Occasio arrepta. Neglecta. Huius commoda illius incommoda. Auctore R.P. Ioanne Dauid, Societatis Iesu sacerdote

211쪽

I92 OCCAsIO positi nostri elucidatio, breuitate non debuit obscurari. D lendum durrumque igitur Christiano nomini OCCAsio-NIs NEGLEcΤAE exena plum , in Historia Indica memoriae proditum, ipsius auctoris verbis, quam breuissime potero, recensebo.

p. . Mas Emmanuel Lusitaniae rex, de Sullani comparatione rur-Hist, in , sus ab Rhodiis certior factus, ad Praetorem Lupum Soarium' de rebus iis MATvRE perscripserat, mandaueratque, ut contra eum apparatum summa ope instrueret sese, ac quanta maxima ponet classe ultro ad Arabiam tenderet; neu AEgyptios cum Indis coniungi nam id erat initio constitutum) vlla ratione pateretur. Soarius statim ad eam expeditionem omnes curas S cogitationes intenderat: adhibitaque diligentia, n ues, quot antea numquam, septem dc triginta cunctis rebus omarat. Cum iis prosectus Goa, praeter Cambaiam Armu-Ziamque, repente ad applicuit. Perculsus inopia nato aduentu & classis magnitudine Amtrianus,qui magnam muri partem e recente AEgyptiorum oppugnatione stratam iadhuc ruinis haberet; excidium metuens, TEMPORI PA-RvIT : & CLAvEs VRBIs conseitim ad Lusitanum supplicia termisit sintersero ego his, OCCASIO ei claues non Adenitantum , sed Tumici quoque imperij obtulit) & cur sibi mimis cum Albuquertio conuenisset, Cau satus praefractum Masperum ingenium viri: sese ad urbem dedendam, acci tendum intro praesidium, o imperata facienda, pa tum octendit.

Omnino praeclara erat OCCASIO tam OPPORTUNAE π-tiundae urbis, & maximo rei Lusitanae compendio , Saracenis N AEgyptiis Indicum mare IN OMNE TEMPUS intercludendi. Iam neglectae OCCASIONIS TAM OPIMAE flendum videte spectaculum.) Vertam Soarius, antiqui moris homo, qui nimirum alienam e sua aestimaret fide, ne quid copiarum

in ea custodia relinquere cogeretur, atque Ut quam integerrimas ad hostem asserret Vires; prauo , quin potius nullo consilio, REM IN POSTERUM DISTULIT: in praesentia , commeatu multiplici in classem exacto,ad Camaranum processit. En

quod toties inculco, Occasionem veram, praetextu imaginariae Dissiligod by Corale

212쪽

ARREPTA. NEGLECTA. I93riae alicuius ut videtur in speciem opportunioris praetermitti. At Amitianus Se Adeni incolae ingenti leuati metu, N v L L A εςςςlm

MORA INTERPOSITA , reficere muros , alimenta convehere, custodias augere, nitique certatim, ut tam eximiae tamque I NsPERATAE Superum in sese indulgentiae, pro sua quisque parte respondeant. Ecce tibi studiose captatam ab ho-uibus occasionem, ex occasione a nostris tam crasse neglecti. Quid accidit ρὶ Cum iam Praetor, re infecta, & classe satis lacera rediret: inter clades 8c aerumnas hybernis transactis, de aperiente sic iam vere, ne nihil omnino egisse videretur, ex Arabico sinu ad Africum littus traiecit; ibique Zellam oppidum quod Sohmanno Adenum petenti enixe fruerat, Omniaque necessaria benigne suppeditarat) nullis vallatum moenibus aut propugnaculis, oppugnauit & expugnauit, adeoque iniectis ignibus vastauit, ut ne alimenta quidem, quibus vel maxime egebant, Lusitani perceperint : nimirum Adenica freti copia, quo Praetor tamquam aut certam posmonem tota spe dc cupiditate ferebatur. Sed cum iMpRovi DA longe fefellit op IN IO. Siquidem ab Zellana clade transuectus Arinum, Cum ab Amitiano fidem promissi repeteret: En pro Occasione METANO EA adest magno suo dolore deniquesensit, quam fugacia snt

occasion m momenta : or quam irrevocabitu rerum bene gerendarum praeteruolet opportu min. Amirianus quippe, dum rubro mari Lusitant v AG ANTvR , non modo nouis operibus

militibusque firmarat urbem , sed etiam per EXPLORAT REs, de mufragiis interituque nostrorum , ac turpi ab Gippa recessu, didicerat. Itaque rediens quassata clatse, & imminutis copiis Praetor, adeo non mouit Oppidanos , ut iis

etiam LUDIBRIO ET CONTEMTVI fuerit. In summa rerum inopia, portu exclusus, plenus DAMNI ac MoERORIS, Indiam irrita expeditione repetiit.

