장음표시 사용
21쪽
ε DISPUTAT Ionnimantium, plantarumque verbis illis , producat ire Dr, herbam , quadrupedia , volatilia , pisces 6. Tan 'dem momines, animantia nempe ratione praediista, eo
et , Quum nullus Scriptina. temporis momento a Deo xum locus atque sit obscurus , nul- eoque digesta ordine , quo nunc Iusque Religioni, Philosophiae sunt. Ita, praeter alios, sensisse magi. intersit, hac de re paul- . videtur be tus Augustinus, vir irai' luculentius commentari operae primis doctus de acutus . At alii ex Pretium est . In primis Geneseos opposito sex annis ex Chaos mutis verbis interpretandis in diversa dum, aut potius Te .lurem no- abeunt Lingitae Hebraicae docti . stram , mechanicis legibus forma- Sunt quidam, qui opinantur pH. tam autumant . Ita Wisthon inma illa . verba sic verti posse, Theosia Telluris Legatur examen Quum primum creavit Deus Coe- . Theoriae Telluris Burnetii, cu ιπmoe terram terra erat inanis oe animadversi obibus in Tbestriam
maetia: Qui si is idem est Mosa iei cripti sensus, videtur Moses in
ea fuisse sententia, qua caeterae serme nationes, chaos praeesta tisse mundi generationi. Reapse novam Wistoni, a Keillo editum . Sed omnes sententiae istae uno, que perquam validissirino argis. mento consatantur, quod& vim Mosaieis verbis inferunti, & v sui hunc in modum verti verba tystae Hebraeorum omnium, atque
illa posse docent, in primis Christianorum conseqtienti trad, hardus Simonius Iu Ηis. Crit.
vet. rest. , non dubirant asserere, ex hon Getieseos loco nullo modo
mater ae creationem ex nihilo de-
duei posse. Eodem vero redit i tioni adversantur. Strabo autem Geographus, ut de quidam alii Gentiles , alia videntur Mosaicam doctrinam ramtione - interpitetati. Strabo enim
terpretatio Hieronymi Oleastri, in xvi. Geograpbiae , scribit, ex qui verbum hara vertit diυψ , ita, Mysis sententia Deum esse m πε- , is principio divisir Deus CaeIum,
terram I Ar sdem omnem superat, Rabbinu in Maimonidem , eui magna est apud Hebraeos existi-
nempe,. quod nos omnes continet ,
matio. audact er ad firmasse, non terram, o more, quis Coelum fumateriae modo i sed ne mundi qui- mundum , s rerum omnium natu-dem ereationem disci posse ex hoc ram appellamus. Straboni s milia soco: quod nempe Moses de Deo scribit Diodorus Siculus tu Bi-Ioquatur ex populari sensu, In . blioth. bist. lib. o. in Eelogis aptis More Nebuchi=n pari. a. cap as. Pώotium πινiobibl. Cod. 224. l. yi vero eensuerunt mundi gene- quam sententiam videntur indurationi chaos nuta quam psaeexsti. At ex eo, quod nulla Idola, nullisse, etsi id . popular 3 er. & ad la Templa viderent a Mose indu- captum .Hebraeorum si a Mose cta . Ex ea certe eausa Iuvenalis
22쪽
III. Chaldaeorum Doctrina de rerum corporearum Origine ἰ i
HAEc de origine mundi divinorum librorum do
ctrina . Ceteras autem res naturae quod spectat non valde eas curasse Hebraeos, earumque proinde valde suisse rudes, in consesi est . Accedamus nunc ad Chaldaeos, celeberrimam olim Asiae. Philosophorum se riam, oe antiquissmum doctorum genus, ut loquitur Cicero a . Vetus oraculum memoratum Eusebio b) ex Phorphyrio, Chaldaeorum aeque atque Hebraeorum ita pientiam conjungit , atque commendat , Μοοι δαισι σοφιαν λανορ, ηδ' αρ Eβριωνι Chaldaeis solis sapien-ria cessit , Hebraeisque . Astronomiae I fama celeberrim apud veteres fuere Chaldaei. Alexatidri Μacedonis tempore 67OPOO. annorum observationes astronomicas jactasse dicuntur se . Sed observationes Astronomicae ;quas Callisthenes ad Aristotelenas misisse scribitur, quasque ex Porphyrio memorat Simplicius dὶ annos continebant Isos. quorum initium retrogrediendo incidit in annum mundi I 7so. in annum vero post diluvium.
