Observationum selectarum ad rem litterariam spectantium tomus ..

301쪽

27 ' OBS. NAΥvRA LEGIerram, praeprimis cum iam Grotius promissioneS patrum, patronorum &c. a pactis S recte separauerit, quia non ivducunt obligationem ex parte promittentiS. a g. XXXIV. Foedus Mosaicum habet naturam

illius pacti irregularis, quod destripsimus β.

a I. Vnde nec hoc eX natura pacti regularis exponi potest. Chrsus magis ut Doctorem se manifestauit, quam ut paciscentem. Quod vero eius doctrina appelletur nouum foedUS, magis ab interpretibus prouenit & collector bus librorum N. T. quam ut in textu sic vocetur. Quamuis haec locutio possit retini eri eo 1ensu, quatenus Christus in genere cum Mo-1e Comparatur, aut quatenus Christus dicitur, cum patre quo pactus esse de salute humani generis. Et melior est locutio, quam si per

testamentum explicetur. Cons omnino Hu-her. dictis dissert. re in obseruat. iuris publici a

g. XXXV. Missa igitur comparatione, voluntatis diuinae cum pacto ob dictas rationes, restat,ut Videamus, utrum voluntas diuitia magis recipiat comparationem cum lege dominica vel regia, utrum cum monito paterno

aut doctrina morali, quae species consiliorum Potius sunt, quatenus consilium legi opponitur per dicta s. ar. Quod si accurate & absque praeiudicio doctrinam scripturae, quae ubique hic

302쪽

hic fundamenti loco ponenda est, consideres, patebit, Deum se in creatione manifestasse , non tam VtRegem, quam ut patrem benignis-smUa, & hanc manifestationem continuasse in Patriarchis usque ad tempora Mosis, quem usque ad aduentum Christi se manife-; stauit in specie populo Israelitico Vt Regem : & Dominum : Christus autem se manifesta-3 vit iterum uniuerso generi humano vi patre benignissimum; ad quem Christus Θεανδεω, κος diuina sua doctrina ducebat. PosseS etiam sic dicere: Deum in oeconomia sua se manifestasse secundum omnes tres status Q-cietatis domesticae. Adamo & Patriarchis ut Patrem, Israelitis per Mosen ut Dominum, Gentibus omnibus in Christo & per Chri- stum v sponsum g. XXXVI. Hi vero lisee de Christo pro lixius ded ucere ad praesens institutum non pertiner,& praeterea hanc sententiam omnes, paginae historiae Euangelicae testantur; daeis manifestatione autem per Mosen non est dubium ; ita saltem probanda est prima assertio:

Deus se manifestavit Adamo N Patrem benignum ηon ut dominum re Regem, seu leges Adamo da tae sunt potius monita paterna, quam legeS regiae h. e. produxerunt obligarionem intem

am non externam.

XXXVI.I. Probamus hanc sententiam,' .. . S a qui

303쪽

Σ 6 Oss. XXVII. NATURA LEGIS quia leges Adamo datae etiam ex communi 1 sententia vel sunt naturales,vel positiuae. -- rurales quod attineti uti non fuerunt publica- Ytae Adamo, sed cordi eius inscriptae, ita tarpe' et

tuo qua tales nullam aliam nisi obligationem in- qtemam producunt, grauissimam tamen, quia i metuunt malum necessarium,quod euitare astutia non possis, st. inquietem animi & a- fimissionem pacis internae pariter ac eXtarnae. Quamuis enim antea Doctores putauerint , si poenas externas humanas, quae v. g. homiCi- 1idio, adulterio &c. irrogantur,etiam a natUra deberi, contrarium tamen huius rei iam do-ciaimus in Insit. Iuris . diuinae, & Origo erro- eris communis profluxit ex neglecta disciplina iuris naturalis & inepte exposita commi- natione Caini Genes. IV. quam alii de Praecepto naturali , alii de praecepto positivo vniuersali habuerunt. Vtrique parum a stis , quia & ibi monitum magis est& dogma mo

g. XXXVIII. Igitur sola hic restat lexPr

toplastis data de non comedendo fructu arboris scientia boni re mact. Quam Communi errore hactenus fere unanimiter habuimus pro lege regia & positiva, quia negleximus licu dum regulas bonae interpretationis expon re historiam creationis & lapsus, & ex princia piis Papisticis Deum considerauimus ut Ty-

