Observationum selectarum ad rem litterariam spectantium tomus ..

311쪽

a 84 Osp. XXVII. NATURA LEGIS g. LII. 2. Quod extirpatae sint gentes,nonsactum fuit,quod contra unam vel alteram legum illarum peccauerint, sed quod contra omnes, Ut Clare textuS loquitur, unde salsum est, quod exinde probari possit, Deum eas leges singulas apud omnes gentes voluisse poena capitis muniri. Ratio vero aperta est, Populos, qui talibus moribus sunt praediti, e gentem mollem, stultam ac iniust/m, quae alios vicinos populos maxime irritet, & quae postea incapax sit, contra hostes.suos sedefendere. Omnis enim luxuria & mollities eminens, est causa necessaria ruinae magnorum etiam imperiorum. Vnde iam intelligitur, quid velit illud propterea. Nam opera prouidentiae & iustitiae diuinae, non eXCludunt rationes philosephicas. s. LIII. 3. Per το extirpari a populo suo non semper intelligi poenam capitis, argu

mento est Genes. XVII. O. Lewr. XX. ao. aia

etsi Deus plerasque illarum legum Poena capitali in Lege forensi muniuerit, sed de notatur vel iudicium occultum Dei, vel e iam ratio naturalis. Nam homo ita luxurio sus, qui nullam harum legum matrimonialium obseruat, plorumque ineptus est, ad generandam sobolem,& mortem sibi ipsis vitio

ac terat.

s. LIV. Unde sensus dicti est; Libidines ibi

312쪽

TAM DIvINM QVAM IIvMAN. 28sibi recensitae, uti aliae cupiditates humanae, i Domino abominationes sunt. Genleriquae his omnibus. Contaminatae sunt, eiiciuntur at vobis sedibus suis, atque, ne vos seducant, a vobis extirpabuntur. Vos vero omnes il- las vitabitis sub certa poena humana, vel metu etiam iudicii diuini occulti, partim ut m , .ribus vestris separemini ab istis populis, quose tirpabitis , partim , quia una libido facile

secum trahit alteram. Nam Videmus, valde libidinosos ad omnia ibi recensita .crimina , si pronos esse. g. LV. Memoranda etiam eta ex commbialude imperio mariti, quam & ipsam retulimusi in Instit. Iur. diu. inter leges positivas universales. Sed respondetur: Ι. in Ebraeo est & dominabitur tibi. Est: ergo futurum, non imperativus. Vnde stulti sunt, qui putant, praeceptum esse maritis, ut imperent grauiter uxoribus, & absque laesione conscientiae non possint verbera omittere,si resistant uxores quorsum reserenda sententia cuiusdam Friedlibit in tractatu de modesta Iciorum) Cum potius, si praeceptum esset, ius, hoc est, libertas Concederetur Maritis, & obligatio esset intuitu uxorum. Ius autem omiye tale est, ut quilibet eidem renunciare possit. Neque ergo Deus voluit maritos esse carnifices vXorum, uti voluerunt quaedam versones: unde

313쪽

g. L VI. a. Ergo Deus nihil amplius ibi s

narrat, quam fructus lassus naturali aut mora- lli consequentia eam subsecuturos: e. g. Par- ί tum cum doloribus. Ita etiam post lapsiim tmaritus imperabit potius vXOri, quam UXOr rmarito, ob imbecillitatem σπι milliebris. I ctamen medium tenendum. I. Foemineus tsexus ex classe hominum non est eliciendus. 41. Imbecillitas earum non primario in intel- tilectilest quaerenda : Nam Certum est, taminas aeque ingenio potiore, ac mares,& CapaceS rese ad studia quaevis. 3. Vitia voluntatis plurima,quae sexum tamineum Comirantur, dependent ab educatione earum, & cultu idololatrico masculorum. Vnde nostra sunt ma gnam partem earum vitia. Interim mn negandum, intuitu voluntatis esse regulariter

. sexum hunc imbecilliorem, &signum eius esse etiam imbecillitatem corporis. Varium Smutabile animal semper lamina. Vnde ad imperium regulariter sitnt minus aptae Sc. f. L VII. His praemissis obseruamus: Legem naturalem sumi dupliciter Ι. Generaliter pro omnibus regulis actionum moralium ex dictamine rectae rationis proficiscentium, seu pro omnibus dogmatibus moralibus, siue resipiciant bonum internum, siue externum,sive regulas

