장음표시 사용
151쪽
I 32 OCCAs Iovires pars superior. Sic rumque fabri,iniectu laticis in secum
suum, dum stridentia tingunt aera lacu, non ignem sopire, sed calentiorem seruentioremque efficere intendunt. Acceleratio itaque, scmporisque attenta ratio priusquam elabatur, res eximias producit in effectum , superanturque ea ratione vel maximae difficultates. Econtra ignauia &torpor, etiam caelitus oblatas victorias & felices essectus ener uant & pessundant. Hoc est quod Antiphanes inquit : Diligentiae subiiciuntur omnia. Aduersum vero eu prorsus, quod Quinctilianus in protelantibus & prolixis cunctatori bus arguit. Plerumque, inquit, sera pro nullis sunt. Docet id exitus non raro euidentiusquam possit verbis vllis exprimi. Urget interdum necessitas adhibendi remedij qdibus ruinam minantibus, vel nauigio prae vetustate nimiave allisione se fatiscenti: at dum dies ex die trahitur, disterturq; in menses, quod primo momento opus facto fuerat 1 inopinato iactura casusq:superuenit,nullo neque pretio neq; tempore reparabilis. Longe aliter,ideoque felicius, T. Quinctius Cosqui victis acie AEquis& Volscis, cum Antium oppidum expugnare statuisset,ad cocionem vocato exercitu,exposuit quam id neces.sarium dc facile esset, si non disserretur: eoque impetu, quem exhortatio concitauerat,aggressus est urbem, eaq; potitus est. Ita cum Pharnacem primo congressu vicisset Caesar, ainicis scripsit: Veni, vidi, viri: summam rei gestae celeri Hem indicans. Non neglectς quoque accelerationis a mentum fuit in caeco nato a Christo illuminato,quod& ipse pari modo loquendi , quo olim de sua expeditione Caesar, est contesatus. Dum vicini siquidem aliiq; omnes, quotquot eum antea viderant pri subita illius hominis mutatione vix crederet eumdem este, tandem ab illis interrogatus,qui tam repente, natiua illa oculorum orbitate sublata, & oculos & oculorum V- sum nactus esset: respondit: Isie homo qui dicitur Iesus, luram fecit ex sputo) o unxit oculos meos, o dixit mihi, Vade ad natatoriam Sitie,se laua. Quid egit hic caecus Ztergiversatus est an distulit in crastinum3 an moram nexuit, Multas per Priamo rogiIani, super Hectore multa Nihil horum , immo ipsa
152쪽
ARREPTA. NEGLECTA. 133 quoque sessiliatio mora illi visa fuit. Utque scias, illum silmama usum acceleratione, quo tanto celebrior esset fama mir
culi, verba quibus totum describit negotium considera : sic inquit, ut tunc Gesar, t ij,iaui,vidi. Ast antequam finem huic Capiti imponamus,specimen & Cunil seruatie & neglectς celeritatis in uno eodemq; excplo,sed partium diuersarum hominibus,observemus, quo melius neces saria tantae rei cognitione & recordatione imbuamur. sic in Historia rerum Indicarum legimus. Stephanus Gamma,Imdiae praetor Lusitanus, vitibus ferox, & paterna gloria stimulante, haud leuis momenti rem,cum a Vasto patre olim, tum nuper a Garria Pr ore cogitata,suscepit,vii subductas ad Suscium Mahomelanas triremes ingenti cum Turcicae rei detrimento combureret. In id classe instructa ornataci: in speciem Diensis reuisendae,vel Adeni mox oppugnandi, ad Arabicum fietum recta contendit:& successissent vota; sprotinin ab S
nis introitu SueZium petiisset. Sed visendistudio, applicita ad
dextrum littus classe,dum agros vicosq; maritimos, & veteris Arabiae monimenta perlustrati interim de ipsius aduentu &male tecto consilio, ad regionis Praesectum citatu equu nunc8
perseruntur. isie cunctandum ratud in tali re secce accele- Aeehthri rationem aduersae partis,contra alterim Vagabundam tardita- tio efficax.
temὶ validas equitum ac peditum copias ad loci custodiam extemplo submisit. Ea re segnes Lusitanorum conatus elusi. Appropinquanti Suerium Stephano, a praxurseribus numciatum,Turcica naualia magnis nrmisq;militum prisidiis obtineri. Non plus triduo tantum in celeritate momenties) Su Zium Turcae pne cupauerant. Lusitanus Praetor,magna spe
deiectus,& grauiter semetipsum incusans, in Arabem & Saracenum effidit iras. Ita videas aliquando quosdam magna quidem animo praecipientes, siue quod ad propriae salutis augmentum, siue quod ad praeclarum Reipublicae omamen tum & bonum conferat: sed, dum nescio quibus priuati vel
honoris vel commodi auocamentis praeoccupantur, omnia contra quam speraras eueniunt.