304쪽

si rannum vel despotam esum certi cibi sub poena capitali prohibentem, qui cibus alias homini nullum damnum inferret, sed ubi loco rationis nihil aliud afferri possit, quam sic

volo sic iubeo, stat pro ratione voli1ntas. At si, quod monstrabimus mox,luculentius alibi ostendatur, fructum arboris vetitae suisse destinatum ad cibum serpenti, adeoque in eo fructu fuisse quasi concentratum spiritUm , virtute pollentem, ut produceret sapientiam terrestrem ac cupiditates terrestres, patet, &huius intuitu legem Adamo datam esse moni-tUm Paternum,ac mortem sui secuturam non esse malum arbitrarium, sed necessarium. s. XXXIX. Ergo &illadex de non come- endo ab arbore vetita est mere naturaliS,Cuius rationcm seque intelligebat Adamus ac rationem de non occidendo &c. Nec Obstat,

quod haec lex fuerit publicata Adamo. Nam Primo etiam summa capita legis naturalis fiant publicata in decalogo Israelitis. Secundo piablicationis Adamo factae ideo fit mentio, quia Deus praeuidebat, spiritum Adami ter- reserem irritatum maxime iri per hunc fructum. Ita v. g. Pater filium morigerum &Prudentem, natura tamen ad sexum sequiorem inclinantem,non desinet hortari &ei mo

nita salubria dare, Ssi sciat, filium iam in in- tale tu pridere principia moralia de turpi-- S a s tudine

305쪽

r 8 Pas. XXVII. NAT OA LEGIstudine scortationis, & hactenus etiam fugisse meretrices. g. XL. Uti ergo Lex naturalis non est Lex Politica, sed consilium & monitum P ternum, ita etiam necessario sequitur, poen- diuinas, quas homo ex violatione horum pra Ceptorum metuit, esse minus proprie dictas. Nam Poena proprie dicta est metus mali externi arbitrarii, nullam necessariam connexionem haberitis cum actione turpi. Ita

improprie dicta poena est, si quis ex scorta tione morbum Gallicum sibi contrahit,si quis in facto audaci & periculosis damnum in Corpore &c. ex illo facto patitur. s. XLI. Differentia .simul patet inter

Doctorem & Legislatorem absolutum. Doctor emendar amice, Coactione amica, i. e. inter na. Legislator emendat iracunde coactione externa. Metus Doctoris & Patris est

metus filialis; Metus Domini S despotae servilis. ' Pater & Doctor primario quaerit tilitatem filii & discipuli i Dominus & despo-ta primario suam. Iam Considera, annon necessario illi, qui heges diuinas ut Dominicas exhibent; simul Deum sistant ut dominum, qui suam primario utilitatem quaerit, & i iculcent metum non filialem, sed seruilem f. XLII. Ergo id tamen verum est, Deum in Lege Mosaica publicasse Leges, quae

306쪽

par habentur: quia adiunctae sunt plerisque .poenae S reliqui essectus Legum Politicarum; s rid. M s. aa. Digo instar Legum dς- spolicarum, non quod Deus voluerit per Lς-ges Moseicas introducere metum seruilem Eo in illis Legibus suam primario utilitatem quaerere ,: sed quod homines pertinaces & .no'nisi metu seruili reprimendos aliter in

viam reducere non potuerit. - emadmodum. pater, si filius nequam monita 'paterna contemnari S ad nequitiam omnem incim nuti vitiofitu ut inuum eum durius tractat, donec in ordinem redigoti

g. XLIII. Ex dissis autem constat I. Quod . diuisio legis diuinae in naturalem &positivam non sit divisio in iecies univocas, Jed distinctio aequivoci. Lex naturalis e nim est monitum paternum, lex positiva est leX desipotica. a. Quod, cum Lex naturalis S Mosaica opponantur sibi, per legem Mosaicam intelligantur saltem praecepta fore n'sa,& ceremonialia, non amor Dei & proximi subinde in lege Mosaica, maxime vero in .DeCίον remtita, utpote quae per adue tum Christi non debuerunt expirare, sed potius a Christo renouata sunt. . 3. Quod Ο- mitis lex diuina positiva sit particularis , , &

307쪽

quod adeo non detur lex talis diuina uniue

I. XLIV. Quod ultimum ut distinctius

Concipiatur, notandum, me in Institution, dus Iurisprudentiae dinmae potissimum tria capita retulisse, ad legem positivam uniuem salem: Praecepta de sacrificiis oe euisura thi; de poenis Capitalibus homicidii, adult si&similium criminum, ac leges matrim niales. Praecepta de sacrificiis & cultura , Sabbathi pure Mosaica esse, irrefutabiliter instendit honos Angliae Spencerus, in tractatu egregio de Legibus Hehraeorum ritualibus, adeoque nobis hic otium fecit. s. XLV. Poenas capitales homicidii, incessus, & similia, de quibus dicit Deus, quod ea patrans debeat extirpari a populo tuo, re-

