Opusculum adscititio titulo Systema theologicum inscriptum;

41쪽

telioribus lumei haurit novae spei agnoscit enim eumdem justissimum judicem, pro summa bonitate sua, humanae infirmitatis misereri, necdum benevolentiam erga peccatores deposuisse, quidum tempus est in misericordia ejus perstigium quaerunt. Et cum Evangelium omnibus serio ad DEUM sese convertentibus Christum saltatis portum ΟStendat, ad quem per eram poenitentiam quae ut sufficiat, non solo poenae metu aut praemiorum spe sed sincero amore si agi debet accessus

datur; si vo illa in baptisimo adultorum his adsit qui primum in ecclesiam Christi recipiuntur, sive postea ab his qui denuo in peccati gurgite periclitantur, tanquam secunda post naufragium tabula, arripiatur; DΕus autem non tantum veniam pecCatorum admissorum, sed et novas vires ad meliorem vitam, a Spiritum Sanctum et regenerationem ad se conversis e pnenitentibus polliceatur: hinc jam justificatio peccatoris utiqueCon Sequitur, qua et per Christi satisfactionem fide apprehensam a reatu absolvitur, et infusa divini assectus charitate habitum justitiae ac novum hominem induit. Quae cum ita sint, atque ab omnibus sere admittantur, valde inutiles videntur esse ControVersiae, quas nonnulli ex itarunt de forma justificationis utrum scilicet in imputatione meriti satisfactionisque Christi, an vero in justitia habituali insusa

consistat. Cum enim utramque requiri omnes

sateri cogantur, quid porro litigant et quid est

42쪽

tur, uti solet apud urisconsultos 2 , ut justus sit

lui voalus Oxpers si manifestum est essentiam justificationis io os innocenti ae nostrae in imputata nobis satisfactione tu isti consistere, propior suaui credentibus a poenitentibus venia conceditur. Sin justificatio sumatur, uti in doctrina morati, ut justus sit qui habitu justitide stirpeditus, quemadmodum in Apocalypsi dicitur qui justus est justificetur adhuc id est, justiti: eliabitus Crescat, manifestum est liabitum illum justitisse uiro nobis infundi in regeneratione, climnovum hominem induimus nil non male dici potest poenitentiae et ven ipse concessionem ut alia Dpi beneficia taceam, quibus no juvat et Pi pe- venit etiam ante persectum regenerationis negotium esse gratiam gratis datam, nox autem habitus insusionem esse ex congruo diviniae sapientiast instituto datam 9 Pnitentibus gratiam

gratos nostro ac placentes silicientem, nosti ammenlem reapse in melius immutantem, qua totum opus nosti ae renovationis absolvitur interim tenendum est ad illam quoque justificationis notionem suo in dimissione reatus consistit, non fidem tantum, sed, poenitentiam ideoque charitatem requiri 3 . Valde super acuum quoque os duas divinas

i Latineri de aeris vocabulis disputationein instituet e.

N. d. 2 In Autographo Ictos; ista notissi ina N. d. 3 uic desinit . . pagina VIII. N. d. l

43쪽

virtutes idem et Caritatem inter se Committere velle, quasi praerogativae pro cedent in clite excitata, atque anxie disquirere utrius potiores sint iniustificatione partes. Quemadmodum enim certum est idem sine caritate esse mortuam, ita quoque constat caritatem sine fide dilectionem sino cognitione esse Dullam. Et proinde Fides est Caritatis requisitum, Caritas Fidei complementum. Videntur autem nonnulli eorum qui totam justificationis vim in sola Fide constituunt, et virtutes alias tanquam ructus hominis per fidem justificati indubitato secuturos Considerant, aliam notiouem fidei habere quam quae antea in scholis erat recepta fidem enim non tantiam in intellectu, sed et in voliti tale constituunt, imo fidei naturam eo usque extendunt, ut fiduciam

filialem erga DEUa complectatur, in qua mihi Caritas sive dilectio Dat videtur involvi. Et mirum non est si sola Fide justificari homines volunt, qui sub id Spem et Caritatem complectuntur itaque si sic sentiunt, controversiam devocabulis OVent.

Equidem satendum est, Secundum receptas quoque notiones idem Sive assensum, de voluntate aliqua ratione participare, alioqui enim juberia Eo non posset, nec ab hominibus licet volentibus praestari. Et videmus saepe homines aliquid pro vero habere, etiam si rationem sententiae suae reddere non possint, imo nullam unci iam habuerint, qualen fidem uigo in mentibus hominum

