Sancti Aurelii Augustini ... opera omnia multis sermonibus ineditis aucta et locupleta

371쪽

III. Nam et Iudas, mercator acri Vulneris, Dominum Iesum dum salutat vendidit, dum osculatur tradidit. Malus enim traditor hujusmodi dederat signum dixit enim: Quemcumque Seulatii fuero, ipse est, tenete, cum a), s et hinc licet immortalis Vincet, et victor a mortuis resurrexit, tamen malitia traditoris malum, quod conceperat, peperit, quia conceptUm Verbum CVanescentium' gladium latere non poterat. Λd tantam enim sceleris persecutionem nullum impedimentum habuit, lilia patrem suum diabolum habuit adjutorem. Ecce inter cibos, et potus propinaVit Magistro latrocinium, et serrum pro pane ruminaVit, et buccella Verborum panem intinc tum accepit, et Domini traditionem propinavit Christus bonus bonum dedit, sed Iudas malu bonum male acce

pit judicium sibi acquisivit, quia in traditionem Domini

o Magistri properavit magister crudelitatis, et domesticus latro. Solus hoc Dominus agnoVit quem tradidit ad quem sic ait Dominus Christus quid venisti, inice by , Istud est quod gravaVit plus Iudam traditorem. In illa amicitia tantum mali operatus est, ut Dominum, et Magistrum traderet. Quid enim nefandius aliquis cogitare possit Considerate Si quantum dulce nomen amici, tam graVitas et acerbitas homicidii penetrare potuit. De talibus enim dicit Salomon Di amicus qui con- , vertitur ad inimicitiam c). Iudas conviva crudelis buccellam glutivit, et gladium evomuit, sicut in Psalmo u Etenim homo pacis, in quo speraVi, qui edebat panes, meos, ampliaVit adVersum me supplantationem sch. ,

372쪽

Cum in teris Discipulis erat, et solus de traditione Domini cogitabat, ipso Domino dicente Intinctum panem cui dedero, ipse me tradet a). , Accepit conviva insidias; discubuit jucunditatem homo insidians in bella convertit discipulum qui salsum osculum propinaVit Magistro sicut scriptum est: meliora sunt vulnera inimici,' quam falsa oscula amici b). v Qui osculatur , huic dicitur u Ad quid venisti Λmice ΘηΙV. Petrus vulneratus emendatus est, cui dictum est: si Vade post me, Satana c). Iudas Sculo CondemnatUr, et Petru Vulneratus, sanatus est Iudae Oscula proditionis Veneno funduntur, et Petri lacrymis culpa lavatur Iudas dum Osculatur tradidit Dominum suum, et non gustaVit

pretium' reddidit Iudaeis argentum, et sestinavit ad gladium , digne laqueo se suspendit, quia pretium sancti Sanguinis concupivit. Fuge, fuge, mice, quantocius ;habes exemplum, quem timeas. Si tanto Magistro, et DO-mino non pepercit malus discipulus, quomodo aliquando parcere poterit salsus amicus. Quantum enim cavenda Stfalsa amicitia, cujus lingua pacem sonat, et O US 10him occultat Ad hujusmodi hominem ipsum Dominum habeamus in omnibus protectorem qui vivit et

regnat in saecula speculorum. Amen.

373쪽

AUGUSTINI

HIPPONENSIS EPISCOPI. SERMO l.

In Sexagesima I. II ic Sermo eae rahitiιr eae Cod. Cuss. Vi Sancto Iugustin0, licet ejus nomen praeserat, ideo non videtur ascribenduδ, quod de Scaea- sesima loquatur , de qua nulla si apud beatum Doctorem mentio; utpote quas non nisi long poει tempore in usum fuerit recepta. Vide Ioan Grancolas Comment. II istor in Breu Roman Locus ejus in appendice post Sermonem cxxxIx cum numero in SeXageSima I.