Sic porro Annibal post Cannensem pugnam,fracto Roma-R 3 norum
153쪽
norum exercitu victoriς occasionem non est prosecutus: ideo Pilatareb. Romam non intercepit.Sic de eo Plutarchus: Annibal victor, 'IV. g. .'reficiendo exercitu temp- terens, spatium victis dedit,ad re spirandum. Nam, si extemplo, finita pugna,Victorem exercitum Romam duxisset, proculdubio, aut succumbendum mirinino, aut extremum subeundum discrimen Romanis erat. Huius postea tarditatu saepe rtaesum Annibalem tradunt, palamque conquestum. Vnde cunctanti illud obiectum fuit a Maharbale, equitum p fecto : Vincere scis Annibal, sed victoria uti nescis. aam sit periculosa tergiversatio,quamq; accelerandum, ubi occasio &adridens victoria strenuum in arduis progressum e Magitant, docet nos ipse, etiam in animalium pugna, naturae ductus. Si quando namque accidat, ut inter depugnandum una ferarum concertantium vel lapsu fortuito vel impetus violentia in terram prosternatur, mox altera inuolat ac iugulum petit. Sic de Davide legimus, cum giganteam il- I. Ret. t . iam molem fundae rotatu humi strauisset, cucurris orsetis super eum: atque bene auspicatam de tanto hoste victoriam, mecisa proprio serro ceruice , maiori cum laude est prosec
tus. Vt in ip illud de filio Prophetissae, hoc est de Mariae virginis unigenito,vaticinium fuerit praefiguratum, quo dicit Is s. Dominus Isaiae: Voca nomen eius, Accelerastolia detrahere, fosina praedari.
Occasionem apprehendentium negligentiumq. diuersitas. TEmpore itaque Iuuenibus istis nequidquam renirenti- Αbus valefaciente, Occasio quoque minatur abscessum: at DOccasio illi, veriti ne elabatur, per respersum pro fronte capillitium il- a sibis 'remorantur. Tali se modo nympha stringi sentiens, statem reti. bile pollicetur hospitium obsequiumque,donec ad iustam la- rum studiorumque metam, iuxta animi sententiam, eos perduxerit. Quorum sano prudentique conatui illud H meri Disitigod by Corale
154쪽
ARREPTA. NEGLECTA.meri quadrare cognoscitur: Vos premite, se vinctu magis arcte fringite. Homeri Hic iam igitur de Occasione opportune arripienda stringentiq; tractandum est: quod non exiguae est artis atque prudentiae argumentum. Sicut enim Christus Dominus noster, de castitatis angelicae sublimi consilio decernebat; Non omnes m tb.rycapiunι verbum hoc: ideoque,ut ad generosum certamen prouocans,animansq; timidiores,inquit i poteis capere,capianita&de temporis opportunitate siue occasione selertero seruanda sentiendum est. Non in rerum praestantia , sed in
modo se ad studium debitum excitandi,pono similitudinem. Hinc dicit Sapiens. υ tacens,non habens sensum loqueti:ctes iacens, sciens tempus apti re oro. Tempus quidem sem- opportu-
per aliquod est, sed tempus apti temporis, illa sbia pars est
tempotas, quae ut loquendi ita rei gerendae est accommoda, quam opportunitatem, tempestiuitatem, &occasionem ainpellamus. Illud autem tempus apti temporis nosse,discernere, M arripere,hoc opus, hic labor est,& magnaru mentiu Vigor. Iam dictis valde conformis est illa quoque Salomonis sententia: tia ala aurea in lecyti argentω , qui loquitur verbum in f is tempor uo. madmodum enim mala aurea intexta lecto aliive substrato argenteo operi, vel naturalia quoq; aurea stragulo argenteo imposita,admirabilem stum propter pretij excellentiam,tum propter Colorum concordantiam) pariunt culis spectantium voluptatem, ita quando prudens eloquium apto&opportuno tempore prolatum fuerit,mire audientium afficit animos. E contra de eo qui oblatam occasionem vix
