Summula philosophiae scholasticae in usum adolescentium

91쪽

DD CONTINUO. Imateria subtili aethere repleta dicantur, quaerendum

est num ista materia sit Continua necne I si posteriuS,

quod docet eluin redit totum argumentum si prius

datur Vera Continuitas in materia.

mentione la that the attentio of the reade is more particularly invitem for it notini rules the attractionis hodie and the phenomen o gravitation, ut likewis the phenomen o intensit olsound of radiant eat, of ight, i electrica attractions an repulsionS. Now, ii there existe a vacuum etween the Efficient Caus and the subject it is difficulto discove an sufficient reason or a decreas in the energ of the force in proportion to the istance There Cout be no reason o the par of the force Since, CCordin to the hypothesis, it is the Same force of the fame agent. There Could emo reason o the par of the subjeci Sincoit is the Same and iis disposition is supposed tote the fame. Finalty

iis extrinsic an impose dimension might varn in no caSe Couldit affect the intensit of the force. Consequently there is nothingio preventis odit force rom produciniit effect o the Subjectat a distance of millions pon million o miles, witti the Same intensit a though it ere separate fro the fame Subject onlyby the thousanditi par o an inch. What is there to inde it But should his e the case the firS law-vig. that the attraCtionbetwee any two giVeniodies is directi proportioned to thei masS-

92쪽

82 DU CONTINUO.

39. hoperationes vitales inferiori ordim. .n auctio, nutritio), utpote Operatione immanentes, terminari debent in Subjecto, a quo procedunt a qui Si diversae

particulae Corpori viventi non Continuantur, Sed diS- Cretae e XiStunt, Operatione vitale aut transeuntes di idebent, aut Suo effectu non producunt nisi in uis

propriis facultatibus; -quod nemo procul dubio amr- mare audebit. Accedit, quod abjecta continuitate Corpori viventiS, anima simul inesset pluribus locis discretis id quod naturaliter fieri nequit.b Negata corporum Continuitate, Sensatio continui nullo modo e Xplicari OSSet. Et quidem, Non ex corporibtis, quum haec OnStarent elementis ne Xtensis

quae activitatem materialem et X tenSam XSerere non POSSent non e Seri Sibus, quum horum organa et ipSainextensi ConStarent. Thesi Conlirmatur e eo, quod etiam fautores dis- continuitatis materiae Suum 3 Stem non ut Certum,

sed ut meram hypothe Sim proponunt. λ

' Confessedi the atomi theor is ut an hypothesis. ' ait Stallo sp cit. p. 85ὶ qui deinde Pergit ad eam impugnandam.

93쪽

DD PARTIBUS CONTINUI. 83

Quod si peritissimi etiam inter ejus fautores Physici

ita temperate loquuntur, ' nescio an tolerari sine stOmacho OSSit illa quorumdam recentiorum Criptorum arrogantia, qui Octrinam incertam ac hypotheticam ceteri obtrudere conantur, nec ferre aequo animo Volunt, quod hilosophi veterum Doctorum vestigii insistenteS, Continuam XtenSionem teneant, idonei sane iundamentis innixi. Verum enimvero hypothesis materiae discretae necesSaria est ad alias hypotheses Physicis CariSSima CirCn lucem, Calorem, et alias ire naturaefulciendas, ideoque mordicus eam reclamante liceteXperientia, tenendam ibi SSe judicant, ne videlicet vel abjicere penitus, Vel Certe emendare, Cetera hyPO-

sint. - UaeSti non VerSatur Circa parte eSsentiales i. g. materiam et formamin, Sed circa parte integrales, ut Sunt parteS, in qua arundo, . g. diVidi poteSt. De qua quaeStione duae Sunt Sententiae. Prima sententia assirmat parte nonniSi potentia Contineri in Continuo, Seu XpreSSiuS, antequam sit deSignatio extrinseca,

entitas partium adeSi quidem in Continuo, sed hae partes propriis limitibu non fruuntur, et proinde parteS, formaliter ut parteS, ibi non habentur. Praecipuae ratione pro hac Sententia Suns a Si partes actu inessent Continuo, Singulae haberent proprios limites et constituerent plura in actu continuum vero, ut aliquid unum actu multiple potentia, concipi debet.b Partes in continuo actu contentae essent infinitae vel finitae -non infiniice, ut patet: non similce, quia taleSessent indivisibiles vel divisibiles -non indivisibiles, quia Continuum talibus OnStare equit, quum ParS debeat esse ejuSdem naturae ac totum non divisibiles, quia de hi recurret quaeStio, an ConStet partibu actu distinctis necne hac sententia ii Pesch Phil.

