장음표시 사용
251쪽
LIB. II. DE AVT. s. SCRIP. CAP. H. bata designat praesertim ob id etiam quod ait rege Ioas ' 'M 'fecisse rectum coram diuo cun stis diei,' quib' docuit eu Ioiada sacerdos nisi quod excella no abstitiit. Qua propter edicta quoque huius ante Ioiadae mortem lata, Iecta convenit haberi. Iuxta cui secta filius eius Amasias et i rectu cora domino refertur operatus, de instar Amasiae filius eius Ararias,oetias etiam di ct . in cuius tepora reo a Pant calatu habeturvaticiniti Ion Epphetae fili j Atrat hic Geth ' is quq est inop ne rex ti Filius autem Orio Ioatham patrem imitatus feleratum tamen Achaet pro lux iteat ex hoc natus Eetechias avitam pietatem superans Davide: .R'ira rebus gellis expressit. Huius anno sexto Isiaelis victi ac translati a rege Assvriorum demigratio contigit. Caetera Effechit hic oc in paralipomenis relata sere omnia, S alia nonnulla fusius Isaias dei propheta magnus & fidelis, teste quoque SyrachideEZechiam ctiam egregie pre
dicante .in propheticam suam scripturam retulit, dicta ita is sique ipsius velut ad se attinentia proprijs infercns autori ia late sua imparti jt,prsterquam ubi legatis Babylon ijsar: Re. i, cana sua omnia ostenditse salsus, correptus ille a Vale R. e. io. it. Venim post Manassem,& Amon improbatum Iosias iam olim prq dictus successit, cuius iecordationem omni odoramento apte tempcrato fragratiorem melle dulciorem, harmonia musica suaviorem Syrachides ei- Erali. '. fert, dicens p rq ter ipsum cum Davide,ac Eetechia caete- 'ri ros omnes reges peccatum in religionem commississe. Huic asseritur similem nullum extitisse regem qui et a sareverterctur ad dominu in universavirtute sua, idcoque
cum factis dicta ipsius velut e tali sonte manatia divino instinctui ascribi oportet, nisi sin paralipomenis reprei, hensus apparet,ubi dicit nec acquievit sermonibus Nechao
252쪽
CAP. ii. LIB. II. DE AVT. S. SCRIPT. Hocluo ex ore dei. Sed forte dei oraculum per vatem quempiam redditum non usque adeo fuit ei exploratum, ut quiescere sub gravis culpae discrimine tenere ur . ne in proelium egrederetur, quum liceret tuto manere. Leviorem vero culpam satis expiavit victus,
ta ad necem lauciatus. QAod autem Oida prophetis praedixit eum colligendum ad sepulchrum suum in pace, non his adversaturr intelligi enim debet de
pace amicitiae dei, ac tranquillitate immuni malorum, quae ut illa subdidit, Hierosolymis deinde inducenda erant et qualia reliquis regibus prave 'agentibus usi . . que ad templi, & ui bis excidium sub demigratione Babylonica consecuta fuerunt. Succedit liber Parali- raralles
pomenon relictorum, Dibre ha-iamina Hebraice, meno Vi3μ φ ii Verba dierum inscriptus, cuius ratio superius exposita fuit. Hic inductorum celebrium virorum loquentiunon alia dicta expendi opus est quam de quibus in praex. u. .d cedentibus non est actum. Ac primum ubi dicitur, requi stare secit solem,uirique mendach, & caetera haec autem verba vetera,videntur notari prisca cantica de anti- quorum prqclaris facinoribus per temporum succsssio nem fide praesenti composita, ore omnium decantata, & vulgo trita: quorum nimirum collectione consta-1tet liber iustorum apud Iosue ubi solem sistere resertur, a. Reg e citatus, & in secundo regum, ubi Davidis lamentatio artificio poetico super Saule, ac Ionatha elaborata interteritur: quod sane per aevi decursum editis cantibus appositis auctus fuerit, ut & apud nos usu venit collectaneis in quibus Romanici vocati rhitini res gestas cralebriunt virorum canentes .aggregati circunseruntur.
