si se . cultas afforet, inferre liceret sub ratione nimirum boni, velut monitionis lutis que ita procuratae,coneptionis ius c. nocumenti maioris vitandi gratia:imprecari utiq; ac deoderare licet. Fertur quoque deoderium non tantum in futura,verum & in praetet ita cupiens ut si possibile laret,sacta inse Sta eslent, & insecta sacta fu issent.Porro rationis expertia sub imprecatione cadere licite queunt,non perse prout dei opera sunt,sed quatenus ad nomines referuntur vel per serviiij, commoditatis ve mo- dum,vel significationis,aut cetinentis, ut locus,temptisque continent. Sic Iob geniali tempori maledixit, infaustum designans. quod inde sibi aerumnarui origo dedu -cta sit, de expetens, ne quod ad se spectaret, ad ortu processisset quin potius ut priclusis oliijs uteri materni,nc-pescetu in vulva mortuo dies ipsi praecisus intercidisset: quod quia non evenit,exoptavit Iob. ut ea tempestas caligine ac turbine involuta esset, atraque notata inmensium & anni non fuisset habita diebus, qui ob prospera possent candido lapide signarii tristissimis utique cumulata insignibus, qualia futuras miserias extremas editi Iere idi, tunc infantis denotandas decerent. Similia teremias imprecatus, nuntium insuper nati masculi prophetica praenuntiatione devovit,ut clamore dc ululatu exterritus in eversionis ta dein ruinam externam incideret,uti comerebatur; quod quali laeta parenti renuntiasset, nec eum I. e. 1m poenituisset errati curia frequenti vatu praedictione mor nitus productos ad ini antem desolationem & ingrues

exitium lugere debuisset. Quod vero subbcit pro causa,

i non

263쪽

LIB. II. DE A VT. S. SCRIPT. CAP. ia.

nonae intei cita vulga, e Iob desumptum,ad deuim,vel diem refertur,no ad nuntium. Quanqua autem ampli non esse, qua in iugibus manere tormentis recta ratione quit eligi: non tamen vates, potius quam in graves vitae 1 mortalis molestias incurrcre. praeoptat intra maternam alvum ita peribile, ut cum originali culpa perpetuo a dei amicitia. & felicitate relinquercntur extorres . Ieremias quippe ante qua e vulva exiret, a deo id testante sanctiti. i 'Dicatus est; Iob vero in lege naturae scriptam precedete vel i. ii . simile privilegium consecutus censeri debet uti ex ipsius hi iverbis divus Gregorius innuit. vel fide parentum conce S. Th. s. ppiam prolem numini precibus offerentium divina gratia veniamq3 adeptus. Veru enim vero expositorii poti est difficultates om nesenodare in scriptis autoritate divina praeditis oblatas. Nunc ut quod urget,peragamus illud quod ad calcem tricesimi primi capitis apponitur,et

in codicibus nonnullis non recte omittitur, Finita sunt verba Iob, Hebraice plane habetur e significat que non quidem nulla possterius a Iob prolata verba fuisse,quinseo rius non ulla reserantur: sed pr cedetis orationis cursum illic persectum consummationem accepisse, ad quam is

contendit bis resumpta vaticina amigmaticae collationiS Iob. ... parabola , ita ut libri conditor . uti de Balaam liber nu- , . meri asserit. Unde etia non levis coniectura ducitur,eu n ca,

dem utriusq3 scriptori , Hebreis Mosem propheta fuisse. Detii psalmorum iriscriptus liber subsequitur,quos con,ui. didcre David maxima parte, te cuius prophetico spiritu Su. e. o. superius ad primitSamuelis librum egimus, Moses propheta, cui similis inter veteres vates excitatus noes , Asaph. Heman, Idithu 'phetq regis David, ut in paralipo ..tat , s linenis habetur,& liiij Core,qui fuere fili j Hema videntis mi qua'

