Summula philosophiae scholasticae in usum adolescentium

181쪽

idem nomen Saepe tribuatur, ipS uniformi moduSagendi Solet vocari ex physica Illa namque inclinationaturali est proxima et objectiva ratio hujuS Onstantiae et uniformitatiS. Vo naturae ' quae multiplicem habet significationem, SenS Stricto intelligenda est, quando agitur de legibus naturne, nimirum pro intrinseco ac radicali Principio, quo unumquodque en in uis motibus dirigitur in Suum proprium finem. Haec est natura particularis, quae proinde multiple est pro multiplici rerum Specie. Quum vero naturae particulares ita inter Se colligentur, ut in bonum totiu uniVerSi tamquam

in finem communem, Semper OnSpirent, men Sibi efformat conceptum naturae universalis, quae S uni-υsrSita rerum materialium, quatenus activitat sua ad sinem communem gndunt.132. ordo naturae.-Illa apta di SpoSiti rerum, qua in finem communem conspirant, dicitur ordo naturin Iuniformis Vero Successio effectuum uXta lege phySicas dicitur cursu naturoe.

EX apta dispositione rerum duplex enaScitur ordo mundΛΠUS, Cil. TR. ordo gleologicus Seu e fine intento ProficiScenS, quo partes inferiore ad invicem et ad finem Superiorem ordinantur, ita ut bonum uniuSCu-juSque parti conferat ad bonum aliarum artium, et bonum omnium partium ad bonum univerSi, necnon malum uniu parti conjungatur cum bono alteriu et ultimatim totius ordinis mundi. Sic elementa contri buunt ad bonum compositi mineralia ad bonum Oge- talium, egetalia ad bonum animalium, animalia Simul cum reliqua natura irrationali ad bonum hominis. 29. Ordo unitatiS, quo Omnes res mundanae ab infimi Specie-bu ad Supremas aliqua attributa in communi habent Sic ineralia, plantae, bruta, homine i. g. Omne reS mundanae in communi habent naturam corpoream, et

182쪽

periore complectuntur proprietate et periectiones Specierum inferiorum, quibus quaeque Superaddit Suam notam distinctivam. Astronomi docent Xistentiam universalis attractioni inter omnia Corpora coeleStia, quum planetae gyrentur circa Solem, Sol autem et Planetae verSu Stellam Lyram ierantur, Lyra vero circa aliquod centrum attractioni moveri videatur. EX hac universali colligatione oritur unitas mundi, quae quidem eSt unitas mere accidentali et XtrinSeca, in eo ita, quod corpora omnia ob ordinem inter ea vigentem con-Stituunt aliquod totum, in quo unumquodque Sine detrimento ab aliis suum finem Connaturalem aSSequi poteSt. 133. A legibus naturae diversis pro diverSi corporum Speciebus distinguendae Sunt leges, qua COSmica Seu providentice nominant, quaeque Xhibent modum On- Stantem, quem Servat Auctor naturae in rebus omnibus gubernandi. ci Tongiorgi, Cosm. p. 39O . Haec Sunt TR. ex titilitatis, quae Xhibetur Xiomate natura

nihil agit frustra ἰ quod constat e conceptu diVinge

Sapientiae. 29. ex mediorum naturalium, i. e. quae per CAUSAS naturales fieri possunt Deus immediata sua actione non facit res enim creata viribus ad earum finem con- naturalem SSequendum adaptati donaVit, quae VireSeSSent frustra Si Deus, ea, quae per CAUSAS SOCUndRS fieri possunt, ipS 1RCeret. 3'. e conStantioe, i. g. lege naturae Semel conStitutae non immutantur, immo ne Xceptione quidem

patiuntur, nisi raro et ob cauSas diVina Sapientia dignaS. S. ex parsimonioe i. s. natura non facit per Plura, quod potest iacere per pauciora. Quocum cohaeret illud: entia non sunt multiplicanda absque neceSSilats. 59 Lex continuitatis quam Leibnita sic exprimit

natura non facit Saltus, i. e. natura in Sui operationibuS

183쪽

DE REALITATE LEGUM PHYSICARUM. T73

per gradu insensibiles procedit ab imperfectioribus ad

periectiora. Qua lege abutuntur EVolutionistae, quando contendunt entia superiora ab inferioribus gradatim evoluta fuisse Verum SenSum Sic eXponit . homas r mirabilis rerum conneXio ConSiderari poteSt. Semper enim invenitur infimum Supremi generi contingero Supremum inferiori generi : Sicut quaedam in genero animalium parum XCedunt Vitam plantarum, Sicut OStrea, quae Sunt immobilia et solum tactum habent et terrae modo plantarum assiguntur Contra Gent. lib. 2 c. 8).

