장음표시 사용
131쪽
et proinde quodammodo in unum conjungunt SyStema atomicum Solam materiam admittens et SyStem dynamicum, quod Solam formam Seu principium activum adStruit. Vocatur hoc SyStema OX Sui auctoribuS, fripateticum se scholasticum, et eX principiiS, quae Statuit, Hylomorphismus υλη- χορ γη), i. e. SyStem materiae et formae ct Nys, COSm. P 174). De his systematibus Singillatim agemuS, Priu non nulli explicati notionibus, quae ad totam quaeStionem
ART. I. Notione Praeliminariae.100. Species corporum.-Corpora dicuntur naturalia vel artificialia, prout causis naturalibus et uXta legeS, quae in natura PhySica obtinent, generantur Vel aliqua
arte interveniente componuntur. Corporum naturalium alia dicuntur simplicia seu elementaria υ.g., Xygenium, ferrum , quia in alia Corpora diVerSae naturae non OS- sunt chimice reSolvi.
Haec corpora quae Supra Septuaginta a chimici nunc enumerantur eXhibent proprietate et operatione spe- cisic diverSaS, quamobrem concluditur en ab inricem eSSe Specie distincta. Alia autem naturalia composita Seu ista appellantur, ea Scilicet, quae e Simplicibus Specifice diversi coaleScunt quaeque, Proinde Chimice resoluta, denuo implicia suppeditant Aqua, Π.g., Xygeni et hydrogenio conStat, et in eadem St
132쪽
chimice resolubilis organismi Sunt Omne corpora compoSita. Si ero corpora mechanice aut phySice dividuntur in ultimas particula homogeneaS, quae di-ViSae XiStere poSSunt, obtinentur mole ulce. Mole Cula
autem non St terminus absolute ultimus divisibilitatis reali vi enim chimica potest ulterius dividi in parti-CUla minoreS, quae quia huCUSque non amplius mediiS naturalibus divisibiles censebantur appellantur atomi.
Nunc ero, detecta radio actiVitate Orporum, Certume VaSit atomo non SSe indivisibiles Sponte enim SediSSolVunt in corpuscula magis elementnrin, quae fleC-trones Vel iones dicuntur. 101. Probe inter se distinguenda Sunt corpora Chimice, et Corpor mechanice, CompoSita. In corpore mechnnice CompoSito elementa non coeunt uXta fiXaSProportioneS, nec amittunt pristina sua natura et proprietateS. In senerationae chimice compositi torpora Simplicia
diStribute through a great massi liqui stili the qualities of the
133쪽
primo in minutiSSima parteS, Seu atomoS, di ScerPidicuntur, combinatio autem, quae hanc diScerptationem Sequitur, non utcumque fit, sed rata quadam et 1iXa Proportione, quae Varia Si pro arietate corporum, ne ampliu Sua priStina proprietateS, Sed prOPrietateSHOVa et a prioribus longe diVerSaS, manifeStant.'
102. quaestio agitata est philosophica. Quaenam
Sint ultima principia corporum conStitutiva, Si quaeStio
phil0Sophica, cujus igitur solutio non ad Physico Vel Chimicos ut Tongiorgi insinuat, Cosm.), sed ad Philo
Sopho Spectat. Est enim Scientiarum naturalium, Phaenomen eXterna et SenSibilia corporum ObSerVando, Varin Xperimenta iaciendo, determinare quaenam Sint legeS, quibUS mundu Corporeu regatur. Interna nutem
134쪽
124 DE ATOMISMO. Corporum natura nec SenSibilis est nec experimentis
Comperiri potest, Sed Sol intellectu usque ad intimas
Sane, Scientiae naturales, adhibiti omnibus, quae ibi SUPPetunt, mediiS, O POSSunt pertingere nisi ad ultimum eXperientiae terminum, scilicet ad minutissimam corpori diriSionem, quae tamen par eS COTPUS, CUjUSeSSentia praeciSe quaeritur. Unde Scientiae naturaleS, licet ut certis conclusionibu non parum PhiloSopho inserviant ad determinandam Corporum eSSentiam, ad hanc tamen penetrare ipSae non OSSunt PhilOSOphuS autem a Sua parte debet hac in re Semper prae oculiS habere quid a Chimicis et Physici Statuatur, nec in quaestione dirimenda quidquam certi eorum pronuntiati adversatum debet tueri. ART. II.
intritiseeum corporum constitutionem.
Stat quaest.-Atomismi nomine generatim designatur omne SyStema, quod docet ultima corporum principia
indivisibilia. Duplex atomismus proponitu purus et chimicus, Vel dynamicus ut alii Volunt.
