장음표시 사용
41쪽
eeronis libros de natura perpetuis commentarissi illustravit , rem ita componit e Thaletis quidem eam esse dostrinam ab Anaxagora vero longe lateque pro ' - mulgatam. Et quidem is primus omnium non ad Tha
letem , sed ad Anaximandrum , Anaximenem , aliosqu Ionicos, qui nihil diserte de Principio activo universi
monuerant, reserri. commode potest .
Iam vero , si Burnelio credimus , hanc immensam fluidamque materiam in mortices disposuere Iunici. Praeterea de Planetis & Stellis fixis idem senseruhi, quod i hodie doctissimi Astronomi. De Anaxagorae vorticibus videtur testari Plato in Phaedone , quo in loco induci- tur Socrates deridens circumpositum Telluri ab Anaxagora vorticem. Sed & Clemens Alexandrinus sa) Anc xagorae δινου , vortic S memorat, eosque α των stulte positos appellat. Porro Lunam esse corpus opacum ad δοφα ,
re a Sole illustrara Ionicorum erat doctritia. Sed EThabitari Lunam , esse in ea colles , o valles totidem verbis dicebat Anaxagoras. Is praeterea Solem dicebat μηδρον δυο πυρον massam ignitam & eandentem . Quibus recitatis subdit Burnelius gratulari nos oportere veram Caelorum Phrsicologiam , quam nuperis seculis restitutam dimus , antiquis sapientibus non ignotam fuisse interim valde Vereor ne his antiquorum vesabulis notiones assi pantur recentiorum , sic enim habeo , dixisse quidem Jonicos aliquid quantum Burnelius contendit , non
1 De Geometria Thaletis ex instituto disserit Stanteyus clii'.
Q pari. r. cap. v II. Proclus ab Myptiis Thaletem Geometriam, ad Graeeos derivasse scribit c in Euclidem. I. r. r sed plura ei addidisse fatetur. Huiusmodi quaedam Institutionibus suis Geometricis admiscuisse Euelidem constat . Stansleyus enumerat sequen
t. stuavis diameter eirculumbifariam secat: quae definitio potius habenda est diametri ; nec est cur hane ob rem magnas Thaleti gratias habere debeamus . II. Triangulorum Iso celium anguli ab basim funt inter se aequales , s productis se. III. Si duae rectae sese mutuo δε-cent, angialos ad vertieem fatiunx inter se aequales .
42쪽
. s. II. De Secta Italica, deque eius auctore Frthagora. SEctae Italicae auctor perhibetur Pythagoras , qui secu lo ante Christum VII. floruit . Nemo hoc Philosopho aut in rerum perpetua inquisitione pertinacior , aut magis in peregrinatione literaria infatigabilis, aut mente acutior . Ex eis sontibus totam pene philos ph iam suam Graecia irrigavit, potissimum in iis quae ad Μathesim & Μetaphysicam pertinent. Praeceptorem ha buisse Pherecidem quemdam 'Syrum scribunt Veteres; sed & AEgyptios, quibusdam credimus, Hebraeos, . tum Chaldaeos , atque Persas literarum flagrans studio adiit . & in ea peregrinatione quadraginta circiter annos consumsit; atque, quo magis se insinuaret in singulorum adyta & arcana, omnium fere quum Graecorum , tum Barbarorum Sacris initiatum serunt a . Pythagoras innumeros habuit ex Asia atque Europa egre glos sectatores , & qui ejus Philosophiam longe lateque provexerunt. Profert eos Stanse ius b) in historia pbit tubica. Eorum illustriores sama fuerunt Arcnita Tarentinus , Empedocles Agrigentinus, ocellus Lucanus, Parmenides Eleates. Sed & Plato, quamquam videatur ad Ionicam pertinere sectam , Pythagoricus & ipse suit; quandoquidem a Pythagora non mathematicas modo res , sed metaphysicas quoque accepit , veterumque Pytha goreorum fuit studiosissimus . Ex his nam consentiunt veteres nihil eum literis mandasse eius dogmata petenda ; nec tamen sine magna cautione e nam quum varia vulgaverint , argumento est & suas magistri. sententiis admiscuisse. In consesso est ex veteribus Graeciae philosophis neminem Pythagora longius latiusque Mathematica pro-
43쪽
vexisse. Ejus inventa omnia, &augumenta copiose mmul & perspicue enarrat Stant eius . Tres pythagoras mentis humanae status , quod ad scientiam attinet, statuebat, infimum , supremum, & inter utrumque medium . In infimo Μens est, quousque sensu uri r , & circa ea, quae suntsensibilia occupatur: In supremo versatur, quum quae sunt intelligibilia , ab omni materiae concretione . 1 egregata, contemplatur. Μedius vero status est GeometriadT Arithemetica. Homines a sensibilibus incipere. , ad intelligibilia vero ferri non posse, nisi istatus medii, id est Geometriae, & Arithmeticae ope docebat : Ge metriam etiim neque circa sensibili P neque circa pura intellisibilia versari sed utraque confungere, gradum que esse a'sensibilibus ad intelligibilia. Quod tans pra .
