장음표시 사용
241쪽
DE ANIΜ E DIVISIBILITATE. 23 Idicit id, quod pertinet ad corpus vel pendet a materin.
Jam, animae inferiore pertinent ad corpus ut formae SubStantialeS, quae a materia tum in esse tum in agere dependent. 4'. Quum anima Sit principium Vitae, quemadmodum tre diStinguuntur species Vitae, ita tres eXiStunt SpecieSanimae, GCil. nnim, vegetativa, Sensitiva intellectiva. Quae divisio non fit per membra mutuo XCluSi Vn, quaSi anima sensitiva non esset Simul vegetativa, et anima intellectiva non esset Simul sensitiva et Vegeta-rtiva;-Sed fit per distinctivam notam cujuSque animae.
- 177 Do animae divisibilitate. Agitur de anima OgON tativa et sensitiva: ornnes enim agnoScunt animam humanam, utpote spiritualem esse prorSui indiriSi-
bilem. Jam duplici modo aliquod ens dici poteS di
viSibile a in partes constitutiva. SCil. materiam et formam), et hoc modo solum corpora sunt divisibilia
b in partes integrante Seu quantitatiVAS, i. s. ParteS, Unrum una St Xtra aliam. Porro res dividi potest in parte integrantes aut ratione sui Seu per Se aut ratione compositi Seu per accidens.
Quod attinet igitur ad divisibilitatem animarum inferiorum, re Sententiae obtinent apud philosophos. Alii negant animi competere parte integrantes et proinde ea esse divisibiles. Quodsi plantae et animalia poSt deciSionem vivant, id explicandum putant per eductionem noVae animae in parte deciSa Cl. Harpsr V a P. 649'55J. Alii censent animas plantarum et brutorum imperiectorum quorum, Scil. organiSmi Sunt parum OmPleXi,
The ouis o animais et plantarum were spolien o by the Scholastic indisserenti a materia an corporeat. The di not,bOwever, inten by these term to impi that the principiemi vitalactivities is a Dodii substance of three dimensions. The SimPlymeant to eacti ilia it clepend absolutet o the materia SubjectWhicti it actuates, jus a the ea depend o the matter of the
242쪽
ut lumbrici dividi cum divisione organismi, animaSVero brutorum periectiorum esse penitus indivisibiles. Ita plures Cum S. Thoma, QuaeSt. DiSp. iii. R. TO, d
Suare et non pauci alii, quo inter an de Aa organologia, p. 224), Mendive COSm. p. 297ὶ Baan COSm. p. 33, 168 , PESCh PSYCh. V. I, p. 45 , NyS COSm. , defendunt divisionem omnium animarum inferiorum, cum hac tamen disserentia, quod bruta perfectiora, Secu ac imperiecta, facta notabili divisione
178. AgeVero, defenSore primae opinionis nullam asserunt sufficientem rationem, cur parte plantae Vel animalis post abSciSionem vivere perdurent nam ParSRbSciSa, Si non retinet animam, Se habet ut materia mortua nec valet dicere in hac parte OVam animam educi e potentia materiae jam imprimi a priVatione periectionis ad ejuS OSSeSSionem non datur regreSSUS. Deinde, eductioni non alia cauSa praeter mechanicam Sectioni Operationem assignari poteSi haec autem non terminatur ad eductionem OVae Animae. De Secunda et tertia Sententia haec ObServa Anima vegetativa et belluina, quum in SSendo dependeant a materia, naturam materiae Sequuntur, ejUSque imperiectionem quodammodo participant quando igitur OrganiSmu dividitur eo ipso et per accidens dividitur anima Saltem imperiecta), quemadmodum dividitur1Orma vel quaevi qualitas auri per ipsius auri divisionem.
En Omme quelle est a raiso fonciere de a divisibilite es forme corporelle I eur dependance intrinsique ara'egar de la
243쪽
Siquidem vero in viventibus inferioribus iere nulla
occurrit partium varietaS, anima eodem fere modo informat parte et totum, et proinde Si organismus ita Secatur, ut organiSatio partium integra SerVetur, ParteSSeparatae aptae manent ad Operatione vitales Xercenda I unde peracta diviSione vitam non amittunt. E contra bruta perfectiora, eo quod ad vivendum organiSmum valde CompleXum requirunt, non ita dividi poSSunt, ut utraque par ViVere perduret, SiVeranima simul cum corpore dividatur SiVe non.