9 ad legem positivam uniuersialem, quas mutare non sit in principis arbitrio. At omnia, quae ibi pro funde gilla afferrione , attuli; cadunt, si quis vel totam rationem ibi Eom in nota ad M imum illatam confideret ἀquod phrasis extirpari de populo suo non semper denotet poenam Capitalem. Conon dicenda mox g. LI. seqq. t. U s. XLVI. Quod autem leges Matrimoniales attinet, de iis se tenendum. Non Publicatae illae sunt Adamo aut Noachin multo minus

308쪽

minus certa poena humana iis addita. Interim cum Deus ipse matrimonium instituisset, nec frestra unam uni iunxisset,iacile per- .spiciebant Patriarchae tam ante, quam posti diluuiani. mehus ess), si ea, quae communiter ad leges nuptiales diuinas referuntur, observarent, quam si , diuersos mores seque

XLVII. Probatur autem melius .ine vi uere secundum illas regulas Coniugales,quia talis, vita indicat aut coniuncta est cum vita' magis quieta, Contrarii autem mores &si non directe turbent pacem eXternam, tamen OC-casionem multam suppeditant turbis,' vel certe indicant in homine, qui iis utitur,magnam libidinem & inclinationem ad voluptatem, atque adeo aliis scandalum praebent. , β. XLVIII. Ita Concubitus vagiu citra societatem arctam, quae coniugium dicitUr , haud .dubie libidinis testimonium est, adeoque melius est, certam personam seligere cum qua liberos procreemus, quam scortari. Sodomitica crimina vero sunt eminentes libidines. , Monogamia melior est, quam Polygamia,uti late probauit Pussendormus de IN.

ει α ea'. de Matrimonio. Diuortia indicant

plerumque libidinem, si fiant ea intentioneVt alia ducatur, aut imprudentiam, si ob mores prauos fiant, quod non satis circum ber

309쪽

ctus uuis fuerit in seligenda persona: is autem qui Ob mores tales repudiatur, haud dubie is est homo parum quieti animi. Breuiter ertius haud dubie est, si quis coniugem nactu sit, cum qua indiuiduam consuetudinem hastheat, quam si diuortium ab ea faciax.i φρ. XLIX. Incestis para ram haud dubie ex libidine fit, quia diuersitas aetatum , reueremtia parentibus debita, & familiaritas coniugalis facile indicant, non esse coniugium urdens, si pater cum filia iungatur, multominus si filius cum matret Eadem ergo sere est luo moralitatis ratio, quae in aliis senibus, quando

cum iuuenibus matrimonium eontrahunt . Incessu sororum re fratrum ac Metiquarum per sinnarum est saltem contra legem Mosaicam, uia abstrahendo a multis circumstantiis particu laribus, quae non sunt communmtoti humano generi, in coniugiis eiusmodi nulla turpia ludo naturalis adest, inde etiam viri sancti ante legem Mosaicam talia matrimonia habuerunt. Concubitru eum menstruata iddicat magnam libidinem, cum ea res damnum asserat sanitati, & etiam partum ipsum reddat m

his obnoxium, - P

g. L. Denique eadem est ratio legis Noa-rhidicae de non comedendo sanguine , & homo sanguinem comedendo magis magisque similis fit bestiis, quarum sanguis est, Vel Cri - i delis

310쪽

delis redditur, ad appetendum sangUinem , adeoque magis recedit a statu tranquillitatis. Et hae rationes indicantur in ipsa legeNoachi ca Gen. IX. Quod vero hoc praeceptumo publicatum legitur, factum fuit, non ob Noachum, qui bene moralitatem illius iam intelligebat, quam ob perueriss & deprauatos mores pristinos, qui valde adhaerebant adhuc Noachi liberis. Vnde eadem est ratio huius publicationis, quae publicati decalogi. Quare non obstat ictus locus Genestos, ut minde opponere poSsis clarum exemplum legis pure positiuae uniuersalis. Adde, quod,etiamsi positiva esset, esset tamen saltem monitum , non lex poenalis, quit non adiunctam habet

g. LI. Porro non obstat Levit. XVIII. ubi Deus dicit, quod Gentes se contaminauerint in omnibuι illis abominationibus , & quod eos propterea eiicere velit, item quod omnis anima,quae taleS abominationes faciat,debeat α tirpari a populosuo. Resp. I. Abominationes Domino sunt omnia vitia, etiamsi poena externa non coerceantur, aut etiam iustam causam

bello non praebeant, ut intemperantia, ingratitudo, cor falsum &c. Ergo non sequitur; est abominatio coram Domino,ergo prohibita est lege poenali, multo minus lege positi