De authoritate sacrae scripturae ac ea introductorum. Libri 3 editi a Roderico Dosma Delgado Pacensi ..

351쪽

LIB.III. DE AVT. S. SCRIPT. CAP. s.

Libin se divinae autoritatis certissim e veritati adves sum demon strari vere non polle , ipsiusque si quae sint argu menta iones fallacijs necti solutionemque subire. Adhibet ad haec sepe lacrosandiis dogmatibus elucidandis

e communi sensu, intelligentia que naturali sumptam notam apo ichicam, quam expositoriam explicatione: nonnunquain suadendis, inlinuandisque probationes aratione u itura que petitas. Non tamen eius est mens, ut doum ita obnituralem ollensionem praecipue tenean

tur , posthabito firmissimo summae autoritatis potioris fundimento. quin potius ut repugnantibus pudore sub luce patefacta sustulis, imbecilles suaviter quasi manu sussulti ad fidei adyta inducantur, fidelesque confirmati contineantur in ijs libentius non imperante humana ratione, set agministra in obsequium fidei praestantiolis sedulo se attemperante. Nullum denique lacia theolo gia non movet lapidem, uti dogmatum mysteria illustrata, quod expositione, deductione que tum p Vecedent et, tum de consequente contingit solidissima omnimodo, acceptissima que exhibeantur. Quo circa etiam nopauca de hs agit, quae naturali scrutatione investigari

queunt, veluti de divinae subitantiae attributis unitate, omnipotentia, sapientia, bonitate, beatitudine, debum me anime immortalitate, de virtuti bas, ac viiijs : in s momenta omnia rationis expendens, ac supremam autoritatem praestabiliorem suprrducens. Ita enim &ijs consulit qui minus intellectiis acie nativa valent, a sequunturque, quibus uti tala sulcipiant , autoritas su- si ieii perna necella est; & ijs qui amplius valent, ut consum natiorem notitiam luppeditet e sublimi revelatione malea reserante, quae genuinum acumen per se vel

I nullo

352쪽

CAp. s. LIB III. DE AVT. S. SCRIPT. Is

nullo modo, vel obscure nimis, atque tenuiter depre-- tim hendere circa praecipua quiret. Atqui philosophorum ' princeps celebratus altissimam deo scientia tribuit; eius tamen providentiam celsa luce destitutus, extensam solum ad coelestia usquc perstringit, ut ipse aliquoties in uolui , nuit,& Laertius Diogenes aperte prodit. Nihil demum alienum a suo in sti tuto facit, si cons yderationes tales luis proprijs pravias, atque ita proxime ad se pertinentes autoritati revelantis numinis adiungit: immo insuper iure suo sicuti caeterae disciplinae potes qui suis comproban

dis, perluadendis, corroborandis opportuna in anteactis doctrinis non exacte tradita sint, speculari dein te- ro, ex illis que, quarum vel germanae ditionis extent, educere, ac sibi velut assinia ob usum agnatum vin

c dicare. Sic in mu sica theoremata arithmetica, insonderati disciplina etiam geometrica peculiaria propius adhibenda monstrantur. Rursus theologia non semper stabili scientiae comprehensione utitur, sede probabilibus quandoque probabilia colligit, quae satis sint . in multis ad salutcm perpetuam haud potissimum necessarijs. In ijs varias opiniones fert, neque quenquam mingit, quo minus quod probabilius appareat, am--..-nplectatur. Velut ante pr(scriptum a Tridentina svnodo matrimonio ut quidam , non omnes censent et inter pr sentes contrahendo necessariti modum; inter doctos

C .lnfiei,controversum erat, an coiugium inter absentcs pactum

'mininumq sacramentum esset. De his non ulli assueti uni ut alteri scriptori, nec lectione multiiuga exerciti temere pronutiare solet statim danantes adversa priiudicati

opinioni, qua imbuti a principio persuasi sunt, nec scho-lq opinationes a statis constantibus que dogmatibus Dd i ecclesit

353쪽

LIB. III. DE AVT. S. SCRIPT. OAp.s

ecclesiae secet nentes. His quid aliud facias quam eruditionem,ac melioram mentam optare Verum ut legitima discretio emergat,pos summam autoritate numinites atorum catholici fidei dogmatum,communicatam illinc derivant scita theologica inde collecta, priori loco per solam ratiocinationem, posteriori, assumptis naturalibus placitis deducta: in quibus potius naturalis nexus, consecutionisque necessaria vis, quam colligentiuautoritas attenditur. Vbi aute argumenti necessitas omnino no urset,scdiu babilitate res agitur, quid amplius

scholastici theologi praestare queant quam probabilem

sententiam non exacta subinde certitudine nixam Caeterum ea pro asseverantium pondere, non numero autoritatem sumit eo ampliorem, quo assertores graviores, probatiores que nacta fuerit:praestantiorem certe,quam