264쪽

' P quatuordecim cu tribus preterea sororibus piophctatcs sub manu Hema patris e Core oritidi, cui piaecipue piatini sic inscripti ascribuntur: nec non & Salamon, qui Saβvu' i pientiae infulae almo spiritu astlatus non modo psalm' non ullos sed & sequentes tres libros Proverbiotu, Ecclesiaste, Cantici canticorum edidit. Est autem unusquis 3 psalmus per se discretus tractatus,ex conditoris persona non minus, atq3 alij,sumendus,qui quandoq3 solus inducitur loqui, nonnunqua alium loquente interserit, aliquado verba omnia loquente introducit,nile sua persona interlocutus,dicta no minus asserens,quae ore alieno

reprae lentato ex integro promit, quam si ad proprium

Pol. a. expressu retulisset,ve ut in psalmo coepto Eructavit, ubi cuncta Pater ae ternus proferre innuitur. Vbi vero loquetes inserunt ur,praeter eoru dicta,quae vates iuxta loquendi, ac tractationis modum psalmum texens probat, aut

reijcit:indu cto tum diversa qualitas attendedaeli Na ut omittam' deunx Christum, angelos sanctos probetas, quorum divina patet autoritas; insipiens dixit in corde suo Non est deus; quod dictum velut insipientis notatilapsalte utiq3 reprobatur' aemuli Servatoris alui. Speravit in diao,eripiat eu: salvu faciat eum,quonia velut eurquet verba no prava cotinuὰ apparet, at qu p mittatur ea esse a subsannatibus Plata. i virulata sint, apei t8 detegitur. Interdulicet animadvertere psalmographia partes errantiu, de imbecillae carnis sustinente,deinde potiores agete, quid versi,ac rectu sit, decernere. Ctterta toti' librie multis aggregatis psalmis costatis collectio punii, vel multos etia teporis successu collectorcs facta es quorum

vn' denotas quousq;Davidis psalmos invenisset . p calce, psalmi septuagesimi pmi posuit,dcfecerut laudes David

265쪽

LIB.II. DE AVT. S. SCRIPT. CAp.ri. fi ij Iesse. Non ulli putant psalmorum collectorem EZra

doctissimum divinae legis scribam fusile,cui &primum psalmum, quasi prooemium tribunt,quod sane is pr*cipuus fuerit: ut & ei conlcriptio libri E iter a multis Hebraeis assignatur. Vtcunque sit, sive uni, sive multiplici; collectori psalmorum tituli attribui debet, in partem sacrae scriptutae recepti, simili plane autoritate donati, utpote divino eodem impulsu praescripti:quamqua ec eos a psalmorum coditoribus profectos,desumptos ve fuisse illud indicio sit, quod psalmi septimi decimi lata inscriptio tota fere itidem atque psalmus in Davidis his otia referatur. In titulorum autem traductione multa diversorum exemplarium varietas coperitur, quod non

tanta cura,quanta ipsi psalmi transcripti sint, quia nimirum eos libratij tanquam summaria capitum autumarint. Quocirca cosultius d ucere ut sacra biblia dis in chequide, sed nullo alieno etiam characterib minutiorib'inserto describerentur,&alia, velut summ*,annotatiunculaeq3 in margine ut citationes, ac numeri eiu prij loci regione responsura concederent, ne cui deinceps confu- em soni occasio daretur. Succedit liber parabolarum, sive' proverbiorum Salomonis inscriptus,de cuius conditore nuper actu m est. Is velut prima persona loques potissimum doctrinam tradit; matris etiam suae, qua loquentem inducit,disciplinam quasi propriam amplexus prodit. Hic introducitur loqui deceptrix vaga mulier, re Sapientia,& stulta formina,quarum discrimen satis manifestum est, sicut &in similibus est attendendum. Mox pro fronte decimi capitis eade verba,parabolae Salomo- nis,ruisus principium facitit, sicut exordium proposuerunt. Vnde liquete tribus milibus parabolarum Salo-

266쪽

monis voluminibus multis sparsarum hunc librum collectum esse cura insignium virorum vel smiltu, vel eo-- ' rundem,quorum inferius ad calce capitis vicesimi quarti his verbis mentio fit; naec quoque parabolae Salomo nis,quas transtulerunLviri EZechiq regis Iu sq:qui iv aggregarunt dictis Salomonis ab ipso adiuncta verba conbis..iae gregi is iiiij vomentis sive Agur filij Iace prolata Ithieli& Vchal de verba Lamuelis regis,quae a matre doctus, sit xs. ut propria memoriae mandavit de quibus superius praefati sumus. Sequitur Ecclesiastes, sive concio nator prae- Ecel: Ecele. . .e scriptus liber editus a filio Davidis rege Israelis Hiero. solyinis regnante. In hoc cuius autoritas eadem, atque proverbiorum iam conitat sapiens Salomon dum cadii . cq mortalium vit* vanitatem traducit tam varias induit figuras,&usque adeo dissimulanter,ac tecte communes quorumvis eciam erratium obiectiones sub cit, eorum rum k - imitatione affectus exprimens, & ultro citroque tam velut ex aequo ancipiter disceptat,quo in communi cuctis utilem,lqtam,honestam eruditionem insinuet: ut no ni

