Quaestiones Quintilianeae

31쪽

Quaestiones Quintilianeae: J. D. D. Claussen.

In Antimacho vis et gravita Set minime vulgare eloquendi sterius hab0t laudem:

Sed . . et adfectibus et iucundi tate et disp0sitione et omnino arte dolicitur. . Panya Sin, eX Utroque miXtum, putant in eloquendo neutri HS Re- quare virtuteS, alterum tamen ab eo materia, alterum disponendi ratione Suferuri

Auctoros igitur Quintiliani fuisse videntur Cicero') de re pubi. 1,

56 et Dionysius de comp. verb. 24 et 23. SummuS autem conSenSUSost intor Quintiliani iudicia et Dionysiaca in veterum Scriptorum cenSura prolata: nam non tantum eidem eodem ordine epici, Sed etiam similes singulorum virtutes laudantur. Dieat tamen aliquis in Vanya8i grave discrimen inveniri: nam quarto quidem loco etiam a Dionysio poni, Sed Hesiodo et Antimacho appellari Superiorem. At si haec Dionysi sententia esset, inter epistorum ΡOetarum principes, quoS de comp. Verbor. 21 - 24 commemorat,

atque adeo materia illum Supera8Set, una cum Hesiodo nominaretur,

immo illius locum occuparet. Qua de causa Funckius quidem de Panyas . vita ac poesi' p. 14) illud RVEsκαTO sic interpretatur, ut fere idem valeat Quintilianeum ex utroque mixtum'. Duplicis tamen ordinis Di0nysius mentionem fecisse potest; nam Suidas de Panyasi ait εV bε etroirlTaic TaTTεTui μεθ' 'OμηpOC RITu bεTiuac Rcii μεθ' 'Hciobou Rcii V Tiluaxou . Id curte elucet ne in Panyasi quidem fuisse iudiciorum diversitatem. Praeterea grηmmaticum auctorem Quintilianus 1110nstrare videtur 53 Quamvis ei Secunda S fere grammaticorum consensus deferat' et 54 Apollonius in ordinem a grammaticis datum non venit, quia Aristarchus atque Aristophanes neminem Sui temporis in numerum redegerunt'. Quibus verbis et Apollonius et ei poetae, qui infra Sequuntur, npraegre8Sis distinguuntur. Laudantur autem Apollonius et Aratus

Sententia mea, ut semel dicam, Quintilianus non Omnia, quae contuli, opera in singulis iudiciis evolvit, sed nonnullos locos memori tenuit, adeo ut inscius interdum auctorum verba referret

32쪽

Quaestiones Quintilianeae: J. D. D. Claussen. et TheocrituS, quorum opera ScriptoreS R0manorum optimi vel imitati vul interpretati sunt; deinde ex reliquo grege pauci evocantur. Itaque hi poetae teste Quintiliano ab Alexandrinis grammaticis in ordinem recepti non Sunt, ut a Dionysio eos omitti vix

Epicos poeta8 apud Quintilianum flessiarum Scriptores Sequuntur, quorum princepS Callimachus, Secundus Philetas vocatur; deinde iamborum poetae, quorum tres Optimi, Sed princeps Arehilochus laudatur. Neutrius generis cenSura apud Dionysium h0die invenitur. Contra Proclus ait p. 242 Westphal. apicTε0 cui TUI μεTpuI ελε- γε sub Kaλλivov Kat miluvεpμ0W αλλα καὶ mi λη Tav Kat Καλλiluaxov' set 'la; pinu Πoi arcii 'Ap xiλOxoc Tε apicTOc Rui Ciluumbric Rui Πύ vivae': praeterea Di 0medes p. 484 K p. 18 R0iss.): Elegiam praecipue Scripserunt apud Romanos Propertius et Tibullus et Gallus imitati Gra000s Callimaelium et Euphoriona et Iamborum praecipui scriptores apud Graecos Archilochus et Hipponax, apud Romanos Lucilius et Catullus et Horatius et Bibaculus'. Adiungitur a Quintiliano novum lyricorum mentio. Qui numerus apud Dionysium nullo Verbo tangitur. Quamquam quattuor uterque poetas nominatim laudat, Pindarum Stesichorum Aleaeum Simonidem. De quibus nOSter ait: Pindarus princeps Spiritu maynificentia, sententiis figuris, beatissima rerum Verborumque co-fiu ut velut quodam eloquentiae flumine: propter quae Horatius eum merito credidit nemini imitabilem. Stesichorum quam sit ingenio

validus materiae quoque Ostendunt . . reddit per SoniS . . debitam digni-lutem ac si tenuisset modum, Videtur aemulari proximus Home

