장음표시 사용
161쪽
Re fit foras lenti si minor, e m Forem habet rationem inferatur Huc ad
s. seu o digitos e ita diamerer obiecti unius digiti , aut lineae ad s. aut Eo. Quod si dein ex diametro apparente, quo mensurari potest, si per misero scopium prospiciatur uno oculo , de altero libere asoiciatur, applicato rcino diametro apparerui. eruatur circulus, ex hoe soliditas sphaerae eonstabit, quantum microseopium eorpus aliquod amplifieet.
cedunt ea . quae in Heseoptio, eom lemmisopium plurium lentium fit teleseopium inrum versum vide de Chales L. a prop. ascer nam in lens minoris sphaerae ponitur H qinctivo, maloris pro oeularis aciem per in istantia foet oditus ab altero , imo etiam si plures lemes adhibeantur , observe tua haec regula. Quamvis enim sub aliquibus dispositionibus, otia duo oeuiaria similia intra focum iunguntur , maiora objecta appa rent, attamen claritatis decedit plurimum.
Multa de ius P de Chale loe cie de nune a 'ctores plurimi eum P. Zah die vide etiam P. Faleae pag. 33r. Contempl. Mundia THEOREM CAMERAE OBSCURAE I. TR INSTRUCTAE. Post Deum vitri eon vexis sue majoris obara . sive media'
eae Minis , si inserataeae valva eubuali tene-- eo , Oeeiei, ea reeipientur nitidi ima pictara proseuisae omni arte severior DE M. hujus pulcherrimae experientiae nititur prin-espiis superios traditici Fig. XVIII. Comenim obiectum in luee existens undequaque radios suos emittit , illos lens exeipit, atquena refringit, ve, quo tenebricosior locus est , vivaeide imago appareat de quamvisellam sine vita fieti possit, fit tamen c-- agnatilis. Unde id quoque habetur e mm di, quod facile lentium quarumcunque focus inveniri possit, si enim species intromittantur , donee radii unicum punctum in oppo- fita rabula mobili effetant, erit ibi focus si
viter ius moveatur, ae mago vivida appareat, est locus , ubi post refraestionem radii
in penicillos coeunt, ae suam imaginem effota
mmi Certe ex hoe theoremaee Hora pluss md illustransuris aereomprobanditis experientia accedente facit fima.
TRICI SV, De Orest bovem patrataerisme mare; hoe muram p-- - auo depicta imam isolaribus luridis a Lapsanis, per vitram eonvexum majori Obara , auod aes ipsas stura ultra Deum aberum , Oeeus uapres eruntuesae inciae maior Cariae femeni , t ab Metam parietem projecta maginem ingentem ae paelegerrimam storment. DEM, FIG. XIX. Dum speculum eoneavum Alli minis Headios exspit in taeo constitutis illos restini parallele magna eum intensione in maginem CD de lentem EG in cuius foco, dum refringuntur ac excipiuntur a priore ibi debita distantia ita divergentes se uniunt, ut penicillis rise constitutis efforment imaginem admirabile MN. Dixi io debita dis tantia et ambramvis theoremata tradita sint in se eertari astamen aliis intervenientibus, vel in ipsis lentibus, flamma Pe re ad omnem acribiam demonstrari non pol r et nam in maiore distantia tubos ductilis, in quo visua includuntur , magis eonstringi debet; at in renore magis dilatari Quodsi intra duo vitra plana musiae , de alia includantur . aera adhibeantur ad proficiendas species , mira videbuntur et hinc pro microseo pio adhiberi potest , teste de Chales is,prop. am si pro lente vitrum pol viatum .disperguntur imagines miris modis,
CAPUT TNotanda circa priora instrumenta,
in capite antecedente descripta.
Notandum e rea tabam Platandisaem. I. R. Quamvis obiectum satis clare, de maius sareferat , attamen parvam illius portionem exhibet ob radios divergentes , ni pupilla fit latioris aut proxime applieare. Hine P. de Chales eam lentem concavam confiderat squasi eum erystallhia unam lentem eomponeret: st enim eavitas huius aequalis est eom
xitati alterius, ientem planam effetet, hina distara
162쪽
me imaginem. Si minor, tune prx vati bit,st aggregatum ex utroque efficie specillum concavum rum si maioris tune diri illa constituet. lentem quasi convexmm. Essicie tamen semper , ut major in retina imago appareat. quo maior lens convella Plura L.a prv. 3 3. II. Ruoad proportionem vitrorum Inter P.
