Summula philosophiae scholasticae in usum adolescentium

81쪽

DD MUNDI PERFECTIONE. IRosmini censuit solum hunc mundum SSO Optimum, quia Ste prae ceteris divinae bonitati congruit. Critica Congruentia rerum, Sicut PSae reS, Pendet a divina voluntate : et proinde ' Sicut manifeStatur divina bonita per ha reS, quae nunc Sunt et Per hunCrerum Ordinem cita poteSt manifeStari per alia creatura et alio modo ordinatas. Et ideo divina Voluntas

abSque praejudicio bonitatis, uStitiae et Sapientiae poteStSe Xtendere in alia, quam quae fecit S. h. Qu.

Disp. L q. T, A. ). Horum Sententiae diametro Opponitur alia SSerenS hunc mundum eSS Omnium possibilium pessimum. Ita Sch0genhauer aliique Germanici. φ52. Scholastici docent mundum non SSe absoluis Optimum, Sed tantum relative, i. e. mundu melior aut periectior ad determinatum finem OnSequendUm Ogi

tari nequit. Triplici enim sensu mundus optimus dici PoteS V. Ratione operantis, quia ab optimo artifice conditus est. 29. Nations operis, a quia APPrime ΟΠ-

82쪽

72 D STATU FUTURO HUJUS MUNDI.

formis est ideae Xemplari conditoris, in quia ad finem

Optimum, Scilicet Deum ipsum deStinatu eSt. 39. Ea tione gradus glorim, quam manifeStat. In primo et alter Sensu mundia recte dicitur absolute optimus, in SenS tertio Solum relativa optimus censeri debet Deus

enim mundum Creavit, ut Suam gloriam Secundum

quemdam gradum libere ab Ipso electum manifeStaret, et proinde media optima ad hunc finem consequendUm elegit: Si enim Sapienti apta media eligere, omnipotentis autem finem intentum reapSe attingere I ergo ad gradum gloriae divinitu determinatum hic mundus eSi medium Optimum, Seu relative optimtis dicendus eSt mundus. Quum autem quovi finito possit esse aliud et aliud sine fine melius Sine fine mundi meliores cogitari et SS POSSent, quorum quiSque SSet relatiVeoptimuS, Si Deu illum creare Vellet.

D Statu uturo Hujus Mundi. 53. Exitus undi. Quaeri poteSt utrum mundus

Semper duraturu Sit in Suo Statu praesenti, an tandem aliquando mutandu Sit, et quomodo Imprimi certum est Mndtim aliquo modo Emper mariSurrim ESSE.Nam ' Creaturarum naturae hoc demonStrant, ut nulla

Q UniverSum, SuppoSiti iStis rebUS, O PoteSt SSe meliuS propter decentiSSimum ordinem hi rebu attributum a Deo, in quo Donum univerSi ConSiStit. Quorum Si unum aliquod SSet meliuS, Corrumperetur ProPortio ordinis, sicut Si Una chorda plus debito intenderetur, corrumperetur citharae melodia '- Id. b. ad 3ὶ.

83쪽

DD STATU FUTURO HUJUS MUNDI. 73

earum in nihilum redigatur quia vel Sunt immaterialeS, et Sic in eis non Si potentia ad non SSe Vel Sunt materialeS, et Sic Saltem remanent SemPeISecundum materiam, quae incorruptibili eSt, utpote Subjectum XiSten generationi et corruptioniS. Redigere etiam aliquid in nihilum non pertinet ad gratiae manifeStationem, Cum magi per hoc divina potentia et bonita ostendatur, quod re in CSS COHSOTVnt. Unde Simpliciter dicendum est quod nihil omnino in nihilum redigetur Soli., T q. O , a q). Id quod rati docet hac de re, testimonio divino confirmaturb Didici quod omnia opera, quae fecit DeUS, PerSeverent in aeternum V ECCL, C. , . q). Certum est pariter Mndum aliquando a Suo Statu proesenti defecturum esse. Coeli Sicut fumus liquescent et terra Sicut vestimentum atteretur Isaias,

Juxta Physicos e jugi corporum colliSione St lenta, sed jugis V conversi V motus in calorem, quin calor sequi Valenter denuo convertatur in motum calor quippe qui a calidioribus ad frigidiora transit, tendit ad Se uniformiter diffundendum in univerSo. QuodSi

ita re Se habet, tuturum St, ut Omni motu tranS- mutetur in calorem I calor autem Corporum ad aequilibrium reducatur, quo facto, motu et operati naturae CeSSabunt et mundus ad quemdam Statum morti Per-Veniet.

