In M. Tullij Ciceronis vniuersam philosophiam de vita, et moribus, ad illustrissimos, & sapientissimos Patauinæ academiæ moderatores, ... Iasonis Denores breuis, & distincta institutio

81쪽

tiis rationem in aptandis adlua tempora pedisrutabimur. sua omnia harum rerum studiosis maximum asserent emolumetum. Verum hiseeneratim breuiter de serie totius humanae philosephiae,a M. Tullio constitutae explicatis,atque aliorum exclusis,eiectiss; sententiis, uideamus etiam ordinem, quo unum quenque horum librorum sigillatim Finxerat, ut A eo,qui Hortensius nuncupatur, exordiamur: non ignorandum

es in duas diuisum esse partes prior coratiras,qua

contraphilosophiam sub persona Hortensii sunt

disputara posterior,qua pro eis Ma f. Tullio cotra Hortensii dilutationem allata sunt. priorem Hortensii disputationem apparet induas quoque alias sub diuisam esse particulassim quatru altera iste uituperabat,in altera accusabat philosophia; etM. Eij,set Catuli responsione in totide altas, in quarum altera ille defendebat,in alteram Catulo coletaudabat philosephiam contra Hortem sum. Hac dissuctio huius libri, quem in uniuersa Ciceronis philosephia modum praemii obtinere docuimus, sumitur ex eius uerbis etiam Apra citatis in primo desinibus, cum inquit: seu qua philosophiae quia uituperatoriis atra respon

82쪽

sum es eo libro,quo a nolis philo phia defens,

collaudata est, cum esset accusata uitu rata ab Hortensio. Luod autem, Tullivae hoc librophilosephiam una cum fatulo collaud uerit,patet ex uerbis Laestant firmiam,qui affirmatis hoc uidisse in hortensio, cum inquit libro sexto capitescundo re pud Ciceronem Catulis in hortensio philosephiam rebus omnibus praeserem,masses dicit uelunumparuum de officio libellum,quam longam orationem pro seditiose homine Cornelio. Defert autem accussatio a uitve ratione,-defensio a cole datione, quod accusatio,, defensio crimen,condemnatiora ,-absolutionem sibi proponunt; laudatio,, uituperatio tantummodo demon ationem . e mota aut philosephiam Q Hortensio intesimosiis, exempligratia, mittendos fortasse in exiliumphilosophos , aut philosephiam ipsam contenderit, aut phias horum musta crimina, uitia a cussuerit, contrai eorum mores acerrime inuectu uerit,aut quippia mile. Libros quatuor Academicarum quassionum non e facile in proprias partes dissetuere,cum nihil ex his fragmetis duorum librorum conmcere potuerimm puto

83쪽

evmen in tres disputationes commode parari posse; meam scilicet, qua domata academic

rum recenseres de rebus, qua pertinerat, addisserendi rationem; in alteram, qua decreta eo umdere describeret de rebus natura constantibus et, is tertiam,qua illorum sententias exponeret det

na philosophtaparte,qua es de uita,fri, moritus. Libri is finguae di imbuuntur in tres recipuas partes,hoc tu tres praecipuas, , discrepantes opiniones desiimmo bono; in eam,qua, cum e set facilior,es communior, , cmmius notis si

maprimum locum sibi veredicauit, complexas, renitam epicureorum , qui pomebant symmum bonum inso auol cate; in alteram, quae comi

ne semeratia Dicorum , qui ponebant summu bonum insta uirtute; ec in tertiam, quam im probauit, eripateticorum, qui ponebant summum bonum in natura humana conuenient in uimendo,hoc est in bonis animi, corporis, es fortuna. Hanc diuisionem horum librorum ipse agno- sit libro tertiodecimo e Folarum ade ulcum qumdo inquit ita con rei quinque libros definibus,ut epicurea L. Tori ara ,sica Id. sato peripatetica esset Pisis ea mus . Epicuri