Adeno habito , poterat nullo negotio intercipi quoque Mecha, Bustum Mahometis in nostram potestatem redigi, es: tactu atque iniici Turcis magnum fraenum. Atque his omnibus incom- strauerat ipse nobis Sullanus viam , qui paulo ante ita Ade ξφ λψb num

213쪽

I0 o CC As Io, num quassauerat, ut ruinarum recentium occasione nobis omnia fuerint sponte oblata,si arripuissemus. Ex quibus constat,quid sit quantique referat OCCASIONE Uti posse;& eco tra, eamdem negligere. Hoc est quoa in Schemate praesenti vana sua spe frustrati deplorant: -Heus velox Occaseo praeterit, ora GDetorquens alio:

quando scilicet post elapsam opportunitatem , nescio quam aliam sibi pro nutu fingunt, frustratique sibi ipsis indignam tur. Sed quia tempus eam praeteruerit, ideo pro vera occasione, pallium tantum ac velamen accipiunt, cuius ope nihil queant essicere : diciturque propterea Vulgd illae uo, emcusatio calua. Ita digni sunt a seipsis falli, qui sibi plus aequo sepiunt. Vnde Sapiens: Via suis, recta in oculuetine quia tem sapiens eis,auait consilia. Audit,& Obaudit; sequiturque consulta. Alioqui, ut idem alti Vacua est stes siorum, or latabores sis fractur ut in hisce imprudentibus est animaduert re: quibus aeque congruit quod ibidem sequitur: se inutilia opera eorum. Quia gum elapsam seritis Occasionem conssmntur, oleum & operam perdunt: & iuxta illud Maronis,

Eneid.II. - Nihil omnibus actum Tantorum impenses operum: nil dona nec aurum, Nec magna valuere preces.

Schemat. Cap. 8.

praesentia contemnimus , dolemus amissae sed volat irrevocabile T E M P v S.

P Riusquam huius Schematis explicationi finem imponimus , Emblema illud tribus verbis cnucleandum est, quod ille inter alios praetendit, i litera E adscripta est. Ca-Epsulam is manu tenet, cui avicula inclusa fuerat; sed quando curiosius imprudentiusque eam aperit, evolat, frustr cumque Diqitired by Gorale

214쪽

etumque spe sua eludit. Dicit ipse verbis, quod tali significa

tur euentu : - irrevocabile tempus.

Et quemadmodum ille nequidquam mentis oculorumque acie manuque auolantem prosequitur, ut receptet; ita tempus elapsum,elapsiamque OCCASIONEM frustra summis etiam votis reuocemus. Sicuti namque fieri non potest, ut tempus praeteritum non sit praeteritum , ita fieri nequit, ut praetermissa occasio reuertatur. Si postmodum alia,vel etiam melior osteratur, fieri id quidem potest, sed eadem esse non potest. Tuncque apprehendenda erit, cum se offeret: sicut prior illa iam elapsi erat apprehendenda. Interim , ut incem tum, an alia umquam dabitur; ita certum plane, praeteritam numquam reuersuram. Si id speret aliquis, desipit, stultumque eius iudicium & conatum deridet ille diabolus, qui in imagine avolantem aviculam , quasi per iocum de ludibrium captare se velle simulat. Ridet & alter tam seram de vanam F praeteritorum implorationem,dicendo : Postes occaso caluarquae Sc illius vox est, qui littera D insignitus, eam per capit.

litium a tergo conatur arripere.

Ad. igium illud omnibus vlitatum hisce conuenit, Sero sapiunt Phryges: quod in eos dici consueuit, quos stulte factorum scro poenitet, sapientique uti consilio velle videntur, postquam praeteruolauit occasio. Ita nostrate idiomate vulgatum est, Merso vitulo opplere uram:&- mis claudere septa boue . Hoc est, tum velle mederi malo, cum facta iactura est: atque euitare periculum, postquam uacidimus: vel, Mortuo pha

macum

Similis, & in Atheniensibus quidem, se cuiusdam resipiscentiae species notata fuit. Cum siquidem Socrates Philosephiae pater, ac sapientiae fons admirabilis, publice a iudicibus accusatus S veneno C medio sublatus iam esset , tum demum supplici, nimis tamen sera) poenitentia secuta est. Verum ut interim Athenienses viderentur cius morte m

ueri, supplicium ab accusatoribus sumtum, dc statua Socrari publice decreta est.