2AT: . si ad finem certa velut squissimi arbitri lententia pateat, qui demum pricedentes ironias retegat. Facit ad liqc, Phic latum dei communem appellationem usurpat, cum in provetbijs peculiariterIehovali frequentet: at in libro

Cantici calicorum inscripto nusquam deum nominat, tantis..is.,. sic haud obscure innuens, quq drammatice introducto cum

rum ore referens ipse asserit, no ad alium sponsum, atq; -- β' deum pristantissimum proprie pertinere, ad quem dc sponst,ac foeminarum, sive etia iuvenum verba spectat. qui dei spiritu tactus typus, Salomon fudit. Sapientiq D. . deinde adscriptus liber e sapietis Salomonis persona ve luteius ore prolatus a conditore digestus, parem ex ita inducti.

267쪽

Tree

inducti atque structoris parte autoritatem divinam exhibet. introducuntur hic impb adversus iustum locuti, 'vi. errasse notati: & in inferno suum errorem prie angustia sui. s. iani. Subit inde liber Ecclesiasticiis, sive Sapientia Syrachidae, nepe esu fith Syrach praenotatus ad mores iuxta nomen ecclesiae universae formandos omni virtute praestantissimus, ob id etiam panaretos a Hieronum o nUn- In prela. cupatus. In hoc ut in proverbius, Sapientia. phalmis fere ' non est cur loquentes induisti examinentur. Nam& o serii tur raro, & ipsorum discretio no obscura est, utpote materiae illustrante gratia potius quam historicq narrationis introductorum et in qua disparium relatorii dicta divei se expendi pro cuiusq3 autoritate maxime oportet. Nihilominus Iesus verba incolinentis exprimit,carpes: Ecc .as. ac Sapientiae divinae dicta effert: sed & historica specie se riem sanctitate sapientia, fortitudine praesignium viro- - '' sum ab orbis exordio usque ad suam aetatem texit, pro ps hs quemque laudibus cxornatum mirifice celebrans. Aunt qui ferant Iesum filium Syrach, Ecclesiastici scri ptorem nepote fuiste Iesu sacerdotis magni filis Iosedec. cuius & ipse cum laude meminit. Nepos porro ccclesia x si ' 'stici Iesus qui libro avi ex Hebraeo Graece a se verso prooemium cxtra preposuit,filius etiam inscribitur Syrach. quod nimirum pater traductoris.& avi sapientis homonymi parens itidem homonymi sucrint. . .

I I . Cap. Inductarum examen in sacris libris prophet,

cis, eas id facta orum. Edecim deinceps prophetae subhciuntur, in quoru praeterea vaticinijs no foret quid iuxta institutum expenderetur, nisi multa de aliis sum historice

268쪽

historice narrantes scriptis suis interposuissent, introducentes etia reisce locutos,quorum dicta discernere opere pretium sit. De ijs ergo ab Isaia exploratione ordian Ur- IC. ,. Is inducit Achaχ inficiatem se signum idco petiturum ne ipsum tentaret,scdrcvera id egit, ne dominum glori

is . . b. ficaret,quo circa illum ut insemim numini vate sarguit. Refert etiam late adventum Sennacherib,& Erechiae resin*- - gis dicta de quibus iam ad quartum regum librum di(12.i . 6 seruimus. At vero ubi multa prophetice dicenda, velut cantica praenuntiat ea quod ad prophetic veritatem inapiendam attinet, non verbis mod8, sed re amplius exhi-Ia. sv e. benda praesignat Annumerat sc quoque aliquando peccatorib' ex eorum allum pia persona Vi mina lassus mo- . re aliorum sanctorum vatumque, qua tuni vis purus ac si deo charus fuerit,ut ipsum placas fratrib' venia uti fidus precator impetret. lam ad teremia veniamus, qUi multa I heni lorice narrans suis vaticin s interscrit. Refert quippe missur. ro. a.e ut a Phassur ipse pei cultus in nervum coniectus st: ubi

subdit deurnali ucs: Seduxisti mediae,&seductrium, & inserius, Dixi No rccordaboret , neq; loquar ultra in nomine illius:& factus est in corde meo, quasi ignis aestuans. Quibus verbis partes primu imbecill*carnis p

Iete i. a. ponit,dein superioris rationis. Sancitus enim eropheta

gaudio elatus fuerat autumans id sibi hetum, bracii pro . lperum fore: post re ipsa deceptum se coperit. quod sine ulla fallacia deus spe ipsius ultra qua par talec,proiectam fefellisset. Tuc vero molet ijs inscrior portio pressa iuguta infausti oneris excuterevellet, superior tame igne divi . ano correpta inseriore victa adegit, ita ut sub eius vides-s d. a. t . ciens ne resistere quide valcret. Sed ad historia redeam'.