94쪽

84 DE FARTIBUS CONTINUI.

Nat. V. T P. 25), an de Aa V. 3, P. 3), Lahousss COSm. P. 68 , Nys COSm. p. 256 . Et pro eadem citatur . Thomas Partes continui sunt potentia in toto ante divisionem V Meta. lib. 9 leci. et alibi . Secunda sententia assirmat partes ante omnem divisionem et designationem Sse actu inter se distinctas, non ita quidem, ut parte diviSae Vel Separatae XiStant, Sed quod entita uniuScujusque partis designabilis alia

est ac entitas cujuslibet alteriuS. Praecipuae ratione a ParS, quae a toto Separatur, debet ante Separationem actu et Secundum Suam Specificam rationem toti in-OSS Secu enim mechanica totiu Separatio entitatem

parti gigneret, quod certo dici nequit. uantitas

Continua St ea, quae parte eXtra parte habet simul unitas quod autem St Xtra aliud, ab hoc alio actu diStinguitur, Secu non SSet Xtra, Sed idem cum alio

c Si partes continui non essent actu diStinctae, eadem entitas pars simul et Sub eodem respectu SSet ad deXtram et Sinistram, ita, totius : id quod minime fieri

S. Thoma in favorem huju Sententiae citantur, ut Omne continuum habet parte seiunctas, ita ut cecsit tina pars et hinc alia, et diViditur in partes diversas et distinctas loco V Phys. lib. 6, lect. in . Attamen non est adeo dissicile utramque opinionem reconciliare. ASSertore enim primae opinionis ad notionem V partis actualis V postulare videntur, ut adsint actuales limite sive diviSione SiVe aliqua designatione inducti, qui quum in continuo non dentur, ibi partes non actu sed potentia dumtaXat deSSe Xistimant. Eorum adversarii negante ad notionem parti actualis requiri limite actualeS, parte actu deSSe in continuo

95쪽

DE CONTINUI DIVISIBILITATE. 85

dΟCent. Unde quaestio resolvitur in modum loquendi et in veram partis ' significationem. 61. Schol. 2. De continui divisibilitate. Divisibilita eS illa proprietas, vi cuju parte Continui Separari POSSUnt. Quaeri autem potest quousque divisibilitas

Continui se eXtendat. Ad quam quaeStionem SolVendam oportet distinguere inter continuum mathematicum et Continuum PhySiCUm. T. Quod ad continuum mathematicum attinet, certum est illud esse divisibile in infinitum seu potius indefinite. In tali enim continuo non ConSideratur nisi mera quantita quantita vero quantumvis diminuta Semper SerVat partes et quidem ejuSdem naturae ac

totum , et proinde divisibilitatem. Figura geometricarem optime illustrabit Sit inter lineas parallelas ab et c linea perpendiculari o

EX punctore ducantur linea ad lineam eb, quae indefinite eXtendi potest. Jamvero in tot partes dividi potest linea es, quot lineae rectae a puncto C ad diverSa parteS lineae e possunt deduci atqui quum linea e indefinite protendi OSSit lineae rectae, quae a punct c ad talem lineam deduci possunt, Sunt numero indefinitae, et quum Tectae Sint neceSSe est, ut e scindant in diversis partibuS. Ergo linea es, et proinde continuum mathematicum, sine fine dividi potest.2. Quod ad continuum physicum attinet, ScholaStici generatim negant possibilitatem divisionis in infinitum, quae doctrina Cnfirmatur legibus ChimiciS, HXta quaS

96쪽

86 DE MARE FAGI IONU ET CONDENSATIONE. moleculae Corporum miXtorum certam Sibi materiam

vindicant, et in analySi chimica materia usque ad minima parte reSOlVitur. Nam corpuS PhySiciam inquiunt, quum OnStet materia et forma dividi nequit, nisi inquantum tali diviSi non impediat unionem materipe et formae. Atqui riuum forma substantialis determinatam materiam requirat diviSi ultra certos limites etiam a Deo protrahi non poteSt, quin forma substan

tialis ab essendo deficiat Lahousse, COSm. P. 7 in. Attamen opinio docens divisibilitatem in infinitum etiam corpori phySic probabilitate haud caret. In

deSignari OSSunt diverSae partes, quae proinde divisibilitatem prae se ferunt. Quum vero diviSi non it anni-hilatio, hae parte divisae nec desinunt SSe nec habere eXtensionem. Ubi autem extensio ibi divisibilitas et sic in intinitum ci Uan de Aa, COSm. P. I 8 . 2. De arefactione et condenSatione.

