Ad Libavi maniam Joan. Riolani responsio pro censura scholae Parisiensis contra Alchymiam lata

51쪽

de negas ex quatuor elementis semper fieri mixta: quia fieri possunt ex seminario sine co- cursu quatuor elementorum: hoc quoque tasalsum ut nihil magis falsum. Doceo Vtruque lImprimis coetu concurrere tu ipse ex Aristotele demonstrabas, quia natura de industria immo

diate coniunxit elementarem mundum coelesti, vi ab illo facilius regeretur. Contribuere vero non essentiam, sed qualitatem tu ipse e dem auctore demonstrabas: Ignis element ris, non generat, in quit ille, sed calor solis, cu1 principium inest vitale. Itaque reliquum est ut demonstrema qualitatem tantum non essentia coelitds derivati ad generationem mixtorum. Prima ratio est: Nihil est aeternum sub coelo, si mentem excipias. Atqui substantia coelesti; est impatibilis & immortalis. ergo in es mentari mundo nulla substantia coelestis. Secundo: Sola miscentur quae sunt symblita, Atqui ccclum est asymblitum, incomparabile, & improportionatum elementis. Aristo teles appellat symblita quae communi materia participant. Atqui coelo & elementis longe diuersa subest materia: coelo, loco tantiimm

bilis elementis, transinutabilis. Tertio: Grauitas & Levitas sunt cauta curalia deorsum alia sursum moueantur: Atqui coelum neque graue neque leue: ergo neque praecipitatur pondere ad generationem mixti, ncque ascendit materiae leuitate, Vt reuniatur toti, dissisluto mixto. Quarto authore Aristor. in ania

52쪽

In animalium stercoribus remanet caloris via talis vestigium . cuius vi emergunt infinita ani malcula imperfecta ut Scarabei & Crabrones, ne orietur calor opifex producit vivens imperfectum. facit quod potest non quod vult. sed praestat hoc. quam feriari ; Atqui non est verisimila in sterquilinio permanere post mortem substantiam coelestem. Imo non remanet vivificus calor qualis inerar in persecto animali, sed illius reliquiae, igniculus verius quam nis : ergo coelum demittit qualitatem non substantiam. Subiungis; ni agens raturale repo

Quod arguit crassam S si apinam physic ignorarionem , coetu in enim non agit ,

sed si malis sola au

tem quae agunt e ωματικως repatiuntur agen

do : coelum attingit nos contactu physico, nomathematico,qualitate,non substantia, ut magnes ferrum, poeonia appensa cerebrum: pro

indὸ non repatitur agendo. Superest illud non latum falsum sed ridiculum & o nauibus physicae principiis aduersum. sieminario principis

in quo erant potentia. perpecte mixta yrodeunt ab que concursu quatuor elementa tim. Sem eripiantae, ut triticum proiectum in terram, putret, pUtrescens a coelo & solo acquirit ut D procreandi simile : putredo enim duplex; haa quae ducit ad interitum, altera quae ad procreationem si milis ; a 4 quam respiciebat Empedocles, quan do finiebar vinum aquam qui e putruit in vite: eo deris quoque spectabant veteres qui putre-

53쪽

dinem pro coctione usurpabant. Proiectum igitur semen in terram illa vi genitrice quam hcoelo &solo accepit, non aliter quam foetus

ex utero, desinu terrae succum allicit naturae suae conuenientem. Hic succus, si nescis non mimis quam sanguis maternus,est corptu mi tum,& elemetis quatuor temperatum iisdem enim unaquodque generatur, quibus nutrita

x nutritiar aute planta missi non uno Sc sin plici elemento quod postea fusius & opportunius demonstrabitur. Succus ille quem coctione

prima ex alimentis educit natura, est naturalis alchymiae quinta essentia. Atqui citra controuersiam est corpus sementare, sui parentis nepe alimenti seruans clementarem naturam.