adsipectu dignatur Ad in serdes proiecti & voluptatibus dediti
animi demergit, illud eiusdem dici possit : Circulin aureus in naribus suis. drat de istud ingratitudinis & indignitatis elogium in ignauum illum , illiberalem , & vere seruilem sera hi N. uum , qui talentum a domino acceptum defodit in terram; cum tamen illi, ut omnibus aliis, ad negotiandum fructumque faciendum collatum fuisset. Ita ecce aliqui occasionis beneficio se indignos sua ignauia faciunt; alth vero statim ex illa lucrum reserunt admirandum. ligentium Diuitigod by Corale
155쪽
cratus est alia quinque. Quocirca,sicut qui oblata bene merendi occasione diligenter i unt usii, magnis encomtis laudati, desuper multa ac magna constituti filerunt; ita torpidus ille occasionis oblatae contemtor, exceptus pro meritis, haec audire eoactus est: Serve male se piger; & similes malae notae nomenclaturas. Tollite ab eo talentuan :-inutilem seruum ejesie in
tenebras exteriores: istic erit tus se Midor dentium. Eiusmodi sunt, commodi isti temporis occasioni , traductores SI dissipatores,de quibus ita apud Horatium:
Nos numerus siumus, or stuges consumere nati. Hinc grauiter,ut omnia, Diuus Leo: Non dormientibus πω uenit regnum caelorum; nec odio & deiidia torpentibus beatitudo aeternitatis ingeritur. Vnde Apostolus omnes illos monens, quibus; erum cura commissa est : Sollicitudine, inquit, non pigri stiritu feruentes, Dominoseruientes. Sicut oculi igitur seruorum in manibus dominorum , Ut ad nutum oblea quantur; ita omnes Deo seruientes, promti, alacres, & quasi accincti,calceati,immo alati stare debent,ad statim exsequemdum,quod nutu diuino perspexerint faciendum. Utque vigilantibus iura subueniunt; ita stertentes, rebusque suis indommientes causa cadere necessum est. Quae omnia in sollicitudine capessendae occasionis locum habere censentur. Hortatur capropter Sapiens apposite : Da sapienti occasionem,or addetur ei sapientia. Doce iustum ors inabis accipere.
Sapientes,ecce,norunt uti temporis opportunitate,& occasi ne,ut numquam sine fructu praetereat, quandocumque offeratur. Sicut prudens nauarchus celerrime sortissimeq; adve tum vela componit, undecumque illum adspirare conspexerit, cuius propterea est obseruantissimus.
Itaque si viro prudenti ac probo occasio miserendi proueniat,statim mouetur ad misericordiam,& exercet Charitatem:
si patientiae exercendae profertur occasio, vel ad verba ves ad verbera,ad iniuriam & persecutionem, mox ai ripit tanti m riti materiam. Si verbum salutaris admonitionis praestandum alicui,hoc agit quod monet sapiens, Ne reue earis proximum
156쪽
ARREPTA. NEGLECTA. r37emum incas. suo: nec retineas verbum in tempore salutis. Ita Tobias contribules se communis captiuitatis casione s labatur: monita salutis dabat ia, &charitatis operibus adiuua bat. Sic iusto,si occasio pietatis astitatis sobrietatis au militatis, mansuetudinis iberalitati diligentiae,&cuiustumque al-
aerius virtutis exercen conceditur; non omittet eam extemplo arripere , & iuxta eius diistamen operari. Sic namque 3 mercator auidus, quamcumque augendarum opum occasionem, scienciarum studiosus oblatam accurrullandae eruditionis opportunitatem,impigre solent amplexari.