maiiere Parce que rive a Ce SubStrat et aStreint aa Prendre leurpoint 'appui, ou Peine de echoi de 'exiStence, te principes determinant participent cle oute neceSSit au imperfections naturelle de CorpS il Son ave lamatiere te vj et immedia dei' eniendue, a te moderae PreSenc dan l'eSpace est oujOur fonCtionis mode 'existence. Quelle que Sol don leur perfectionrelative, ii Constituent par leur union ave leur LaSe materielleS,un out quantitati donicia divisibilite clevientisne propriete essentielle. O cette dependance fondamentale, 'ou derive en clerniere analys la poSSibilite u fractionnement, 'entache-t-elle a RuSSile principe e vi de animau Superieur Θ an aucun doute. POur euX, Comme au degre te Plu infime clu regne animal,l'adhesion a a mattere est ne Condition SSentielle 'eriStenCe. Il aut par ConSequent en Conclure que malgre leur Superiorite incontestatile it reStent, a meme titre que te nutreS, SuSceptibleScle division - NyS COSm. P. 2Ο7, d. 2Rmψὶ . Non juvat circa controversiam ac e re immorari. Hinc inde inquit Urraburu, Psych. v. 1, p. 297 haud leve militant rationeS, externa vero probabilita utrinque maxima St: nam Simplicitatem tuentur fere omnes homiStae, duce Aquinate at pro divisibilitate pugnant cotiStae, a fere omne NoStrateS, quibuSPraeivere aliquot nobilissimi homiStae, a nominatim CapreoluS, Soncinas, avelluS, MartineZ. V Deinde, argumenti utriuSque Parti PerpenSis, Sic concludit p. 313 Si quis meum judicium CXquirat, utramque Opinionem arbitror probabilem, et intrinsece et extrinsece forte tamen intrinSece probabilior Si Secunda, quae tenet Omne animas etiam brutorum periectiorum divisibile eSSe habet enim quaSclam ratione efficaceS, quae non Parum negotii
orum sint absolute cliviSibiles, utpote partibus integrantibus On- StanteS, et Propterea informent materiam extens modo, ne Sint
totae in Singuli partibus ejus possunt nihilominus dici minus proprie indivisibiles quatenus nempe non sunt ita cliviSibiles, ut
ParteS, quibu revera ConStant, OSSint naturaliter invicem Separari, et Separatae ViVere.
244쪽
Da potentiis vitalibus.179. Notio potentiae vitalis. nima Si primum
principium Vitae ut Vero Sua Operatione eXSerat, instrui debet quibusdam proprietatibuS, quae potentiae Seu facultates Vocantur. Potentia igitur universim Stproprietas, qua ens est casta effectum producendi, Vel etiam principium proximum operationum. Potentia vitalis S illa, qua agen potest immanenter Perari, Se SeiPSum Perticere. Potentiae vitales sunt dupliciS
generi organicia et inorganicoe . Potentiae organicin Sunt illae, quae in compoSit animat eXiStunt, quarum igitur activitates in organo Xerceri nequeunt, .g., SenSUS. Potentiae inorganicia dicuntur illae, quae non in compoSito, Sed in anima Sola HStunt, et proinde earum activitate Sine interno organi concurS OXer- Centur, Cil. intellectus et VoluntaS. Unde potentiae
Organicae, licet radicentur in anima, insunt compoSito tamquam Subjecto I potentiae inorganicae animae Soli ut subjecto inSunt. 180. Potentia activa et passi a.-OUAmri omnCSPotentiae vitaleS, eo praeciSe quod Sunt principia perationum, Sint actiVae, tamen Pr diVerS modo, quo Se habent respectu sui objecti, aliae dicuntur activoe, aliae Ver passio6B. JamVero, potentia aclida Si illa, quae, ut agat, non indiget determinatione ab Objecto, Sed Sedeterminat ad Objectum mutandum. Cujusmodi Sunt incultate vegetativae Potentia passiva S illa, quae inrluxu sui objecti ad agendum movetur, ut accidit, v. g. in SenSibuS. Unde potentia activa respicit Suum
245쪽
objectum tamquam finem attingendum, potentia autem paSSiva illud respicit tamquam causam Vel principium
181. Potentiarum Specificatio. Principium Specificativum alicujus rei intelligitur illa realita eXterna, ad
quam illa res habet, Sua natura, aliquam Proportionem et commenSurationem, ita ut per ordinem ad talem
realitatem periectio rei declarari POSSit. Non est igitur aliquid rei ipsi intrinsecum, Sicut principium OnStitutiVum, Sed Si Signum, quo rei natura dignoSci potest
ei autem rebus attribui Solet, quae totae quantae Sunt ad aliud ordinantur ut sunt Scientiae, arteS, incultatOS,
Jam potentio vitales specisicantur a suis actibus et objectis formalibus, tamen immediate ab actibuS, mediate ab objectis ructus enim eS internu sini Potentiae, objectum vero Si fini externuS. Probatur. Re quaelibet talem debet sortiri naturam, qualem poStulat rini S in quem naturaliter ordinatur atqui potentiae Vitale naturaliter Ordinantur ad operationem et quidem Circa determinatam Speciem objecti: ergo potentii vitalibus tali competit natura, qualem POStulant earum actu et objecta formalia, et proinde exactibus et objecti optime cognosci poteSt essentialis disserentia vitalium Potentiarum.