Alcaeus in parte operiS aureo plectro merito donatur, qua tyrannos inSectatus multum etiam moribus confert, DionyS. Vet. cenS: Ζηλ TOc

Sonantem pleniuS aureo, Alcaee, plectro dura naviS . . PugnaS et actos tyrannos donSum umeriS bibit aure volguS .

33쪽

Quaestiones Quintilianeae: J. D. D. Claussen.

in eloquendo qu0que brevis et magnificus et dicendi Oi plerumque oratori similis; sed ot lusit et in amores deScendit, maioribus tamen aptior. Simonides, tenuis alioqui, Sermone froprio et iucunditate quadam commendari potest; praeci-

sua tamen eius in commoOenda mi-Seratione virtus, ut quidam in hac eum parte omnibus eiuS Operis auctoribus praeferant . DionyS. Vet. cens. : 'Aλκω0υ bε

In lyricis igitur idem consensus, qui in epistis poetis, inter Quintilianum et Dionysium in Vet. cens. intercedit. Uterque enim eoSdem quattuor scriptores laudat. Quamquam ordo paulo dissert, quia apud Dionysium Simonides non quartum, sed secundum locum obtinet. Sed cum singulis poetiS fere eaedem Virtutes tribuantur, illa re paene nulla discordia oritur. Lyricam poesin apud Quintilianum antiqua comoedia excipit, in qua Aristophanes et Eupolis et Cratinus excellere dicuntur '). Contra incensura DionySiaea hoc poetarum genus omittitur; principes tamen illi laudantur art. rhet. 8, 11 p. 302 R: η bε γε κυului diu OTi TroλiTευε Tai εV TOic bpuluuci mi γλOcΟφεi, η T V Πεpi ToV Kps ivOV ini'ApicTOφαυην mi EυΠολiu, Ti bεi mi λεΥεiu; ' Idem enumerantur et ab Horatio Sat. 1, 4, 1 et a Velleio 1, 16, 3 et a Diomedop. 489 Κ p. 9 Reiff.): Poetae primi comici fuerunt Susarion et Magnes.. Secunda aetate fuerunt Aristophanes Eupolis et Cratinus, qui vel principum vitia seetati acerbissimas comoediaS composuerunt'. Quintilianus transit ad tragoediarum scriptores Aeschylum et Sophoclem et Euripidem. Eidem poetae in Dionysiaco libro laudantur. De Aeschylo autem noster dicit: DionyS. vet. cens. : O b' ΟυvAlcχύλoc Πp Toc καὶ Tric με T -λΟΠ9εΠε iac εχομεν oc Rui η0 VRui Tra0 BV TO Π9ε Που ε ibi c

'J X 1, 65. Inter verba . . sneundissimae libertatis' atque etsi est in insectandis vitiis praecipua . periodi Riterius exitum, alterius exordium lacuna excidisse suspicor. Νnni coniunctio 'etsi , in qua I. Caesar

Philol. 13 p. 757 line sit, etiam 1 Pr 19. 1, 5, 28. 11, 3, 18. 2, 5, as)usurpatur. II. WEilius Annal. philol. 1869, 99 p. 736 de hoc loco disputans mihi non persuasit. Tragoedias primuS in lueem

Aeschylus protulit, sublimis et stravis et

34쪽

Quaestiones Quintilianeae: I. D. D. Claussen. striandilocus saepe usque ad Vitium , sed rudis in plerisque et in Compositus :Ρr0pter quod correetas eius fabulas in certamen deferre DOSterioribus poetis AthenienseS permiserunt.