DE REALITATE LEGUM PHYSICARUM.134. ΤΗΕΝΙ XVII-Existunt Ieges physicae proprie dictae,

qiuerat constantes et universales certo cognoscitossunt.

Stat quaest. -Nem nisi Scepticu negare aut in dubium vocare poteSt XiStentiam legum, Secundum qua Phaenomen SenSibilia reguntur, Siquidem in his legibus investigandis Scientiae naturale maXima X

parte Occupantur attamen non pauci harum cientiarum ultoreS, dum en Oretenta admittunt, reVera eas

funditus evertunt Statuendo principia quibuScum earum realis existentia ConSiStere nequit. Quo inter primum locum obtinet I S. Mill, qui fundamentum legis Causalitatis, cui inniti omnem inductionem omnemque legem naturae ultro fatetur in Xperientia Sola consistere autumat. Xinde Concludit no nullam certitudinem habere poSSe de principio cauSalitatis, et proinde de constantia legum hySicarum in regionibuS, quae

eXperientiae noStrae non Subjiciuntur. λ

184쪽

174 DE REALITATE LEGUM PHYSICARUM.' Ad scepticas has theorias refellendaS, ne CeSSe Ane non est, ut cum Reidio aliisque e scotica schola philosophis, ad naturalem instinctum atque ineluctabile imperium, tamquam ad Xtremam in naufragio tabulam coniugiamu Suppetunt enim humanae menti eviden

tia principia atque in promptu po Sita, quibus tota haec quaestio facile dirimitur. Dixi principia r quod est

sedulo notandum Radix enim erroris hujus, ut et aliorum plurimorum est vulgari ille Ochii empirismus qui omnia ab Xperientia repetit, et totam in sensibus

philosophiam demergit Tongiorgi, COSM., P. 395 . Lege physicae proprie dictae intelligendae sunt leges

essentiale n. 3O . 135. Prob. hesis. PARS 1' existunt leges Maturet . 4rg.-Si existit in rebus mundani uniformis Successio effectuum in ipsis rerum naturi fundata eXistunt etiam lege physicae proprie dictae I haec enim SuccesSi non est nisi legum hySicarum actuale Xercitium. Atqui praedicta SucceSSio XiSti ergo. Prob. min. E fine, in quem tendunt operationes rerum naturalium, Optime dignoScitur harum operationum principium I fini enim Si menSura rei et Omnium quae eidem rei naturaliter competunt qualis igitur finis talis operatio, quali operatio, tali natura Seu principium operationiS. Atqui fini proXimus, in quem

o extension to adjacent CaseS. To exten it further is to malae a supposition ithout evidence, an t Whicti, in the abSence of any ground rom experience for Stimatin iis degre o probability,

185쪽

DE REALITATE LEGUM PHYSICARUM. 75

tendunt Operatione rerum naturalium est propria harum rerum periectio I ad hunc namque finem pervenire nituntur et sepiSSime perVeniunt Superando influXus eXternos, qui ei obSiStunt. Fini autem remotus, in quem operationibu Sui ConSpirant re naturale est

periectio et pulchritudo totiu mundi. Jamvero, haec omnia manifeste indicant indita eSSe rebus naturalibus quasdam inclinatione 1iXa ad certos flectu producendo atqui hujuSmodi inclinatione Sunt leges physicae proprie dictae I ergo. 136. ARS ' quia At constantes et niversales certo cognosci possunt . Arg. I.-Ratio praecipua cur Empiristae negent conStantiam et universalitatem legum physicarum Certo cognOSC POSSe, Vel inde derivatur, quod omnem cauSalitatem reponunt in mera Successione Phaenomenorum abSque ullo interno neX cognoscibili

inter phaenomenon anteceden et OnSequenS ' Vele eo, quod putant omnem ΠΟStram cognitionem esse

sensibilem et proinde incompotem ad notionem legis constantis et univerSali attingendam atqui causali

sione eXperientia et ratione Omprobatur Ont. n. 25 : cognitionem sensibili altiorem ΠOS habere, cuique testimonio conscientiae fit Viden quando, .g., cogitat de spiritu, de circuli rotunditate et nullo negotio probatur in Psychologia I ergo.