I de Chales prop. t. asserit, legem curam' non posse statui universa siter et huic oonsentit P. Seheinerus in Ros Ursina. P. Trabe rusi Nereo optico l. 3, cap. al, assignis Pro portionem ut is adri, sive dein sint digiti sive pedes &e. P. Guldi m annos noster in arte versatissimus pro, digitis obiectivi , dat
ficient , eum longiores tibi vix in usu LExperientia opti ina magistrata praes si ieranon satis elaborata sint. Quomodo geom trice proportio inveniatur, videre de Chales Dioper L. a Prop. d.
proponit regulam di telase plura augere ob--ctum in ratione diam cavitatis ad diatria convexitatis, i utrumque vitrum ex utro reque latere tale fit; in in racione semidiametri Atramen hane proportionem a plurimis iam ante assignatam impugnat . de Chales imop. s , ac ostendit, non proce-d re Admissi tamen ut vera, facile deprehenditur magnitudo apparens ut dictum Theor. N. Quomodo autem inveniatur sphaericitas , aut cavitas, idem eadem prop. fic declarae lens convexa a pariete ita re. moveatur, ut imago exacte appareat, distan. tia dat focum quem hic quaerimus. In cor cava lente coneavitas obvervatur objectori recedatur do ire appareae omnimoda confusio i dit antia oculi a specillo erit quarta pars concavitatis vel objecti remoti, vel recedatur a specillis concavo . donee seipsum
oeulus distina videat V erit enim mari
v. Cyrea abum notandum. Fiant duoeylindri papyracei, unus piro objectiva lente. N alter pro oculari, ut adtrioveritae remo, io ab invicem possint et sent autem Dulindrus tornetur exacte ut vel minimbm ex una parte in corium essectat , iis enim addum , papyraeei tenacius harent. Huic eircumpli cetur charta illita pulte e Larina cociata
trimosa: lisper vitriolo ac aliquot ritist, lis, ne vermiculi erescant a dei ita rotetur super mensam exacte laevigatam aut is, Rum ut nulla omnivo plicatura aut ruga existat. saepius dein manibus impositis volvatur donec primus tubus exsiccetur , fui dein alius eadem methodo ' superinducatur. Fistulae me iuri immisse ex parte interiore orbieulus ligneus afligatur vel chartaceus . ea proportione, quae lucem superfluam arisceat quod optime experientia docet , qua res maximi momenti in tes elaopiis. Im de obieetavum , etsi paulisper in rubo recedat,etram tali oubiculo eandem ob rationem conis stringitur: quo tenebricosior enim intus tuisbus existit , eo melius objectum , uti de ea mera obscura dictum, repraesentabitur. Imo fi ubi inuleem plures inserantur proderis euique eiusmodi alaphragma intus agglutinare ira unum post alterum usque ad oculate semper magis constringet, attamen deis
bita latitudine servata neri ec es itnpedianis tu se debite extera aere Haec omnia figuris non indigent, eum tubo inspectori omnia elatius comprehenduntur quam iisdem exprimi possit.
orea messopium astronomicum notandum I. Proeortio lentium inter se. Si di an Ater , segmem pro objectivo est unius pedis Romani, Gallici, de merit pro oculari in parmeibusreentesimis illius pedis a Describo ex praxi P. Gul dimanni nostri.
163쪽
mineat tubus, ne radii solares, aut lux alia speetes contunda Item lens objectiva cire marginem tegatur circulo harraeeo , euius quidem apertura eo maior , quo tubus longior Attamen in observationibus a pono. unicis attendendum ad ipse Planetas ct stet,las, nam fi maiore lumine praeditae , ut ea.