135쪽
104 . tomismum purum Seu mechanicum quondam
a quibusdam graeci philosophi defensum, deinde post Fidei christianae ortum oblivioni deditum, Saeculo decimo septimo restituerunt arteSiu et GaSSendi, quos multi Physici recentiores secuti sunt, ut videri potest apud Nys COSm. P. ain. 11omismus purus explicaturi a Elementa, quae primitus Corpora ConStituunt, Sunt atomi Seu corpuscula
indivisibilia immutabilia, homogenea b Haec ele
a substantias XtenSa conStituendaS c Carent omni vi et activitate intrinSeca unde, ut corpora ConStituant,
gentur quem motum ab extra impreSSum collidendo communicant inter Se et Sic in Se mutuo agunt ij Diversitas inter corpora debetur majori vel minori ΠUmero tomorum Conjunctarum, earum dispositioni figurae, ac di VerSi motibuS, quibu agitantur et ex his differentiis resultant di rSae proprietateS, QUAS COT-pora manifeStant. Unde elementa primitiva retinent suum esse formale in CompoSitiS, quae ab eorum Combinatione proveniunt, et proinde in corporUm Corruptione et generatione nulla fit mutatio vere SubStantialis,
sed diversae combinatione earumdem atomorum. λ
136쪽
105. Atomisimus himicus. Haec forma tomismi Cupiens se liberare ab incommodis Atomismi puri sola elementa Xtensa admittentis, et ab incommodis DynamiSmi Solas ire agnoscentis, habet aliquid cum utroque commune et aliquid, quo ab illis differt. Cum Ato-
Sionem, amnitatem et Sic cum Dynamismo convenit)Sed etiam quia agnoscit elementa quoad essentiam di-VOTS Pro numero et Speciebus simplicium a Chimicis
sita resultare declarantur. Inter catholico defensores Atomismi chimici eminet Tongi rgi ci ejUS COSm. C. , R. C. 4 et 5 106. Prob. hesis. Λrg. I. - contra AtomiSmum generatim). Ut impar ad principia ConStitutiva Corporum philosophice Xplicanda merit rejicitur 3 Stema, quod principia Vere ultima non assignatu est enim Philosophiae in Sua Circa Corpora inVeStigatione Xquirere principia, quae adeo ultima Sunt, ut ipSa X aliis non constituantur. AtqMi atomi, quum et ipSae latentibus Atomismi fautoribuS, Sint corpuScula, et quidem integre in sua entitate ConStituta ac quadam, licet minima, eXtenSione praedita, nequeunt SSignari ut principia,
sensu philOSOphico Vere ultima I sic enim Solum amr- matur corpora moli majori ConStare corporibu minutissimis, nihil autem in medium profertur ad Xplican-
137쪽
clam naturam, eXtenSionem SubStantialem integritatem
quae his CorpuSculi competunt. Ergo in hoc ystemate insoluta manet quaeStio de ultimi corporum principiis constitutivis. 107. II. TR. Atomismus purus docet, atomos omni intrinseca vi agendi SS deStituta I atqui omne ens reale, eo quod habet naturam quae est principium operationum), neceSSario inStruitur interna vi agendi: nec potest vi agendi atomi deeSSe quin desinant esse vel concipi. Docet atomo in unum coaleSCere permotum XtrinSecu impreSSUm, et catomi in atomos ictibus communicatum atqui tali motus Si omnino impar ad Xplicandum, Cur in analySi chimica Semper et ubique in eadem materia eadem elementa reSultent murin svhthesi elementa uXta certa proportione CoaleScant et eaSdem Specie corporum Semper et ubique efforment. Dempto enim intern principio motus et operationiS, nulla remanet horum Phaenomenorum ratio praeter ipSam elementorum SSociationem : atqui certa associatio, quum Sit reSpectu elementorum plano Ontingens, etSi fortaSSe Semel Vel iterum deSS POSSit, nequaquam in Continua rerum diSSolutione et Compositione permanere poteSt, niSi qui Occasionalismum instaurando aSSO Ciationem Deo immediate tribuere vellet.
138쪽
2'. tomismus chimictis docet a tot SSe Specie atomorum, quot corpora Simplicia a Chimici enumerentur et proinde atomos inter se substantialiter differre : atqui si admittit substantialem atomorum disserentiam debet etiam admittere principium SubStantiale, quo tomi, et corpora generatim in Sua propria Specie OnStituantur. Quo admiSSO, SyStem ScholaSticum admittitur, quo negato, logice teneri nequit Specifica atomorum distinctio. Praeterea, ire et proprietate unicuique Speciei atomorum propriae XPOStUlant principium proportionatum, quod principium nequit SSe materia, haec enim
est principium passivum et quum aliud principium in
hoc yStemate non admittatur, dicendum est illud impar esse ad ultimum principium Corporum Xplicandum. b Docet atomos Specie diVerSaS, quando ad
parcia chimie, a phySique et la Cristallographie, te lien indissolutile qui attacti te Cortege de propriete a telle Spece naturelle, leStois immuatiles qui resident ad Combinaison et ad decompositiondes corps te deploiement oujOur identique cles amnites ta ques
peut reside que dans e fond intime des tres, an leur nature specifique 'est te principe Substantie de finalite immanente. Emecanismeci' rejet en y subStituant Son ogme de 'homogeneite de la mattere. St-il tonnant que S SOuvent, a Cour cleri' examen scientifique de Ce SySteme, te metamorphoSe ordonnees de lamatiere et te e regulier de Ses activite Se Solent montre incompatitiles avecdes Caprices dimouVement loCal - Nys, p. cit. P. 164 .