84쪽

rdidistatio subdiuisa es in sim alias partes, hoe es in primum,& secundum librum desitas.in primo Ab persena L. Torquati allata, , definissa es eius sententia. in secundo sub persena propria M. Tulli, improbatur, confutatur. Eis tera quoquet pars si baeuis es in tertium, quartum librum. in tertiosub persena As sisto nis adducitur , , defenditur semen tiassico rum .in quarto horum quinetiam opinio sub per sona propria siceronis,tanquam nora uiatque im a refellitur,oe coarguitur. Tertiaparte,quae coniecta es in quintum librum subperson T senis proponitur, ei confirmatur sementia peripateticorum , qui ut paulo ame etiam dices mus,censebamummum hominis bonum positum esse in natura humana conuemerater uiuen o , quam secutus ess ipse Cicero: nam ver horum, opinionem,tanquam supra ualidissimum firmissimum suaedamentum,extruit omnem philo Ahiam et dirigit omnia officiam librissequentibus officiorum,ut apparet ex quarto capitepra

mi libri,in quo omnes ex uirtute aestiones a na

tura ipsa,tanquam aproprio fonte derivat,ita uroem obserume ex ebs agere nihil aliud resimaeui

85쪽

quam ex lege naturae uiuere, , naturae hum

nae conuenientia praesare. Hoc idem facit , non multo pos in eodem libro, de officio ex dec

ro uerba faciens. Officium autem,inquit,quod ex decoro ducitur,hanc primam habet uim , quae

deducit adconuenientiam, meruationem i n tura,quam equemur ducem, nunquam ale

rabimus,sequemuri ia,quod acutum, perspicax natura es, Spaulopo I: Nos autem natura sequamur,sar ab omni, quod athorret ab oculorum,aurium approbatione,fugiamus . Osci rum uniuersa pertractatio ex sententia ciceronis

contra diuisionem Paneti, in quinque partes diasribuitur prima est de Honesto. secunda es de Honesorum comparatione. tertia de Zhili. quarta de Utilium inter se comparatione. Luinta es de comparatione uomsatis, , Vtilitatis. In dialogo de Amicitia, quem libris osciorum amnecti posse,ianquam appendicem iam demon auimus,tres insunt partes . in primas b persona Lelb oclendit,quidsentiat de amicitia, insecumda iust ut si de ortu, interitu amicitia, in temria hi,bdit oscia in amicitia obseruanda , quat nus amor pro eae ira ea debeat, e cons s, au

86쪽

ssthoritate amicorum,S pueremo desilus ,

terminis amicitia. iter dialogus de Senectute, quem cum superiore coniunximus,hau habet pretes,proemium,propositionem confutationem, , perorationem . Confutatio,qua totam pene huius rei dissutationem complectitur, subdiuiditur inquatuor preticula3. primum exagitatur eorum opinio,qui dicebant,miseram uiderisenectutem , quod nos auocet arsius gerendissecundo ij r felluntur , qui resimabant,eam corpus reddere infirmum .ertio improbatur eorum sententia , qui senectutem spoliabat omnitus uoluptatibus. quarto iusseritur contra eos, qui opponebam senectuti,quod non procul essem a morte in consolatione,in qua sui ipsius dolorem ex obitu filiae mitia Iacut ex eius fragmentis collegit Seonius,antiquitatum obseruator diligentissimus , , huiusnuerae alatis, bonarum literarum ornamem tum, lumen ,primum miserias hominum de plorat , quasiluendorum scelerum caussa in haeuitaprodierint,a firmat tamen omnia leuiter esse ferenda, cum his nos cadamitatibus uno momtio subsidio facile liberemur meinde casum filiae

acerbissimum multorum clarissimorum utroru

87쪽

exemplo leniorem reddit. Tandem de animo rum Mer te, desilia inter deos adimmo, talitatis memoriam c onsecranda ultorum exeplo,disserat.Tusculanas questones in quinque disputationes partitus es; in primam de contemnenda morte Minsecuradam, de tolerando dolore , m tertiam, de aegritudim lenienda; in quartam, de reliquis animi perturbationibus; in quintam, de uirtute ad beate umendum se ima contenta. radoxa tot inpartes di ibutarim,quot quassiones iussitae disputandaepropommetur ,prima

propositio disputanda est,quod honestum sit, esse

tuis esse bonum fecunda es,in quo uirtussiit, ei nihildeesse ad beate umendum; tertia es, omma peccata esse paria ; quarta es,omnes fultos in anire; qui ta es, omnes sapientes liberos esse, stu res uero seruos; sexta es,quod solussapiens dia