pillitium seu radii spurii exeludamur, debet apertura esse minoris qui in alia si quod experientia magis edocet, donee nimirum elare de nitide objectum repraesentetur. III. Quamvis prosit plura diaphragmata ad ordias andos radios interponi , praesertim tamen requiritur id in foeo objec iv Iv. Postaeulare pariter debem euhua continuari , aut si tomeres oeulamentum sis, sta e nus extendi ad oeulum , ut penteilli radi rum ordinarios subintrare possint. Pleruminque requiritur distantia Metri attamen tubus aceommodandus est oeulo. v. in plerumque eiusmodi ubi adhibeantur domitae in speculis , melius erit , si tubus prior fit longioris aurea ligno , aut bracteis confectus , modo tubus , cui lens oeularis inserta, imis mitti aut reduc possit pro necessitate obseris vationis. I. Quod objectum in fit idonaturali , quod non tam in astronomiais, ruam terrestribus requiritura rvr sentanebeaeo speculum post lentem ocularem a hibeatur in situ i. gr. ci dabis objectum erectum
CIRCA TUBOS TERRESTRES Notanda . Proportio in P. Giadimanno m
164쪽
R me num est e re eae omlonem viis eri obiectivi. sit illud imprimae limpidis.cma materia diaphan , ita perpendiculariter ad tubum res iquum ponatur , ut Meua fit in medio, reliquarum lentium Sess exacta re. Dondem Tubus antea promineat, ut lux huria excludatur Ipsum circaeo tegatur apyraceo , ea apertur superius sinditata. Fors non aberrabit quis , , uti diis deum de mustiel ex Tireherori ultra s. g non egeedae foramen, hinc respective maioris sphaerae portio plus egisuris vim minoris Hae pariter regula in prasti deservietiti per tubam advertatus obiectum repraesen, gari nimis album , quasi nebula vestisum aut ide, hipeiae distractae appareans , se in extremisate a curae, vitrum eris magis to tendam. si obiectum appareae non satis clarum. Q in medio vitri obseurum eris 'agis aperiendum. II. Tubus fit latior, intus denigratus . Me ut Faenius extrahaturrilliinatur sapona, ut etiam pia rem impediet ex affrictv provenientem et . vitra oeularia fine bene elaborata ex utraque
parte convexata dabunt tubum breviorem. ubi attendendam , ut focus emureaque correspondeat, ibi invieem in ubi loratione conveniant. sint ex ter tenui , non era se tram materia arma debili a species, uti videre est in ieris bi impositis sint in uno de ultimo tubo mul, ne situs extrahenis do mutetur v. Disphragmata post quemlibet ductum seu partem ubi , sonantur debito modo nee mittatur intra ultimum oeularao praeeedens in amborum taeo Deiaque oeulare uitimum in sua distantia ab oeulo remotum sit ut simul extremi as ubi oeulum abselet , ne alio lumine depravetur. Rae de Telesiopiis et plura eorum invenies in p. da maies L. a prop.ris Dioper tec.
nseandari proportio. Simplicia eo maius uoblataim repraesentant , quo fuerint minoris sphaerae partio maior et e vita sit globulus sit minimus vix media lineae , eo magis a mentet obiectum. Digitum saltem me vinde a lineas non eaeedat. Fiunt eius,
meas alabuli, si tabulus vineas ad
liquetur, olbie enim vestia globulum, modo
attendatur, ne fumus meredinem indume.
tae obiectivum medii digiti et erit eviare unius, aut ad summum unius de medii obisjectum ponitur in oeo, de oculare distet ab obiectivo duos earciter digitos. Si plura adohibeantur vitra , proportiones variae statuvntur Clarissime, quamvis paulisper minus repraesentant, is prioribus duabus lentibus addatur tertia , medium diglium exeedens priorem . ae melibet locetur in taeo ait
eius stem obiectivum I digit Medium ibiaculare a digitum eontinear. oeulare distet a medio prope digitum Medium vel adm Reatur vel removeatur ab obiectivor hisiectivom distet paulum extra Meum. II. Objectum sit valde illuminatum , ae obiectivum ita tegatur , ut apartura e minima. Tubi ductiles pro varietate oeuli dedueendi dee.ciRCA LATERNAM MAGICAM. I. m. Pri,portio Latitudo laterea sit r. dlah. in