in . . . ' . quota Lib. 1. de Divia/t. cb, Praep. 9. 16. c Stant. par. et s. fere. I. cap. i. cd In prim. de Caelo. Nu praeter Nubes . s Caeli. Jum ineoreuptibilem, aeternum3 Numen , Orant. Sed Autiores istos ct intrem;nabilem . Sed quam hareamperitrae potius rerum Hebraieaia sunt putidat diserte enim Mostarum, quam malitiae accusaveris. tradit stine Iehουab mundum con-At non eodem modo ferri potest didisse: id conservare summa li- Tolandi impudentia , qui in orieι- beriate, quum possit destruere. nibus Iudaicis pag. 1set. S alibi idque plurimus eventis 4emon-
non veretur strabonem apertae: filo. . urasse: omnia ab eo pendere, ef- is narrationi praeferre. praesidium . seque eoram illo inania: vetas ners eR Dei nomine ae- pilaterea ullam seri Iesovae ima
C sit, quod primum Moisi usur- ainem, quod nili rei assimilari
p/tum considie ait ex ipso M'se , possit. An qui hunc in modum pud quem Deus nemini id indi- loquitur, Deum cum Universo easse antea dicitur . Id vero voea- eonfundit Quae quum sint, pu
2 placet det me Tolandi luterpretationis
23쪽
' . quo circiter tempore , ex Hebraica Chronologia , Babylonicae turris extructio facta est. Vide Stanteyum loco citato & Μarshamum sa). Plinius vero b) hunc in modum scribit : Epigenes apud Babilonios DCCXX. annorum obsereationes siderum coctilibus laterculis inferi' pias docet , gravis auctor in primi. minimum . B Pusus o Critodemus CCCCLXXX. annorum. Fuit autem: Epigenes circa Alexandri tempora , ut conjicit Barnelius in Archeologiis sc). Quidquid ejus sit , ex vetexum restimoniis constat, antiquissimos fuisse. Chaldaeos Phylosophos. Id autem narrationi Mosaicae valde est, consentaneum: quandoquidem primi post diluvium mortales) ea incoluerunt loca , in quibus: postea Chaldaei floruisse dicuntur , circa Armeniam nempe, Μediam, Parthiam, Assyriam, Persiam M. I). Εκ iis autem qualibuscumque Chaldaeorum litterariis fragmentis, aut potius, ut ego puto, ex traditione gna
ct) Veteres Scriptores artium eius 'libri eopiam mihi Delme& diseiplinarum omitum apud ex ditissima Bibliotheea sua Neain
vetustas has nationes cultores politanarum literarum Meeaenas, quidem Chaldaeos faciunt , inven- non avita tantum nobilitate , eorem vero Zoroastrem, aut Zar. . quam litteris & virtute magnusdhust . At quis mortalium fuerit Matthaeus de Sarno a Fabricii
Toroaster, quo tempore vixerit, .pinione non dissentio . At detinus ne, an plures fuerint, tam Chaldaeorum Zoroastre, ut ut vul- est inter eruditos controversum, gata plurima incerta omnia. Sed quam quod maxime De Zoroa- smilius vero veteres nationes plustre Persico, aut Bactriano recen- rimorum inventa in personatum liore illo Persicorum Magorum quempiam retulisse , Κgyptios institutore , probabiliora quaedam in Mercurium , Thrace, in ον- produxit vir veteris Persicae lin--. Lydios in inruam, Ceu guae eallentissimus Thomas Hy- tas,drimantum , Germanos iude De veteri Persarum Religione . ' Τuisonem, ut Chaldaei in Zoroa. Sed & ea varie interpolata atque strem: Legatur Heυν noster incorrupta esse eenser vir Polystor. Tabula Chronol. ad Scientiam Albertus Fabricius Ini Bioliotb, μυεm , Deflandius Histoire Cria arae. lib. I. cap. 36. quamquam lique dela Philosophie tom. T. pQ Pridaus in hii torta Iudaeorum 22o. Ursinu* de Hermere Zθrου
nimium haec extollit. Ego c quum dic. aliique .