quae ab ethnicis philosophis vel moralibus proveniat, quibus fideles probi theologi antcserendi sunt, iuxta lumen utique divinae revelatio uis versantes. Solenne vero theologis etiam in his est argumentationes ab autoritate non modo philosophorum,verum 32 san storum veterum doctorum assumpta ducere, unde ad coclusiones vis autoritatis permanans accedit eo maior, quo illi sanctitatis eruditionis que priorem laude, quam posteriores imitatores, dictis que ob id suis gravius pondus tu

lere

ό. Cap. Ceterum doctarum autoritas. avxoxit te igitur conferenda iam tractandum est priscorum qui virtute doctrina que in sacris literis,& catholici fidei dogmatibus

explicandis, exerendis que prq signes enituerunt. Quae cum ijs prima cura suerit, celebri

tatem

354쪽

CAP. c. LIB.II. DE AVT. S. SCRIPT. istatem que dederit, in eo negotio sep r fertim ipsorum autoritas esseri. Vbi vero de alijs quan per transenna conbderationem admiscent,vel tanquam aliud agentes tractant,quae philosopnica sunt, aut in universum naturali luce continentur: non aliter de hs censendum est, atque suini. ., de philosophis, & humanas disciplinas nativa ratione speculatis: nisi quod in moralibus autoritate antecellulpropter virtutem latissimo intervallo sublimiorem Laiapientiqadiuncta iuxta supcrius indicata. At ubi propria in arena versati sacra biblia, & fidei dogmata pr*cipue ad animi salutem assequendam spectantia edisserui, magnum eorum dictis podus inest,qui proceres in religio-Eph. . i. ne habiti post apostolos,prophetas, evangelistas, pastores doctores dati sunt a Christo iuxta Paulum ad ecclesiasticam idificationem sanctorum consummandam. v. i. e. ii QSaquam enim improbis interdum tributum prophetiae donum comperitur, cui sacrae scripture propheticolumine,instinctuque lati interpretatio, expositioq; germana luce lupera communicata egens accedit: nihilo secius pravorum,quibus in proclivi es velle mentiri vitia serere, virtutem profligare, difficulter nec iniuria, fides habetur in ijs qui non rationis vi, sed testimonis mometo nituntur. Iccirco deus salutis electorum curam geres probatissimis quibusque oracula sua in publicam notitiam edenda concessit, nec nisi pauca talia iniquis velutis Balaam & Caiphq permisit quq nobis tamen certa divilia, M. gno alio testimonio suo per probatissimos Mosem &Ioannem prolato reddidit.Nam licet divina testificatio proprijs numinis indicijs signis que insistat, non huma

a P δ ne legatorum autoritati; ninilominus qui cuncta suaviter disponit, cos potius delegit iudi s criorum suoru nun Dd 3 tios,

355쪽

e LIB.III. DE AVT. S. SCRIPT. CAP.c ios, qui sibi virtutum similitudine propriores essent,

per quos ea congrue alij tuto ex omni parte acciperentane solidissimae veritati vcl ea securitas deseret. 'us omnino histationem imbecillis suspicacibus evollere va-lcret. Atque hic latius emolumentum, & congruitatis decor amplius quam necessitas spectata est, ubi autoritas divina nunt ijs addita certitudinis culmen legationi proxime suggessit. Verum ubi testata numini veritatis

enarratoribus autoritas eius non protinus pi aesens , sed

eminus affulgens iubaris sui quandam participationem agundit; multo magis doctrinae comprobationi probitas doctorum explorata necessaria est e mos ratur. Quapropter deo semper curat fuit ecclesii tales magistros sufficere, quibus in supernae disciplinae expositionc mysteriorum altam profunditatem explicante sine sermidine fraudis, & ei roris discrimine credi posset. Quamvis autem non ex uno quolibet omnia, e plurimis tamen qui hactenus iugi aetatum successione praecesierunt, mUtuo

subsidio, cohatione que desumi queunt. Perpetim squidem profectum est, multa quq prius inexplorata fuerant, sequentium diligenti studio patefacta sunt. Non auca etiam prisci adversa inter se sensere, qui no modo

uni ex eorum numero quq in utraque partem disputa-

taprobabilitatem sortita utrolibet versum sequi possis: sed & illorum de quibus quondam sine pietatis religionis que periculo ambigebatur; postquam autem ecclest definitione determinatum est deinde quid fide tenendum sit, iam sine incolumitatis spiritualis iactura dubitari scienter nequeat Insuper ipsi ante signani primique

classis doctores satis multa minus caute a se prodita correxere, ut in apolog s Hieronymus, Augustinus in re