Se comparant. At Suam uterque Viam ingreditur, ut in paucis verbis similitudo quaedam reperiatur. . Euripides . . Sermone magi Saccedit oratorio generi . . set diuendo ac respondendo Cuilibet eorum, qui fuerunt in foro diserti, comparandUS, in adfectibus Vero . . qui in miseratione constant, facile praecipuus eSt . Dionys. Vet. cenS: . . EUpini-bnc .. κεK9uμενη Tnc λεξε c με coTηTi Kεχ9ηTul . . Πολυc ευ Tuic sem Opticuic εἰ aes Tuic . .

Ρoetarum agmen comici Menander et Philemon concludunt.

1, 16, 3 et a Diomede p. 489 K p. 9 Reiff.) laudantur.

. Menander . . Omnem Vitae imaginem eXPreSSit . .

Philemon. . pravis Sui temporis iudieiis Menandro saepe praelati S

35쪽

Quaestion os Quintilianeae: J. D. D. Claussen.

Euripidem quoque M. Varro in imaginum libris 3 Ritselit. Mus. Rhon. 6 p. 514) ait . . in quinque

tragoediis solis vicisse. )In generibus igitur poetarum omnibus Quintilianus eurium numerum atque ordinem respicit; cf. 53 Antimacho quamuis Secundas fere grammaticorum consensus deferat', 54 Apollonius in ordinem a grammaticis datum non venit, quia Aristarchus atque Aristophanes neminem sui temporis in numerum redegerunt', 58 Elogiae princeps habetur Callimachus, Secundas confeSSione plurimorum Philetas occupavit , 59 Ex tribus receptis Aristarchi iudidios eriptoribus iamborum', 61 Novem vero lyricorum longe Ρindarus princeps', 66 Antiquae comoediae Aristophanes et Eupolis et Cratinus praecipui , 67 Sophoetes et Euripides . . uter Sit poeta melior

inter plurimos quaeritur', 72 Menander omnibus eiusdem operis auetoribus abstulit nomen . . Philemon ut pravis sui temporis iudiciis Menandro saepe praelatus eSt, ita consenSu tamen Omnium meruit credi secundus'. Cuius numeri auctores Aristophanes et Aristarchus Aleaeandrini v eantur cf. Aristoph. D. Naueh. p. 67 Sq; Bern-hardi liti. graee. hist. I p. 155 sq); inde a ceteris grammaticis receptus dieitur cf. I 4,3). Aliquoties autem in numero poetarum Graecorum et Latinorum cum Quintiliano Diomedes consentit p. 341), qui copias Suetonianas servavit, Sed easdem mutilatas et depravatas Reiff. p. 372 sq.). Qua de causa c0lligere aliquis possit, eundem primi p. Ch. saeculi grammaticum et Quintiliani et Suetoni in hac re

auctorem fuisse'). Quamquam propter miseram DionySiaene cenSurae condicionem haec quaestio sat lubrica est. Etenim disertis quidem Verbis certus poetarum numerus a Dionysio nusquam laudatur; sed

primum ipso testatur in libris de imitatione compositis optimorum Scriptorum RuVOVac Se proposuisse in. 34'; praeterea quaedam certi numeri vestigia hodie quoque exstant. Nam et Dionysius et Quintilianus quattuor epicorum principes producunt: atqui hic ipse numerus a Quintiliano ad Alexandrinos grammaticos refertur; fere eadem condicio est in lyricis poetis p. 344). Praeterea Quintiliani auctor Dionysius est 64 Simonidis praecipua in commovenda miseratione Virtus, ut quidam in hac eum parte omnibus eius operis auctoribus praeferant cf. Diony8. Vet. cens. Supra p. 345)' et 51 Homerus omnes . . procul a Se reliquit, epicoS tamen praecipue de comp. verb. 24 supra p. 342)' et 52 Hesiodo datur palma in illo medio genere dicendi de comp. verb. 23 supra p. 342) '.') Conferantur verba Suetoniana de grammatico Q. Remmio Pnlaemone, Quintiliani magistro: 'Arrogantia fuit tanta, ut . . iactaret nomen suum in Bucolicis non temere positum, sed praesagante Vergiliolare quandoque omnium poetarum ac poematum Palaemonem iudicem .