longitudine habeat s in asseirudine s. spe. ealum metallieum hin politum eontineae Indiametro et digitos s in Oeobavitatis, merum primum figuris proximum habeae Scum 3 vel a digitorum Hseeundum vero covei l. Distantiam dat experientia mutari tam pro varia distantia subiecti , in quod imagines projiciuntur variant rea vitea
CAPUT ULDe iis quae ad confectionem e
1. Vera, quas adhibentur pro tubis spei m ei. . sint eoloris non fusti, ne nis . mis viridis, non nimium stavi, multo minuis rubri aut ean ulia, sed editoris aera, id est nullius. In maxime pellueidari de Mallis quid lavi aut viridis parilespant , rix tamen
advertenter , non oberit. Color deprehemiatur , fi papyro mundae imponatur , aut aspiciatur transve m. obiectiva tamens terunt ea ultro paulisper nigrieanta laborari, modo pellacidiua siti mam eiusmodi,
165쪽
speeies obiectorum ieeuratius aeeipiunt, reddunt attamen oeularia sint pellucidiora. u. sine aequalis erassities per totum , praeci obiectivis, nam post laevigationem alitiaeec centra, nec foci coneurrent. Id eire noubique applicato deprehendi poterri. III. sint pura , finis pustulis, undulationiblis aestriis. Pro vitris causticis vitrum sit eandidum , vel paulisper caeruleum. Quae in camera obscura adhibentur, plerumque sunt
obiectiva in laterna magica conveniunt cum oculivibus. Antequam teratur in sente lata fiat vitrum bene notundum, quod Scitur exacte in eois no excavato , si in torno agitetur adhibito sabulo ac aqua Ailigatur dein cono aereo , stannem, aut ligneo , FIG. XX. M ut emiserum utriusque exacte congruat, ae perpendiculariter, sic enim fiet , ut vitrum non magis in unam , quam alteram partem durum siectat, si dein inscutella atteratur. Asfigitur autem pice atra , quae e praeparatur et pici,
qua utuntur sutores , misceatur cera stara ,
ae mastiche , aut harum loco Inis, reta, vel gypsus vitrum ad eandelam ita ealeis fiat, ne rumpatur , pice itidem ad eandelam soluta inungatur vllicienter , ac ira cono applicetur , ut nihil avitatis supersit, inquam si arena sese insinuaret , ae rursum agitatione exiret, vitrum iam laevigatum ea.
strueretur scutellae parantur aut ex eupro densiora ,
aut etiam ex lamina ferrea densiore Cudunt alias fabri aerarii, dato segmento , euius magnitudinis scutellae requiruntur. Attamen ut ubique fine ejusdem cavitatis , optimum est, duae simul cudantur , ae dein per eonvexitatem unius ita avitas alterius, adhibito prius sabulo , ac demum terra tripolitana
atteratur , ut Reeestaria perfecta eoneavitas proveniat. I. vitra cono rite aflixa teruns
cur in scutelis iniecta arena bene eribrata aequali, paulisper Mefacta aqua fimpliei.
arena optima , quae durior, ut fiuviatilis. III. Dum teritur, ita apprimitur vlerum,ae omnes partes simul incumbant evrellae
ut ab extremitata scutellae semper diriga m ad clauum, attamen in girum, fim
que vitrum Erea eruteum suum agitetur retia enim ubique aequaliter de scutella, vitrum
atteritur. IV. Tamdiu eontinuetur attri etiam addito novo sabulo , donec vitrum ubique , etiam in centro arma arrosum apis pareat, ac perfecte scutellae congruat ubiquerquo fato arena rubra injictitur etiam madem
facta, ae tamdiu rursum teratur vitrum, d nec arena penitus atteratur ac nigrricet et oeenim modo fossulae restantes e cavliares eraduntur , ac scabrities nonnihil eesiae. Ad hoe, ut vitrum proxime disponatur ad repolituram , plus industriae requirirurrinam si hoe potillimum ars eo sti Primo igitur expurgetur scutellari ae munda era: cca reddatur Dei in loco a pulvere libero in.tietatur arena rubra oppido cribra ari aut
arena iam prios trita n atterendo an vitreo; moderate ramen ad proportiornesn tum irristum scutellae in hac arena licea aut etiam madefactari teratur vitrum exaeteri donee arent ita comminuatur , ut omnino in putaverem abeat ac nigrescat, affusa identidem aqua gignum erit, Marena nil aemptios strepitus faelat. Flet inde vitrum paulisperlucidum , ita ut species reddat, idque aequauliter per omnem superficiem : si enim rem neant partes obleurae, scabrae veri signum erit , vitrum aequaliter nee fuisse applicatum, nec tritum e repetendum erit igitur opus. Examinetur denique per vitrum aliquod oenis lare , tanquam per microscoprum , annonam plius aut striae aut cavitates appareant,