I. Jejunium praeveniendum II Jejunium nemini negligendum. III. Ad Ecclesiam confugiendum, sicut ad arcam Noe. I. R EMOMTOS VOS SSe credo, Fratre chariSSinii, cur a Superiore donlinica uadragesimam proeliaremus, et cum hac die sit ejus exordium, luod seStivitatem ejus ante unani hebdomadam celebrare coeperimus, reprehendi n0n OteSt l,servantia ista Per

0pera devotionis judicium S lirius legem exequi, quam legis sta-22.

374쪽

cepta cona pellant illud en in amoris est, hoc timoris 40 imperative exigitur, illiti religiose desertur: lii debitum solvitur, ibi donum muneris exhibetur. 1Inde et nos religiosum munus ex libuinius Deo, dum antplius diana Vimu S. Repreliendi enim non potest festivata sestivitas semper enim in gaudiis S0lemnitatis vota praeveniunt, et suturam laetitiam devotio, dum exoptat, anticipat Sem per enim in rebus anda igui S 90rtet addere amplius aliquid ad cautelam, quia Iuod St ampliu recidi P0test, quod minus est n0n potest prol0tigari, sicut in hac observati0ne laetum est. Nec quod propter Quadragesimam plus jejunamia S, non minuimus Quadragesimam integra enim n0bis naanet quod si minus jejunasSemus, a

numero redintegrare non P0teramus 3d numerum.

II. Sed s0rtasse cum illud jejunium, qu0d jejuna Vimus, Π0n proficiat nobis ad Quadragesimam, n0n proficit ad salutem; si non proficit ad Quadragesimam, proficit ad meritum. Cui enim unquam non prosilit orare, legere jejunare Cui non prosuit castitas nisi quod illi, smagis reprehendi put0, qui postea quam parati fuerint jejunare,

postea quam audierint Solemnitates, ambiguum neglexerunt ejunare DemonStrabunt itaque non Olentes religiose Vivere, sed coacti veriti, credo, ne quinque dierum jejuniis prolongatis, caro eorum c0rpusque defecerit, et exiles hactenus uadragesim; dies tolerare n0n 90ssint. Audiant igitur resecti pariter ac robusti, tenues atque pallentes, quia hodie est Quadragesima. Audiant illi, inquam, ut jejunare incipiant, ut illi abstineren0ndeSinant, et c0mmuniter in arcam Christi intrare sustinent. Ιmo estinent amplius qui tardius abstinere coeperunt, ut castigatiores rigidioresque introeant, quia arca Dei in periculi jejunum Su Stentare praevalet,

temulentum sustinere non no Vii.

III. 0 nemus ergo nos, Sicut antea jam diximus, n0stri temp0rish0mines, ut in his mundi turbinibus, ad domum Dei certatim unusquisque confugiat, sicut et ui temp0ris h0mines Ν0o justus adm0nuit Λdmonuit enim illos, Sed futurum diluvium praedicare non

destitit, et licet 0x praedicationi S non Sit audita, tamen etsi laeu-bat lingua, opere loquebatur, et Si Silebat V0ce, re personabat . Cum enim aedificabat tam grande pia Marcae illius causam Cur fieret, ipsa opera testabantiir; 0Staliantur enim PS apparatu nova taber-

375쪽

SERMO II. IN AE EX GEsIΜΑ II. 34 naeula, novis periculis profutura sapietis enim quisque illelligere poterat nati fragi ineseio quid inter , elim domus talis fuerit quar non trali uretur a in terra, sed nataret in gurgite eum huj iis modi pararetur quod nec avin lenti S0lo deliceret, ite fluctibus iida Sub

mergeret. Quis inquam, Sapiens non intelligeret adesse diluvium, cum videret tale domicilium fieri quod susceptos intra se n0n tam clauderet quam 90rtaret, quod non tam pluviarum imbres repelleret, quam naufragii procella arceret Quis inquam, ex hospitio non animadverteret periculum h0mini, in quo hospition0n habitandum Sset, sed potius exulandum, in qualibet parte mundi suturum esset cum ipsis habitaculis peregrinandum V Ipse ergo hoc opere populis praedicabat, et dicebat illud evangelicum D0mini dictum si Si mihi n0n creditis, vel operibus credite u .