It is deservin os attentio that accordin to this authors Tongiores ali even imple hodies hic are specificali constitutecti theiriwn right a fortiori compoSite hodieS. have Certain Properties common o ait: hic propertie equali Delon to the primitive
atom or mole ule of hic the are Severati Composed Suctiare extension, impenetrability, figure, Ponderability, mass. ythes propertie thenare ali in Common distinguished rom spiritualSubStances. Ow, here there re generi properties, there mustbe a generi nature rom hic theSe Propertie essentiali flow. I so the SuhStances in UeStion annot be absolutet constituted
in themselves, ut must e determine hy a specific differen e tacti, in metaphysica language, is terme a Form. o ut it
139쪽
ConStituenda corpora conveniunt, mutari quidem quoad locum, motum, diSpositione et mutua relationes, Sed ' quamvis intime associatae sint, manere tamen id quod sunt ac nullatenus mutari V Τongiorgi, COSm. P. 24T , et proinde nec atomi nec corpora mutationem Vere Substantialem umquam Subeunt atqui mutatio Vere Sub Stantialis saltem in nutritione et corruptione Viventium locum habet. In nutritione enim SubStantia, quae ita caret, mutatur in SubStantiam viVam, et Vicissim in corruptione PViVentia autem et non viventia substantialiter differunt. Ergo. Dices Factum sonterim t. e. generationi corporum Specifice diversorum X eiSdem corporibu SimplicibuS, Secundum eaSdem proportione acceptis aperte demonstrat veritatem At Omismi. Resp. Minime, nam e diverSo itu elementorum oritur diversitas in ipso modo, quo elementa Se mutuo
alterant. Quae alteratio ut mox patebit est dispositio
praerequiSita ad mutationem Substantialem. Eo ipso igitur quod alteratio Si diVerSa, Orpora Specie diVerSa
140쪽
108. III. atomismu quocumque modo ProponatUr Materialismo haud parum avet Nam, Si variae Proprietates et disserentis Specificae, qua in corporibuSConSpicimuS, X atomi Solis aut e illarum diversa dis-POSitione, ita PTOVeniant, Cur non potest dici vitam
vegetalem in plantis id quod opinaturi Tongiorgi,
PSYCh. lib. I, C. , a 3 et vitam SenSitivam et intellectivam in homine non aliud esse quam varia reSultante virium mechanicarum et chimicarum. Et quamquam fatendum sit catholicos viros, quibus atomistica placet doctrina, Materialismi errore e animo abominari alii vero e principiis hujus Systematis ad MaterialiSmum amplectendum se adigi arbitrantur Sane,
inquiunt, quemadmodum Sola Varieta atomorum accidentali Sive secundum figuram, sive Secundum ordinem, POSitionem, motum, Sufficit ad specificam diverSitatem Corporum declarandam, ita etiam Sufficere dicenda est ad reddendam rationem phaenomenorum organicorum in viventibuS. E quo Semel conceSSofacile equitur nullam dari substantiam Spiritualem et quidquid in mundo existit, materiam esse aliter et aliter modificatam V Urriiburu, COSm. P. 529).109. Schol. Non est confundenda scientia Chimica cum Atomismo Chimico, tamquam principia chimica simul Cum Atomism respuantur Omnia enim, quae Chimialiave the Same hemica compositio an Vapou density. Thus butyri aci an acetio ether are Lot represente by the Same SymbolS, C. H O. an Doth have the Same specific gravity. et butyri acid is that hic gives the isagreeatile mel to rancidbuiter : hil aceti ether reveat it presence in the refreshingsmellis an apple. How is his specific dissereno Lemeen the wo SubStance explaines The three component elements and therelative proportions e een them Dein precisely the fame cit is assume that here is a different distribution 1 the atom an aconSequent Change in the Structure of the elements. an it beseriousi hel that qualities o disserent, an substance so distinci,owe their entire differentiation to a mere change of relative OSitioni the fame constituent. Suret it oui De Saferri confeSsine' signorance, and wait, ather than est Contente mitti sueti an explanation Harper V. 3, P. 339).