Har. dictum est, ut avidissime illud Plato, Platonici
In investigatione naturis has debere esse primas philosophi curas, ut ex quibus principiis omnia sint facta, requireret, Pythagoras atque Pythagorici docebant , udauctor est Sextus Empiricus sa). Ipsi. vero, cunctis attente perpensis, hoe primum reperita sibi videbantur, apparentia haec ex non apparentibus constare oportere , idest composita ex simplicibus o nisi enim simplicia sinti, sed omnia sine composita, hulla essb rerum principia prima. Unde conjiciebant corpora- ex incorporeis fieri Quae autem sint haec principia, ut ex eodem Empirico discimus, Pythagoricis non convenit. Unitatem; dc binarium inde terminatum statuunt , ex quibus contendebant natos numeros, ex numeris puncta α lineas , hinc plane omnia o solida. Ad alii ex puncto omnia facta docent et inde enim lineas , ex lineis superficies , ex superficiebus solida nases. Quae quum Pythagoras Pythagoreique passim d'cerent, factum est; ut veteres omnes scripserint,
rerum corporearum elementa; ex 'thagoreorum doctrina esse numeros. At si numeri, ut Arithmetici solent, abstracte, accipiantur', quis mortalium unquam intelle erit , qui Possint corpora ex numeris conflari Z Quisca Adb. Matst lib. 9.
44쪽
non videli quam sint haec absurda & Phil ophi, d mmmis indigna λ Eam ob rem viri docti ΗΓ varia ive
runt sententuis: Itaque tuentur allegoricos ea dicta eL se numerisque intelligi aut atomos, aut ideas Platom- casam rerum orianem & concentum ex unitate suprema, Demnempe, prosuentem, aut similia, quae longum
Bura elius in Archaeolog. lib. x. c. xx. pro rerum principiis. ώabu itrit,agoras, restantur omner veteres, Plato, Aristoteles eum Dis comis mentatoribus Graeeis, ritit arribus, Sextus Empirietis, cereia'. nequo reflantur modo, sui ea de re ux nota
riunt repanstar, r edunt. carerxamen tam sundamento , quam ordine his modus philosophandr: Numeri enim sequnntur rex, rerum que dissonem : neque si antecedererit, aut emporibus molem, aursuimabus . ' mensibus cogitationem conse e poterant, quum utriJεue destituuntiar. Μanifestum sanes numeros, praeter numeros, nia
tum omniat ex. numeri composuis P sagorae, sub in Iligeremo potuit eausas vicientes. , n que ma-Mriales, sed aliquo modo exempla νυ, imastines nempe quasdam reis rum e suis ratisis eortentium. stuemadmodum enim numeri m reditimur ab . ianitate, sive m
uade omnium s Iieismo radice, in magis magisque compostos, novasque indutini proprietates in illo
progressu ; ita a Deo fimpiissem.
recedunt radatim rerum priam sarum Hosses, retinentque ichoracteres aιiquo modo fuis numeris analogos. Haee Burnelius. At Iaeo-bus Brukeriis in Suediomate
ria numeror-υthagorae eum ideis Platonis, harumque ex illis origine, si Bud deo credimus cinis . Diis pag. qq. evincit numeros huiusmodi Pythagoricos nihil esse aliud , quam ideas Pl tonis . Ipse tuerim Buddeus Bu
netio adhaeret. At alii magnis argumentis. atomos interpretandos numeros illos censuerunt, quod indicare videtur Sextus Empiritus loco superius prolato. Lega-tur Cudworthus in SU. Intest Noli in tamen eo niti argumento, quod numeros vocaverit Pythagoras in des: Monadisqantum meminere Pythagorici omnes , non etiam mnadum: Nee defuerire, qui in hae Pythagorae. dqctrisna Panthesimum subodorati fuerint . Auctor est Cicero Deum Pythagorae fuisse Μentem per unia
veryum commeantem. ex qua animi
nostri everentur. Ergo quum do cent Pythagorici animas ex misnade nasci, Monas, unde cuncta progi βnuntur, Deus est, ex quo S animi. A reliqua fiunt , Quids Pythagoras, ut erat ille assu tus enigmaticvis philosophari , Monadis nomine intellexeritChaos primigenium t Nam mirum Cerinte est potuisse illum a sententia tanta antiquitatis consentione fir mala omnino di Nedere.