In Sexagesima II. C0ntra Cupiditatem. Non es sancti Iugustini Laudatur enim S. Gregorius qui floruiι

multo pos Iugustinum: imo et ipsemet Iustus sinus. Sunt autem hinc et inde foepius sparsa B. Iugustini sensentitie, a Beda sorsisan, vel a quovis alio delibutae. Eruitur eae Cod. Cass. Lxix, sol. 79. Locus ejus in Ippendice post praecedentem cum numero in SeXagesima II.

I. Ager Ecclesia tribuli fructus cupiditatis. II. x cupiditate superbia

et ex superbia cupiditas prodit. III. Quomodo cupiditas sit i lotorum servitus. IV. Cupiditas insatiabilis est. V. Primum virgultum cupiditalis invidia. VI. Ex cupiditate oriuntur homicidia et laesiones proximi cum ei juriis. VII. De oppressione pauperum per injustitiam. VIII. Oppressores Pauperum a Deo puniuntur. IX. Contra illos qui justitiam vendunt. X. Praemium illius qui justitiam sine prauitio reddit. XI. Vanae solvuntur ex Cusationes X I. Continuatio solutionum. XIII. Vanitas divitiarum ostenditur, pila breves Sunt. a Ioan x, 38.

376쪽

342 hic UsTINI EPISCOPI APPENDIX. XlV. Divitiarunt vanitas quia it ducunt ad infernuin XV Divitiarum vanitas quia non auso runtur a mundo. XVI. Divites vocantur ad aedilationemniortis. XVII. Voca Rtur idem ad meditationem inferni. XVIII. Cogitatio judicii XIX. . Eternitatis meditatio. XX. Per arctam viam ambulandum. XXI. Eleernosynarum efficacia. XXII. leemosyna ex propriis substantiis facienda.

XXIII. Coeli meditatio ad justitiam impellit. XXIV. Conclusio. I. ΛNCTORUM Ecclesiam, Fratres charissimi esse Dei agriim quis

lubitet cum Ap 0stolus clamet: Dei agri cultura estis u); et D 0 minus in Evangeli de acto semine testetur ualiud cecidit in

terram l)0nam et ortum socii fructum centuplum b). B Si ergo ager est, ut Ap0stolus docet, cultura indiget cultura autem non indigeret, nisi spina viti0rum germinaret. Et quidem apta comparatio de agro ad corda hominum trahitur, quia sicut ille corporales, ita haec spirituales spinas et tribulos gignunt. Unde et in prima maledictione figuraliter expressum est D Spinas et tribulos germi-

, nabit tibi e . , Sed 0 habuit inter se dissimilitudinis, qu0d in

ruribus terrae ex multis radicibus plures germinantur spinarum aculei a terrenorum Vero c0rdibus hominum, vitiorum punctiones ex una pr0dunt radice cupiditatis. Cum enim aliud sit vitium gastri- margiae, aliud larnicationis, aliud invidiae, aliud tristitiae, aliud caenodoxiae, aliud superbiae, multaque ex ipSi Sintque innumera proserantur genimina, X una tamen , ut dictum est, pullulant cupiditatis radice, Ap0stolo attestante, qui ait a Radix omnium malorum cupiditas d); squam Videli stet sanetae Ecclesiae praedicat0res, Sive in Veteri, sive in Novo es tamento tanquam sorte agric0lae, modo increpati0nibus, m0d perSua Sionibus, modo terroribus, modo blanditiis, quasi quibusdam aratris, las Soriis, raStri S Sur UES, O nati sunt a terren0rum c0rdibus unditus evellereri Sed non p0tue runt, etiam cum ni ultum in hoo opere desudarent. In extricabile enim, atque, ut ita dixerim, inera dicabile in aham, cujus ramos quo magis amputare qua)Si eris, eo amplius multipliciora gignit virgulta quae amputes uam0brem quae lauditus eradicari non p0test, semper ram0rum ejuSi0pia Succidenda est. Et quia n0stris modo temporibus jam pene totum occupasse cernitur, libet pro viribus Semper acceptis no qu0que in ejus extirpati0ne , quo aluerimus, ingenio de Sudaro. ΙΙ. Sed occurrit n0bis interim quaestio, quom0d , ut de caeteris a I Cor. ut b Luc. DI, 8. - c Gen. Di, 8. - d 2 Tim