253쪽
Sacravero scriptura, ut superiti patefecim L lyam Vm , . . , queriviscitan, non statim canonicum, quanquam gra- 'vem suo pondei castruit sed quae inde sumit, quae ve ibi
referri asscvetat,autoritate propria nenipe divina constabilit. Dc in verbis lynceri Davidis, Amasai vcrba red i. m. ii. c.
dira spiritui dei tribuenda sunt, quo in lilius ea protulisse narratur. Q uod velo de Davide subditur. Vcniebat cum Philhili in adversus Saul, ut pugnaret, non repta nant expositis superius ad finem primi regum de integro ac religioso Davidis animo. Sensus enim est,uenie- su eo in
bat cum P aestinis venietibus adversum Saulem ad pugna sum certamine licito,quod offerretur,& praesagi csa numine operiebatur, quale postea in Amalecitas veri sum est. Hic Davidis dicta praesertim circa templum construendum fusius relata traduntur,& in fine praestatissima erga deum gratiarum actio. prius autem nonnulla eps mis pari autoritate repetita ob laudes dei consi P. ram arca foederis celebrandas . in secundo deinceps libro i. p. . . e. up me laus domini dei conditoris coeli ac terrae ab Hiram rege Tyrio prolata qui ad templum struendum adiumento maxime fuit, latiusquam in Malachim resertur. Habetur etiam aliud Semei; vaticinium adversus Roboam.
& Hierosolymitanos divini cultus dc sertores a Sesac Agyptiorum rege puniendos, ciuibus tamen humiliatis dorninum iustum sessis, auxia ij pauxillum is pollici-tus suit. Reieruntur praeterea regis Abiae verba inituri .ptis.
cum Hierosolymitarijs adversus is actitas pr liu de qui bus inclyta vi Aoria parta est, eo quod victores sperasset in domino deo patrum suoru , ut hic traditur: ideo que ad eam spem Abiae dicta relata indicantur, ac proinde
254쪽
CAP. ii. LIB.II. DE AVT. S. SCRIPT. His L γ .i . gis Asa numini accepta osteditur, quod AEthiopes cum ' Zara duce coram illo exterruerit ad internecione proflix pacis a garo, de Araria vatem filium Ode j propheis victori obviam misset ii, qui asserens eos a domino fletisse vati cinium late extendit: Deinde adversus Asa bellu ista lis su stinentena hu manae magis opi quam divinae filum P phetasse recensetur Hanani vates ob id in neruuin coie- ctus. Quod vero inseri' additu r praeter proposita in Ma laehim dixisse Michaeam filium Iemla propheta: Asce'. dite. cuncta enim prospera eveniciat, S tradentur hostes ii t in manus vestras: ironice per cotrarium designato sensit ita obiectum est ,ut noscensAchab,apertum dei oraculul sibi reddi adiuratione Ragitarit. Regem autem Iosaphat quod cum impijs dei hostibus scedus iunxisset, arguit . . c.' s Hanani vides,qui librum Malachim digessit: ' ' ' rum quanquam eum comendavit. qudd praepararit cor suu, ut deum requireret. licet excelsa lucosque idolorum des Par.iet a molitus,excelsa quibus duo vulgo sacrificabatur,noab- , . b stulerit. Sequuntur dein nonnulla Iosaphat monitas an i ctissima, uti per quae Israele ad dominum deum patra suoru convertit, constitutis rursus ves ut a regni exordior' H ,. librum legis domini habentcs populum doceret se- quitur 3c efficacissima precatio numini fusa cotra Moabitas, Ammonitas, Idumtos ex adverso in pr*liu egressos qua Iahariel filius Zachariae spiritu domini afflatus victoria divina promissa quam cordi deo luisset 'dicas
comprobavit.verum contra claslem communem Iosa
Postea epiliola interitur ab Elia propheta relicta regi lora ram directa. & vaticinium refertur Zachari e Ioiada na-
Ludivino spiritu induti, ob quod iubente Icas lapidibus h inacito
255쪽