Alii pro vitris maioribus adhibent materiam, quam Echmerge voeanr aut eineres stanm,
Sinnastheii. Et et varia excogitata sint
instrumenta ad facilitandum opus, exactius tamen fit, si manu sola eiusmodi vitra eo fietantur , em vel unteum interveniems imis
pedimentum rem vix non confectam evertati
Poliuntur denique vitra sequenti modo M. I. vitrum optime si dispodrum abluitur di diligenter simul, eonus, scutella itidem Dein pulmento ex farina tenuissima eonfecto, aut gummi arabie retatur in aqua illinatur papyrus munda mul, de ab omni prome. nentia vaeuari sire dein fit crassior siegat,
sive innuissima, spospapierob et aegiminem
166쪽
in semella malam. latior, quam fit Letrum. Fiet autem omnino aeeommoda seu-tellae eavitati, si ipso Tmo apprimatur non aleos dentque exilexetur II. Exstem, chariae asper statur putris tenuissimus replaad ea terra tripolitana, terra anglicana, vel bolo armeno et extendatur digito per cha Em aequaliter, ae advertatvr , mors ar nuta , aut aliud quid delitescat, ut in tempore eximi possit. III super ehartam hanc pulvere aspersam ducatur vitrum ab una ex tremitate ad alteram lente , .non praeeipitanter nee initio fortiter apprimendo, donee primum splendorem induerit L postea , sed semper lente etiam tartitis Post ductus circiter obessetur ae oris halitu in defiat ehartari ut vitrum refrigeretur , ne finimie, inealeseae maeulas contrahat ,
quod signum adustionis est v. Ubi dis
vertitur putris aspersus nimium esse attenu tus , novus aspergatur ae digito extenuetur ,
quod saepio fiat inera laborem Faenios enim procedit opus , idque toties, donee viaque aequalis splendor appareat si post laborem aliquae adhuc nebulae dispersae appareant,
rursum renovanda erit politura , si intra seu tellam vitrum temper intra ductum gy randori nam extra scutellam facile figuram minae Deprehenduntur autem nebulae , vitrum soli aut eandelis obvertatur Alii , ut eiesus abstabant utuntur lana octa ,
portu li,co chartae aut seu tellae aut
eanalem ejusdem segmenti, alii telam II. neam cae non tam exaeta elaborantur , subtem pro tubis prieis. vitrorum dispositio, quamvis superies s satis indieata paucis hie eontrahitur Cappli. rentur vitra ocularia charta avt parieti in tanta distanti ut speetes obiectorum elarissime depingantur Ciaque distantia exindarietur pikato reda geometino , vel
la diuella vel Mela edis in ulva odia
alteram in ea duanua a ponantur pariter in tubis, serrim pro tubis opticia velata
anta mulos colloea duo Merari inum post alterum, ut aias per centrum transeat: movalle remors, donec obiectum quam minis mam appareae et quot magis adhue, duobus tubulis insudantur oeulari primo fiereaminato ac semoth, applicetur ad his fidum retentum etiam tertium , notetur distantiari a demum ipsa oeuli distantia per experientiam eruatur. Plura instructio oret nus ae praxi doeebis.
aest magis varia de repeis appa asreant, ae ira re St. v. vasculum aliquod haud admodum altum instruatur fundo vitreo pie bene firmato , ne aqua permeel. I ferius fit rota agilis, in qua varia animalia, larvae, te depictar Impleatur vas aqua, diastendet a fundo qua in medio aequae a rens. Si agatur rota, subsequetur alia Imago
te mira intuentium voluptate, II. Naa ignem Dese aere, in Fria D ne.
Phlala sua plena exponatur soli, at eoia liget radips per renactionem , ut xlamma portatur. Idem fit si per modum lentis aqvaeongeletur in scutella, mpro quidem eventu, at iam explicata eausa de artifiei III. Iridea, par tia, balamesiae eis emi ea rati Mere In ubiculo obseuro ad foramentia applica vitra trigona, phialas aqua plenas, pro 'aria aefractione radiorum solarium apparebunt vagi Phamomena.