24쪽
gna ex parte a Graecis depravata, vel etiam confisia , haec de universo apud Chaldaeos doctrina colligitur a Stant o. Naturarum omnium tres classes Zoroastrem partitum, scribit Plato in oraculis. In prima classe eas, Posuit naturas, quae nec initium habuerunt , nec finem sunt habiturae r in altera eas , quae initium habuerunt , fine vero sunt cariturae r in tertia perituras . Ad primam classem pertinet Supremum Numen , seu unieum illud & bonum principium rerum omnium . Reperitur in his Chaldaicis fragmentis principium hoc vocatum ignem - , Vel our . In
Oraculis rimastris--ρ ignis υὶ Ab hoc aeterno
igne emanasse υπερκοσμιον, Supramundanum lumen ,
insinitum, idemque incorporeum , ac lucidum spatium , in tellectualium naturarum sedem beatam, ex Chaldaeornm d ctrina tradidere Graeci . Sed crediderintne ita ut loquebantur , an pro Orientalium nationum genio tropis indulgente , aliud intellexerint , sorte ipsam Dei intellectivam , & vivificam vim , incertum . Scimus Danielem a simili loquendi modo usum scribere , Deum incolere lucem; & quidem lucem inaccessam , ut loquitur Paulus b). Christianorum quoque opinio est communis, Empyreum Caelum , idest, si verbum verbo reddas : caelum igneum , sedem esse beatorum . In Apocalypsi Ioannis fluvius igneus a facie Dei exire ser hirur. Hare tamen Theologi allegorice sistent interpretari : ded nihil vetat & cum naturali sensu accipere reonsentaneum id enim est Religionis nostrae principiis. Haec docent, resurrectura olim beatorum corpora Spiritualia , atque lucidissima; par ergo est credere & l eidissimam corpoream sedem habitura . Quidquid sit,haee ad litteram intellecta a veteribus vero valde est
' cx Hine ignis illus apud sunt, sed oppidum , ad Mesop daeos . & Persas fortassis & tamiae septentrionem , Tigrim
inde Oppidum , unde Abrahamus versus, memoratum quoque Am vocatus a Deo venit in Chananiti- miano Marcellino xxv. can
dem, Ut, dictum: nam Ut illud vet xx, plurimis probat Samuel B non ignem, ut plerique opinati chartus PMIu. lib. F. cap. X.
25쪽
sin te. Nam veteres nationes tam sublimes atque me tapnysius de rebus divinis cogitationes non habebant: limplicius, ut vivebant, cogitabant. Nec nos remorari debet, vocatum ab illis ignem incorporeum et mos enim fuit vetctum serme omnium, etiam Phil sophorum, crassiora tantum corpora vocare corpora, sub
tiliora incorporea , ut praeter alios docet Basilius se Spiritu Sancto, 8c Psellus de Daemoniis: & pluribus ostendunt Petarius de Angelis, & Auetius in Origenianis. Iam hic ignis per universam materiam diffunditur, eamque vivifi t e .unde in oraculis itidem vocatur ωογονιον πυρ mi Mus ignis . ma etiam de re appellari potest muni anima, natura genitrix. Cum hac autem natura genitrice conjungendae sunt, si credimus P sello, ex Chaldaeorum doArina potentiae mundanae , quae auctore eodem Psello, ex Chaldaeorum sententia, So Ia ct indeclinabilis mundorum causa sunt. Haec autem potentiae an ideae sint Divinae Mentis Philonis sa), an Dii minores Timaei b), an abstracta & separata Platonis exemplaria, an quid aliud, parum scire refert.