Recenset ad haec prophetas, quos sepe redargues, illos ostendit

269쪽

ostendit, etiam ab eventu;&sacerdotes ac populum sibi manum iniecisse, ut e medio ipsum tollerent, cy infelicia praedi liceret: defensum se nihilominus a principibus praesertim Ahica filio Saphamquoru verba exeptis Michiae Morasthitqvatis itemq3 Vrit filij Semei nitentia no sec ac Spria ad sua causam pertinentia Ppheta in sacra scripturam relata coprobat. Narrat insuper,ut carcere clau-yus a patruele iuxtaverbum diu offerente agrum emerit:& foedus ictum a rege ac populo, ut mancipia Hebreali Ire., .

bertate donarent, ita pbat.ut praevaricatione eius ex orediat gravissimi supplicij cominatione reprehendat. Mox subdit Rechabitarum sententia de observando paterno i

praecepto a dco remunerationis pollicitatione approba- vi. e retita,quamvis ea tepore foedus praecesserit. Additq3 volume a se scriptum anno quarto regis Ioacim ab ipso fuisse res combustum:& non ulla inserit Baruch schribae verba velut ad se spectantia proba la, quem nihilo seci' ut querulum eodem tepore correctum solatus est divinas tectio 'i' ne a misi ut alio loco inferius P sit. Deinde reseri,que- admodum Ierias portae custo, falso ipsum quasi transsugam in simulatum coprehensum principibus detulerit, a quibus caesus missius in carcerem fuerit. cui Ionatham scriba praepositus erat, que lacum ergastulumq3 exitiale ut mitiore vestibulo carceris mutaret,a Sedechia dcprecatus est Cumq; nec ibi taceret,principib' regem urgentibus, in limosum lacii deiectus fuit: unde pia sedulitate A bde. melech AEthiopis extractus est, ne periret: cuius verba & acta ut etali fonte manantia, qfuerint numini

grata .indicatum est ab ipso per os Ieremit posterius spodente tutamen illi, &anim j salutem,quod in se fiducia . , collocasset. Verum clim Sedechias vati dixisset, uiscisci; neso, itaturis

270쪽

CAP.is. LIB. II. DE AVT. S. SCRIPT. H,-sscitaturis quid egisset cum rege,responderet se obsecrasse, . ne in carcercin Ionatham reduceretur:id quod ultro est oblatum aeque ac si orasset . acceptans, sicuti iam semel

ter. 3r..d precatus impetrarat, non mentitus fuit rogitationibus

iuxta regis verba postmodum resposa reddens. Vbi deIecs,. L mum Hierosolymitanum excidium strinxisset qdad finem latius exequitur: sese subbcit, quomodo sita rege Babylonio commendatus magistro militiae, atq3 ab eoi verbis fidelem magis qua barbarum decentibus Godoliae filio Ahicam fili, Saphan provinciae praefecto;quema im paulo poli ab Ismahele interempturn describit. Atquin nunc fugassent Iohanam filius Caree, ac principes bellatorum qui dilapsi ad Godoliam redierant, ut ieremias

i efert veritiChaldios,oracusum sibi reddi a vate petiei. ...... runt, quod tamen post decem dies relatum minime cre ' didere sed contri d quod receperant se fati uros,contra numinis interdictum reliquias populi cum Ieremia de Baruch in AEgyptum transtulerunt causati pertera dei in s a. prophetam mendacium locutum fuisse. Is vero ibi adu versus Agyptum vaticinatus est, adversus que Iudaeos utriusq3 sexus illic degentes idololatriae deditos, quam I r. .e impudenter quasi utiliorem divino cultu defendentes prophetam insectabantur; adversus quoq3 Pharaonem Ephree tunc in AEgypto regnantem. Tandem repetit

Iemis . Naticinia lata contra Pharaonem Nechao, contra Palaestinos, Sidonios, Moabitas, Ammanitas, Idumtos. Daq mascum, Cedar, Alor,Elamitas, Babyloneq3latissime, aer. hs A c denique conscribit Hierosolypallanam vastatione, Rea . sicut in calce Malachim dcscriptam antea notavimus et unde illic ea sutile a Ieremia scripta merito censetur, quita a nonnullis Hebraeis existimatur libros Malachim - k prius