36쪽

348 Quaestiones Quintilianeae: J. D. D. ClaUSSen. Itaque admodum dubium est, utrum ipse Quintilianus an illius auctor Dionysius in singulis poetarum generibuS certum numerum atque Ordinem ex grammatica arte transtulerit. Sed utut res se habuit, secundae tantum partes illi grammati eo a Quintiliano conce8Sae esse possunt. Nam primus et praecipuus fons est Dionysi Halicarnasset veterum S istorum censura. Cum Dionysio enim Quintilianus primum in ordine eorum generum eonSentit, quae apud illum Sunt Servata: poesis epicae et lyricae necnon poesis tragicae atque recentis comoediae. Idem consensus est in ordine Singulorum Scriptorum: Simonides enim solus diverso loco colloeatur, Sed haec res nullam

discordiam graviorem efficit p. 345 . Deinde eidem prinstipes poetarum epistorum et lyricorum et tragicorum producuntur, atque idem comoediae recentis poeta praecipuus laudatur. In singulis

autem iudiciis nulla quae iure dici possit discordia invenitur nam in Ρanyasidis laude olim Dionysius et Quintilianus consenserunt sp. 343) - immo tanta est familiaritas, ut dubitari non possit, quin ipsa Dionysiaca censura Quintiliano in manibus fuerit.

Quae cum ita Sint, equidem eredam eundem c0nsensum olim etiam

in ceteris poetarum generibus fuisse. Itaque gravissima suspieio mihi oritur, vel excerptoris vel adeo librariorum culpa in censura Dionysiaea excidisse poetas elegiarum et iamb0rum p. 344), praeterea comicos Veteres et partem comistorum restentium. Nam cur RDionysio haec genera omissa sint nulla eauSa reperiatur. Accedit quod et novae comoediae laus lacunae speciem prae se fert p. 346)et comicorum veterum prinstipes alio loco enumerantur sp. 345).Pauca praeterea Dionysiaco libro de compositione Merborum inscripto

Quintilianus debere videtur scap. 24 et 23 supra p. 342). Compluribus locis Horatius laudatur, uno Verstilius sp. 341). Aliquoties etiam Ciceronis auctoritatu nititur p. 341. 343. 345). Semel vox Theophrasteu traditur p. 341), referenda fortasse ad libros Πεpi λεξε c, qui a Dionysio laudantur de comp. verb. 16 p. 101 et de Lysia 14 p. 483 R. De scriptoribus autem aliis Quintilianus auctorum iudicium recipit, de aliis propriam sententiam profert, imprimis de Homero et Menandro et Euripide, qui poetae oratori aptissimi vo

cantur.

Poetas et apud Quintilianum et apud Dionysium in veterum Seriptorum censura historiarum scriptores 80quuntur 73- 75;31-34). Ρrimi a Dionysio Herodotus et Thueydides laudantur in eodem gloriae fastigio positi; deinde Herodoti imitator Xenophon, Thucydidis Philistus; donique Theopompus, qui maiore laude quam Philistus effertur. Apud Quintilianum iusta ratione producuntur primi Thucydides et Herodotus, quorum diversa virtus laudem Paene parem consecuta sit; deinde Theopompus, qui illis dignitate sit proximus; tum Thucydidis imitator Philistus. Num Ephorus et Clitarchus et Timagenes obiter tantum commemorantur. Denique Xenophon uno Verbo laudatur, quamquam universum huius seriptoris

37쪽

Quaestiones Quintilianeae: a. D. D. ClausSen.