186쪽

1 6 DE REALITATE LEGUM PHYSICARUM. II. -Identitas naturae specificae plurium individuorum Xpostulat specificam identitatem virium et inclinationum horum individuorum ad quosdam determinatos fines vires enim et inclinationes tamquam proprietates e natura emergunt eamque ubique comitantur.

Omnia igitur individua ejusdem Speciei sive praeterita

Sive praeSentia SiVe futura, eaSdem vires et tendentias naturale habere neceSSe St. JamVero, quum Te Corporeae non in liberae, Sed natura sua ad stabilem ac determinatum modum agendi ordinem habent vires et tendentiae naturale Semper et ubique impellunt haec individua ad unum et eumdem modum agendi, nisi obstet impedimentum eXternum atqui hoc perinde eSta dicere leges naturae SSe Constante et universale Set ut tales a nobi cognoSci OSSunt ergo. 137. Cor. -Ergo lege phySicae abSque fine naturae praefixo Seu absque ordine teleologico in natura existente cogitari nequeunt hae enim lege vire naturale certo ac determinato modo dirigunt hoc autem non aliud est quam eas in ratum finem dirigere. Si ergo leges naturae eXistunt, eXistunt pariter fines proximi ac demum finis ultimus, quo re naturae Sui operationibu tendunt.

Sibi ipsi igitur contradicunt, qui dum leges phySica admittunt, imo et Xtollunt, ordinem teleologicum, quore e neceSSitate Suae naturae insita in finem praefixum tendunt, denegant. Nam Si re naturae ConStantem et uniformem aptitudinem exhibent ad aliquem finem ConSequendum, ratio cogit, ut dicamus hanc aptitudinem esse eis inditam propter hunc finem, et quidem a CauSa, quae finem ut finem et media ut ad finem proportionata cognoScit. Unde conspiratio illa operationum rerum omnium naturalium in admirabilem ordinem, quem in mundo OnSpicimus, rationem Suffcientem non invenit niSi in mente finem praefigente

et res ex stabili et innata dispositione illuc dirigente.

187쪽

DE REALITATE LEGUM PHYSICARUM. T77

Contra Materialistae omnia in mundo visibili ex necessitate mechanica repetunt, ideoque nullum locum intelligentis finem praefigenti et res ordinanti relinquunt.

1 The naturalis is notis the look out for purpos o deSim, Sthe lie beyon his horizon ut the gro out of his or asnaturali a the fruit grow o the tree. Daminis completelyignores fina causes ut by it theor o adaptation it has quitebeyon ita intention renderect eoman Service to the doctrine i

188쪽

178 DE REALITATE LEGUM PHYSICARUM.13S. Sehol.-Supposita existentia rei naturalis instructae diversis viribus, quibuS Sua actione et effectus producat, non illico et absque ulteriori conditione prodeunt hae actiones et effectu ConnaturaleS. Nam Omnis realitas creata, SiVe libere Sive neceSSario peretur indiget a iugi Dei conservatione, Ut in SSe Per-SeVeret, b ejus concMrsu immediato, ut activitatem suam

eXerceat. Unde uniformi ConSecuti eVentuum, quae CurSum naturae conStituit, nequit a causis naturalibus Procedere, nisi Deus velit suum influXum Conservativum et cooperativum praebere. Hoc autem minime ObStat, quominu lege naturae ConStante et UniVersales

dicantur : nam Deus, quippe qui Ordinem naturae On-Stituit, hunc concursum non negabit nisi aliqua ratiose digna interveniat, tum quia inconstantia non StSapientis, tum maXime quin Si natura Corporen, quae tota ordinatur in hominis utilitatem, non ei SSet Commodo, Sed magno incommodo ' Fac enim dubiam esse legum naturalium conStantiam ciam nulla foret experientiae utilitas, nulla proVidentia futuri, nullus in humanis actibus ac relationibu Ordo, nullumque Certum ConSilium, Sive parandiS, quae Vitae OCOSSaria Sunt, SiVe arcendiS, quae OXia, SiVe remediis adhibendis omnia plena dubitationi eSSent, plena terrori hominumque Societa ConSistere non poSSit' ' Τ0ngiorgi, COSm. P. 397)

189쪽

DE NECESSITATE LEGUM PHYSICARUM. T Q

139. ΤΗΕΝΙ XVIII. Leges physicae non sunt absolute, sed hypothetico tantum necessariae.