356쪽

CAP. c. LIB.III. DE AVT. S. SCRIPT. is tractationum libris otiorum qui sepultas favillas volu DG Ee. s. d. rit excitare,ac verenda veluti patris Noe cum protervo

Cha n retegere, delet alio ne simili, & ignis sui conssa. I tota 'gratione dignus fuerit, ut qui non patres recta monentes imitari,sed humanos errores abus praemolcratos amplecti malit. At in quibus correcti emendati que a quoquam idoneo non cognoscuntur, unius, aliquorum vesententia, etiam aliis aliud sentientibus. probabilitatem suppeditat, quam sequi non iniuria possimus, eo amplioris autoritatis, quo autores eruditores, lanctiores que

misi ut agniti. Hinc tanquam ex proprijs probabilibus ar- gi nenia item probabili 1 scholastici theoloei ducuit . &

n. cnarratores n*oterici lacrarum lcripturarum probabiles

ex p uitiones, a priscis ita maluati testimonium. ut vicissi nastipulati comprobationem plurium attestatione reli luis confirmatiorem in posterum transmi tant. Qua de causa recentiorum stadia scripta que sedulo vestigiis pitrum insit entia non m Ido si pervacanea non sunt, sicuti lividi momi serunt custa aetatis suae suggillantes, qain potius granae opere pretium praestant, dum anti- qaoruin lampada succedaneo cursa sulcipientes ab ijs invitati sacram so strinam elucidantes amplius, auctiore m posteris tradunt . Porro veteribus plus autoritatis tribuitur, uti m igistris, a quibus doctrinam seqlientes hauserunt, utque psopioribus continenti succeti uapo Rom- litolis primitias Spiritus almi adeptis, unde iugi traii-tione viciniore clariorem notitiam mylleriorum alle- qai valuere: tum etia quod ob sanctitatis, ac sapientita celebritatem receptam iuxta lumen divinae revelationis, quam versarunt, propius incessiisse, & numinis ductis

lustratione que fuisse a sti explorato crediti potiorem

357쪽

LIB. I. DE A UT. S. SCRIPT. CAP.

securitatem a deceptionis metu tutiore c*teris praebent. Cum tamen hic intra probabilitatis limites sistatur, nec ad exacte necestariae probationis, & certitudinis absolu- bAd Ilititae integritatem perventum sit: patet longe infra divinae N a autoritatis culmen,& consummatissimam certitudine, duro chuiusmodi sanctorum doctorum autoritatem sita esse,

licet alijs hucusque a principio libri huius expensis pi q-

lata vicinius ad illius celsitudinem accedat. Id autem ul- bee.d tis in locis divinus Augustinus'. & post eu Thomas co- firmavit. Ac merito, cum sententit quoque diversi, oppositi que probabiles ad se trahant,atque rem in ancipiti constituant, utri tandem adversorum firmissimae veritatis certitudo contingere debeat, qualis ecclesiae synodica definitione prompta nonnunquam placita quibusdam veterum confutavit, contraria lanciens. QSemadmodum Africanum Cypriani decretum de bapti Eandis denuo ijs, qui essent ab haereticis baptiEati, opposito statuto per ecclesiae catholicae gelacrallem determinatione explosum est. Est adhaec universae ecclesiae ipsius que potissimum praesidis vicari j Christi discernere ac fidelibus dein aperire qui vitae, fidei, doctrinq que synceritate pr(diti probandi cunctis sint,ad quorum normam in disciplina institui, ac mores suos ast ingere alijs tutum sit. Sic Gelasius pontifex in synodo Romana probavit opera sis sciCypriani, Basilis. Ambrosiu, GregorijNaEian Zeni, Hie- ronymi, Ioannis Chrysostomi, Augustini,& aliorum,

quoru integritas in religione pietatis. ac doctrinae iuxta sublimis ac modesta, parata sicubi exorbitasset, ecclesiastica ccnsura emendari, digna iure ostensa est, quae comprobata fidelium institutioni formandae proponeretur.

Multo quippe aliter Gelasius sanctorum opuscula do

ctorum,

358쪽

CAP. c. LIB.IIL DE AVT. S. SCRIPT. 1

ctorum , atque canonicas scripturas sacrosanctas suscepit: in his dei testimoniu m suspexit,in illis servoru eius; in sacris libris superni religionis fundamentum immutabile agnovit, in alijs multa inter se variantia quatenus fidei qdificationi cogruerent,amplectenda; in arcanis literis summa veritate erroris prorsus experce veneratus

est, in alioruscriptis & notavit alicubi errata, & sal sitate latere posse designavit: observavit tam e plurima divinet