in atrio te pii obrutus fulta & hominis dei, propheisque oracula regi A masiae te nutiata de victoria primu ab Idum eis obtineda, posteri' adversus illius amentia qui viciqidola tis adoravit. Vlterius subo Ziare Zachariqin irae. x6.telligetis ac videntis deu fit mentio, Maasieq; doctoris, ta Agario potiricis rectis verbis obsit elis OZis,pphano, re historict coscriptionis Isam,pphetae. Inserius refertur vaticinium Odia propheis diri prolatum adverso Israe- xx liticum exercitu ducente captiva ducenta milia imbellis turbi Iudaici,s sub Achaet deum deseruistet . Deinceps, traditur harmonica dii positionem laudum dni ab iploi, Par. xv.fpraecepta per vates eius itasse ut is termonibus David, Sc , Asaph viventis celebraretur. Lateq: deseribitur Eχechiqsedulitas in divina religione in aurada, de qua re dicta a. Par. sinsectaq3iplius a deo approbata sacra scriptura significat si 'dicens eu exauditu a diao placato ita populo suo, ac lab-r dens post quae, & huiuscemodi veritatem, venit Sennacherib, ibi ii milia pietate fideli verba Erechit subijciuntur,caeteia in Malachim & apud Isaia prophetem latius descripta sunt. Ad haec ubi de Manas te poenite la narratur . dicitur quod luperius dictis ad tertium regum astipuletur, & cognovit Manasses quodDominus ipse esset eth deus,& subditur quod obsecratio illiusta exauditio scripta in sermonibus HoEaa suerint.qui eiusmodi loquendi modo vates notatur. Denique liber concluditur edia 1.Pxs dcto Cyri regis persarum iuxta praenuntiationem Iere mice prophetae pia domini consessione prolato ; cum ad c lis id illius spiritum deus fuscitarit. Sequitur Eetre liber ide edictum latius in principio repetens, qui de inferius redisere ad templi reparationem prophetalle Aggarum, ta Esdrae. s.
Z hariam, ubi subdens striptor, respondimus ebiscio' '
256쪽
r te alios compiitat. Addens autem dci oculum factum super senes ludaeorum,quae ex ipsorum persona in epistola transiluvialium resciuntur non obicure approba- EM 1b e tur . necno & edicta Darij,& Artaxerxis simili erga deu ' pietate cunnulata, quit conscriptore laudatur,.quod id in corde regis indiderit. Ille vero paulo ante de se tanquam de tertia persona loquens, deinceps tanquam pri- ma persona librum condens verba facit, ideo que Gicta eius ita relata ut de ipsa conscriptio ad autoritatem divisu es. nam pertineni sicut insuperioribus statuimus, cum etiam ea non minus comprobans asseveret itidem atqtiexim ..., ubi deseranquam tertia persona etiam recte loqucte in- . .
Eo di,. duci a quidpiam refert. At Esdras iustissimus, qui paravit cor suum ut investigaret legem domini, &faceret. & doceret in Israel praeceptum & iudicium. qum ex parte Ec , .haed populi coram deo comunium delictorum cosessionem offerens se praevaricatis dei lcgem annum citre videtur; ψ
nil de se salsum asserit,sed verum de alijs quorum perla-Din. i, b uam induit, iuxta figuram sanctis vatibus que frequenter usurpatam. Iam quae de libro EZrae indicavimus,ea-N lis
dem de Nehemiae libro pari ratione intelligenda sunt. mia. s. , d Hic vir uti multi temporis memoria dignus a Syractu . IA II. N. ., i de amplificatus, ubi meminit Noadiae prophetae, de cae- Udr terorii qui se perpera terrerent, falsos pravosq; coarguit, sicuti Selemia, te quo similia conato ait, inrellexi, qd de no misset eum,sed quasi vaticinas locutus esset. Inseri vero inquiens deum dedisse in c*rde suo ut reduces recescret,ac subdens librum census eoru qui primum ascede . Esde. i. rant;fusiorem multo, qua apud E sdram incompedium , redactus repetatur:itidem ac propriam conscriptionemi probans tradidisse divino eodem instinctu detegit pr,