Id certe magna consensione veterum scriptorum Chaldaeis discimus, eos ante corporeum hunc mundum, mundum alium naturarum incorporearum a Deo genitum , illumque primum omnium lumine illo Dei ill strat ea, docuisse: Vide Stanteyum loco superius cita to . Quod & placuit patribus ferme omnibus Graecis,
Latinorumque pluribus, qui plures aeternitates veribis loquar Hieronymi) Angelos ante corporeum mun dam conditos docuerunt. Legatur Petavius de An, gelis. οῦ
Ad res corporeas quod adtinet, materiam chaldaeis aeternam positam , scribit, Diodorus Siculus sc): de
Chaos mundo praeexstitisse, quae antiquarum omnium gentium opinio fuit, docet Eusebius, in praeparatione. EX.ea autem materia conflatos tres praecipue mundOSOracula : tradiderunt I. Emprreum, qui proxime supra mundano subjacet lumini , quique sit σερεωμα, soli . d.- Armamen tum rotundissimum : a. aethereum , qui Em-
26쪽
Empyreo adjacet a & crassum omnium infimum, quem solum vocant materialem, quod crassus & tenebricosus sit. Sed Franciscus Patricius eos hoc ordine distribuit. I. Empyreus. a. aEtherei, nempe orbes fixarum & Planetarum, excepta Luna. 3. Elementa res , aereus, aqueus, & terrestris. Observatione autem dignum est, quocs traditur Psello, Empyreum tributum Menti , aethereum Anima', materialem leu crassum Naturae. Quae quidem pol credo, nisi Oedipus intellexerit, interpretari alium potuisse neminem. sed di illud quoque
observandum est , Planetas, di oraculorum doctrina, statui Zωνα animantia erratica . Quod , reperias saepe alios usurpasse Philosophos Graecos, qui ha-.bitatos esse Planetas , aut saltem interiore quodam spiritu ali , oe moveri, magna consensione docuerunt, Iam vero Gens Astrologiae Iudicaris, ut magna Veterum pars, impense addicta, credidit septem has erraticas stellas, habere rationem causarum agentium in unum' quodqae eorum, quae in vita accidunt. Qua persuasi ne seisi non defuerint magna ingenia, praesertim Italia nostra, quae desertae caussae patrocinium susce
Perunt, Cardanus in primis, vir haud dubium doctissimus nihil esse stultius potest. Atque haec est Chaldaica physica, si vera oraculorum compilatores narrant . Eκ his licet coniicere elementa mundana eκPseud Caldaica hac Philosophia, esse. I. lumen su
pramundanum. 2. aetherem. 3. materiam . q. mentes. s. animas. 6. naturas. o Z .
g. IV. Persarum, ct Indgrum o Serum Puer ologia. . ACcedamus nunc ad Persas, Indos , & Seres, qui
profecto inter primos Telluris incolas connumerandi sunt, seu profanos, seu sacros historicos consulamus. Nam Seres , Ac sinenses antiquissimam esse gemtent, literis, armis, vitae commodis Iamdiu florentissisimam, Sinensium annales tradunt. Indos' vero Celto- scythas , hisque conterminos Μedos atque Persas Graeci Latinique faciunt populorum vetustissimos. Qua de
27쪽
re vide Iustinum Trogi a , Paulum Pearonium, Sue sordium in historia sacra & profana, qui a me Seres
natos valde putat probabile . Historia autem Μosaica docet in Armeniae Μontibus primum consedisse Noemi posteros: ergo eae omnium primum regiones cultae , quae ab Armenia orientem spectant Solem, utpo- te & mediterraneae, & planiores, & aquis perennibus irriguae, fuere his nationibus sui sapientes, qui, uti
apud ceteras alias nationes antiquas , φιλοσοφοι erant , atque ut Suidae vocibus utar verbo Μαγοι .Est autem id observandum apud veteres quasque na tiones , eosdem & rapien/es , ct Neologos , Sacerdotes fuisse. Quae fuerit Persarum de origine mundi sententia , Incertum: nihil enim ferme tradunt veteres praeter haec duo : Persas & ovum mundi symbolum statuisse ,
ct ignem coluisse ibin; in quo cum AEgyptiis, Phoenicibus , Phrygibus, Chaldaeis , Thracibus Diphicis , &vetustis Graecis consentiunt. Qui haec interpretantur non sibi conveniunt. Ignem colere veluti supremi Dei simulaerum seripsit Maximus Tyrius sc); quod sane Perspecte eum interpretari centeo . Duo ergo Persae universi principia, ovum Chaos, quae est materia; &ignem , idest αοχην, Principium activum , & mentem , saluerunt. Quae quum sit & caeterarum nationum sententia; inde patet, cur amum symbolum mundi apud Veteres ferme omnes nationes reperiatur ; ignis vero tam late per Asiam, Africam, & Europam cultus fuerit. Iam doctrina i*nis Persarum cum Chaldaica illa oraculorum consentit I . .
