Commentaria in bullam Gregorij 14. Pont. Max. De immunitate, et libertate ecclesiastica, legum ciuilium, & sacrorum canonum studiosis non minus vtilia, quam pernecessaria; necnon clericis omnibus scitu maxime digna authore Alexandro Ambrosino ... cum

331쪽

ne immunit. li Sem Erere . xXL et rin statuto laicorum an, & quando liget Clericos,

Lerici cities dicuntur. T ciuitim appellatione cou

clerici non solum originari ,eterum etiam alieni genae,dummodo habitent , bra escient , Telcdmmorentur iram x

s Statuta laicalia concernentia commum bonnm ligant Cl, tricor secundum opinionem aliquorum, tua eprobatur ..

serici transgressores statutis laicalis cemmune bomm con

tinentis eccant mortaliteris .ri e . . aeuod declaratur nu. a uae . . si

Adseculares Principes speciat condere leges circa temporalia ad Reipublicae conseruationem .. suod declaratur. nu-a - ... Ud . ri

Clerici, in lautis concernentibus politicam temporalem eundem habent rectorem Principem secularem, cuius legis.su

gubernantur , , illis subbciuntur,sed quomodo procedat,

demon siratumnti. 2 . . I S.

Statutum laicale de Clericis expresse loquens non valet.X Principes seculares non habentpotet atem condendi leges isOriconcitaruere est iurisdiStionis,et a pari procedunt, ligare alique saluto

332쪽

r o Quando defuit potestas nulla ect operatio. ir Defectus iurisidictionis quandocumi; allegaripotest. ra Statutum generale fauor die taericos ligare multi vo

1 s Sub generali statuti laicalis distositione Clerici non contia

I Statutum qua tumcunq, generale uon extenditur ad perasonas exemptas, stes non subiectast aluentibus.1 I Dispositio flamentium commensuratur secundum eorumpotem tem , , non creditur moluisse illas personas comple-

Sti in generalis aluto,de quibus in specie dissonere statuen

tes non potuissent . . . Rrs Statutum generale tum ex desectuppletatis, tum volunditatis,sericos non compraehendit. I γ Statutum quantum vis fauorabile non ligat clericos.18 Statuta fauorabilia quomodo ligant sericos, declaratur . I P Lex necessitas,et obligat 'priuilegio nemo inuitus utitur. a o Statutorum laicorum beneficia Clericis non denegantur. at Statutum laicale commune bonum continens non ligat Clericos ex desectu potestatis. 3 .a a Statutum mere fauorabile Clericis nec etiam valet.a s Statutum per quod ligantur Clerici,no fauorabile sed odiosum demoUratur. a Sola utilitas nonsuctinet actum nullum. a I Publica utilitas, is commune bonum efficit, ut lex fieri

333쪽

De immunit, libera. Eccl. CXXI. ' a s

posit cuius finis est ccmmune bonum. ac Iarisidictio respicit tempus ocum ,causas, res, di personas, , quo ad tempus, locum, di causas , iurisdi Stio temporalis

.alpiniuisus distincta sil quoa a res, stes personas Ecclesia

Ricas, nihil est quod Dicis concedatur. a nando fleraci propter commune bonum tenentur seruare:rdicta sicularium, hoc euenit, no vigore legis aseculari Principe promulgatae,sed vi rationis naturalis . a X Clerici violatores edictorum secularis Principis non a laccao,sed ab Ecclesiastico iudice puniuntur. Is Et Ecclesiasticus iudex non tenetur poenam impositam per Conflittitiovem laicalem imponere , sed altam arbitra

so Ut Consitutio laicalis liget coericos, qua requirantur, de

si Suando Clericus uti intendit flatato laicali, debet eo uti eum suis omnibus qualitatibus.1 VIA Clerici dicuntur ciues,&veniunt appetulatione ciuium, secundum Bart. in I.I.nu. II. E ad municip. Bald. in c. l.de vastali. qui arm belli. depo. Qui scriptum reliquit, quod Ecclesia dicitur de corpore ciuitatis. comprobarunt hoc dictum Bald Georgia Nati in tract statui.exclusismin in J.q.prin.nt . 8 s. Mars in tract de banni. invenCiuitate nia: arci & Cassane.in Cosuet.Burgud. rubri s. S. s. nu. a.affirmauit, qd