44쪽

oliam simpliciti m et in rodendi rationes non in sui rentium xcitari supra diximus, ita ut revera assensus rationibus destitutus consistat in eo mentis flatu tuo sit ut qui eum liabent, perinde aflecti atque ad agendum patiendumque compositi sunt ne illi qui rationum sibi sunt conscii, imo ali luando ossicacius. Quod comparatione ostendam : videmus esse homines qui argumentis satis convicti sibi idolatur nulla spectra occursura esse in tenebris, iidem tamen non audent soli noctu ambulare, aut si audeant, terrore quodam Panico corii piuntur. Contra sunt alii qui do

argumentis contra spectrorum metum no cogi latit

luidum, idem tamen firma fide et persuasionem uni liciolas octo soli in sylvis at tu inter spe I a friarum versantur. Itaque in illi solio arotica lui edam opinio, in his assensus praclicus magis esse idetur, quem potissimum in fide desiderari constat. Et Christus ipso dixit plures esse fidei gradus quorum potissimi non tam penes nudum intellectum sumendi sunt, alio tui imajor eoruni esset Fides quorum major est doctrina clualis in muliere Canans a ut Centurione Capharnaitico, luibus magna ui fidem in istus ipse tribuit, utique non fuit cluam penes assectum animi in sententiam ei cel tam se luendam aropensi etiamsi

ratio non tantum non avere, sed et reclamare videretur. Interea Fides sive assensus praclicus circa articulos Christiana Religionis, an tuam universalia, omnin , i Si, olo arilate no si hi ia

45쪽

filiali distingui potest, quibus generalia nobis singularia applicamus 1 .

Nec vero cum aliquibus putandum est ad justificationem requiri, ut qui se justificatum multo

minus ut electum et perseveraturum divina fido credat; nam, cum multi veram fidem habeant qui PerseVeraturi non sunt, sequeretur eos isdei ad justificationem necessariae salsum credere

debuisse. Sed et qui justificationem a justificato

credi debere volunt, in tricas incidunt; si enim credere se justificatum requiritur adjustificationem, utique credere se justificatum debet qui justificatus nondum est debet ergo credere salsum. Quod si velint ut quis saltem justificandum se certo redat, has quidem contradictiones evitant, attamen sine ratione, sine Scriptura, conditiones justificationis

sibi fingunt. Si quis nim idem et Caritatem habeat justificationis gratiam habebit, etiamsi de

actu hoc reflexo ne cogitet quidem utrum eam accipiat nec De Fiducia vero illa filialis, sive spes qua credimus et confidimus nobis remitti pec- Cata, O esse in gratiam receptos et si filios factos, non pertinet ad fidem illam divinam circa generalia Ε promissa et revelationes quibus salsum subesse non potest, quia illa fiducia, praeter

divinae bonitatis contemplationem, versatur ii Cares humanas et singulares quae sunt acti et a Consideratione ac memoria eorum quae in mente i Hic utographi desinit pagina IX. A . d.)

46쪽

nostia fiunt proficiscitur, nec proinde ultra certitudinem moralem assurgit. Itaque si qua interveniunt dubitationes ex infirmitate nostra rosectae non tollunt fiducia in filialom, quemadmodum etiam tentationes dubitationum circa articulos religionis, non tollunt ipsam fidem, etiamsi languida sit. Interim debemus niti ut dubitationes illas excutiamus, animo enim in Libonitatem defixo firmiter statuendum est Dori passurum illum ut qui veritatem sitiunt, et gratiam qua runt, a mendacio exitialiter decipiantur, aut

misericordiam non Consequantur.

Charitas autem illa, sive dilectiomutae divina ostvirtus, in eo consistit ut DEUII super omnia amemus, et in eo summum nostrum bonum qua ramus itaque, amabimus ipsum non tantum Propter botari uti nobis largitur, sed propter se et tanquam ultimum finem. Ea enim in universum natura est veri amoris, quem amicitia vocant, ut in persectione sive solicitate rei amatur ipsam nostram felicitatem et persectionem collocemus,

ex parte quidem, si illa finitu persectionis est ut cum liberos aut amicos diligimus , ex toto autem, si summpe sit excelloniis ot bonitatis 1

Spes vero, apud Theologos, est amor spiem ocant concupiscentiat, seu assectus erga FU Mqui non ex consideration pra stantiae et persec-

47쪽

tionis Dpi, sed beneficentiae ejus erga nos bonisque maximis aeternae imprimis vitae quam suis Spondet, nascitur, quanquam fieri possit ut consideratio beneficiorum Dp bonitatem quoque et persectionem ejus nobis manifestet, quo facto, Spes

in Caritatem assurgit. Cum autem ratio dictet, et Scriptura confirmotdilectionem veram et sinceram non tantum ampo Praeceptam esse, sed etiam esse Summum eorum quae ab homine erga DΕΠΜ fieri possunt, et sine ipsa fidem esse mortuam, merito et Congrile ta- tutum est per eam quoque justifiCationem reconciliationem et renovationem nostram Compleri,

quanquam ipsa dilectionis gratia nobis antea a DE divisis nonnisi per Christum mediatorem impetretur et concedatur; et haec ipsa ejus es fi Cacia, ut peccata deleat, a solo merito Christi porfidem vivam nobis imputato, nascatur alioqui enim, ut supra diximus seciundum rigorem justitiae divitis non semel diligore sufficit ut omnia

retro peccata condonentur, sed semper bene assectum fuisse Decesse est. At quia Christus pro nobis satisfecit, aciles sunt conditiones quas DEUs exigit

ut meriti Christi participes reddamur, neque ulla intelligi singive potest quae, salvis divinae justitiae

ac sapientis rationibus, facilior esset quam amorroi omnium amabilissimae pulcherrimaeque, hoc

est, ipsius Dri qui post Christi sollationem, iocunicum a nobis reddenda amicitiae suae pretium per se minime valiturum poscit.