Praeterea, quum octu operandi Sequatur modum
' Omnes potentim ogetabilis animo sunt actiυω, quia alimentum tranSmutatur Per Potentiam animae tam in nutriendo quam in generando Sed potentioe snsitivo Omns Sunt paSSiυω, quia per
SenSibilia objecta moventur et fiunt in actu circa intellectum ver aliqua potentia St tactiva, aliqua PASSiva, eo quo Per intellectum intelligibile in potentia fit intelligibile actu, quod Stintellectu agenti I et Si intellectu agens Si sisntia actiba. pSum etiam intelligibile in actu iacit intellectum in potentia esse intellectum in actu ; et Si intollectus possibilis erit passiυα - S. n., Qq. Disp. XI. q. 6, A. I, R I3ὶ.
246쪽
essendi, ubi manifestantur actus Specifice distincti ibi sicut ab effectu ad CauSam proportionatam Concludendum est ad potentia Specince distinctas. Sed et ipsi actus debent ad Sua objecta proportionem habere
et Sane actu potentiae activae Suum Objectum respiciunt ut inem I finis autem Si norma ad CognoScenda ea, quae Sunt ad finem Π. 135 . Actu potentiae paSSivae Se habent respectu sui objecti ut effectu respectu cauSae necessario determinantiS, et Proinde X ejuSdem natura et perfectione menSuratur natura et periecti actuum, ad quo proVocant, et potentiarum, quibus hi actus eliciuntur.
182. Ex dictis colliges tot SSe Specie potentiarum iritalium, quot sint operatione Vitale formaliter di-
VerSae. Haec autem SeX enumerantur: Unde SeX quoque
Sunt potentiae vitaleS, quae Sunt potentia vegetativa, potentia cognoscitiva inferior SenSUS), potentia cognoScitiva stiperior intellectus , appetitus sensitivus, appetitus intellectivtis voluntas , vis loco motiva. Et quidem,
quod ipsa sui iunctionibu nutrit, Ruget, reproduCit. Ope conscientis deprehendimu in nobi duo genera Operationum quandoque enim in anima OStra reci- Pimu Objectum, non phySice, Sed Secundum aliquam
objecti similitudinem quandoque affectu erimur in Objectum ut in se est vel ab pSo aufugimuS). PrioreSt operati cognoscitiva, altera Vero appetitio a. AtVero, operati CognOScitiVa et Similiter appetitiVa,eXerceri poteSt per organum Vel abSque organ et proinde neceSSe S admittere potentiam, quae Ope organi cognoScit sensum , et potentiam, quae abSque organo cognoScit intellectum).
Objectum licet sit extrinsecum. Si tamen Principium Vel uni actioniS. Principio autem et uni ProPortionantur ea, quae Sunt intrinseca rei - S. h. I. q. 7 R. I, A I).
247쪽
DE DISTINCTIONE INTER ANIMAM ET POTENTIAS. 237
Duplici cognitioni respondet duplex appetitio specie diversa et proinde duplex potentia appetitiva appetitus
Denique, ad SSequendum Vel vitandum quod
cognoscitur et appetitur, ordinatur Perntio, qua O-gnoscens a loco in locum Se ponte transfert, cujus potentia est vis locomotiva. 183. Potentias ab anima esse realiter distinetas sequitur ut Corollarium X mutua earum diStinctione Spe in D: si enim identificarentur cum anima, non POSSentesse ab invicem distinctae.
Praeterea, anima per Se ac directe ordinatur ad informandum, Seu ad OSS SHbSinntiale Corpori constituendum : potentia autem per Se ac directe ad operandum ordinatur atqui quum impoSSibile Sit, ut res Simul per se ac directe ad diverSa ordinetur, dicendum est potentias animae ab ipsa anima esse realiter distinctas.
In ever Create SubStanc there are two Potentialities an twoacis There is the primar potentialit to bo, oris ein P and correlatively the primar ac of sing. his i Calle iis ivst act. The actis the form in hodies the potentialit Would e primordia matter.