45쪽
Iam de Universi ordine haec rensuisse Pythagoram scribit Burnelius. Solem in centro mundi nostri, ista isystematis planetarii, satum immobilem : Tellurem vero circa Solem circumagit Coelos fluidos & aethereos statuisse: singulasque stellas pro totidem mundis nu-hmerasse, auctor est Plutarchus de placit. Phil. a) Quod spectat ad Solem, rem aliter videtur narrare Simpli- actus b): nempe Pythagoram in mundi centro ignem statuisse, &, qui penitus haec intelligunt , affirmare ignem illum esse vim procreantem , nutrientem , ct excitantem mundique centrum illud esse Telluris centrum , non Universi. Certe Laertius se) Philolaum primum iacit auctorem ejus systematis, terram motu in orbem ferri. Nec valde repugno potuisse, ut Pbilolaum , ita Arsam chum Samium ex Uthagorae fontibus systema illud hauri re. Sed viri docti, Egechiel Spanhem us, & Ioanneo Albertus Fabricius in Bibliotb. Graec. d) perperam thagoreis hanc sententiam tribui contendunt. Nec dimiendum est, antiquorum verba paulo intorqueri a recentio ribus istis interpretibus.18. Paucis nunc complectar, quid de Deo, anima-undana docuerit Pythagoras. Tullius se), de
Lactantius f) testificantur Pythagorae definitum Deum
animum per universas mundi partes commeantem atque
dissulum , ex quo omnia, quae nascuntur animalia, vitam capiunt . Cicero haec ita accepisse videtur qua, animinoseri essent partes divinae ipsius narurae. Quod si verum eu, profecto manifestarius Pantheis a fuit Pythagoras I nec enim aliud Spinoga , aliique Pantheistae docent I . Vide quae dicta sunt pag. I'. not. I. Ita
. ci Pantheistae Angli in Pon- pag. g .g8 eodem prorsus morbesico pag. s4. & s s. apud Sy- do loquuntur. xes c Connexion de is sitelision Modimperator naturem oe de Ia reυaee iam. x. An mundo omnia sunt unum ,
46쪽
stinus Μartyr in Protreptrico ita & ipse de Pythagoras Deo disserit, ut Pythagorae Pantheismum confirmare videatur. Unus es, inquit, Deus, non ille autem, quemadmodum nonnulli sunt suspicati , extra hunc mundi ornatum; sed ipse in se totus in CIRCULO TOTI universum accipiunt in omnes inspiciens generationes omnium ipse est TEMPER TU, se virtutum operumque ejus omnium OPIFEX, PRINCUI M omnium. UNUM, Coeli lumen, θ' parens omnium, ME NS O ANIMA-Τm universorum, circulorum omnium MOTIO . Nec tamen hinc moveor, ut Pythagoram pantheistam faciam. Nam L Haec esse, ut referunt nr, ab illo dicta , vix mihi persuaserim, in tanta potissimum Pythagoreorum dissensione , & varietate II. Tenuit Pythagoras veterum orientalium emphaticam docendi rationem. III. Tenuit& aenigmaticam, quae occasio suit, cur ejus dicta in partes varias discipuli traxerint, uti in rerum obscurarum interpretatione usu venit.
Sed & illud inter Pythagoreorum dogmata valde est celebrandum', anima quadam muωum esse animatum, quod placuit Platoni, Platonicisque ferme omnibus, placuit & recentioribus plurimis, in primis, Cudvmor-rbo , Moro , Clar is , Neet retono , aliisque . Legenda omnino sunt, quae de causa genitrice disserit Cudvvor-thus, dc quae ibi doctissime adnotat Mosehemius. Μe prohibet instituti operis ratio longius progredi: ad pau-
Quod omne in omnibus Deus aeternus ae 1mme ux, que genitus neque interitu
Nodi . In eo υ imus, movemur, ει sumus.
Resp. Ab eo natum est unumquodque
Carmen occinamus De natura univers. . '.