Doceat nos Caesar stratagemate bellico, quanta saritate in cunetis quae ad propriam publicamve utilitatem faciunt sit 'captanda occasio. Is in Gallia, quia compererat, Ariovisto Germanorum regi institutum , & quasi legem esse non pu-girandi,decrescente4um,tum potissimum acie commissa m ''peditos religione hostes vicit. Simili opportunitate captata Antiochus Machab ob Sabbati reuerentiam ab armis abs2 1.mch. tinentes cecidit: donec meliori accepto consilio etiam sabbatis arma capessenda pro aris & focis a reuerunt. Sed plurubus exemplis occasionis momenta proximo Capite expem
Statim arripiendam OCCAsIONEM, exemplis ostenditur. EXemplis pauculis quod seperiori Capite est tractariim elucidemus. Qirundo vidit Semei, hominum sceleratist limus,Dauidem rex cem fieri, iamiamque regali selio restituendum,memor iniuriae quam regi verbis factisque nefandis empta intulerat, virum Belial hoc est diabolicuim, virumque sanguianum appellans,lapide':in eum iactando per viam um moerens rebellante Aosalomo filio exilium maerethfectinauit ol latam arripere occasionem, qua sibimgis gratiam possit demereri, meritamq; millies mortem euadere. Curauit itaque diligenter, ut primus omnium in Iordanis transitu regi sup-
157쪽
plex occurreret eniamque precaretur,quam etiam gratia of ortunitatis est assecutus. Tanti reserebat,prinia fronte capitiatam se offerentem arripere. RQ 4. Mulier illa vidua Prophetae, quae ob creditorum importunitatem de totius familiae eversione pericIitabatur, quum ab Eliseo consilium leuandae inopiae accepisset, ut scilicet mutuose meret Vasa vacua non pauca, & in ea de pauxillo olei quod habebat infunderet, nulla modo negligendam putauit tam obuiam occasionem , sed statim arripuit fecitque quod erat iussa: in tantam olei copiam opportuna illa exu uiti stillatio, ut vasa sufficientia per totam longe viciniam reperitiri nequirent. - β. - Iudaei, qui Dominum nostrum Dei filium morte turpissuma Condemnarunt Cruciq; affixerunt, maximumque hoc facto scelus admittentes quod umquam poterat perpetrari; audita Petri exhortatione, velut occasione bona reconciliati ius se offerente, statim compuncti corde eam arripientes dixerunt: diuid faciemus, viri fratres' Petrus vero adisios: Pa nitentiam agite ,-bapti tur unusquisive vestrinn. Ita factum est extemplo : σansia sunt in te in animae circitorria misita. Matib.rs. Chananam illa Euangelica,non olei naturalis, ut illa veteris Testamenti vidua, sed spiritualis indiga unctionis, insererex indu- mei, fili David, inquit: Mamea mali a daemonio vexatur. Dominin autem non restondit ei verbum. Dumque illa ci mando non desisteret, captaretque undiquaque impetrandi occasionem: ecce tibi Opportuna progreditur occasio, etiam unde minime speraretur. Quando siquidem Dominus noster, non solum Apostolis nequidquam pro illa intexedentibus , rigide satis respondisset, Non sum missus nis ad oves qua perierunt domus Istaei erat enim ista Syrophoenissa in sed Mipsi quoque mulieri, iam eum iraeuertenti & suppliciter adinranti, dicentique ex intimis amicti animi penetralibus, Domine, adiuva mei parum admodum spei viaeretur relinquere, dicens: Non eis bonum, sismere panem filiorum, or mittere canibm: ilico illa gratam frontem conspiciens, ariti Diuiliaco by la
158쪽
ARREPTA. NEGLECTA. I spuit, ipsumque Dominum in verbo cepit, dicens, Diam, Domine: bene dicis, ita est ut ais, sic mihi fieri desidero, ut ae-
quum esse ipsemet profiteris : nam orcalesti edunt de micis, Catello. qua cadunt de mensa dominorum suorum. Iudaei filij sunt, nomini nostri, quorum nos intuitu, qui gentiles sumus, canum loco reputamur. Ipsi Pnem habeant, nobis Cedant micae de mensa ipsorum decidentes. Captum se videns capi V lens Dominus, & feminae in salutis occasione arripienda demiraris industiuam & fidem,non se potuit sui ita dicam) comtinere,quin exclamaret: O mulieri magna es des tua: flat tibi scut vis. Recte igitur exemplo eorum qui statim occasi nem boni alicuius arripiunt, nos quoque ficturi sumus,si ci ea hoc midium aduigilauerimus. Nam,si mentem aduertimus, numquam deest occasio vel recte agendi, vel aliquid magno cum merito tolerandi. Sed, Ihur ' ut diximus, aduigilandum est, ut piscatori ad hamum, aucu- qua deest. pi ad decipulam & retia , venatori ad odoram Canum Vim,
praedam gestu , accubitu ,. latratuve prodentium ; &Vt nauciero atque africolae adventum d auram; Zc denique cuicumque cuiuscumque rei Badio , ad id unde maxima ex parie dependet quod sectatur. Accurrit, occurrit, se osteri ingeritque non raro occallo,si attendas. Si exempli gratia videre lubeat, quam inopinato non- ος sonumquam leui de causa maximae rei succrescat occasio, toriam illam raram & admirandam Annibalis contra Ro- orta. manos expendamus , quam apud Cannas obtinuit ut obse uemus quam parma, atque errore quidem data, sed serio arrepta occasione acciderit. Eo praelio sinquit Fulgosius in quo Romani infeliciter apud Cannas cum Annibale dimicarunt, 'vulnerato Pauli AEmili, Consulis equo qui ob id pedes remanserat in quidam equites, qui ei adstiterant, ab equis descenderunt, ut Consulem in alium equum transferrent. Ce terae autem equitum turmae, quas, quod longe ab eo loco aberant , causa, propter quam equites descenderant, latebat: a
bitratae Consulis iussu atque consilio primos illos equites descendisse, atque idem omnibus agendum csse, coLm m S 2 mento
159쪽
mento omnes ab equis descenderunt. Qui error magna ex parte, ut eo praelio Romani vincerentur, causa dicam, Oc-e Asi fuit. Itaque Annibal, descendere Romanos equites conspicatus, ad suos conuersus, dixit: Mallelevt Romani equites illud facerent, quod agere conspiciebantur, quam ut vineti ad se deducerentur. Errore enim colamulit, sibiipsis eis quorum opem,quam necessariam habebari demerunt. Accedit quod Pluini chus reseri, in eadem pugna. Rom ni inquit) effuso cursu in hostem delati, dum urgendo cedentes in medium cocunt,OCCASIONEM dederiant Poenis,ut ex utraque parte concluderentur e duobus scilicet quasi rinae cornibus Romanos intromissos circumcingendo. Vt ut
est, ex his aliisque videmus, si pendeat hamus, nusquam sore deesse recte obeundi μ ij occasionem.