167쪽
seientia resolvendi triangula sphaerica, ut ad exactam Astronomiae notitiam summa necessaria, ita, perquam dissieilla est sussisunt incipientibus faciliora et acut innis difficultas minuatur, ipsa utilitas viam sternat. Praemittamus ea incompendio, quae alia in Astronomia sphaerica afferri solent rse enim, dum cireulorum proprietates innotes nata simul ostendunt, quo eorum in triangulis dirigatur. Hunc dum in seeurumdamttgevouimus, Irimam aggredimur.
N. Nara armillarii est Mathematieum in-
strumentum, exbirculis te armillis confectum eaeli terraeque machinam artifiei e repraesentans. FIG. v. Tab. I. Hoe instrucientum est universaler partieularia sunt II. Glibus ea stis est sphaera artificialis stellae . a ioeo debito in suis sterismis exhibens. III. Glabas Drrestris est sphaera artificialis Ioeorum terrestrium situm manifestans. Haec lastrumenta facilios oculis eomprehenduntur, hine figuras omittimus, suas satis magnas exhibet charta Romanni Norimbergae impra su In his confiderandi tantae reuu majorer sex, qualuar minores; lineae reine de puncta. v. Maiori sunt , seu qui sphaeram in duas partes aequales dividunt st C, a, Pliptica, s C aras putassis E aei, aesct aus, e Meridianae , sinor con. Quatuor miluores. Cetropum emeri, a Dum se prees, , abireulus potaris armeas , de
circulus potaris antarctum. v. Duae lineae seu axes. Una transit per terram ad polos
mundi aesticum xantareticum alia ad polos eclipticae. i. Duo puncta et genis., quoa in quacunque positione sphaerae vertici immianet de alterum Maiur, quod priori ex oppo fit re ondet L adisque ab horigonte cir
cumquaque so absunt. Hae plerumque in Tab. I, Fit a satis indieantur. Horum usum probriive a Mathe si quis scire velle, in Patris Niderador Geographis generali pa et I a pag. d. lnveniae. Suffciant nobis, uata nostrum sempum pertinent, ne
a amor est iurisius erum usa possim ubique o distans qui globum in duo heis nil sphaeria dividit , septentriovale ae a rate. Huius ossiei lane, i Fael aequinoctia , ouando sol in eodem existit. II. Diseriminis elias boreales ab australibus, III Earum deelinationes inde rapiuntur, riv. Longitem dinem diei artifieialis indieat, N. Mensuram temporis determinat dum is hujus
gradus nam quilibet eirentus in s divuditur ut in Geom. N. dictum aent hora attribuit. NI. Aseensiones rectas ac Aremum laritatem Melipti, manifestae In globoedenique terrestri longitudines a latitudines iocorum ostendit quae omnia pluribus ita
Eeti tua est eireuius maximus, in quo solle.
Intra est dies suum cursam absolvit, dum Intra diem prope unum gradum retardatur,
in quo dum sol lana Telemacumina, earumpe
168쪽
potianis, ecliptes tunc mulus propes
tates sunt I. AEquatorem lateriem iri duobus
punctis, te ab eodem as, o recedItan allis duobus puneris , ae cum eodem quatuor a gulos eonstituit. II. Per coluros in euatuor partes divisus, euvlbet anni tempestata, veri,Maeati, nutumno, hiemi, suum tempus
les. v. Determinat trophos stultitia. Indieata puncto aequinoctiali akendente esas fiderum initium. ad huius partem ramque excurrit Melaeus o eleelter, ut quem Planeta nullus excurrit. Dividitur lana parte seu sana, vae
Sunt aries, taurus, gemini, cancer, leo, virgo, Libraque, scorpius, arcitenens, caper, amphora, pisces.