48쪽

um auton nullum aniplius peccati uti nihil DEo exosum, nulla conderimatio in illis sit in quibus gratia hi per Clnisium liabitat non i-

lotur sortiadu sanorum orborum Consentaneum

dicere pocculum o iginis in regeneratione restare, licet debilitatum aut non imputatu in set Convenientius est ut dicamus in regeneratione per Christi meritum o Spiritus sancti ossi aciam, deleri id suod in malo originali rationem occati habet tametsi Omos natui: corruptae non unditus tollatur, et venialia quoque errata subinde a justis admittuntur, ob humari: natura infirmitalem.

Quarritur autem suid sit id quod in peccato it ginis proprie rationem peccati habet; nam, PC solati vatio justiti:i originalis, nec positiva natui roilostri labes qua nobis sempor inh: Diet, Peccati rationem aciunt. Itaque sunt theologi catholici sui sentiunt in peccato originali nihil aliud esse suod peccati formam constituat quam imputationem criminis ab Adamo admissi, seu nihil aliud tu iam ipsum eatum alii saltem illi in eo agnoscunt positi, in quo peccati ratio collocari possit, totumque luarrunt in desectu originalis justitia, his tumori videtur aliquid posse addi, quod comparatione declarant. Constat nim intentionem aliumve actum monialem osse duplicem, virtualem et actualem talis est aliquando intentio virtualis in eo qui baptigat, vel aliud sacramentum administrat intentio enim durare censetur toto tem pore actus, modo initio fuerit, lico non semper

49쪽

mens cogitet'iiid agat, aut sortasse plane durante actu, aliis cogitationibus sit distracta, et nunquam amplius ad rei agendae considerationem revertatur itaque dici potest simile quid contingere his qui peccato originali obnoxii sunt, et in Adamo

arcana quadam ratione Peccasse omnes, et depra-xata per Adae peccatum voluntate, semper ante

redonatam gratiam aliquid analogum virtuali intontioni peccandi retinuisse intelligantur, quae bonis etiam motibus ante regenerationem praevalet aut certe admiscetur; at haec intentio mala virtualis per veram Poenitentiam una cum reatu sublata intelligenda est, restante tantum omite Carnis contra spiritum rebellis l). Minime autem extenuanda est peccati originalis pravitas, tanquam ire naturales quae ante lapsum suere, non multum sint imminutae et depravatae, ne liberati divino beneficio detrahamus; neque de reliquiis ejus in nobis haerentibus ah jecto sentiendurn est, tanquam exiguae sint et superatu aciles, ne sorte insolentiores redda

mur.

Vicissim tamen non eo usque exaggeranda est mali vis ut nihil bonum restare, et quidquid abii regenitis fit per se peccatum esse di Catur, cum sanctus AuguStinus agnoscat . Epist. 130. Polemonis continentiam esse donum DEL; quis autem asserat quod a DE donatur peccatum esse nec 1 Hic finem accipit Autogi aptii pagina XI. N. Ed.)

50쪽

tam ullas adices egisse putandum est originale peccatum, ut etiam diviniae gratia et abluont nos at suo sanctificanti sanguini aliatoris non cedat, tanquam si in voluntaria quoque concupis entia tute in piis etiam ex ipsa compositione macta in re

Pra sentis inutiana' residua St, CCCAlum esSet, cum nullum peccatum in oluntarium sit, nec xeras rerum notiones pra textu Scriptura Sacrpe male accepta pervertere deceat.

id famus jam qui sint regenerationis fructus quomodo bona opera inde oriantur, et ut sit eorum ossicacia. Diximus autem ante regeneralionem, dilectione ri opus osse ad poenit tiam salutarem agendam, unde propter Clii isti mori tum de apprehensum, Venia se luitur PeCCalorum, et enovatio hominis, seu irius divina,

Curitatis quae tum alias habitus non nisi crebris actibus comparenturo benignitate Et ob unum

actum dilectionis infunditur. Habitum autem oportet esse efficacem ea enim hujus natura est ulsemper in actum prorumpere nitatur, quaerendo occasiones agendi, et inventis utendo. Itaque Secure asseri potes bona opera quatenus in seria voluntate consistunt, ad salutem necessaria esse; nam qui DEUM non amat, nec Ei amicus est, nec in statu grati: existit, cum nec Poenitentia

nec renovatio hominis sine dilectione sibi constet omnia autem bona opera ira ipsa recta intentione sinceroque erga DEUM assectu virtualiter, ut aiunt, contineantur, atque hoc illud unum