장음표시 사용
91쪽
iloria amplat,uirtute hone A i in Fremis
loco in sexta parte tam Lubematorem a se iam ituta reipublica amia amplissima consecuturum ori inhonores, loriam, statuas morammenta, triumphon, laudem tacuit unctum locum in calis habiturum,u sempitemo aevo pem fluatur.atque ita uniuersa de republica dissutationi finem imponit. erit igitur totius huius emtractationis prima pare de ciuitate secunda de di nitione rei sica tertia de iussita, , in sitia. quarta de optima repubseca, em ciuilus'- quinta de huius a se institutae reipublicae gulennatoris insitutione. Sexta de eius praem y cum is hac uita in terris, tum etiam'sy mortem ire caelo. Hampo ema exit libri diu utationem lacrobii beneficio adhuc integram rellaemus,
in quas b persona Scipionis disse, nosser hic
uerephilosephus hoc enim nomine magis dignota hacparte iure ille uideripotes de animoruis immortalaate,depramiis binorum, de gloria de icienda, des eproposita aternitatis tanta cum grauitate,assa erati tantas cum male te dia
cendi , ut nescivi, utrum res oratione, ara uerba
sentem' illustrentur. reliqua hiam rei pertra
92쪽
esario temporum muri erim is, atque i Vci fato interjt. Librorum quinque de legibus diuisionem: quoniam ultimos libros desideramus: perfectam habere nonpossumus, mi tamen coni
cere aliqua ex Nelicet, eos ira quatuor parteae diiudimus,ut etiam a Seonio diuises tametant.. maduertimus in eam, in qua de uniuersi mredis utationem aggreditumias multis ras niluae vitur aprosectum ostendusin alteram,in qua re ionem, Irsacrificia constituit; in tertiam , is qua ordines magistratuum describit;in quarta,
in qua de iudici se pertractaturum pollicetur in ne tertij libri reliquarum utationum
rum comperta ratio est. Honomicos ex libris Xenophotis ad uerbum translatos,ut ex Seruio,
Macrobio intueri At,in trespartes luit a Tullius primaerat det hirunda do mi matre familias . secunda rem depatres tas,qualis foris in acquirendo esset, deberet. temtia erat de agri colendi ratione. Hos tres libres, etsi adolescens adhuc e Xenophonte in latinum conuenerat,doctrinae tamen, , docendi rati
93쪽
- bent,rferendos exhis,quae iam diximus, ne ini dubium esse arbitror,sequitur enim pes legea publicas, accommodanae ad optimamreipubsicae formam,pertractatio legum famisiarium, e qui
bres agitur iratribuslibris ecmomicorum . Uenim aliud conminent economicae hae instituti nenquam legra matrisfamilias tum erga liberos cipiendos nutrierados,tum erga retrum,
rem familitarem; far seges patri amicta me aliberos,e aseruos, eae ad rerum acquisitionem , . coseruationem , ut facile est uidere apud
e riptotelem, Temptaratem. Mulfi ori fuideripossum in hari a dii utatione longius
prouectus,quam eius ratio fretabat,sed i profecto si ea,quae adhuctia nobis breuiter explicam da sint, time' md rint, se aquos iudices nobis praebuerimchcerte inteli genito nihil ano bis dictum,' non esse maxime necessarium ; recte non potusspercipi e quasque rentur, nisi,quae iam diximus, praecessi suta atque ea omnia non ad ullam stentationem da solam
Ad serum utilitatem a nobis fuisse adlata, em nostrae huic institutioni non sine ratione interposita. 2uamobrem cum clari simus uir, , de lia
94쪽
erarum tusis quam optime meritus tot,ac tantis prasidys,, ornamentis munitus ad eueris hominum eruditionem uniuersam hanc phiat ophiam tam sente tam ordi te Tm denique or te conscripserit,uora uidentur omittemda ad eam in ituendam, quae praefationis loco in E i totelisphilosephi a re turali, , morali a uiris docti olem adhiberi. Icon incongruum igitur foresum aristratus tum scriptoris grauitati,tum rerum etiam,quae ab eo tam prudem ter, Graissmi,far eleganter tractantur, di untati his,quae a nobis hactenus dicta Auc ,breuiter,ut ab initio proposuimus .adiungere,quae de