84쪽

statu liquido ad Solidum, ita ut necesse Sit labentibus SaeculiS, ju lumen et calor diminuantur et ultimatim

CeSSent. EXtincto autem Sole, Simul cessabit omnis Aquarum Vaporatio, omni nubium formatio Omnis terrae fecundatio, omni vegetalium et animalium generatioci denSiSSimae tenebrae et mors universalis terram cooperient. Praeterea, Systema Solare in uoc Su colliSurum S POS T, OOO OO anno cum Stella Vega in Lyra , VerSu quam maXima Velocitate OVetur. Jam tali ConCurSUS, Corporum maSSa et Veloci- rate OnSideratiS, nece SSario totum mundum deStruet.

Quod ad globum noStrum attinet, notum Si ejuS

an equivalent of dissipation is impossibi in inanimate materiai ProceSSeS, an i Probabi neVer flecte by materia masse eitherendowe witti vegetatile lite, o Subjecte to the willii an animalest

85쪽

DD STATU FUTURO HUJUS MUNDI. 75 motum Circa Suum Xem gradatim retardari actioneaeStuum marinorum. Unde licet concludere terram,

lente quidem Sed incessanter, progredi ad Statum quietis et mortiS. 51. BenoVatio mundi.-Α hoc punctum ratio OS conducit Sacra autem Scriptura et traditio humana

testantur totum mundum corporeum per generalem Conrlagrationem periturum SSe, non quidem O fine,

ut materia in indigesta mole et horrore empiterno relinquatur, Sed ut Sordibu purgetur et juxta quemdam insigniorem ordinem renovetur in gloriam fili

orum Dei.

Jam, Si quaeratur ad quem finem fiat haec renovatio respondendum S cum . Thoma 3 q. I, a. Omnia corporalia propter hominem facta SSe creduntur, unde et Omnia ei dicuntur Subjecta Serviunt autem homini dupliciter uno modo ad sustentationem corporalis it B, alio modo ac profectum cognitionis divince, in quantum homo per ea, quae facta Sunt inVisibilia Dei conspicit ut dicitur Rom. I. Primo ergo ministerio creaturarum homo glorificatus nullo modo indigebit, cum ejus corpus Sit futurum omnino incor-

86쪽

76 DU PROPRIETATIBUS ET CONSTITUTIVIS CORPORUM.

ruptibile divina Virtute id faciente per animam, quam immediate glorificat. Secundo etiam miniSterio non indigebit homo quantum ad cognitionem intellectivam, quia tali cognitione Deum sancti videbunt immediate per eSSentiam. Sed ad hanc visionem SSentis Oculus carni attingere non poterit et ideo, ut ei etiam Solatium congruens de visione divinitatis praebeatur, inspiciet divinitatem in sui effectibus corporalibuS, in quibus manifesta indicia divinae majestati apparebunt, et praecipue in carne Christi, et post hoc in corporibuS

beatorum, et deinceps in omnibus alii corporibus. Et ideo oportebit, ut etiam illa corpora majorem influentiam a divina bonitate SuScipiant quam nunc, non tamen Speciem variantem, Sed addentem cujuSdam gloriae perfectionem et haec erit mundi innovatio. Unde Simul mundu innovabitur, et homo glorificabitur. Ergo mundus corporeus in statu periectiori persistet in aeternum. Qui plura cupit, adeat Maazella De Deo creante, ad finem), UrrubMru COSm. P. 89 Sqq.).

DE PROPRIETATIBUS ET CONSTITUTIVIS CORPORUΜ. 55. Intellectus humanus nullius rei SSentiam poteStimmediate attingere, Sed ad eam pervenit ratiocinando eX ProprietatibUS, quae priUS cognitae manifeStant tamquam esseCtUS CRUSam, naturam principii unde deri-Vantur. Quod quum ita Sit, oportet hanc Cosmologiae partem in duo capita diVidere, quorum primum contineat diSCuSSionem praecipuarum Corporum PTO-Prietatum, alterum Vero Ultima corporum principia Constitutivn XPloret.

87쪽

DD CONTINUO. 77

DK CORPORUw PROPRIETATIBUS.

56. In omnibus Corporibus sive organici SiVe in- organici reperiuntur quaedam proprietateS, quae ad quantitatem pertinent,-et haec absolutoe vel relativm dici poSSunt, prout reSpiciunt corpora in seipsis vel in eorum ad invicem relationibu et quaedam Sunt proprietateS, quae Spectant ad qualitatem, quaeque activae corporum proprietate dici Solent. Nunc de his proprietatibus in tribus articuli agemUS. ART. I. DE ABSOLUTIS ORPORUM PROPRIETATIBUS. l. De continuo. 57. Corpus dicitur continuum, quatenu eju ParteS, aliae cum aliis ita Copulantur, ut en Vere Unum Oni., p. 314 et non multitudinem ConStituant. Notio continui distingui debet a notione contigui et dissili. Ea

sunt a continua, quorum Xtrem Sunt unum, . f.,

quae uniuntur Secundum XtremitateS b contigua, quorum Xtremn Sunt simul, i. e. quae proprio habent limites, sed juxtapoSito dissita, quorum Xtrema spatiis interpoSiti Separantur. Praecipua qUaeStio circa Continuum S de ju realitate.