257쪽
L 'B. II. DE AVT. S. SCRIPT. CAP. n. ubi prccipua est Levitarum pietissima precatio, nicini Ne in s tanus pium reducum foedus cum deo colendo ictum. Ad ultimum inseritur supputatio eorum qui Hierosolymis habitarunt, quam re Erras in paralipomeno primis 'Anealogijs quasi per anacephalaeotiria demum adiunges, per prolepsim historiae antiquiori secundum ordinem digestie praeponens anticipavit. Fit denique metio seriei
summorum sacerdotii Iosue nati Iosedec egresso in de- 3.M mmigratione Babylonica. Ioacim, Eliasib, Ioiadae. Iona- i P .h tham, Ieddoae quorum tempore Levitae in libro verbo Nei, rarum dierum descripti sint. Deinde reddit Nehemias ad Neh. O.e muri quem aedificatum praemiserat,dedicatione,caetera '' que ad finem usque contexit. Succedit iuxta bibliosum . insu digestionem Tobias, cuius ex persona liber scriptus, utas. ex idiomate praecedenti,originali l3 liquet, eade quae de Nehemit libro notata fuere, sibi vindicat. Inducitur prq, rterea illic,quens filius qui velut calcis conata iptor a patris morte,pari gradu habendus et , tanqua cita cum patre comunis voluminis coditor. Meminit autem Amos prophetae, sancti Iob,®um sociorum elias. Interserit Ania querba correctariais ut a deo exaudiente probata, s q.
parentum eius, ae Raguelis, ut eorum,quorum vel nu r. v.' qptiale convivium cum timore dili celebrabatur. Quod vero angelus dixit se Ananit magni filium Arariam , id TQ significavit se auxilium domini elle ortu ex magno dono gratiae dominicae,vel etiam viri sic appellati se specie
Iu- sustinere, personamque repraesentare. Subiungitur Iudith liber cuius constructor prorsus incertus no parum
nobis indicrum subducit. ad iudicium de inductis homini
bus loquentibus serendum. Quisquis tame fuerit;cum spiritus almi sit impulsione actus, probanda tantum,no
258쪽
improbanda cεprobare censeri debet quaeque in medio -xe inquit, n*c reprehen dens, nec laudans, no statim api probare, sed nobis iuxta dei i egulas iudicada dimittere, quod & in omnibus sacris libris observadum est. PrimuIuillare .d ergo Ioacina sacerdotis magni verba prophetie proinde vim habuisse eventus confirmavit. Achior Ammonitae narrationem cessisse uti veram ac piam in praedicationem virtutis dei magna fidelium multitudo pie pre-rua,.d. x cans contestata est: OZiae inducias Iudith arguit, cuiush- - sermones veros reprehensionis immunes ille ac presby-i vii teri ait ei uetui. At obsecratio Iudith qua precata fuit, ut Holophernes laqueo in ipsa oculoru caper Ur, & amoris suadela pellectus sauciaretur;hac parte hassitationem offert,quod videtur illicita postulasse: augetur que am-guitas, quod in serius scriptor affirmat dominii Iudithae
Iudi io. a nitorem addidisse,quoniam ornatus no ex libidine, sed Iuditii ex virtute penderct. Rursus ubi ulterius illa se vatem ait praenuntiam venire Iudaici excidi j, ac priter decorti ap-D ii, paret Holopherni adulari regis immanis qui se deu fer- - . s. d. ret,impientissimo duci : disticile id ipsam a mendacio excusare: itide ac nodum solvere e verbis eius nexum dii , i q- centis, No permisit me dominus ancillam lua coinquinari .sed sine pollutione peccati revocavit me: cum tamen Li c. b. ad fine canat se sumpsisse naiadum ad hoste decipiedum:
in & ab O 1ia nihilo seciu s. Achior, Ioaci in ponti fice, ac presbyterio collaudata sit. Quia vero hic loc' no est haec fuse disputandi omissis dubijs salebris assens us no in p pilum crime, sed in pertiussione alieni delicti, illicis acceptae potius qua oblatae, figurae loquendi ab eo que allo qui videaris aversae: dici sat est Iudith ab ecclesia. sacraq3 scriptura fidelibuspropositam esse in exemplum castita-