314쪽

gulas honesti, vel decori siue iusti, sue ossicia

hominis erga seipsum,sive erga alios homines, siue determinent intuitu aliorum hominum bonum absolutum&malum ab lutum, siue comparationem graduum inter res bonas vel malas Sc. a. Specialiter, quatenuS Lex naturae denotat saltem principiat moralia, quae respiciunt bonum extersem & regulas iusti, seu ossicia hominum erga alisin homines, & quidem in negotiis per se turbantibus socialitatem seu pacem eX ternam, quae dicuntUr mala absoluta & possunt reserri ad tria Capita: neminem esse contemnendum, neminem lae- ndum , non esse violandam fidem datam; quae collecta Continentur in hoC praecepto: quod tibi non vis fleri alteri ne feceris. Et hoc modo Lex naturae opponitur regulis honesti

& decori, seu principiis Ethicis stricte dictis

& PoliticiS. g. LVIII. Igitur Principia honesi sunt regulae actionum moralium quatenus respiciunt ossicia hominis erga se ipsum, seu actiones q uibus acquiritur bonum internum, seu quies R-nimi per sedationem affectuum absque respectu ad alios homines. Principia decori veri sunt regulae actionum moralium, quae respicisiunt actiones hominum erga alios homines in capite de officiis humanitatis , seu prolotionem pacis externa per electionem boni perfectionis cuius

315쪽

a88 Οlls. XXVII. NAΤURA LEGIS cuius adeo oppositum est malum comparati-yum : & includuntur praecepto : aeuod tibi vis fleri, alteri feceris 3. LIX. Ex dictis autem patex, quomodo Lex naturae & leges illae, quas antea ad classem legum positivarum Misor Bum retulimus differant. Lex a tura est illa lex naturae stricte dicta continens principia iusti. Leges illae positivae misersales non suntdeges positivae, sed sunt conclusiones ex principiis decori deductae, vel etiam ex principiis honesti. Decet Mnim viros prudentes & sapientes non solum obseruare praecopia iusti, sed & honesti & de Cori. Vnde leges matrimoniales Ostendimus primario respicere bonum internum, &euitationem mali externi etiam per accidens sal tem procurandi. Ita lex de non comedendo sanguine respicit etiam primario quietem i ternam &C. f. LX. Simul vero patet: quia honestum &decorum stape promisue usurpantur, quatenus sc. utrumque opponitur iusto, quod Shonestum & decorum sumantur etiam in semst fato, Quatenus utriusque oppositum est actio vitiosa seu turpis & indecora, quae tamen non est crimen. In sensu vero stricto a sedisserunt secundum tradita g. 38. Denique actiones. Contra ius Naturae stricte dictum sint Crimina, Le. quae vindictam pariunt. Ha-

316쪽

hes erm simul differentiam inter Nitium &crimen, item inter pinurem & iussiam. g. I. Cum itaque Leges diuinae Ante- Mosaicae sint nihil aliud,quam praecepta iustis honesti&decori, & eiusmodi dogmata communi stiri legibus opponantun, patet,Legem 'Me N propriis me sis dictam esse voluntatem eius,qui summam potestatem habet in Repu- l tilica, patefactam subditis, ut sub im et Cena- rum, vel coactionis, veli nullitatis actiones se-

cundum eam instituant. MVA . Mi g. LXII: Ex quo sequitur: omnem legem proprie dictam esse ciuilem & po aluum. P sterius iam probauimus, ostendendo, legem

naturalem esse legem improprie dictam.Hrata iam paucis est ostendendum. Cum enim p - . ter legem naturalem etiam ius Gentium le-ε go dici consueuerint & in domo voluntas Petraiciamilias habeat etiam vim legis domesti-s--Videntur &haec iura sub definitione legis . proprie dictae esse comprehendenda.. g. LXIII. Sed iam te Institutionibus Iu ris Diui ostensam e Ius Genetiam sel sumippo moribus Gentiu , vel pro iura proprie di- cto. Mores, quia liberi sint & nullam obligationem inducunt, n5 possimi pro Lege haberi,neque illi,qui contra faciunt, dici,quod vio- qauerint ius Gentium: . Ius Gentium proprie dictum esse speciem iuris natur ibidem o