62. ΤΗΕΝΙ IX.-Rarefactio et condensatio reales nihil ρ- pugnans continent; ipsis epositis, Iura hysteae naturae haenomena idoneam eXplicationem accipere nequeunt.

Stat uti st.-Kartim dicitur illud, quod sub magnis

dimensionibus parum materiae habet denstim e Contra dicitur illud quod sub parvi dimensionibu multum materis habet. Nimirum, Orpia dicitur artim, Si re-

Quantit an quantiste materia substances are indefinitely

matical potnis It is true, St. Thomas admits that physicallyit is possitile to reacti an ultimate heyon whicli division is impossitile. ut ii Sucti ultimate Could practicali De attained. hat woul De iis condition 8 It is obviou that o longin the SubStanceis informe L quantity it i phySicali capablem furitie division

97쪽

DE MARE FACTIONE ET CONDENSATIONE. 87

late ad aliud aequales habens dimenSioneS, parum δ' teriae Continet et dicitur denSum, Si, comparatione facta Cum alio aequalium dimensionum, multum habet materiae. Sed sicut corpus dicitur rarum Vel densum respective ad aliud, ita unum idemque corpus est rarum Vel densum relate ad Seipsum, prout SucceSSive OCCUPAt majuS Vel minu Spatium, quantitate materiae nec aucta nec diminuta Sic, v. g. parte neri ope machinae neU-maticae XPutSa, par quae remanet, quaeque riu Par-Vum patium Campanae Occupabat, nunc per totum hujuS spatium diffunditur Seu rareSCit. OndenSatur autem aer introducto in Campanam alio Corpore. Xinde colligitur notio rarefactioni et condensationis. arefactioeSt OtUS, QUO Corpu maju Spatium occupare incipit. Condensatio eSt motuS, quo corpuS minu SPntium OCCU- pare incipit. HOC Spatium, quod corpia occupat, dicitur ejusdem volumen, quod St duplec reale et apparens. Volumen reale Si Spatium, quod materia corpori occupat, OriS hinc illinc occurrentibus non attentiS. Volumen apparens eS Spatium materiae, Simul Cum Spati Pororum. Unde Volumen apparen duple Complectitur elementum, Cil. Volumen reale et OTOS, Seu ut moderni volunt, volumen atomicum et patium inferatomicum.

Juxta hoc duple Volumen Scholastici distinguunt

duplicem rarefactionem et condenSntionem, Cit., galgmet apparentem. Tunc CorpuS, inquiunt, ubi a realem rarefactionem aut CondenSationem, quando maju aut minu Spatium reale occupare incipit, abSque ulla nOVae materiae CCeSSU Vel receSSu apparentem, quando Volumen reale seu atomicum immutatum perSiStit, Sed pori Spatium interatomicum dilatantur vel ConStringuntur Ci Lah0MSSs, COSm. P. 2 O). Physici nonnisi de hac altera rarefactione et Condensatione loquuntur, rarefactionem et tondenSationem

98쪽

88 DU RAREFACTIONE ET CONDENSATIONE.

realem ut impossibilem infitiantur. Contra ScholaStici, dum concedunt in Corporibu eXistere oro quamViS non tales, qui omnem de medio tollant continuitatem , et proinde dari rarefactionem et condenSationem appR-rentem per auctionem et Contractionem Pororum, negant omnem rarefactionem et condensationem ita peragi, Ut OSS hoc modo Xplicari nonnulla naturae phySicae phaenomena Cl. NIS COSm. P. I 8).63. Prob. I hesi9. ARS 1 . . . nihil reptignans continent . 1 g.-COrpia phySicum naturaliter habere debet aliquas dimensiones indifferens autem est intra quosdam limite suae Specificae naturae Consentaneos ad has vel illas habendas, et proinde ut unam prae alia

habeat Xtensionem, neceSSe S ut aliqua accedat qualitas, quae ju dimensione Seu Volumen determinet. Nam Sicut Ceterae Corporum mutatione eXplicantur per infensionem vel remissioriem qualitatum Suarum, aequum St, Ut eodem modo Xplicentur mutationes, quae rarefactionem et CondenSationem ConStituunt.'