iudicium ad philosophorum partem removetur. Itaque in Ordine Dionysiaco et Quintilianeo summa est similitudo. Quaeri tamen potest, num alio auctore Quintilianus et X0nophontem removerit et ceterorum mentionem inseruerit. Ait

autom g 33: Ideoque M. Tullius ne Thucydiden quidem aut Xenophontem utiles oratori putat Orat. 9, 30.32), quamquam illum bellicum canere 12, 39), huius ore Musas esse locutas existimet 19,62) Maioris momenti sunt eiusdem Ciceronis verba de Orat. II, 13, 558 1: HerodotuS . . prineeΡS genUS hoc ornavit, . . tanta eSt eloquentia, Ut me quidem . . magno opere delectet; et post illum Thucydidos omnes dicendi artificio mea sententia vicit, qui ita creber est rerum frequentia, ut Verborum prope numerum Sententiarum numero consequatur, ita porro Verbis e8t aptuS et preSSus, ut nescias utrum res oratione an verba SententiiS illustrentur. . Hunc conSecutus est Syracusius Ρhilistus, qui, cum Dionysii tyranni familiarissimus esset, otium suum consumpsit in historia scribenda maximequo Thucydidem est imitatus. Postea Vero ex clarissima quasi rhetorum officina duo praestantes ingenio Theopompus et Ephorus, ab Isocrate magistro impulsi, Se ad hiStoriam contulerunt. . Denique etiam a philosophia profectus princeps Xenophon, Socraticus ille; post ab Aristotolo Callisthenes, comes Alexandri, scripsit historiam set is quidem rhetorico paene more . . MinimuS natu horum omnium TimaeuS, quantum autem iudicare possum longe eruditissimus. Itaque hoc quoque loco primi laudantur Herodotus et Thucydides et Ρhilistus sit Theopompu8. Sequitur Ephorus, qui Theopompi contubernalis, deinde Xen0phon, qui a philosophia profectus, tum Callisthenes, qui rhetorico paene more USUS , denique TimaeuS, qui omnium natu minimus fuisse narratu

Dionysium igitur, ut statim dicamus, secutus Quintilianus Thucydidem et Herodotum et Theopompum et Ρhilistum recepit. Cicerone auctore Ephorum addidit, Xenophontem removit. Ρraeterea Timaei Ciceroniani Timagenes partes suscepit, pro Callisthene Clitarchus substitutus est. Quorum alter dicitur longo post intervallo temporis natus'; alterius ingenium probari, fides infamari narratur: idem Cicero tradit in Bruto 11, 42: Concessum est rhetoribus omontiri in historiis, ut aliquid dicere possint argutius; ut enim tu nunc de Coriolano, sic Clitarchus, sic Stratocles de Themistoclo

finxit . . . Hunc enim mortem rhetorice et tragice Ornare potuerunt, illa mors volgaris nullam praebebat materiem ad ornandum'. Nunc ipsa verba Quintiliani addam, quibus sententia modo prolata firmabitur. Historiam multi scripsere praeclare, Sed nemo dubitat longo duos ceteris praeferendOS, quorum diversa virtus laudem paene

38쪽

Quaestiones Quintilianeae: J. D. D. Claussen. Densus et brevis et semper instans sibi Thucydides, dulcis et eandidus et fusus Herodotus; ille concitatis, hic remissis adfectibus melior; ille contionibus, hic sermonibus; ille vi, hic voti tate. Theopompus his proximus ut in historia praedictis minor, ita oratori magis similis, ut qui, antequam est ad hoc opus sollicitatus, diu fuerit orator. Philistus quoque meretur qui turbae . . eximatur, imitator Thucydidi, et ut multo infirmior, ita aliquatenus lucidior. Ephorus ut Isocrati Oisum calcaribus esset cf. 2, 8, 11). Clitarchi probatur ingenium,

fidos infamatur. Longo p0st intervallo temporis natus TimageneS . . Xenophon non excidit mihi, sed inter philosophos reddendus est . DionyS. V. c. Rui TO μεV CUV-TO; OV ε Ti 7rapa Θουκυbibu . Cic. de orat. II 56: uehu

Cic. de orat. II 58: Deniquel etiam a philoSophia profectUS . . t Xenophon . . Scripsit historiam'. Ordine Quintilianeo servato ad oratorum genuS transimUS 76-80; 20 sq; eL 12, 10, 20-24). Memoratur autem primum

39쪽

Quaestiones Quintilianeao: J. D. D. Claussen. 351 decem oratorum Atticorum numerus. Qui numerus quamquam in opere Dionysiaco hodie non commemoratur, Dionysi tamen tempore