334쪽

hi Quinimo Bart. in i ciues C. de incol. lib. Io. & in da. Cvoluit, quod hoc procedat non solum in Clericis originarijs, sed quoq; in alienigenis, si tamen in loco habitet, et beneficium habeant,vel ibi commoretur, quia dum ibi moram trahunt,loco ciuium habetur, hoc ide dixit Barbat in C. Rodulsus nu. I 3 .de rescripti Fely.in c dilectus et

I.nu. I I. C. de Su. Trin.&fid. Cath. respoditq; Oldr. cos. 3 a. per tot.quod sacerdos est de uniuersitate; seqtur Alber in l. i .col. r. versvidi etia dubitari.Κqd quisq; uni euer.nom. Dec.inc. Eccl. S. Mariae sub nu. Io. de Const&secudu Arch in repedic s.cot 36.verfno obstat, qd in re sua de Const . Clericus dr habere ciuitatis participium. 3 Hinc dixere multi, quod statuta laicalia ligant Clericosprseipue, quando statutum cotinet comm tine bonum, Iutilate respondit Menoch. cos. Scio. nu. 2. bl . & comprobat Vmcent. de Franch. decis p. nu. s. & voluere Nauar. in Manual consess c. a 3 .nu. 88. Messa S, de ax paniS. conclus s. nu. o. Sol. in q. sentent .d. 2 3. q. 2. art. 2. col. .versi. quarta conclusio. Auedan. de exeque. Princip. mandatdib. I.C. I S. nu. T.&habenati Stex. in c. non minu Ss quocirca de immun. Eccles ubi Anch. numi8. dicit, .

quod ubicumque tractatur de communi utilitate,

335쪽

. commodo Clericorum,d laicorum simul,& permic. xim,Clerici tenentur,utilaici. 8 trum Et si Clerici simili statuto cotra ueniret, mortaliter peccaret, secudu Luc. de Penn. in l. f. C. qui b. m Un nem .lic. se excusar.lib. io. Sot.ubi sup qui ulterius voluit, quod ultra peccatu,teneantur Clerici ad restitutione damni dati prosequitur Frach d. lecisis. nu . Menchia. lib. I. de succell.ereat. S. I o. nu. 6 8. Messia Vbi proxime num. l. Lopeae in addit.ad pract. DiaZ.c. 3β.Versi. I. Cleri COS.s Nam ad Principem secularem, cui a Deo in temporalibus populorum cura est demandata, spectat codere legeS circa ea, quS pertinet ad iustam vita edi rationem , &l eipublic* coseruationem respici ut, non autem ad Episcopos,& alios iudices Ecclesiasticos, Sol lib. i . de Sus .&tur. q. 6.art. a. post princ. & in q. sentent. d.dist.2 3. q. 2 3. Molin .deius .&tur.disputat. 3 I .concita s. s. 6 Qui dicit, quod Clerici, de laici in concernentibus politicam temporalem eunde habent rectorem Principe seculare, cuius legib.gubernantur,&quib. subijciuntur. Sicuti igitur Clerici in spiritualibus tenentur iura Ponti ficia seruare, ita in temporalibus a ciuilibus sanctionib. discedere Clerici non debent, sic Dried . de liber. Christ. lib. 2. C. I . proposit. q. T . Thom .de regimin. Princi p. lib. I. c. I 2. Illustr. Card. Bellarmin.de potest. Pontis lib. 3. C. C. LOpeZ ad DiaZ.c. s C. vers. sed ut libere dicam. In quo articulo cauendum erit, quod si statutu laicale, seu Principis secularis edictum expresse de Clericis lo-S a queretur,