'uidquid es , hoe omn3a anι- mar , Format , alit , auger , creat Sepolit νeeipitque in se omnis omniumque idem est Parre ς, In idemque omnia qua oriuntur De integro atq; eodem Oecidunt et Diuitiaso by Cooste
47쪽
ea verba rem conseram. I. Plurima esse in Tellure rerum genera quae vivunt, plamas nempe , & ammam tia, non est quod dubitemus . II. Has res omnes ex se minibus suis, aut ovis statis quibusdam temporibus pro dire in compertis est. JIL Temporis harmoniam quan dam esse inter plantarum , animantiumque generationes. fierique eas non ordinata tantum perennitate, sed re successione quadam pene immutabili, itaut licet nec omnia semina, nec omnia ova eodem anni tempore pariant; eodem semper anni tempore in eadem regione , ejusdem generis semina , & ova adamiantur IV. Sequi generationes istas vim caloris , ejusque incrementa , aut decrementa. Quibus ex rebus haec sequi videntur. I. Esse in universo, saltem in Tellure nostra vim quandam genitricem, Principium quoddam h larchicon , archaeon. II. Causam hanc mechanicis legibus operari, varieque agere in variis seminibus, aut ovis . Naturae esse mediae, igneae scilicet , aut cum igne conjunctae , & si Sroicis, atque Heraclito credia mus, ignem ipsum- IV. Causam hanc eam fortassis es.se, quam Veteres, Aristoteles potissimum , Naturam appellabant. V. Eam tamen a mente universi creatri ce pendere r P. Ex Pythagoreorum omnium scriptis unus ad nos
co sed in eo gravist, a Inter Iogi, iis exceptis, qui pHsce
Philosopos versatur quaestio, an praedeterminari do- haec Natura, Causa Genitrix : cent, naturam aperte a Deo di- Principium EbIarebieon , aut si stinxerunt, eoque vocabulo ea aliud est voeabulum, quo id quod sarum secundarum vires intelle- volo elarius explicem, ipsa st xere is Nam qui P, eam praede-
Dei voluntas ianiυes ereatrix s terminationem induxerunt , omnes consei υatrix, an res aliae a Deo videntur actiυas vires ab univer
conditae, & inter causas, ut vo- eradicasse. saltem Auctoris op sapi, fecundas referendae t l)Iuri- ris vulaatissimi Actions δε Di, mi veteres Ecelesiae Patres , in 'fur lex Creatures, qui horum par- Primis Gregorius Nymnus , in tes magna doctrina , & elegantia Dial. de anima, ct resurrect., ct tuetur , hanc esse sententiam , Augustinus non aliam agnoscere nemo, qui legerit , duba tabit . videntur Naturam preterquam Dei Ego, si quod sentio dieere 'non olantatem sequiores veto Theo. prohibeor intelligo Creatura
48쪽
o G libellus demandatus est. In hoc libro mumdum esse aeternum , tam quoad ad sormam , quam quod ad materiam, statuit. Sed quisquis hunc librum legerit. Aristotelicam in eo contineri doctrinam facile adorabitur. Nee dubitant viti docti pluri & acuti librum esse . Legatur Albertus Fabricius in Bibliot. Graec. Certe in libello Timaei Locri , & in Platonis Timeo, qui ex illo pene totus est haustus , mundum, Deosque minores omnes a Deo supremo sa-ctos, scribitur: fuit autem & hic Timaeus Iruth goreus. Praeterea Plutarchus a veterum Phylotophicarum opinionum callentissinius, diserte scribit, Diba-Drar έ Plato genitum a deo munaeum Aunt. . .