post supplicium

decreta stat a

215쪽

Dolium felicitatis. Spes in

dum moristis moin mentum.

lae, adiici placet, quod de dolio bonis donis pleno cuidam a

Ioue donato referunt fabulae, documentum hinc desume mus non fabulosum, eius quod toto hoc fere Schemate fuit exhibitum. Is namque tam opimo ditatus munere,quod Omnem felicitatem humanam, & quidquid homini optabile videri posset, complecteretur; prae lictitia in imprudentiam lapsus est. Cumque singula dona suo tantum tempore, dataque occasione depromere, eisque ad rem uti debuisset, vice quadam , nulla postulante necessitate vel OCCAsIONE , sed sola quadam Curiositate, impotentique mentis ardore pellente , satis importunε dolium ipsum patefecit : statimque uniuersa illa data , ut caelitus data fuerant , ita sursum in caelum auolarunt. Porro ille tanto suo malo doctus,seroque sapiens, occlusit repente dolium, elapsisciue iam aliis, SPEs soLA i ter capta labrum & operculum haesit. Ita igitur spes resarciendi damni OCCAsIONIs amissς, per aliam ii quando ossertur, , utcumque miseros seroque sapie tes consolatur. Hoc solath saltem, quamdiu in vivis sunt, linsis est reliquum: quod praeteritam amentiam Δ negligentiam iusta METANOEA posunt quantum valent eluere. Sed, quos

in neglecta salutis OCCAsIONE diem extremum contigerit claudere, nulla eis nec res nec spes reliqua est, quae ad tantie iacturae reparatiodem sufficiat. Sed Melancea illos tam tum talis manet, quae in aeternum magis magisque excruciet:

qualis in diuite epulone, in Iuda proditore, in quinque fatuis virginibus , similibusque deploratae salutis hominibus esse dignoscitur.

216쪽

ARREPTA. NEGLECTA. I97

ORATIO IX.

Ut contemtis terrenis, amemus caelestia.

D Omine Jesu chriae, aeterna atris sapientia , Θ

instabitibus mundum renouas Sacramentis ; po Lquam a te recessimus, in terra descripti sumus, ut vix umquam bene caelestia sapiamus; mens hebetata, repleti α nitatibus ociui , a res seraeibiu aggravatae, mutilae ad bonum factae sunt munus: Inclinare,pis Iesu, per miseria cordiam, scribe in terra hac doto tuo , taxia in eam ex pue, ac lutum cum I uto diuinae sapientiae ex ea conficiato: neque solum oculos , sed totos nos tua gratia perunge, mi nihil salutaris remedi' omittentes , cum prudentibus

virginibus , seruisque fidelibus , in regnum tuum caelem

intromittamur. am tuis,ωc. Amen.

218쪽

Schematis 1 O. eXplicatios ostenditur, omni stro CC ASIONEM neglexisse.

Schemat. IO. Cap. I. Dissolus trossemat se in angelum luc in Occasione fucata submissae,arida.

VANTI reserat , O ASIONEM tempusque Neglem; opportunum non obseruasse, ex periculo illo cognosci potest,in quod se Thomas coniecerat, incommo.

quando Apostolis Christi visione infideresura si rectionis roboratis, ipse quia absens fuerat, tam pertinax in sua hi, i Date permansit, ut diceret, via

ro in manibus e fixuram clauorum, se mittam digitum meum in locum clauorum es mittam manum meam in latin eius, non credam. Et tamen, qui non eradiderit eondemnabitur. Immenta 3 r. Isi

ta fuit diuinae benignitatis, quod post octiduanum elusinodi infidelitatis anfractum, singulari modo ex hoc barathro ere plus fiterit, Domino iterum se Visibilem exhibente,& expeti in palpatione permissa, cordis ipsius Vulnera sanante. Alioqui

occasionis non captatae neglectus, eum in hoc aeternae damnationis discrimen adduxerat. Occurrit aliud cxemplum , quo T homas quidam, est Thomastrius quoque Thomae occasione, ad mentem fuit a S.Ber Gdo reuocatus. Commemorat istud iam nominatus sanctus in .st,st. io

epistola quadam ad Thomam Audomarensem , qui obliterarum studia Religionis ingressum disterebat, ad quem dete tendum,alterius in ins .causa supplicium proponit : Heu, 3 heul

219쪽

Loo OCCASIO heus inquit: Videris mihi uno spiritu ambulare, sicut 6c uno

Thomas eenseris nomine, cum altero illo Thoma, olim scilicet Prae- ς h posito de Beuerte t qui, cum se similiter nostro ordini & no-inae domui toto desiderio deuouisset, coepit induciari, & ita paulatim refrigescere, donec subita horrenda morte praereptus, factus est de medio saecularis& praeuaricator, & duplo filius gehennae, quod ab eo, si fieri potest, auertat misericors& miserator Dominus. Ita Bernardus. Et recte; quia Deus non irridetur , neque ad tantae dignitatis fastigium vocatio

impune contemnitur.