259쪽
tis . abstinentiae,precationis pervicacis, charitatis erga fi-dclcm populum,& egregiae fortitudinis. Quam ut servandis suis exereret,deus pulchritudinem eius auxit, si Iud. ista i nens Holopherne capi abi,perire. Caeteras qua minus Q recte meditata & locuta est, nec laudanda nec imitanda sunt, uti Theologi, enarratores que sentiunt,adeoque a S Thic numine probata non fuere, ut eorum poenit etiam ab eo 'sanctae eminae suggesta fuisse postea existimari par sit. Hi , Nec cim omiasoriant eius,5 Ioacina poti ficty, qui libri conditor maxime cohci valet. Liber tandem Esther e conditore Mardochaeo cum ipsa, parum laboris osteri. ., Namque tincta superius monita, eorum facta, dictaque qui uti tertit perstanc etiam recte loquetes inducuntur, non est cur dubitationem subeant. Nec enim Israelitis lege vetatur coniugia, nisi cum Chananeis inire et nec Dcia. r. supremi adorationis species alij quam deo debet exhibe in Y.i,..ri Reliqui loquentes inducti pro cuiusquequalitate, &historiae ratione oportet ut expendantur.
II. Cap. Intro clarum exploratio in lacris libit Iob, masteri sapientum.
Am in libro Iob inscripto, a conditore homines loquentes introdu dii,sunt ipse Iob,cuius. dicta maiore libri partem conteXunt, famuli Iob. e. i: calamitatem ut re vera contigit, nunciantes, uxor eius' '
reprehensa,tres amici Eliphaχ. Baldad, Sophar, & alius 'Eliu ,de quorum genere ac patrijs alibi dixi io'. Eliph aE verba quartuor capitibus, Baldad tribus Sophar duob , Eliii sex tenduntur. Acde tribus & Iob dixit deus ad E- i vliphar, Non cstis locuti coram me rectum, sicut servus ,ri. ineus Iob de Eliu dixit Iob alloquens, Quis est iste in-
260쪽
CAP. ia. LIB. II. DE AVT. S. SCRIPT. ra volvens sententiis fermonibus imperitis Itaque dicta
Iob a deo comprobata sunt, non item trium amicorum eius, nec etiam Eliu , qui praeclaras sentetias sermonibus stultis mi scitisse carpitur. Horum autem pr*cipu' crror filii, quod temere Iob pravum iudicavertit, & ob iniquitates punitum mon paucis insuPercontumeliis ineu debacchatio alioqui de divinis insignia dogmata protulerunt, quq tamen cum eos non auerat sacra scriptura prophetas nec a deo quod attinet ad veritate doctri ne, prorsus probatos:divinae autoritatis fastigium non attingui: sed aliunde debet aestimari, prout ali s sacrarum seriptu rarum locis confirmata reperiatur. At Iob in dictis suis, duo digna corrcchione notat, quae leviter & insipicia terlocutus sit,inquiens, unum locutus sum quod utinanddixissem,& alterum,quibus ultra non addam: prius esti tibi de deo dixit; Si flagellat occidat se me & node poet. iiis innocentium rideat posterius ubi ait: Salte miciniciligite.quia deus no aequo iudicio afflixerit me. Hic vero talia quidem iuxta processum loquendi non fuerunt, praesertim cuin inferius deum viventem te stetur lingua sua mendacium non prolatum iri: nihilominus incaute sula ostendiculianiam aemulis calumnias captatibus amplius non praecidere,qua dederun specie pr(tensa, qu si pi ovidentissimi numinis integritati, ac integerr imae
iustitiae aliquo modo derogatum vellet. At vero meus
sancti Iob longe diversa fuit , qui sagurate sis nificavit.
Si deus ut adversarij pertendebant, non nisi pro delictis supplicia inserret, satius esse, ut innocentcs semel
occideret, quam diuturnis cruciatibus exercere r. quasi animi gratia risum iocumque alieno malo, cur in alia non subesset causa , sibi auccuparetur e ac rursus