f. III. De Sectis, quae ex Ionica N Italica prodiere ; reprimum de Academica, seu, Socratica, Platonica . . EX Ionica simul & Italica aliae Philosophorum Sectae
prodiere: cademica enim, quae a Socrate Vide tur coepisse , tum Peripatetica . philosophia , Ionicorum & Italicorum fontibus pene omnis est irrigata. Socratica, seu Academica, atque hinc primus ejus ramusculus Platonica Philosofia in Theologicis magis, Geometricis, atque Ethicis, quam in Phylacis praecelluit. De Universo hunc in modum censuisse Socratem& Platonem scribit Plutarchus' b): Socrates & Plato ambo enim idem de universo senserunt) tria flatuunt principia τον Θεον, τίώυξ , κια συι ιδεα, , Deum seu Mentem , Materiam , & Ideam. Mens est quod Deum nominant. Materia primum rebus orientibus ,-intereuntibussubjectum. Id a natura corporis expers in conceptionibus mentis νοημασι ' & imaginationibus Dei. Deus autem mens mundi. Quod spectat ad materiam, tradit Laertius c
49쪽
statutam infinitam, inordinateque motam, figurarum eripertem , ordinatam tandem atque ornatam a Deo . Qua ex re patet Platonem a veteribus Chaologis non disces sisse: materia enim illa ct inordinata chaos est. Id vero mirifice confirmatur ex iis, quae in Timaeo h bet . Sed & Calcidius in Τimaeum Platonicam materiam
sylvam appellat , idest chaos; nisi sorte ex secerint Disam. Audiendi ergo non sunt recentiores quidam , qui persuadere nobis conantur, posuisse Platonem materiam a Deo creatam: qua da re vide Mos.shemium apud Cudvvortum in dissertatione de rerum origine. Iam vero ex eodem Laertii loco discimus non materiam inertem positam aeternam , sed & motam , suapte 'nempe natura, licet perturbata motione, ita ut chaos referret. Quod addit statutam materiam omnis formae expertem , id non Scholasticorum in morem
accipiendum, quasi omni forma substantiali nudam, sed
ita ut ista perturbata motione nihil referret , neque aquam, neque terram , neque ullum fati ad corporum genus, quamquam ita fuerit a natura comparata, civordinata motione ad quamlibet corporum formam re- serri potuerit.
De Deo vero, id est acyλο uniυes Principio cum Pythagora sensisse Plato videtur , Mentem nempe esse incorpoream idest, quae nullam corporum reserat speciem, ac proinde minime sit humanis sensibus subjecta quae rebus omnibus insit, per universum dis am,
vimque, naturam, motum omnibus largiatur; ut quem admodum animus noster per singula corporis bumani membra di nitur , arctissimeque lys conjungitur , ut in
calor omnis , 'ac motus oriri dePeat , sic etiam Deum Spiritum , animam, mentemque universi vocaruns , sunt
verba Eduardi Corsini, viri longe eruditissimi in D - .. rvt. P f. cain Pergit vero vir doctus, atque Platonis hunc Deum Virgilii verbis describit. Spiritus intus alit, totamque infusa per artus Mens agitat molem , b magno se CORPONE miscet .
50쪽
' Inde hominum , pecudumque genus , vitaeque volantur ' . Sic apibus partem divi e mentis, e I haustus. AEthereos dixere: Deum namque ire per omnes Terrasque , tractusque Maris , Caedumque profundum is Hinc pecudes, armenta viro, genus omne ferarum. Quemque sibi tenues nascentem arcessere vitas o Confirmat porro idem Stoicorum sententiis qui Deum esse Caeli ac terrae , ceterarum rerum animam dixerunt , Cum Pythagora, ac Thalete, Deum statuentibiis annmum per naturam rerum omnem intentum commea
tem sensisse Platonem, tandem concludit . Atqui viri docti plurimi iamdudum observarunt in Thaletis , U- shagorae, & Stoicorum Philosophia Pantheismum contineri ; ergo & Plato, si Philosophiae suae auctoribus, Gbique consentaneus esse vult, Panti ista erito Nollem ego virum doctum hanc Ionicorum, Italicorum, Stoicorum Platonicorumque doctrinam cum Christianaeomparasse, & Librorum sacrorum , atque Patrum eam in rem praesidium advocasse. Nam quod ait, emphasim quamdam esse in his veterum Philesophorum verbis, non nego : at ea talis est emphasis , ut , quod e put est, mentem cum materia commissam , eamque pedimeaηtem , eique fato quodam , idest necessitate naturae conjunctam & colligatam, quin dixerint veteres illi ,& quin intellexerint ut dicebant, non essicit. Iam vero quid de senserit Plato, quod ex Plutarchi partitione tertium est universi principium , dc olim disputatum est acerrime, &nunc disputatur. Posteriorum Platonicorum serme omnium sententia est , esse eas Dei Patris cogitationes in ipsa ejus mente permanentes , ut Plotini verbis dicam , idem Plutarchus loco superius prolato sentit: idem Seneca sa), plenus
est inquit; bis figuris Deus , quas Plato ideas appellat ,
immortales, infatigabiles. Veteres etiam plurimi Eccle. sae Theologi , in primis Augustinus , eadem Platoni tribuerunt sententiam. Ea de re digna lectu sunt ,