uno, malo altero, quae Zocoas rem negant id unquam ex Zoroastris Persam induxisse contendit Bae- libris deduci, aut unquam Zoroalius dict.art Zoroa ly.Vir enim ve- sirem docuisse, eoaeva esse princiterum rerum Persicaraim peritissi pia illa, ut ut minus docti se et
simus Thomas Hyde devit. Pem diderint. Sed vide Brea obro .
28쪽
Porro Indorum duo suisse sapientium genera, Bracb- manes, & Germanes s seu Sarmanes ex. Clemente Alexandrino, Samanes ex Porphyrio auΑoritate Μeg senis veteris Indicarum rerum scriptoris, docet Strabo a . Celebratissimi sunt in Graecia, Latinaque historia Indorum Gymnosopbistae. Quae autem horum suerit de origine mundi seritentia , non admodum liqui dum est. Μundi materiam aquam extitisse censebant, si Straboni fides r fluidum scilicet chaos, ut ego acci pio; in quo eum reliquis Orientalibus conveniebant Nec tamen excludebant; Deum enim omnium opificem faciebant. Παλιγγενεσιαν Regenerationem admittebant omnium rerum, uti tradit Clemens Alexandrinus b); quae res non eodem modo ab omnibus accipitur. Sunt qui in hae doctrina Pantheismum reperiunt et quasi hempe veteres Indi , ut Stamenses, θ: Sinenses hodierni , agnoverint , Μundum eκ
duobus conflatum. I. Μateria crassiore. h. dc aetherea atque activa, quae sit mundi Spiritus: Inde vero deduxisse rerum omnium generationem esse variam modificationem aethereae cum crassiore materia, mortem vero esse παλιγγενε-αν, idest transitum Spiritus , seu aemtheris ex uno in aliud corpus, quae &quoque sit. Revera qui de rebus Indicis & Sinensibus nostra memoria ad nos paulo certiora retulerunt, non
dubitant hujusmodi apud illos Pantheismum regnare, eumque ab antiquis derivari sc). Proditum quoque a receptioribus istis scriptoribus est , Indos Philosophos
rerum omnium emanationem ab una Dei substantia exemplo Araneae telam e sinu suo evomentis deseribere, aut Oceani, & vasculorum ex aquis oceani re pletorum s. d). Ego ista assimare nolim ex hujusmodi loquendi tantum modis emphaticis, aut ex emphati- eis Exemplis: quum utrumque gentile sit Orientalibus Gentibus.
29쪽
ix DISPUTATIO f. V. Phaenicum phasiologia. Succedant his Phoen*es populi perantiqui ad imam
oram Μaris Μediterranei siti. Haec gens adeo litterarum D ma percrebuit, ut apud plurimos vulgatum fuerit, litteras a Phoenicibus inventas, ut tradit Plinius . Numeros etiam invenisse dicuntur , tum & Α- stronomiam,seu Sideralem scientiam et ad haec Nauticam s& nova per oceanum itinera, quae apud Herodotum& Diodorum descripta habes. omnimodae andem Philosophiae peritos Poenices facit Strabo a . 'Sed ut veterum aliorum Philosophorum, qui Graecos praecesserunt, ita Phaenicum nihil ad nos distincti pervenit , praeter fragmenta quaedam Sanchoniathonis Berytii , qui ante Trajana tempora vixisse dicitur, quae tamen
viri docti plurimi in dubium revocarunt I). Ea in
cx Viri, ut divi, plurimi, Ela, dehine ab aliis nullo tu
iique doctrina conspieui impo- dicio , ut erant bona ex part suram aliquam hac in re sub- antiqui , adoptata . Richardus odorantur. Et primum quidem, Simonius qlio apud me nemo quod ad aetatem hominis istius his in rebus nasutior, circa te pertinet, fabulosum id esse plu- pora Porphyrii Historiam Samrimis argumentis demonstravit choniathonis consutam conjieitio Antonius Uandalius in Disseνν. Biblioth.eris t. r.e. I x.Quod tam ea.