duo eirent maximi sese interseeantes ad anis gulos rectos in polis aequatoris . quem etiam in quatuor partibus intersecant , uti elipti- eam. primus dat maximam obliquitatem Aetlptieae a declinationem solis, dies ionis issimos a brevissimos, anilium aestatis ae hiemis seeundus facie aequinoctis, mraeale, ubi eelipile ascendit; vae malae, ubi descendit, principium autumni ae veris demit, 'spuas eaneri est ireulus minor ab aequatore a 33 gr. distans in septentrionem. Post caere risorae totidem in austrum sunt termrni latis , quos, attingit, aursum deseendia vel aliendit Includunt in tellure sonam torridam. oretili potares pariter distane a poliaras gr. in se eontinent onas frigida borealem ae australem ae mulcum tropicis conas temperatas Hi eireulisphaeram eonstituunt, ae in suo fit invariatem trem. int, Horre ae seu finitor est Ireulus maximus partem coeli conspicuam a parte eoeli latente distinguens voeatur astransmum , ratis. III Re veris, reuius pol sunt novo Ma Quem Maequater ad angulos rectos intersema, eonstituit phaeram rectam , Fig. v. si aequator eidem eoineidat, faeie sphare ram parallelam , Fig. N. Si obliqudante
, suae , uiuerem obliquam effeta, Fig. II. Anus est aestata seu apparem qui visu, amnii intemtasTalaaran et ras incla mar, ut Indiere ortum solIs, stellarum te.
ortus amplitudinem. II. determinat altis dinem politae aequatoris, in astronomia piprimis neeetariam. III. Longitudinem dae noctis te. De sensibili vide de chainograph pag. 3sso Mer maeus est eireulus maximus transi per utrumque mundi polum ae punctum viteale genith secat horixontem ad angui rectosta a puncto ortua, oecasta aequali distat. Hi duo circuli semper immobilii sibi eoexistunt, ae intra eos ope axis in nridiano firmati reliqua sphaera movetur , taltitudo poli mutari debeat, tune enim inhorieontem meridianus gyratur I. DIMsphaeram in semisphaerium orientale ae oedentale. II. ostendit altitudinem solis medianam hujus ae stellarum declinatio III. Designat meridiem ae mediam nocte Iv. Determinat tempora tum astronomtum politie die. Et quamvis Geographi globo deseriuantis meridianos post decimi quemque gradum LGosmographi a pro rmero horarum , unus tamen in Geograplpraeeipue eonfiderandus ea . quem meri naem primum vorant, unde longitudines seorum in globo terraque ab occidente orientem proeedendo determinant astronomi longitudines numerant a pili
gradu arietis in signa sequentias sunt atem variae optaonesto uti tabula subie, ostendit.
169쪽
a Quare attendendum , quisnam meridianus in tabulis vel globis adhibeatur , ut rem spe allorum assiquid addi vel subtrahi possit. Galli iussu regis Ludoviei XIII. eonveniunt, Plur videan Riceiolii Geograph. L M, P g. sarist a praeterea in deeues alii etiam eleeul afferuntur, quos seeundarios vocant , ut I. atreuli --sebale seu veri eales quorum Primus est innui meridianus transeunt per genit de Nadie ad horiaontem perpendicum lares, quos unus quadrans eire genit mo-hliis supplere potest. II. Almae aerarins, seu paralleli elreuli ad horletontem et ab hoc usque ad genit ducti semper minores. III. Creuli aerundisaeis, uti, I miliae mm transeuntes per polos eclipticae , t per pendiculares ad eclipticam. v. Ireuli akeus uvaem transeuntes per polos mundi. I. Distantiarum transeuntes per duas stellas vetimes dem Dem es lammae seu daemorum
conficere. N. A ccipiatur se tuta maior lignea eviIndR- - ea , ab hae abscindantur orbiculi tres tanta latitudinis, ut dolabra laevigati medietatem digiti non excedant. Duo sibi invicem ita connectantur ad angulos rectos, usmedietas unius medietatem alterius stringat, ac junctura invicem coaequentiara constituemisti duo geminos eoiuros N. . A punctae sub sibi invieem inhaerent ad aliud accipiatur medis pars ubique , adeoque in quatuor quam drantes dividantur , ae in medio reum eur tertius orbiculus renis immissus , qui aequatorem designabit, N. r. b. bene notandum . ut coluri in aequatore ab invicem sori seu quartam partem eireui perfecte a- vicem distent , ut de aequator a iuncturis e lurorum , qui, si per easdem stylus ferreus tranu . polos sphaerae eonficiendae dabunt. Dividatur dein quilibet quadrans In tres passtes , harum quaelibet rursum sn totidem , erunt novem s rursum una post alteram in duas, dein quaelibet in quinque , quod uita smum absque elisiano solo oeuli indicio satis