Sanguis qui secunda spagyria fit ex chylo, constat quatuor humoribus, qui quatuor elementis proportione respondent: Quinta essentia verae & naturalis Alchymiae erit esementaris, Cliv taetrit coelestis Z Et audes cuistis nugis probris nos in flare qualia nemo nisi temule-itus vomuerit De tuis scriptis deleantur conuitia,vix restabunt in singulis paginis sex integrae lineae. Vt Annibalem iuueniliter exultantem Fabius patientia superauit; ita iuueniles tuos furores compescam philosophica modestia. Ad pag. 22. Semen & miaternus sanguis sunt prima no- strae generationis principia:utrumque elemen- tare, quamuis semen sit igneum magis &aereum . menstruum vero aqueum & terrestre:

nihil habent cocleste praeter calorem qui insi-

54쪽

& coeleste corpus dixeris cum Aristotele, noli habebis me repugnantem. Controuerti tur in- u ter Peripateticos melioris notae, si gynitor iste spiritus remaneat in opere perfecto; an potius dispareat, & a se perfectum opus introducti formae committat regendum : non est verisit mile illum simul cuin fornia permanereo quia vis procreandi simile animae tribuitur: proinde permaneret illic otiosus. od si dispareat opere perfecto, cur perquiritis, quo iure a vobis extrahi gloriaris Extrahatur sane, attamen consentiente Libauio Anti gramanico est ese mentaris, quia aerius: Quis non videt haec a te disputari, non veritatis inquirendae, sed contra dicendi studio' Ar telis P a io defenditur a repre- hensione Libau, 1. dec. Aristoteles rerum physicarum constituit tria 'ci 'e'. duo

eo im98m, ex quibus res quae φῖ constat,

materiam & fornasai: unum transmutationis, cuius causa sublunaria omnia assidue mutantur: propterea principium maleficum ab eodem nominatur. Appetitus iste nouitatis est Galeni κ:αγκὴ , necessitas ineuitabilis, propter quam debemur morti nos nostra que: illius enim causa materia elementaris ex- uit veterem formam ut induat nouam, de coelesti materia non dixeris : nam tan tum

55쪽

abest ut in substantia mutationem admittat oditum scilicet vel interitum, cum ne alterationem quidem ma estam ullus in ea adhuc obseruarii' propterea a D. Thoma dicitur habe re potentiam ad ubi, non ad esse: quia pars cc li quae mane est in oriente, vesperi erit in occidente. Super isto principio fere tota physica,ertitur, quod eo studiosius contemplandum, quia maleficum, omnisque mutationis, ortus, interitus, alterationis, accretionis & decretionis principium: nam omnes assectiones rhysicae acquiruntur aliquo motu, natura ipsa d finitur principium mutationis, Idemque est naturale corpus, quod mutabile. Atqui ratione priuationis est mutabile, coelum yero immutabile, quia non habet illam adiunctam. Itaque yt mutationis, ita naturae Verum primcipium cenita debet. Platonici appellant 6ccasionem mutationis. Si me audis, deseres fallacem artem, &ad Aristotelis philosophiam

animum adiunges: plus enim senties voluptatis ex contemplatione huius cauis fatalis interitus, quam utilitatis ex perquisitione margar, tae pretiosae.

Vt femina marem, res turpis pulsaritudinem: ita materia appetit formani P verum istu appetitum non potest explere, hanc potentiam non potest ipse per Ie ad actum promouere: quia est principium passivum : proinde ab externo aliquo promouenda est. Hoc quale sit, magna animi contentione veteres physicidis utarunt. Platonici hanc vim attribuunt