Ad Schematis huius intelligendam cum fructu spirituali

figuram , meminisse oportet, adolescentulos istos,praecedenti Schemate, conatos quidem fuisse clapsam OCCAsi ONEM per capillitium apprehendere , prout illis tunc quidem , sed serius in mentem venit; vertam spe sua fuisse frustratos: atque ideo suasor incentorque malorum diabolus, occasione verae AOCCAsIONIs deperditae, fucatam eis fallacemque sit btrudit occasionis imaginem; talique inescatos illecebra,alter diabolus catena circumdato ad inserni fauces,quasi verriculo conclusos, magnis, ut capta praeda, clamoribus,trahit.

Trha praesertim hoc spectaculo signjficari consideremus.

Primum,satanam se transformare in angelum lucis,qui quasi occasionem opportunam suppeditare conetur optantibus, atque optima quaeque promouere desideret; saniora, ut fingit, ad hoc dando consilia. 2. Deinde, homines socordes, parum illustratos excitatos. que, parumque sibi praesentes, facile quiduis etiam a maligno subministratum, arripere, dummodo speciem aliquam referat Veritatis aut commodi.

. Postremo,prodere se tandem diaboli vafriciem,quando in

apertum , per t. ales praestigias, inducit exitium , vel in extremum saltem periculum coniicit. Vt vere clamat procax ille nequam spiritus, incautos catena damnationis circumuenies, Adbarathrum, ad barathrum, si inc raptentur inertes. B., ia=ρὰ solei L fere prae laetitia Voces attollere victores parta vita da. .ctoria, captaque praeda venatores; & quicumque quod magna Diqitigeo by Gorale

220쪽

ARREPTA. NEGLECTA. 2OI industria, ingenti labore,longoque tempore suerant prosequuti, tandem aliquando con sinuuntur. Hanc ita exsultationem hostium super se Propheta Regius deprecatur: De πmeus non erubescam: neque irrideant me inimici mei. Hon Ρ- pDI.

pergaudeant mihi, qui Uuersantur mihi iniquὲ. Et dum com- , 37. mouentur pedes mei, super me masna locuti sunt. Et Ieremias, in populo ab insultantibus hostibus propter peccata in captiuitatem abducto, peccatoris cuiusque calamitatem atque aduersarij nostri designans proterviam, ita lamentatur : Vena- Thro. 3.1ione ceperunt me, qua se auem inimici mei r aperuerunt super

me os suum. Vociferatione percellentes,& horribili faucium

hiatu extrema comminantes.

Primo itaque in Schematis huius imagine animaduertere Iest, Diabolum se pallio OCCAsioNIs obtectum repraesentare, quo bonam Nintamque occasionem illi esse credant, qui gulat in se talem neglexisse lacrymabantur. Sic diaboli ministros at- zy 'μ tendens Apostolus , sub praedicationis velamine ventris studio seruientes, ait : Ipse enim satanas transfigurat se in ange- λ. C r- r. Iam lucis. Quid ergo mirum, si ministri eius transformantur,

velut ministri iustitiae 3 Id diisti huius Apostolici occasione,in fraudulentis diaboli amessibus observemus. Leviathan, inquit ita Gregorius, bonis latenter insidians, stib specie sanetitatis illudit Istis siquidem, velut extraneis, : Val. lib. cuiuidam quasi honestatis praetextu , se palliat: ut mala, quς eis publice non valet, rem bonς actionis velamine subintromittat. Quia ergo Leviathan iste diabolus) in eo, quod iniquitatis opus molitur, specie *pe canctitatis induitur: Ss quia nisi per diuinam gratiam simulationis eius detegi indumenta non possunt; benedicitur: eiuι' Nisi ego Deus scilicet in qui seruorum meorumbus gratiam subtilissimς discretionis inspiro, ut reuelata malitia, faciem eius nudam videant, quam coopertam ille sub habitu sinetitatis occultat. Et quia aliqirando fidelium mentes corrumpere ostensione sua, aliquando suggestione, conatur agit enim modo opere,modo persuasioneὶ redic subiungitur; soli me Min mediam oris rem quis intrabiti subaudis, Nisi ego,qui per diu; ' c discretas