317쪽

mpo oes. XXVII. NATvRA LEGIS stendimus Ergo cum ius naturae sit lex improprie dicta, etiam ius Gentium proprie dictum, non proprie erit legis species ε s. LXIV. At iusta patrumfamiliaου regulariter momentanea sunt, neque praestribi sissent tanquam communiS norma, neque eE-

iam id patitur facile natura societatis domesticae. Ergo & haec sunt Leges minus proprie tales, cum lex proprie dicta debeat essu constans & durabilis & communis norm

eatam 'Et in hoc Consentiunt omnes o le- .gem positivam, ut Vimi obligandi habeat, requirere publicationem. Publicatio autem est duplicis generisi alia riua voce, alia perscripturam. Inde Lex est vel seripia vel non Arista. a. s. LXVI. Scio quidem, huic senten ut Contradicere communem ICtorum Scin m. Iam, qui ad essentiam iuris scripti dicunt non pertinere is lex sit scripta. Sed hic urror inde prouenit quod ius seu legem - scrimm putauerint esse Synonymum iuris quod hodie eo uetudinarium dicitur & quod ex hoc errore profluxerit alius error, stilicet doctrina communis, de requisitis consuetu- dinis, ut vim iuris accipiat, & tota fere do-erina do iure consuetudinario. . f

. LXVII.

318쪽

' esse synonymum consuetudims, sed deno- tare legeMabsque scriptura publicata: , patet' ' ε g. m. DyritI de L. N. G. N C. Nam Lycli gus leges Mas publicauit absque 1 mur sons Paul. -t Comm. ad d. g. ro. Neque Lacedaemoniorum ius pedetentam ex imori ' bus est introductum. Quamuis non sit disefitendinin I si s. m. -- f. 9.VcostferaS, ipsum Tribonianum haec duo distincta mi-

g. LXV m. Erroris vero istos comm- ri s de iuro consuetudinario iam piolixius Ia i taui in perellari Dissertatione de iure Consuetudinis &obseruantiae: Cuius summa eoetendit': Consuetudinem producere ius es iacaciae & impunitatis, Hon tamen ius obligationis,sed lem , adeoque non esse speciem , legis proprie dime, probari tamen legem yon scriptam per consuetudinem. I. LXIX Antequam finiamus; respondendum est ad obiectῖonem, quae moueri tapossit, cum diximus, leges diuinas ante Mosaicis noli adiunctas habuisse poenas proprie dictas arbitrarias, sed tantum produxide oli- ligationem internam ex metu mes necess4r' oriam. Etenim non deerunt ha- hie, qui contra urgebunt exempla pomarum divinarum, diluvii, excidii socloniarum, O T a nanis

319쪽

responsiones aliae,sed quae altioris sunt indaginis, iffvnicum iam,sed evidens resposionis lG-co dabitur. Omnes absq; dissicultate alebun- tur, poenas has lana recensitas esse poenas non ordinarias,sed extraordinarias, quae adeo non ad regulam pertinent, sed ad reguis excepti . ' ones. Quae autem extraordinaria sunt, sunt - extra disciplinae vel doctrinae circlitum. Ita Politicus iura Principis exponens non Curae ea facta, quae Princeps extra ordinem ex iu--sta status ratione patrat. Unde etiam Rubones status non cadunt sub disti linam.

OBSERVATI OXXVIIL

sOLLICITA D AETA.

320쪽

nitatem, Gaeteris paribus, praebet. g. n. Exemplo multa m nationnm. F. XLI. Vario victri dedisis ius inoommode habent: sed impliciore utentos, sae flectam. f. XVI. Atqui mediocribus in- commonias adsuescunt, δε ntur ad maiora. LXIV. Cuius contrarium evenit his, qui plane ranquillis rebus excidunt. g. XV. Unde e ubi tanquillitatis . prepetua missor spore fas, moderata inaequalitas praeferenda ridetur. 3. XVI. Non tamen luxurios : riatis. XVII. Causa. f. XVIII. Animi re com , μνis sollisitus flatus. XIX. Exempla. g. XX. Staiam in morbis e Et a duriore ad simpliciorem moliam victam, XXL Simplicissimi victus asse- .ctatam regulam. f. XTII. Incommoda sequuntur φXXIII. TV XXV. Somnus horis certis ad- ,

necessaria sit homini nutritis, sanguinis p cime, Per tua re l inflauratis, dilucescit satis ek eoi quod - ν ipsi anguis, indies, imo velut in horas , ita reseiuatur atque absumatur , ut, nisi

reparatio talis perpetua subveniret mardros T 3 sane