religioni consona;& dissentanea quae forent, aversante, correctionique subdentem animum pientissimum exosculatus est. Non negat insuper orthodoxorum omnium doctorum ubivis per cuncta suecedentia saecla pol lentium consensum de quovis sanctae fidei dogmate. ac subinde sacrae scripturae sensu aperte,persevcranterq; mutuo prorsus concinentem, haud secus quam uniuersae catholicae ecclesiae, quae columna est &firmamentui veritatis,consensum esse attendendum, cui sit omnino auscultandum. Quare iure optimo concilium etia Tri- detinum, ad coercenda petulantia in genia decrevit, ut nemo suae prudentiae innixus in rebus fidei,& moru ad aedificationem doctrinae Christianae pertinctium sacra scriptura ad suos sensus contorquens contra eu senium quem tenuit, & tenet sancta mater ecclesia,cuius est iu-clicare de vero sensu, & interpretatione scripturarum sanctarum: aut etiam contra unanimem consensum patrum ipsam scripturam sanctam interpretari aud t. Huius autem sententiae legitima causa est, quod cum per quum omne religionis proceres virtute ac sapientia inclyti praecipua sint ecclesiae universe membra, con-

rSeorum consensus de spectantibus ad supremam distaplinam ipsius iam eccletiae catholicc totius lapsui er- E e roris

359쪽

UB.III. DE AVT. S. SCRIPT. CAp. c.

Toris minime obnoxii consensio eva sit. Atqui cunctili teles adulti sive superioics, sive minores actu explicito fidei articulos vocatos credere tenentur: erga c(tera scriptur*ssicre,doctrineque divini cui fidem spondent. autori deo tel anti secundum Apostolicam institutionem se credere professi ut superius explicuimus; satellinferiores paratam offerre mentem, ut explicite credat, quin ea in nutu si nodi suprema disciplina contineri constiterit: at maiores, ad quos pertinet c*teroa instituere, pleniorem eorundem tenentur habere notitiam ,eaque subinde explicatius pro cuiusque gradu , officio credere, quo ad ipsorum perspectam claritatem rudiores in difficilioribus,que ignoran Crecurrere queant. l n his

ergo fides ecclesii totius quovis laculo magistrorum explicata fides est in qua simpliciorum fides i inplicita co-tinetur synceriter credentium iuxta eorum normam

prout ipsi doctrint superni adhereant haud illigata fide uni aut alteri, qui a recta via deficerectu eat, sed pr(ceptorum communitati adiuncta, qui nullo seculo defuturi sunt secundum apostoli sententiam, Servatoris Iph Upromissum in Petro ecclesit oblatum. fidem ei nunquadelare. Quia vero qui fuerint recti singulis qtatibus institutores, non cunctis ubique constat, ij demum fuille indicantur,quia sacroru bibliorum conditoribus usque per omnia succedentia iugiter secula in eandem religionis disciplinam unamini ter consensisse deprehenduntur Alioqui quo alio modo explicanda senetq religionis mysteria pala. publice, certo patere possenti aut qui commodior Lydius lapis ad eiuscemodi comprobationem, quam patrum omnis cui consona coniensio

ab co quivit ostent, qui non dissensioins, sed pacis deus i et tu ilest

360쪽

CAP. s. LIB. III. DE AVT. S. SCRIPT. is

est potest sane in explicatione fidei dogmatum reconditiorum prisertim no cunctis obviam propositorum claritas perenniter augeti usque ad lucidissimas laces ecclesiastica definitione pretentas readcin tamen rei veritas vario sub splendore fidelibus oblata fuit. Valet itidem sacrarum literarum inexhausta profunditas quibusvis locis amplius perpetim patefieri: in eandem tamen divini autoritatis veritatem sive eminus, si ve co minus spectatam prisci polierique speculatores convenerunt, ita ut nusquam is ecclesi*consensus fallum divin* scriptui q sensum usurparit. Sed & ut multiplicem sensum lancit scripture ferunt, si cuiuspiam loci nova intelligentia retegatur a recepta maiorum non discors &adversa qui salia foret,vcrum distincta, oportet nihilominus ut cum eorum alibi exposita mente conspiret,

uod studiosis facile liquet, ne si omni ex parte dissi-eat falsa per se relinquatur. Consensus itaque d octorii omnium antecedentium , totius iam ecclesiae redditur, eiusq; ob id, no tantum singuloru autoritate subiens divini coserenda sub illa est paulo post suo loco tracta da p. p. Conciliorum autoritas. Nierim conciliorum autoritas, ac prcsulum excutienda cst, quoad instituto satis sit, ae comparada prius iuxta ordinem susceptum. Concilia vero secundum frequentem iam loque si usu in cogregationes sacerdotales intelligit tur, in quibus ad fidelis populi mores religioneque spectantia P varia temporu necessitate a presectis statu utur. Ea co-cilia sive svnodi multifaria ducriminatur. Synodi vocalidioecesenta ut ab inferiori briensim ascedamus, sunt,

quibus in unaquaq; dioecesi collectis presbyteris, dialis,