377쪽

laceam, ex cupiditate superbia prodire credatur, eum alia Scriptura aperto teStetiri' u Initiunt Omnis peccati su Iterlita a . a Si enim initium omnis peceat superbia, quomodo radix onmium malorum cupiditas, nisi quia unum Sunt et utraque a Se in Vilem prodeunt, cum et cupiditas superbi 3m, et Superbia cupiditatem gignit. Quod in primo parente eVeni SSe e0gn0ScimuS, in quo scilicet nisi cupiditas illa praecesSiSSet, nequaquam talia appetere praeSumpsi Sset. Quae duo principalia vitia ita c0njungit, ita de Scribit Joannes apostolus, ut p0stpositis aliis, quasi haec sola in mundo esse fateatur, ex quibus illa omnia originem ducere probantur Pait enim in Omne quod a in mundo est, concupi Seentia carni Si St, et e0 neu piscentia ocul0B rum et superbia vitae b). a Quanquam autem ubi concupiscentia sonet, ibi consequenter et Superbia intelligatura, nobis tamen nunc de una disputandum, e0ntra unam cupiditatem discernendum; quae nimirum cujus mentem plene poSSederit, eam protinus idolorum

cultricem efficit Occidendus talia docenS, lapidandus talia promens, nisi haec eadem et Apostolus Gentium testetur; ipse enim ait uit avaritia, quae e Strid0l0rum SerVituS e . a Qui S autem, rogo, Christianorum qui libenter audiat, si eum aliquis infidelem et simulacris deditum vocet et tamen cupit e SSe, qu0d, quia Sit, non uuaudire. III. Dicet 0rtasse quilibet ex ipsis: Qu0m0d id0lis serviat, qui terrenis aestuab Audi, quisquis ille es, rationem breviter Deus fido colendus est fides autem in c0gnitione Dei consistit; cogniti vero Dei in obedientia praeceptorum intelligitur, quia et Paulus de quibusdam dicit: si C0nfitentur Sem0SSe Deum, lactis autem negant d). DE Joannes in Epistola sua haec eadem attestatur: si Qui dicit son n0sse Deum, et mandata eiu non ela Stodit, menda est e .n Deus itaque jubet abstinentiam, antiquit h0Sti S perSuadet voracitatem ille imperat sobrietatem, iste ebrietatem ille castitatem, iste fornicati0nem ille humilitatem, iste Superbiam ille concordiam , iste disc0rdiam ille pacem, iste litem ille manSuetudinem iste iracundiam Lille dilecti0nem, iste odium ille largitatem , iste tenaci latem: ille eleemosyuam iste rapinam ille veritatem, iste mendacium :ille n0n jurandum, iste pei juriis insistendum ille a fraude abstinendum, iste salsis testimoniis inhaerendum: ille mandat de ligno scien-