ues . ex Catonis laudatioue tam pauca extant

fragmenta,ut iupartes aliquas eam ex se ipsa pocse diuidi omnino deti erandumsit cum uero affirmet o utilianus capite nono libro tertio imit

tionum oratoriarum etiam ex Ciceronis ipsius te

simonio, ribus causarum flatibus usum uisse

Caesarem in eius contra CatoUem ultuperatione,

88쪽

hoc est ac si,qualitatisses' disinitio sepossumum ex onticatone Caesaris in totidem laudum partes eam disribuere, is quot uidetur Caesar ipse illam disinxisse; in eam scilicet,inquam ea facta Catonis cm. Tullius contulerat, quae caesar Catonis fortasse ese negabat; in alteram n qua

ea come cerat,quae faesar di utabat non recti, ac iure facta, et in tertiam,ira quam ea resem uerat, quae Oesar contendebat uirtutis nomine

or appellatione non esse bonefanda, qua Are,. ita scribit Cicero quoque ipse in topicis ad Trebatium et ' m aut negari potes id ictum esse,quod laudatur,aut non eo nomine astae dum, quo laudator assecerit,aut omnino non esse laudabile,quod non regie, nonniure factumst, quis omnibus generibus usus es nimis impudenter s. sar contra Catonem meum. Libros A Republica coniectura quadam ex eorum stragmerati , quae diligentissime collegit ,-explicauit idem Sigonius,in sex principes partes diuidimus ; in qu rum prima consiliuit diuitatem, in quam , quam in rem subiectam EF summum bonum , , officia ex uirtute tum media,tumperfecta,uredo magi aluum, , leges,tam publicae, qua

89쪽

famibares inducerentur oportet mi Messe aliquod medium,quod, tanquam materia fiscia pia ormam, finem summi boni, , inductionem officiorum, , ordinem magistratuum reia publicae,hoc spersectam rempublicam, , leges

ei accommodatas,quibus diutissime coseruetur. Scribit itaque prudentis eprimo de ciuitate,

ut etiam ab ori teli in politicis factum obseruauit,ta' coniunctim de urbe et cum ciuitas , hoc es societas ciuilis urbe contineatur, de cim ,

cum ciuitas sit ciuium multitudo,eumi inclituit ad reipublicae ase describendae firmam, , rationem. D secunda parte aggreditur pertractationem de republica, rami di nitione circunserubit esse rem populi,iuris consensu,re utilitatis comunione sociati;=tunc esse uere rempublicam, cum bene,aci e se ab uno rege ea paucis optimatibus huc ab uniuerso populo gereretur, optimami rempublicam consiluit eam,quae ex his tribus generibus,regali, timatum, , --lari modice confusas t. pos hanc diffinitionem, conssitutionem reipublicae, considerans illam

partem diffinitionis, puli iure sociati, incidit in dissuta em de ius laberi usui partes iniuctitiae

90쪽

sitia Philo ipsi si iram et artes uero iussitia de

fendendis Lehoarestondenti a Tiluem,qua dia sutatio in tertiam partem tota reseruata es , in quartaparte,quasi e digres sine habuis de tantia: tia, intubistia addam intermissam reipuli caedi immanem,ac quaesoram redieras,re dum ius partes persequitur , mam iratuum, o Ines dies Onit,quibus ei modi optima respublica niteretur ,-cimum huius reipublicae actiones ad beatam uitam confirmari re dirigit ad illudn - mra humanae conuenienter umen um,quod iam

bonorumfluem tuerint libras definibus. quoniam huic morum inclitutioni maximo erat impedimento poetae ipsissense tum comici, mmmatici,de his quoque agit, rasi decernit aute itate expellendos, aut ab eorum licentia cohibendos .in quintam partem omnem moderatoris, ear gubernatoris huius reipublicae insitutionem reseruat, in qua quaestione pertractanda totum quintum , Ut magnam mi libri partem commmit, concludens rut gubernatori cursu icumdum,medicos utem , imperatori uictoriamo huic re publica moderatori beatam ciuium uitae epropositam, ut opibus firma, copidis locupleae ,