super Sanconrathone . At novem minus verum videtur: quam do-
illos Sanehoniathonis lihros non quidem Athenaeus cap. 36. a Philone Bibliens versos ex Pha, Dipnos qui integro ferme seculoni ei a lingua , sed confictos; aut est Porphyrio antiquior, Mose hieerre a posteriore alio G r.ento simul meminit, S So letonis saburratos suspicatus est Ioannes Phoeni eum seriptorum : perem Henricus Ursinin de Zoroastre , nus aurem fir oportet c inquit Hermete , re Sanebon at.one . eum in locum Casaubonus ire Henrieus vero Dodvellus duas Repin. liter ia , qui neger pro an .i Ox .edidit epistolas Angli - Σουνι- οι θνibendum esseaana lingua, in quibus id ex ωνιαρσM. Mitto quod addit ibi- instituto appresses est demonstra- dem Casaubonus, ejusdem Sa re, Sane homothonis ilix omnia choniathonis & Philonem Il-
30쪽
ordinem di gessit Cumberlandus, commentariisque stravit. Ex his fragmentis haec de rerum Origine constitutione Phaenicum fuisse videtur doctrina. I. Un verso huic praeexstitisse chaos νurbidum, seu aerem t. nebrosum, idque per infinitum prope tempus. a. Hu' chaos urνῆυμα Spiritum, quem vim genitalem interprestatur Grotius sa). Hunc Spiritum tandem aliquando captum amore nων ιλ-- Principiorum Do bum idque Platonicωs, ut videtur, seu id Sanchonia tho seu Philo excogitaverit ) arctius se Chao immC scuisse, eamque commistionem vocatam cupidinem. Α
Ex hoc conjugio natum Μωγ Μosaicum byssum i
terpretatur Grotius ), seu materiam quandam paullo corpulentiorem, licet mollem. s. Hinc tandem factum rerum omnium Seminarium. Atque hunc in modum Iocus c a De veris. Resu. christ. Iib. r.
in quo, inquit Fabricius, praeiadubio memoria exeidit. Gr
tum saltem feeisset, si Philonis,&Iosephi loca indigitasset. Ipse vero Albertus Fabrielus Bibliot.
atis opinionibus, rem , ut mihi videtur , in medio relinquit ;at in partem n ea ntem inclinat, Buddei iudicio . Ego in Fradimentis Sanehoniathonis Platonismi vestigia deprehendi, non nego: at id satis non est, ut de libri genuit te dubitemus: potuit enim id ab Interprete Philone proficisci . Sed illud me
inagis commover , quod sequitur .
Seripsit . Philo iste Bibliensis , uti su Suida coniicit Wossius , circa primi seculi finem, quo tempore Ethnicorum Religio eam
maxime ob rationem contem uiesse coeperat, quod Deorum pluralitatem indueebat. Ethnici I/hilosophi, ut eaussam suam honestius defenderent , tam De rum, Dearumque copiam ad Phy. si eas revocabant causas, & alle gorias esse naturalium rerum do.
cebant , Stoicorum potissimum exemplo. At Philo id videt
indignatus, quantum ex eius pr- fatione in libros Sanehoniath nis , quam retulit Eusebius, patet ; eamque ob rem ait in eadem praelat. se vertere voluisisSanchoniathonis libros, ut avi tam sustineret Religionem, d monstraretque tanti Theologi auctoritate , tot Beos virtutis merito factos. Hi ne illae laeru .mae. Nam alioquin scimus Ethnicos alios in eundem finem plura alia commentos. Sola Apollonii Thianaei vita a Philostrato scri pia id evineit . Sed haec
talia sunt, ut ea neque negare, neque assirmare sit animus ..