apte fieri potest , de erit quadrans Inso di stributus et Ireulus denique quilibet inriso gradus. II sumantur dein orbieuli luna tenuiores ae ab aequat e la distancla a 3 geta, duum intus agglutinentur , dabunt tropaeos N. e. r alii in eadem distantia a polis, conis stituent circulos potarem maniqua eclipticalle godlaeus eonficiatur ex orbiculo opereuli praedicta statulae, qui digitum, et ultra, pro magnitudine sphaerae exeedere potest hie ita circumdetur extrinseeus prioribus circulis, uamedietas illius gradui as respondeat ineolaro solstitiorum , ae eadem medietas Inaequatore ae colum aequinoctiorum punctam medium transeatu qui circulus rursus inquam drantes , dela fgna, postmodum era
170쪽
tu e stilus, Ne terraret, repraetentabit Callis
vero itidem, ubi perreolum tranfit, firme. ur, quod faelis fit, fi per stilum ferreum ibidem perforatum duo elaviculi infigantur. III. A torristore ex ligno validiore eonficia. tur dein meridianus, intra quem quam aptissme sphaera eireumagi potestta mulis horim latior eum fuleris , intra quem meridia nus subsistat. In polo elevato addatur discua horarius supra meridianum immobilis, sed index fit ire auem mobilis. Horigonei praeter gradus inscribantur menses ac alia, ster sphara ad usus infra dicendos apta. N. Cum eiusmodi globi nimis magno conis. aene pretio, nec perfecte, aut vicut quam respondeant suo protorypo, labor sedulus studiosi veribi eonficiet. A ornatore mligno perquam exsecatoriae globus , ae in medio divisus etiam intus exeavetur, demum compactis rursum partibus tornetur exactes fimul in debito loe eum aequator, tum Daniel indicentur vano oriaeulari, instrumenis
merea, Globiis rivum etia maia charta
exacte respondenta, at meae istam reusisque globus intra meridianum rotatur, tr mento rubro defignentur eonsueti irculi, eum deennationum , tum aliorum N. s. d msereptorum Ecliptimo quia obliquata adhibita regula ex densiore papyro ad notas terminos applieata, describatur. Demum in globo terrestri longitudines ae laritudinis loeorum , quae passim in libris reperiuntur, Mesignentur , adseripeis nominibus. Dueam cur termini ad normam allevius chartae uniis versalis. In caelesti vero declinationes a.
hentur in tabulis P. Pardies, a D. Doppetamve essitis, ubi hie vir perquam industri omnium asterismorum ac stellarum longit dines , latitudines , magnitudines, addicia. Ubi unum post alterum agnum determinatis stellarum imis deteribi potest, ae demum proprio marte nactus globus consei, qui labor etsi maximus, opus propria manu eo tactum plurimi Mntinendabit Plata Bion
lablorum, trigonometria sphaerim mereari possit, Meet P. da Chalastram. Trach. as, as ros, di seqq. Metis, ista non lassiciant ad astronomiam minactissimam , ea, qua fieri potest , brevitate ineremus, quae tum theoriam ostendane, ac
mul praetin astronomias pharisae empla
CAPUT Linfinitiones ac Theoremata.
I. cm an aeiam Mariua est silentia ex - tribus datis inveniendi ista reliqua in triangulo sphaeriso. II. 'marentinae sphar aerem est , quod ex tribus arisbus eirculorum maximorum hi superfiele pharae deseribitur.
Comin mammi sunt, qui sphaeram in
duas pariet aequales dividunt Deseribitur
enim radio sphaerae . adeoque se Stio tranua per eentrum sphaerae et quod in aliis, uti troispieis , non fit. N. Trianguli- spharum rectangulam est , quod vel habet trea rectos angulos, ut duo coluri faelunt eum aequa tore i aut duos, ut faciunt meridiani eum aequatore in globo terreari, aut elieuli lati- audinum adtieliptieam in eoelestis aut aenum ut triangulum , quod eoturus solstiti eum arquatore ae eliptica ellicit Obu -- alam est quod nullum rediam eontinet. Junt autem omnes rectis fi latera fine quadrantes Hreuli; obtusi, si maiora quadranae tibus Caent , fi minora. I. Mensura anguli est arcus, qui . euneursu duorum ali rum arcuum angulum comprehendenraum so est Sle areus aequatoris inter duos mercilianos existentis est mensura anguli in pota