378쪽

n mederitis ex eo, aperientur oculi vestri, et eritis sicut Dii, scien-n tes b0num et malum a): D ille jubet u on concupisces X0remn pro X imi tui, non domum, non agrum, non Serviura, n0n 3 ne illam,1 non bovem, n0n Sinum, et universa luae illius sunt b); nisi vero

suadet: si IIaec omnia tibi dabo, si cadens adoraveris me c). IV. genunc, Videamus cui cultor homo existat, ei cui verbo mentitur, an cujus imperium perficere videtur et quis non videat quia ipse liominis famulatus cultorem eum iaciat, cui deservit Ex quibus nimirum Verbis, patet, in uultur eos, qui cupiditati student, daemonum cult0res existere, etiamsi hoc beatus Paulus n0nas firmaret. IIujus culii ditatis malum, quod cuncta praecellit atque exuperat, et a qu omnia mala pullulant, alibi alia Scriptura ita detestando prodit dicens: auro nihil est scelestius d); rursumque: u Nihil iniquius quam amare pecuniam e . a Quid mirum Si eamdem cupiditatem culturam Apostolus v0cet quod videlicet cupiditatis multi modum malum nequius divitum c0rda quam pauperum devastat; quia etsi multa in hoc Saeculo pauperes habere concupiScunt, non tamen multa assequi possunt, ac per hoc illis essectus concupiscentiae minor redditur, nocendi quoque malitia temperatur: divites vero quia plura adipisci desiderant, ut plura in Veniant, multipliciora peccandi argumenta inquirunt. Quasi enim quidam ignis est cupiditas, quae etsi in aliis magis in aliis minus ardet, ubi tamen ardere coeperit, si unquam dicit: Sufficit D; a exem-pi ignis temp0ralis qui tanto vehementius flammas multiplicat, quant abundantius multitudinem lign0rum acceperit. Hinc enini Scriptum est: si Avarus pecuniis n0n impletur g . V. Haec certe Ita di omnium malorum h),n primum virgultum invidiam gignit, Iacob attestante, qui ait: an putatis quia ina niter Scriptura dicit Ad invidiam c0ncupiscit Spiritus, qui habi- tat in v 0bis ι .smin per Salom0nem dicitur u Contemplatus, Sum omnellabores h0minum, et industrias animadverti et patere invidiae proximi I . Constat namque et Verum eSt, quia in hoc aliis invidemus, quod ill0s sive in rebus temporalibus, sive in mundi h0n0ribus aequare volumus. Unde qui m0rtiferum invidiae Virus quaerit extinguere, studeat necesse est in hoc saecul nihil qu0d transit

379쪽

SERFO II. IM SEXAGE si M. II. 345 desiderio quperere. Audiat denique cujus aembrum Sit, si uisquislio vitium cavore intelligit; scriptum quippe est uti vidia diab0lin mors introivit in orbem terrarum; initantur autem ilium inii ex parte illius sunt vj. DInter haec autem sciendum est nobi S, quia sunt nonnulli qui in divitiis vel honoribus, aliis quidem praecellere Volunt, Sed tamen eos, quos anteire non possunt minime in Sequuntur; n0nnulli vero tanta invidentiae flamma adversus eos decenduntur, ut aequo animo, Vel rectis oculis nequaquam illo respicere possint.

VI. Iinc etiam exoritur homicidii meditatio, et nisi essectus di-Vinitus Subtrahatur, aut occulta veneni suffocatione, vel quolibet ingeni , aut aperte isto materiali gladio vita talium perimitur. Quod videlicet non idcirco quidem peragunt, ut illis qualibet arte bona aliena lucra, vel mysteria assequantur, sed tantum ut illi, quibus invident, eadem amittant. Quod si etiam illorum vita in extinguere nequeant, tenentur tamen jam homicidii rei ex ipsa dii meditati0ne. Unde Ioannes in Epistola sua dicit: u Omnis qui odit, fratrem suum homicida est, et scitis quia omnis homicida non habo et haereditatem in regno Christi et Dei b . , Ubi autem jugis odii meditatio insederit, nocendi quoque malitia non deerit. Inquirit namque semper infelix in quo viventem laedere poSSit, quem, Ut voluit, perimere funditus n0n potuit. Jungit semetipsum amicitiis inimico vel causidico illius, cui fortassis pridem nec loqui volebat.