θα ' sit do vi Demosthen. 33 p. 1058 sq. Secundus Aeschines habetur; nam ibid. 35 p. 1063 μετα Δημ0c0ευηυ μηbεVoc bευTε9Oc api0-μεic0ai dicitur. Atqui verisimillimum est eandem partitionem etiam

in Veterum cenSura Servatam fuisse. Itaque equidem credam Dionysio auctore Quintilianum illas aetates distinxisse. At neque a Dionysio in veterum Scriptorum cenSura neque a Quintiliano in d0cimo libro Isaeus commemoratur. Potest tamen a Dionysio consulto omissus esse. Nam in iudicio de Isaeo prolato lenitantum discrimine Isaeum et Lysiam inter so differre demonstrat at

. . Tu Grε9μαTu καὶ Tuc upxuc OUTOc 6 αυη9 7rapacxεiu'. Contra addita est in Dionysiaca censura Lycurgi mentio, qui neque apud Quintilianum neque ceteris locis, quibus principeS Oratorum a Dionysio enumerantur, invenitur. Itaque, quoniam OratoreS OptimOS') Cf. Westermanu. eloquent. graec. histor. , Lipsiae 1833, 40, 1.

40쪽

Quaestiones Quintilianene: J. D. D. Claussen.

solos in libris do imitati0110 compositis se produxisse Dionysius testatur p. 340), Lycurgi laus admodum mira est. Aecedit quod hoc ipso iudicio universae partis structura turbatur. Nam molestum Saneost illius 0xordium in hac iudiciorum serie: O AUCu1KOc λOTOC . . 6 b' 'lcoκpariRoc . . 6 dε AU O09Toc . . 6 dε Δημοc0εVlKOc . . 6 d' Alcxiv ac . . 6 dε 'ΥΠεpibric'. Quae cum ita sint, Lycurgi laudem a nescio quo homine aut sex alio Dionysi libro illatam aut suo Marte interpolatam esse SuSpicor; quae Si removetur, apud Dionysium ut Quintilianum idem est Oratorum numeruS. Quinque oratoribus veteribus Quintilianus Demetrium Phalereum adiungit. Qua in re Ciceronem, cuius verba in Oratore 27, 920t in Bruto 9, 38 ipse laudat, auctorem sequitur. In Bruto enim 8, 32 - 9, 38 oratores sanguine incorrupto pleni atque naturali nitore splendidi vocantur primum Isocrates et Lysias, tum Demosthenes et Hyperides et Aeschines, praeterea Lycurgus et Dinarchus et Domades et alii; doindo his senibus adulescens Demetrius Phalereus successisse atque primus orationem inflexisse narratur. Contra eidem Oratores Veteres, quos Quintilianus laudat, sed inverSo ordine Dominantur do orat. III 7, 28: Suavitatem Isocrates, subtilitatem Lysias, acumen Hyperides, Sonitum Aeschines, vim Demosthenes habuit'. Ρrasitur0a 38 Cicuro in Bruto de Romanis oratoribus copiosius disseruisse narratur. Denique 24 12, 1, 22) vox Ciceroniana memoratur ex neScio qua epistula petita h. p. 48, 4 Balter-ΚVSer.). De singulis autem oratoribus Quintilianus haec ait: Sequitur oratorum ingeΠS mR-ΠUS, ut eum decem simul Athonis aetas una tulerit. Quorum longe princeps Demosthenes ac plane lex orandi fuit: tanta vis in eo

108. 6, 2, 24), tam denSa Omnia,

ita quibusdam nervis intenta Sunt, tam nihil otiosum, is dicendi modus, ut nec quod desit in eo nec quod redundet inveniaS. Plenior Aeschines et magis fusus et strandiori similis, quo minus Strictus est; carnis tamen plus habet, minus lacertorum. Cicoro Brut. 36: haec enim aetas effudit hanc copiam '. Dionysius l. l. Cic. Brut. 35: nam planu quidem perfectum et cui nihil admodum desit Demosthensem facile

dixeris . Dionys. Vet. cens. : 'O hε Δημο-