sue uniuersa huiusphilosephia, ret subiecta
materia, e ordine, , methodo, de inscriptione, de ut imi a reliquis interpretibus in eorum praele Vombuae in explicanda hac,atque i a doctrina,ear disciplina communiter Uferri consum rute, . silua quidem inparte doctissimos iamianes, es pruderatissimos,εquiore e mihi praebet ros non dubitosi paulo liberius egeris,cum in uniuersa hac institutionctum pracipue in hac huius in tutionis parte in admittendis ijs nominiabus,quasortasse Ahorrere quibusdam a rit
95쪽
ie latini sermonias uidebuntur. Malisi enim communi omnium utilitati,s Lludere,, comulere, quam quorundam versiti rum homuntidira aemulari diligentiam ,cum ea nustum habeat locum,ubi res,non uerba considerantur. I smodi enim di utationes sufficit plane, , per stim
expedire, cere ornate uelle uerile es. Trimum tem a pertractatione finis ipsius exordiemur:
quia in hac ipsa philosephia parteis causa
principium cognitionis . quemadmodum enim Naturalisphilosophus materiam pracipue , , Mathematicusformam cita Civilis philosephus primum bitum sibifinem contemplandu proponit: sum, ut inquit in academicis, omnis ratio uitae disinitione summi boni contineatur, de qua quidissident, de omni ratione uita dissident. unde in disium academicis duo esse maxima in philo ophia Uirmat, iudicium uera, nem bonorum, neque sapientem posse esse, qui aut cognosendi initium ignoret, aut extremum expetendi. are f se in quinto definibus prudenter fecisse ait L. Ciceronem,quod audire primum remo tissimum de summo bono uoluerit, quo consilit to inphilosophia consiturasunt omnia. Finis a
96쪽
tem,ut considerarissed in hac, atque in dea d, mina,s disciplina, ter attribuitur scientiis Peculat tuis , in quibus praeter cognitionem,nihil in liud requirimus,unde in ea sola confisit, mi es ipsam et cognitio ueritatisrutphilosophia Naturalis finis spersecta cognitio rerum natura consarium sis taphisices est persecta cognitio rerum, qua sunt supra naturam finis Igathematices sperfecta cognitio rerum mathematic rum s alter finis attribuitur ijs disciplinis; facultatibus in quibus cognitionem noupropter quaerimus , sed ut acquisitam ad operatione dirigamus. siluamobrem in cognitione huius humanae,et ciuilisphilosephiae ita a principia op rationum ad alias priores partes recte comsituendas subiici debet cui in mathemaricis positiones . Huius finis , ter attribuitur huic, a que illi arti, quippiam escienti, quod remaneat
post effectionem ; alter attribuitur iis facultatibus, edisciplinis, qua non in effficiendo, sed in agendo ipsae uersantur,ut sunt,quae in actionem desinunt, et in quibus pos actionem nihil aliud relinquitur: ut es finis artis militaris, finis musices Eluare cumphilosophia haec humana,
97쪽
ciuilis non enumeretur inter scientios eculat mas,raeque Inter artes proprie accepim, sed inter ea acultates,quaepos itaesunt in actione, uideamus,quis ei sinis e sui natura sit attribum sis exsententia AI.Tullii Ciceronis. e triabui autem fummum illud, ultimum rerum expetendarrem debet,cuius causa caetera Omma, gamus,hoc autem essummum ipsum poclum, naturae humanae conueniuntur umere , , ad propriam perfectionem a natura insitam peruenire. e Id hoc enim natura rerum parens omnia oocreauit si es,animalia,homines, ut unuquodque horum adpropriae natu ae Lucium ter uiuendumse coniserteret, , quam in optimophi teneris statu cus odiret, plantas a se alendu,