Et cum pro certo sciat qu0d sine causa calumniam illi intorqueant, non veretur tamen, dum contra unum Saevit, pro alter periurium

vel salsum testimonium perpetrare; nec recordatur illius Sententiae, pia dicitur: iraeque periuri regnum Dei possidebunt e P et illud: si estis salsus non erit impunitus d). VII. Iam vero qualiter pauperes a divitibus opprimantur , quibusve m0dis atque ingeniis, laboribus suis si audentur, plenius Vel illi qui cogunt, vel illi qui latiuntur, sciunt, quam no qui lude partim ex divinis voluminibus, partim ex opprimentium erumpentibus

sora nequissinii machinationum signis addiscere tua rimus. Alii namque, et maxime hujus alculi principes, humana tantum gratiaqu0rumi lana, justitiam subvertunt, ne judicum Suorum animus ossen- lant. Timent etiam, Seditioni Siau Sa, tenu)oralem amittere honorem, nisi juxta ministrorum suorum gant voluntatem Derivant subtili- G Sap. , 24. - b I Oan. iii , 5. - c I Cor. I, IO. - chirOV.

380쪽

346 ALGUSTINI EPISCOPI APPENDIX. talis ingenio leges filias vel ipsi vel alii promulgaverunt, ad aliud Iuod ipsae non s0nant, et landiu calliditatum argumentis insistunt, usquequo quod ju Stum est quasi recte pervertant. Ita namque litaui alani edicti legem arte diabolica rim 3ntur, ut etiam illa repugnante, pertum justitiae , ad quod Voluerint iniquitatis, sermonenti iis lectant. Quibus nimirum recte per Isaiam a D0mino dicitur u aequi dicitis malum bonum et bonum malum, ponentes tenebras lucem et lucem tenebras, ponentes amarum dulce et dulce aman rum a tan Et de quibus u Vae qui condunt leges iniquas scri- bentes injustitiam scripserunt ut 0pprimerent in judicio pauperes, ut Ssent viduae praeda eorum, et vim sacerent causae humilium

populi mei, et pupillos diriperent b . D Leges enim iniquas condunt, et scribentes injustitiam scribunt, qui locutionis suae stylo ante humanos oculos prave disserunt, quod intus in c0rdibus suis recte noVerunt. Ad quos profecto lamentabili voce idem Propheta sermonem dirigit, cum subjungit u Quid acietis in die visitationis et calamitatis de l0nge venientis ad cujus sugietis auxilium et ubi derelinquetis gloriam vestram c 'BQuibus etiam c0mminando per quemdam Sapientem Sermo divinus l0quitur dicens: Iudite, Beges, et intelligite discite, Iudices sinium terrae; praebete aures,

Vos qui continetis multitudinem, et placetis vobis in turbis nati0 num, qu0niam data est a Domino potestas vobis et virtus ab Altis Simo, qui interrogabit opera vestra, et c0gitati0nes scrutabitur; quoniam cum magistri essetis regni illius, n0n recte judicastis le- gem justitiae neque secundum v0luntatem Dei ambulastis. Η0r- rende et cito apparebit vobis, quoniam duriSSimum in his qui prae sunt judietum siet, et p0tentes 90 tenter tormenta patientur, et sortioribus 1 0rti 0 instat cruciatus d). B Alii vero sola rerum temporalium cupiditate judicium rectum modo pervertunt, modo conservant, quia et uni u Stitiam protrahunt, et eamdem alteri vendunt. De issis etenim qui muneris accepti0ne rectum pervertunt judicium per Prophetam Iudaeorum uirincipes tui infideles, socii, furum P0mne diligunt munera, Sequuntur retributiones pupillo non judicant, et cauS Viduae non ingreditur ad e0s e . o Ac de quolibet eorum Spiritus Sanctus per Salomonem dicit: si Qui cognos, cit in judicio faciem, n0n sacit bene, et pro buccella panis deserit veritatem fὶ , Et rursum: accipere pers0nam impii 0n est