58. ΤΗΕΝΙ VIII.-In corporibus Verum continuum, alteruimperfectuvi, admittendum est.

Stat quaest.-Continuum S duplex : a perfectum, quod totum Spatium Suae XtenSioni implet omnibus interstitiis excluSi v.g. linea I b imperfectum, quod inter suas parte habet Spatiota Corpora physica sunt

88쪽

8 DE CONTINUO. imperfecte Contima, Sic, v. g. a Ua bSorbet OpiAmammoniae, quin majUS patium GCupet. ui continuum Verum reSpuunt, CenSent CorporaeSSe Congerie elementorum Seu particularum, quae

inter Se vere uniri apparent, Sed reVera ab invicem Separantur. Haec elementa, inquiunt, in aethere immerguntur ac varii motibu praedita, modo adinvicem accedunt, modo ab invicem recedunt et quo magis accedunt vel recedunt, eo densius vel rarius evadit corpus, quod ConStituunt. Haec elementa sunt

ultra omnem modum minima.

In particulis illis, quae Vacuis intervallis ab invicem

tinuitatem agnoSCunt Dynamistoe, quorum alii v. g., Palmieri, COSm. p. 23), XiStimant a particulas quamvis ineXtensa et partiUm XperteS, naturali destinatione occupare patium aliquod divisibie suaque realitate resistente Spatium reale impenetrabile

89쪽

DU CONTINUO. 79

ConStituere et proinde ea esse Xtrinsece divisibiles, quatenus dimidia in eis designari possunt Sine fine. Quod continuum volunt virtuale appellatum, quia etSi SpatiUm Occupat, non habet parte Sui Xtra partes secundum realitatem, Sed hae, Ubicumque Sunt, totae Sunt, sicut anima est tota in Singuli Corpori partibus. Atomistoe docent elementa vera continuitate frui sed ulterius non posse dividi. 59. Prob. hesis. Λrg. I. Circa proprietate Corporum non St admittenda theoria, TR. quae ineluctabili

hominum persuaSioni Contrariatur, ' quaeque Phaenomena naturae hySicae, ' ejUSque Operatione impossibilia explicatu reddit atqui haec in Commoda vitari

nequeunt, Si vera Corporum Continuita negatur:

Prob. min. per partes. R. Omnes homine ita Corporibus assiciuntur, ut eram continuitatem eis inesse ineluctabili pondere naturae admittere cogantur ab-Sonum autem St, ut natura ad falsum admittendumno cogat. Praeterea, ad hanc perSuasionem si falsam)corrigendam, nec a priori, nec a posteriori ulla suppeditat ratio: on a priori, a quia Continuita non eS in se repugnanS, SeCUS mente Concipi non POSSet, et periret non Solum ejus realitaS, Sed etiam eju apparentia b rueret fundamentum geometriae, CujUSAES de continuo tractare:

c vera, et quidem perfecta, Continuitas de facto datur in temporis et motu duratione, et uXta plures in aethere p. 81h --non a posteriori l. e: ab experientia quia instrumentis etiam potentiSSimi adhibitis deprehendi nequitilla elementorum diSCretio, quam adVerSarii actitant, sed semper aliqua cernitur Continuit a Saltem imperfecta.

90쪽

8 DE CONTINUO.

Et tamen facile deprehendi debet, Si, ut plure docent tanta est distantia inter moleculaS, ut in maSSa plUS

Vacui inSit, quam materiae. Immo, quum SpeCtrum corporum Solidorum et Iluidorum Semper Sit continuum, haec corpora SSe Continua Saltem imperfecte a pos

teriori probatum Videtur. 2'. Si particulae corpora constituentes ab invicem distant, patiola interpoSita Vel prorSUS VACUA Unt,

vel aliqua subtili materia sunt repleta atqui Si vacua

tioniS, et α), quae in natura hySica obtinent, nullam e Xplicationem idoneam accipere possunt si aliqua

tension or thei dimension ars infinitet smal a compare ththe distances betaeeen them, tiateVer e the State os aggregationo the substanc into hic the enter- Stallo, p. cit. P. I . Some of the fundamenta principie an lawS 1 nature, a re-veale in modern physicS, re incompatitile it the immediate actionis one od on another in the hypothesis that the wo are separate hy an intervening VRCuum . . . . I there e noprincipi orcia in modern phySic more fundamenta an os more universa applicatio than an other, it i the great law-or athermo laws o Newton that the attractio De ee two odie is directi proportional to thei maSS, an inVerSel proportione to the quare of thei distance rom acti ther. It is to the ast-