336쪽

.queretur,non valeret ullo pacto ita Butr. in et quodcle ricis de sor.compet ubi Imoti Abb. & caeteri Dec. in dx Ecclesiae S. Mariae nu et de Constit. prout eum restris Sc sequitur Menoch de flect*.posses remedi I : nur 3 6.8 Eo quia Princeps secularisnnn habet potestatem conidendi leges in Clerico S,per ea ,quq notat omneS. in Em Ecclei S. Maxiq Doct. in d.oquod Clericis: de tax.cop.

dad .consi. 3 nu. I I .lib. I.&nos demonstrauimus Cleris cos exemptos esse a laicali iurisdictione,t Quapropter, cu statuere sit iurisdictionis sm Bari in i oes populi nii 3 deius . Gur. ibiq. cci up &las Rom. consi. Ei 8.i .nu. A. Et bcuti compi obauimus, secularem Potestatem non posse iudicare Cleticum, ita no potest statuto astringere: pari n. passu procedut,ligare aIique statuto, vel ad suu trahere so ru, inno. & But r. in rubr. de cossiet. Archia in c. quo iure d. o. Dec in aec.Ecelesiae S Maesiar nn. G. 1 o Vnde cum Potestas deficiat ulla est operatio, ex quo in quolibet actu est necessariae potestas ad illius validitam tem c. cum super de ossideteg.l. cum te ubi Bal. C. de donat.ant. Dup.Dec. Consi. Is 8.nu. 3.& firmat, validisq; rae tionibus comprobat Surd. consil. 3 o I. nu. II lib. S.

ii Defectusq; iurisdictionis est talis, Sc tanta e cache, qάquandocumq; allegari potest, uticitatis multis, concludit Surd.1co .sci I .nu. I S. liis , dicens, regula bset

337쪽

contines, quod actus sit nullus, quando fit ab eo,qui potestate caret, nullam omnino patitur exceptionem,quia est fundata in naturali ratione. . 1 1 Si vero statutum generale fuerit,& de Clericis metionem non faceret,iunc inter Scribentes controuertitur,

fi liget Clericos,& quando continet comune bonu, illos ligare voluere superius citati, & qn Clericis est fauorabile,illos compr*hedere tenuere multi.Quia licet sit d sectus potestatis, ta in generali fauorabili,qua in speciali,attam e quia in generali statuto no cadit, nec demonstratur superioritas circa Clericos, sicuti in speciali, in quo expresse de Clericis statuitur. Ideo sub illa gener litate,quando est fauorabile statutu, Clerici coplectuntur,quia & ipsi eo poterat, uti argumento doctrins Bahini. omni nu. 2. C de sacrosan.Eccles&ex coi respondit

Laur.Chiriinco m.opin. coctus smcentur. . qui de corum N ipse testatur NeuiZ.copiose cos 3 p. nu .io.ubi asserit, Quodqn verba statuti no sunt pryceptiua, seu arctativa ligat Cler:& voluisse hoc id e vr Bursicos O J . n. 2 2. lib. I. 13 Cotrarium vero mihi dicedum videtur. Quia in generali ista statuti dispositione Clerici no cotinentui Fely.latissin d QEcclesi* S. Marte nu. 8 p. de Costit pulcre Pa

administratione post prin.C. de leg quo fit,quod ex defectu volutatis statutu ita generaliter conceptu Clericisi quo noceat. t iastatutum quantumcuq; generale non 3 3 eX-

338쪽

et X oleae. Ambrosi Ui extenditur ad personas exemptas, nec subiecta uriscis istioni statuentium. Balan dato es populi.aede iust. & iuri

Quae verba generalia intelliguntur de omnibus excepi is Ipriuilegiatis Siluan .consi. s. nu. .Rimi. sen.consis. Ja 3. nu. I S . lib. 2.Bursat.hiS citatiS,tanti. I 86. num. 3 3.lib. 2.

is Eo quia dispositio statuentium comensuratur secundueorum potestate, Sc non credimn voluisse illa; personas comprehendere in generali statuti: disposuione, de quibus in specie,& expresse disponere no potuissent,Abb

libr. a. ubi scribit stamentium mentem esse interpretandam secundum ius, ud scilicet Clerici, qui statuentiabus non subiacent, invitum non includantur, sequitur Croti consius Toraum. I 3.& 1qlliae 3 I E I6. Si igitur statutum de Clericis expresse mentionem tacisset, non valeret desectu potestatis statutum genriale, in quo de Clericis non fit mentio, defectu potestatis, etiam voluntatissimul corruitsi Andri in cap.fi. dei m nurn. Ecclesin s Balae inita. in computatione. Clae Ii .deliber Soc.confit. G.nume. s.lib. q. Rim .iun .consi *qs. m. 3 2 lib. g. 2m pricitis residet Hondia. d. consi.