boues ad arandum,equos ad curreradum, canes
aduenandum, hominem autem aes intelligendu, eer ad agendum, hoc est advivendum ex hominis natura undique perfecti ,ac nihil requirente. Cum itaque homo ipse ex animo,sar corpore cora ira, cumque in eo primae sint partes animi, s cnndae corporis,tum uiuet in optimo hominissa tu es naturae humanae conuenienter, cum Omne uas partes charas habuerit,eagi Chariores,
98쪽
quo perfectiores setae, magis insuo genere lam
dabiles,hoc esse ille animum corpora arat eponet, uirtutess animi uoluntaria rastrat tartuticus .ammi um uoluntari frutfortitudinem,er i ctiam memori , docilitat , ijs, quae uno imgem, nomine coni Ventur; et si corpus tamen noomnino neglexerit in si id nihilominussenserit x ad animum esse, tauquam exiguam Acam ad solis comparationem. Hoc ipsum humanae nam
rae conuenienter uiuere esse extremum rerum expetendarum apertissime docet in academici,sub his uertis e primum illam partem bene uiuendi a natura petebamV, e se parmaeum esse dic bant,neque ulla an ira re , rasi Uatura quaerem dum esse illa ummum bonum, quo omnia res rantur,comituebantse extremum esse rerum e petendarum finem bonorum,adeptum esse om nia e natura,corpore, aismo,calami pertine, re ad id putauici,aut ad augendum, aut ad tuedum ut diuitias, es, gloriam, gratiam,amic tuas,re reliqua huiusLeneris. Hunc igitur u admodum ex uerbis cam. Tulli declara mura
e finem , hominis ciuilis, Gi' uniuersae huius humanae phil ophta eri Dicuum ess , ad quem
99쪽
omnes eius partes referuntur,nihili alia gut, fusi,ut hunc ede doceant, em introducane, ius statem ciuilem. Hunc libri de finibus com tuum, disiniunt . ad hunc re clunicia officia me di reperfecta. ad hunc intrudendum iuinitatem re rei publica optima in una est, em lege tam publicae, quam familiares, C, condiatae. Sed diligenter est a maduertendumquod leges familiares habere 'duplice nempropinquum unum,hoc est leges publicas,cum ies,ut affin t EArgotelesinultimo capite primi libri politicarum similes esse debeantia; remotum alterumhoc resummum bonum,ad quod tande, es referrentur, restialica, ear leges publica ha
bene pariter duplicem finem; reuum propinqui , hoc est oscia tam medi quamperfecta, ut ea introducant in instatem; alterum remotum, hoc
finem sonorum ad hoc enim legum latcreneae magi atras inusta V, ear cogunt, homines ad
assicia prestauda, ut laudem consequantur sui
mum bonum, illud naturae humanae conusnienter uiuere. oscia tum media, tum perfecta
sibi proponi t summum bonum, extremum il ud rerum empe maestum Matitudo, es no b
100쪽
rum es tanquamstopus,ad quem tandem respiciunt, leges familiares,, legespublicae, et respublica, , ostri tum perferasitum media Tat et igitur iure,merimi doctrinae ordine leges smiliares esse ultimas,emi antecedere t eum iras, rempublicam,hanci officia tam perso ta,quam media arsummum bonum esse pro
mum cognitione, consecutione tamen ultimum
Semper enim docendi ratione in ta hi sephiae parte id, quod statuitur tanquammis siet eo prius esse,quod es tanquam tendem adfinem . Sed iam fineproposito perscrutemur, quid nstratum esse oporteat ad eumsus 'maeum. Subiectum igitur,ut considerari let in hac, atque in illa doctrin ear di ciplina, alterum es sic Sctu sentiarum, quae in contem aetione uer santur,tanqua undamentum subiratum omnibus,quae in eis considerantur, aut uraum existens, ures tamen partes in se contineat, quod eiusmodi esse debet,ut gigni non possita nobis , dum operamur per liberum arbitrium nostrae uolantatis, MAAlphilosophi loquuntur, em neve trium nobis praecognitum; tum, quod me