occeptae neglectae ue occasionu exempla.ANimi gratia nunc in uno eodemque exemplo arreptae
negle que occasionis specimen Observemus; ut varietas non solum magis oblectet, Vertim etiam res per contraria iuxta se Dolita magis elucescat.
Quum David rex accinctus Ephod lineo, totis viribus ante arcam saltaret, ludens cithara, maximae victoriae steste Diuo Gregorio) per hoc praebens argumentum, seipsum vincendo , seque aci Dei gloriam ita publice humiliando , in actu, in habitu, & in toto se, quantus quantus esseti tum Michol uxor eius, filia Saul, projiciens per fenestram vidit regem David subsilientem atque saltantem coram Domino: de despexit eum in corde suo. Ecce occasione bonam laudandi Deum,congaudendi marito , in tam diuino cultu, in tam excellenti triumpho: accipiendique peramplam a Domino benedictionem, si occasionem ad haec oblatam arripuisset, non fastidicisset, n0oha
160쪽
ARREPTA. NEGLECTA. I rbuisset contemtui ι cum ex opposito pro meritis omnia comtraria reportant. Nam, clim Dauidreuerteretur, τι benediaceret domui suae . egressi inschol filia Saul ι superbiae nempe fastusque paterni haeresin in occursum David, ait: riosus fuit hodie rex Isiael, discooperiens se ameaminae semuorum suorum: nuda- est , eos si nuduur unus de secum νὼ l O impudentem Michol imprudentiam i Nonne hoc est insultare occasioni canitus datae, oblatamque salutis ansam
maledi sincessere ρAt nunc ex altera parte attendite Dauidem regem, pru- Oerasse denter OCCASIONEM maioris virtutis ac meriti ex occasione 'male habita rapientem. Sequitur etenim : Dixit David ad aetachol ; Hait Dominus, quia ladamante Dominum , qui elegis me potius quam patrem tuum, est quam Omaem domam riuae, o
praecepit mihi, τι es dux super populum Domini in Israel. Ei ludam, o vilior fiam plusquam factus sum. Et ero humi-Vem hia Us in oculis meis: est cum amisiis, de quibus locuta es , gloriosior narebo. Hinc quoque factum est, ut iste singularem posteL 'P
a Deo acceperit benedictionem & gloriae a lioris augmentum ι illa vero tulerit maledictionem, sterilisque e ibi sit. Aliud ex Sacro codice proferamus occurrentis & arreptae occasionis exemplum. ' Quum iam filij.Israel, peccatis promerentibus , viginti annorum spatio, 1 rege Ch ainfiibi gati premerenturi nihilque amigeret auxilij, nisi Domino: accidit ut mirabili occasione tota illa calamitas in D dium verteretur. Quando etenim Debora prophetissa scuius alias alia de causa facta est mencio in duce Barac comitat . Sisaram principem hostilis exercitus , Domino eum caelitus perterrente, vertisset in fugam : Sisara de curru desiliens j.-1Δhimmgiens, venit ad tentorium Iahel, uxoris Haber Cinaei: en cum lier Briri, pso accurrente simul accurrit occasio heroicum facinus per Rr 'petrandi, in totius Reipublicae populique Dei liberationem, quam Iahel illa fortissima non neglexit in verum ex ipsa sacra Historia rei totius euentum audiamus. Egresse Visar Iahel in Opρο- occumum Sisara occasionisq: eum cc mitantis) dixis ad eum: Asra ad me domine mi, intra, ne timeas . in tuta-emplum.