I -Neet releuat i statutum Claricis esset fauorabila; quia indistisine Clericos uis ligari statuto laicorurumquartim ti ix umorabili tenet Math in ling ita ibi ciuit liac doctri P:

339쪽

, nam utilem, d lucrosam, & procedere in toro nedum Ecclesiastico, sed etia seculari, per tradita in d .c. Ecclesiae S. Mariae. Quod etiam ante Mathesi. videtur suisse demente Bal. in c.cu venissent. n. 6 de eo, ut mittit. in possess. Et dictu statutu de Clericis expressam,& specificam mentionem non faciens, interpretatur sin ius coe, quo sancitur. Nolite tangere Christos meos, ut notatur in s. vult enim .in Auth. de non aliena. & ideo de eis statuere noluisse per supradictu dicendu venit. Si vero reS nomi- nat, vult. quide illos complecti, sed non pot,ut diximus,& considerat Surd consuΣ.sub nu. I s.lib. I.&sentit Lap.

8 Quod aut dic ut Scribentes, Clericos ligari statuto fauorabili,intelligendu est, de statuto permissilio, vel consultiuo Ecclesiae, vel et priuilegij inductivo, uti declarat

Lap.d. alleg. I oo.&sequitur Domin.in c. fi .de osscdeleg. in 6.Hinc bene dicebat Balicos 3 oo.n. q. lib.i.qd statuetes utiq; piat praeter lege fauorabiliter disponere super rebus,& psonis Ecclesiasticis,ut puta, ut credatur codi- ibus rationum Ecelesiae, et priuatis, Ad violatores immunitatis Ecclesiasticae ipso iure incurrant in tale pyna,& similia statuta certe piat codere seculareS potestateS, eo, a continent materia Ecclesiae fauorabile,quq resoluitur in vim priuilegij,secus est, qn statuta Sut prScepti-

340쪽

ago Alex. Ambros ni Durum&necessaria ita Dec. in d. c. Ecclesiae S. Mariae post - Card. Abb.& Alex. quos citat, nu. s o. distinguendo ait, quod aut statuta continent materiaEcclesis fauorabile, quq tam e habet in se pryceptu,& necessitate, & no liga- ret Clericos,aut materia est fauorabilis adeo,qd resolui tur in vim cosiiij,&priuilegii,& tuc porriguae ad clericosis Et hoc est, quod dixit Bal in det c. cum venisset, quod Clerici non ligantur statuto laicorum, licet eis utipo sint,tanquam priuilegio, non tanquam lege, quia lex necessitat,&obligat, priuilegio nempe nemo inuituSvibtur,argum. I quod fauore. C de ii & quilibet potest dare priuilegium Ecclesiae super pertinentibus ad se, ut dicit

glo. 2.nu. 3 T. ubi ait eos, qui affrmant Iegem fauorabile ligare Clericos,intelligi quo ad hoc,ri si velint possint ea

uti,non quod cogantur eam; contra se recipere. Roch. de Curt.inc.fi. sectio. 8. nu. I.de consuri scribit, quod includuntur Clerici,si velint,non aliter,prosequitur Lacellot. Gall. in consuet. Alex.in ver.Maritus q. q. num. T. qui dicit communem. 2 o Hucque tendunt ea, quod statutorum laicorum beneficia non denegatur Clericis,uti scripsere old r. cosi. 3 a. . Lap. alleg.iol. Bal.in l. i. col. 8.vers. sed hic ulterius quaeritur. C.de Su. Trin. Pan. in lect. d. c. Ecclesiae S. Mariae ad