Stat qui est.-Lege phySicae necessitatem imponunt agentibUS, quippe quae, mi eXperientia ConStat, neceSSario agunt, quando requiSitae conditiones adsunt. Quaeritur igitur num haec neceSSita Sit absoluta necne.' Assirmat Spinora et PantheiStae, quibus quidquid in

rerum natura Venit, aliud non St, quam neceSSaria

et fatalistica evolutio unius Substantias divinae. A111rmant etiam Deistae, Materialistae, Rationalista, ac revelatae religioni OSOreS, qui X hoc capite Urmissimum argumentum n miraculorum veritatem possibilitatemque impugnandam repeti posse arbitrantur. Sententia clamem Catholicorum omnium denet deges natUrae non ita neceSSaria eSSe, ut in nulla hypothesi quidpiam fieri contra ipSarum normam valeat V Urra buru, Cosm. p. 375 Lege igitur naturae Sunt vere contingentes, licet hypothetice necessariae dici debeant. Duplici autem senSu contingentes intelligi possunt hae leges. TR Quoad existentiam, quia ipSae ita existunt ut possint omnino non XiSter I S. Quoad operationem, quia operationeS, qua ipSae dirigunt ita comparantur, ut possint impediri, et ideo non repugnat, ut vires

naturae cum connaturalibu Sui Operationibus vel effectibus non in conjunctae Hoc altero SenSu Ontingentia legum naturae Surpari Solet. 140. Prob. hesis. ARS ' non sunt absolute necessarice). rg. Lege naturae non Sunt abSolute neces sariae, Si DeuMessicere PoteSt, ne ire rerum naturalium

transeant in actum atqui Deu hoc essicere potest. Nam imprimis nulla in hoc inVolvitur repugnantia I X

190쪽

18 DE NECESSITATE LEGUM PHYSICARUM eo enim quod vire eXAESSentia rerum naturalium necessari reSultant, equitur quidem, OSita SSentia, XiStere vires et proinde aptitudinem Ssentiae ad operandum quodam determinato modo, minime vero equitur illas vires ab actu primo ad actum Secundum tanta necessitate transire, ut non poSSint impediri. JamVero, impediuntur quoad operationem, Si Deu SUA COOPerationem deneget impediuntur quoad effectum cum tali

Operatione naturaliter conjunctum, Si Subjecto, in quo actio virium recipi debeat, concurSum ad hanc receptionem requiSitum denegare Velit ouod utrumque Deus facere poSSit, debetur ju Supremae independentiae et supremo dominio in Omne re Creata OmneSque earum operationeS. Nam Sicut non neceSSario, Sed libere re creavit et in esse ConSerVat, ita non neceSSario

sed libere cum ei concurrit in agendo et patiendo. 141. PARS ' hypothetice necessarioe). Pg.-HyPO- thetice necessarium dicitur illud, quod aliter se habere non poteSt, OSita quadam Conditione contingenti, quamvis aliter Se habere poteSt, tali conditione non poSita atqui re naturae, utpote in agendo determinatae ad unum, poSit concurS dirino ipsis ad agendum

requisito, modo determinato agunt et quidem neces- Sario. At DeuS, quum non e neceSSitate, Sed carbitrio suae voluntati praebeat hunc ConcurSum, poteS Obrationes speciale illum omittere, Vel talem alium praestare, qui re naturale inducat ad agendum aliter ac earum natura OStulat. Ergo neceSSita agendi, quae rebus naturae ineSt, Si tantum hypothetica.142. Lor. 1.-Ergo lege naturae Sunt Simpliciter contingenteS. Nam quatenu re naturale in XSerendo Sua operatione pendent a conditionibuS, quae subtrahi vel mutari pOSSunt, uniformita et ConStantia, qua illae in suis operationibu naturaliter eXhibent, Suspendi vel mutari poSSunt, quotieScumque decet diVinam Sapien-