56쪽

MANIA janimae mundi, quam contendunt esse dissi iam per uniuersum, argumentis sane verisimi libus, quae olim in unum collegi libro de Anima mundi Hanc quaestionem in utramque parte ibere disputaui: quia D. Augustinus In Enchirid o, 3c B Thomas contra gentes exis stimantiti schola Christiana non referre , Vtrudesendatur: thesim esse problematicam. Stoici vero hanc vim attribuunt igni, quem Vniuersi causam continentem appellant : quia il- Iius praesentia singula vivunt, eiusque ag sientia

moriuntur. Aristoteles vero negat permanentem esse ullam substantiam coelestem quae materiam elementarem informet, seu vim illi congenitam ad actum perducat: quia non suntentia, ut loquuntur 1cholae, sine necessitate

multiplicanda, frustraque fit per plura quod fieri potest per pauciora. Atqui calor qui quotidie nouus caelitus demittitur fis est tens

ad introducendam formas & anhmandam materiam : proinde cum haec causa sit sensu notissma, iiqn est quod ad ignotam & dubiam confugiamus. Verum calor iste est accidens. proinde non potest per se cohaerere; sed in aliquo subiecto subsistat,necesse est. stuo, si non ae-

Te ZHunc calorem cum aere animalia perfecta continenter attrahunt inspiratu, ad regeneraΠ-

dos spiritus dissipatos, in caetera per poros sese

insinuat: est enim aer ανακλιις ικος , cuncta re

rum permeabilis, ut loquitur Plinius . Aere igitur vectore quoquoversum sese insinuat calor ille diti duotidie nouus affulget mundo.

57쪽

mobrem etiamsi spiritus otiosus & inuti lis in mixtis post mortem remaneret, &igne Chymico extrahi posset, nihil tamen coeleste, sed Mementare extraheretur. Consideremus

iam quid obiicias. Aristoteles ipse, inquis, assirmat calorem coelestem excipi spiritu, qui est corpus. Quid tum postea ' Excipiatur spiritu, quem ab esse.

istis diuinum & coelestem vere dixeris: at non dcmittitur coesitus cum spiritu sed cum lumine descendit & ab aere contiguo, ut proprio &conuenienti subiecto excipitur. Sic Platoniciani mam rationalem descendere in corpus existimat duobus vehiculis subnixam, primo coelesti, quod, si placet; esto lumen, altero aereo seu spiritali, quo veluti moderatore,fit mud nus, atque. Vt illi loquuntur, ciuis generationis. Ad haec quid obiicit examinator. Quasi parta yictoria his verbis triumphat. oteles

sic liteae humore feri iussam, quom δε hsic a d

Censor 8 Disce tyronibus notissima, semen costare calore, spiritu & spisma: hanc fieri ex hu- 1Dore a calore & spiritu. Albumen diu agitatum incalescens motu, totum vertitur in bullam moxque illa in humorem resoluitur quomodo semen si refrixerit, puta si in terram cadens priuetur suo spiritu, mox aquescit, resoluitur in substantiam Mementarem. Qui hanc uitam despiciendam suadeptui momentanea respectu futurae, comparant earn bullae. Videspiceremus coelestes tuas essentias, fugitiuosiaque tuos si 'iritus sperneremus, non potuisses

58쪽

MANIA.' si melius qu2m bullae coparare. Ecce tuus Achil-Ies qui totam disputationem terminat. Calor coelestis ex humore bulla efiicit es lentiae Chymicae analogam Atqui bulla est corpus spir1- tale & coeleste. ergo dari potest in elementari mundo essentia quaedam coelestis. Imo quia bulla fit ex humore,&soluitur in humorem, non est coelestis. Accedat quod sit excreme tum, quamuis benignum, per se inessicax proinde secundum istam an ologiam vestraetiae erunt ineffc cia excrementa. In bulla distingue calorem, spiritum,& spumam, considera tu ipse quodnam horum sit coeleste, spirituitae, te iudice, aereus, spuma e cremetum per se inessicax: an calor a quo virique vis & energia. Ad pag Spiritus naturalis est duplex, unus fixus, alter influens: hic accedit illi in subsidium : cum enim spiritalis essentia sit evanida, ab influente reparatur; cuius quidem influxu priuatum membrum, paulatim contabescit: sunt autem fixus & influens eiusdem naturae congenerem enim esse oportet, qui fixi iacturam reparet