Atqui haec qualitaS, a qua proXime dependent CorporiS dimensiones, potest influX agentium naturalium U. g. ,

caloris, frigoris intendi vel remitti, et inde fit, ut di

ut Orpia vere rarescat vel condensetur. Nihil igitur repugnan in reali corporum rarefactione et conden

satione contineri dici potest. Nec hoc dissicilius est

Surei this phenomenon torositas cloe no neceSSarii POS-tulate an absolute Separation an more than the regula lintis in achai suppos entire Solationis the linkS- ΗRPPer V 2, P. 245). Sicut aliquid fit albius ait S. Thomas non Superaddito alio albo. Sed per intensionem albedini PraeexiStentiS, in qUantum Cit., subjectum reducitur in actum Perfectiori athecliniS, ita etiam Potest fieri aliquid majus LSque additione alicujus CorPori magnitudinem habentiS, per hoc quod materia, quae Priu erat Sub arviS dimensionibus poStea Sit facta uti majoribuS - De gener et cor-νr pt. lib. 2 leCt. q). The materia substanc O a Dod that is no greater, O Smalle in volume, i One and the Same his is illustrate L an

99쪽

DE MAREFACTIONE ET CONDENSATIONE. 89

intellectu, quam quod eadem anima, quae totum OrPUS infantuli informat, postea totum corpus hominis adulti informet. Et Sicut globuluS, qui Super terram OlVitur, modo Velociter, modo tarde idem Spatium percurrit, nec quum tarde procedit, morula facit, nec quum Velociter moVet, parte Spatii praetermittit ita corpuS, idem quoad entitatem, potest habere diverSa e Xtensione abSque

interruptione Suae ContinuitatiS, Cil. Per Veram Are- factionem et conden Sationem.

61. PARS a' ipsis sepositis plura phoenomen explicari

nequeunt . . . . rg. l. dVerSarii, rarefactione et condensatione realibus SepOSitis, variatione VoluminiS,

quas in diversis adjunctis idem corpuS Xhibet, Xpli-

Care conantur per meram dilatationem et constrictionem Pororum Seu Spatii interat omici, sine alteratione

in Olumine atomico atqui si in tali hypothesi fingitur

inter atomos ita diStantes nullam deSSO materiam, X-plicari nequeunt phaenomena luminiS, electricitatiS, attractioniS, etc., quin recursu habeatur ad incommodum actionis in distan : Si ponatur materia interat Omica, redintegratur tota quaestio de hujus materiae

100쪽

9 DE MARE FACTIONE ET CONDENSATIONE.

rarefactione et condenSatione. Nulla igitur remanet Via effugiendae actionis in distans. V Supponunt qui actionem in distans vitare Volunt, atomo perpetuo motu impulsas in omnes directione moveri, in Se mutuo impingere, reSilire atqui tali suppositio est impossibilis nam a iSte motu perpetuus eSt nova hypothesis ad priorem hypothesim stabiliendam et explicandam sed et ipSa Xplicanda erit per novam tertiam hypotheSim, Scilicet, quaenam Sit causa huitis motus ejuSque variarum directionum, velocitatum, amplitudinum quae ipS hypothetica causa aut gratuito assirmabitur esse ipSe DeuS, aut aliqua naturali causa iterum explicanda: b in Semiatu impingere, resilire recte vel oblique, et tamen

Silum motum tantum ConServare quantum habebant,

atomi non possunt niSi Sint perfecte elasticae I atqui perfecte elasticae non poSSunt esse nisi sint deformabileS, Condensabiles, et rarefactibiles ac proinde atomi non poSSunt Supponi immutabile quoad Volumen et praeterea de Singulis atomi redit tota quaestio, quid Sit earum condensatio et rarefactio : ergo an deroa, COSm. P. 37 . 65. II.-Sententia scholastica optime deservit ad explicanda plurima problemata phySica, quae Ceteroquin Xplicari ViX oSsunt Et Sane, pSa admiSS. 19. Redditur ratio Suffcien et Valde obvia, cur di-

There ave been physicisis vlio have essaye to illis the

intervening paces illi ether. ut the queStion then recurS, Sto the ConStitutio of this ether. Some have maintaine that theether i ContinuouS. . . . ut ther maintain that the ConStitution