248쪽
238 DE RESULTANTIA POTENTIARUM.
Fatendum S auctores, qui realem distinctionem potentiarum ab anima defendunt, generatim non ut certam sed ut valde probabilem eam existimare non quod ratione vere probabile pro adverSa Sententia adduci possint, sed quod re ObSCUrior Sit, quam quae
disceptari cum certitudine possit V Ρesch Phil. Nat. ,
V. 2, p. 7 . Triple revera viguit et adhuc viget sententia. Quidam enim non agnoscunt nisi distinctionem rationis Scotistae ingerunt suam formalem distinctionem. Gravissimi autem doctores antiqui et recentes realem distinctionem ut satis Certam tuentur cf. Urr buru PSYCh. V. , p. 62), LahOMSSH PSYCh. P. T),
realem distinctionem inter animam et Sua potentiaS, has ab anima dimanare docent Controvertitur autem quomodo potentiae ab anima Procedant, imisum, an
per veram actionsm animae, an per naturalem reSultantiam, quatenu nempe eadem nCtio, qua Anima Producitur, Continuatur ad productionem potentiarum juxta illud qui dat formam dat consequentia ad formam. Haec altera Sententia praeferenda est nam Si potentiae scienter defluunt ab anima, actiVita ea PTO- ducenS Xercetur Vel pSa Ssentia animae vel potentia ab anima realiter distincta in primo Casu anima SSet immediate activa in altera autem redit quaeStio, quomodo talis potentia ab anima procedat. Dicendum igitur est potentia produci, quatenuS, POSit Anima, ponuntur potentiae ut ju naturale complementum. Emanatio propriorum accidentium a Subjecto non est per aliquam tranSmutationem, Sed per aliquam Naturalem resultationem, Sicut e uno aliud naturaliter
249쪽
DU OPERATIONIBUS NEGETATIVIS. 239
D V1T VEGETATIVA. 185. Inter tres specie vitae, quae in entibu corporeiS reperiuntur, in m est vegetativa et quum bruta et homineS, non Secu ac plantae potentiis et iunctionibus vitae egetativae proprii vere inStruantur, Si et Communi SSima. Quocirca, primo in hoc capite oportet agere de vita vegetativa generatim, prout competit omnibus viventibus Corporeis, deinde de principio vitae inferioriS. ART. I. DE VITA VEGETATIVA GENERATIM. 1. De operationibus et potentiis vegetativis.186. Tre Sunt operatione principale vitae vegetativae, Scit., Atritis, MCtis, generatis. Dicuntur principales, qui non tamquam medium ad alias operationes ordinantur, Sed per Se finem Sibi proprium et ab aliisnnibus distinctum Vindicant. Completus enim ac remotus finis, in quem tendunt Omne operatione vitae vegetativae, Si evolutio Corporis viventis ad debitam magnitudinem et perfectionem, a ejuSdem PropngR-tionem : hic autem finis tribus recensitis operationibus obtinetur. Porro unaquaeque habet suum finem proXimum et independentem etsi enim nutritio auctioni praerequiritur, et Similiter, nutriti et auctio sunt conditiones generationiS, non ideo tamen carent fine proprio nam nutritio perdurat OStquam vegetanS debitam molis perfectionem adeptum Si a nutritio et auctio OStquam generatio desiit.
250쪽
Huic triplici operationi respondet triplex facultas
Seu QS, Cil. Vi nutritiva, augmentativa, generativa,
quae igitur constituunt potentia vegetalium propriaS. 187. Nutritio . utritio est operatio, qua substantia
organica alimentum in suam Substantiam convertit, ad seipsam in esse OnSerPandam. Dicitur ' in suam stibstantiam convertit, ut haec
operatio distinguatur a ab auctione et generatione, et combinationibus chimicis, e quibus reSultat
tertium corpus a Componentibu Specifice diversum in nutritione vero SubStantia, quae nutritur, Suam naturam non amittit, sed substantiam inanimatam
Dicitur 9. ad seipsam conservandam, ut sinis nutritionis indicetur in Viventibu enim quaedam perpetua elementorum mutatio peragitur, qua deperditis aliis partibuS, aliae novae per Vim nutritivam elaboratae Suc
cedunt et acturam reparant. Qui duple proceSSuSperditionis et reparationi PhySiologi vocant materim
circet latis Mem vorticem vitalem metabolismum. δ
Sunt qui vim augmentativam cum nutritiva identificent, necnon auctionem Cum nutritione. Re non Si magni momenti. Quidquid sit oportet nutritionem et auctionem tractare tamquam istinctas