Ergo si infiniis, qui p rtim fit ex vapore famguinis, partim ex aere inspirato, si mauis ex aere & igne contemperatis, sit elementaris; quid-Difixus eiusdem erit naturae λ Qu'd si genitor

. spiritus qui maxime omnium spirituum perhibetur coelestis, sit tamen substantia sua elementaris, qualitate tantum & viribus coelestis, quo iure fixus erit conditionis & naturae melioris

D iiij

59쪽

L1BAVIVerum demus egentiam spiritus fixi esse coel . stem : at non est ellicax, ut si quia calidus, mo te autem refrigescit: quia mors est natiui caloris priuatio. Fortassis vertitur in halitum , perditque cum calore & energia nomen spiritus, veriusque tum flatus aut halitus diceretur. Esto tamen spiritus, sed clym morte refrigescat, Vnde extractis vestris tantus calor, si non ab incendiario Vulcano 3 Quem Prometheus citapserat diuinum dc coelestem calorem ad hominis formationem & conseruationem vos Vulcanio & vstulatori,permutatis. Inrendisti hactenus omnes neruos, & veluti

pro focis & furnis tui; disceptasti, ut probares

Chymicos spiritus esse coelestes: nunc te reprimis,faterisque tantum ii messe coel stes. Verum ut sint coelestibus analogi debent esse moderati: nativus enim cum exii perat, fit

febrilis: quandoquidem diaria febris nascitur ccenso spiritu. Atqui vestrorum spirituum

praesertim qui de mineralibus extrahuntur, c lor est intensissimus. ergo meque analogia rescpondet coelesti. Huius quaestionis tam contentiose disputatae non alium postulo iudicem quam Libauium ipsum, qui tanaceae pag. I J. ita scribit Prolepsis de extrasto irae cortensi, dania

toria est: nm enim ex elementaribus σπου

aram 8 ignea , patest esse coelestis. Quare oportet men dacem e sse memoremὶ Ne ore proprio

conuincat ii mendacii.

Caeterum quod obiter inseris de Cometa, est commentum Cardani viris doctis iam pri-

60쪽

dem refutatum, quibus placet cum Aristotele, Cometam es Ie meteorum igneum in suprem aeris regione ab exhalatione genitum, fieri tamen potest ut subsit si ellae, eamque veluti ducem comitetur barba, cuius causa stella barbata creditur: vervina in hoc parergo non sunt fi-rae Latii opes . pergamus., Aristoteles ens metaphysicum diuidit in actum & potentiam ; quia quicquid simpliciter dicitur esse, aut tale esse, actu aut potentia tale esse necesse est, potentia, inquam, proxima vel remota: proxim si iam materia ad actum inclinet: sic chylus est sanguis. quia leui alteratione conuerti potest in languinem, eodem modo sanguis est caro: At panis potentia remota est sanguis; quia non nisi per varias alte rationes conuerti potest in sanguinem. Actu autem unumquodque tale dicitur praesentia formae, quae idcirco ab Aristotele passim actus

nominatur. cdm natura facit chylum ex pane aut sanguinem ex chylo proximam potentiam deducit ad actum,si mauis,facit ut materia actu talis reddatur, qualis poterat esse. non dixeris

proprie illa de pane chylum , aut de chylo sanguinem extraxisse, sied mutatione potentia in actum effecisse. Nos coctione de infusione secernimus de mixtis temperamentum de quali tatem specificam : quia utrumque actu inest. At essentiae vestrae non insunt actu in mixxis, sed fiunt 1 vobis ex materia variis alterationibuS praeparata, non aliter qudin chylus ex pane, cor & iecur ex sanguine. Propterea essen