Quaestiones Quintilianeae

51쪽

Quaestiones Quintilianeae: J. D. D. Claus sen. 363 quae Vocatur exegetice, altera horistice. EXegetice est enarrativa, quas pertinet ad officia lectionis: horistice est finitiva, quae praecepta monstrat, cuiuS SpecieS Sunt hae: partes orationis, vitia Virtutesque. . . Grammatteae officia, ut adserit Varro de grammatica D. 93 W.), constant in partibus quattuor: lectione enarratione emendatione iudicio'.

Doindo Quintilianus I 4, 6 8 1 sic progreditur, ut a litteris 6-17) surgat ad syllabas 17), inde ad partes orationes s 18sq), tum sic pergat 5, 1: Iam cum oratio tres habeat virtutes . . totidem Vitia, emendate loquendi regulam, quae grammatices prior pars est, eXaminet'. Fere eadem artis grammaticae initia adumbrantur a Diomede l. l. p. 426, 32: Grammaticae initia ab elementis surgunt, elementa figurantur in litteras, littera0 in syllabas coguntur, syllabis conprehenditur dictio, dictiones cogzntur in partes orationis, partibuS OrationiS conSummatur oratio, oratione virtus ornatur, virtus ad evitanda vitia eXercetur'. Primum igitur a Quintiliano I 4, 6 - 17 litterae tractantur. Ait autum Ι4, 7: At grammatici saltem Omnes in hanc descendent rerum tenuitatem: desintne aliquae nobis necessariae litterae, non cum graeca scribimuS: tum enim ab isdem duas mutuamur

se. y et et litteras)' et XII 10, 27: Namque latina lingua) est

ipsis statim sonis durior, quando iucundissimas ex graecis litteras

non habemus, Vocalem alteram, alteram eonSOnantem, . . qUnS mutuari solemus, quotiens illorum nominibus utimur: quod cum contingit, nescio quomodo velut hilarior protinus renidet oratio, ut in KZephyris et Zopyrisy: quae si nostris litteris Scribantur, Surdum quiddam et barbarum efficient . De seisdem litteris Diomedus

dicit p. 428, 27 Κ: Syllabae, ut ait Varro du sermone latino IID. 49 W.), aliae sunt aSperae, aliae leVeS, . . ali de graeculae, . . graeculae ut 4hymnus Zenon , durae ut ignotus, molles ut aedes .

Deind0 Diomedes p. 422, 1 et 426) Κ: Litterae aut Latinae sunt aut

Graecae. Graecae duae y et Z, quae in USUm nOStrum propter nomina

Graeca venerunt et Charisius p. 8, 20 et 11) Κ: y et et propter

Graeca nomina admittimus' et Marius Victorinus p. 5, 28 K: yet g propter Graeca nomina admittimus'; 7, 30 Κ: y vocalis Graeca, Z consonans Graeca' et Priscianus I p. 36, 17 H: y et et in Graecis tantummodo ponuntur dictionihus, quamvis in multis veteres haec quoque mutasse inveniantur et pro U u, pro Z Vero, quod pro Sd coniunctis accipitur, s vel Ss vel d posuisse' ut Marimus Victorinus p. 196, 3 Κ: Litterae peregrinae y et Z . . propter Graeca nomina adsumptae Sunt, ut puta qHylas Zephyrus'; quae Si adSumptae non essent, qHulas et Sdepherus h diceremus'.'

') Adde verba Ciceronis Orator. 48, 160 nec enim Graecam litteram adhibebant, nunc autem etiam duus , quibus y et Z litteras Significari monet Schneiderus gr. lat. I p. 39 adnot.

52쪽

364 Quaestiones Quintilianeae: J. D. D. CIRUSSen. I 4, 8: Sed proprio in latinis desunt aliquae nobis litt0rae), ut in his qSeruus et uulgus η aeolicum digammon desideratur';I4, 11: Atqui sibi insidit u littura), quomodo nunc scribitur si uulgus et seruus, '; I T, 26: Nostri praeceptores et Seruom ceruomqueΘ')u et o litteris ScripSerunt . . nunc u gemina Scribuntur ea ratione,

quam reddidi Sc. 1, 4, 8): neutro Sane modo VOX, quam Sentimus, officitur nec inutiliter Claudius aeolicam illam ad hos usus littoram adiueurat'; XII 10, 29: Aeolicae quoque litterae, quaeseruum ceruumque' diei mus, etiamSi forma a nobis repudiata est, Vis tamen nos ipsa persequitur'. Memoratur igitur Claudii Caesaris

digamm0n cf. Buechelerus 'de Tiberio Claudio Caesare grammatico' p. 3 sq). Quamquam Claudii consilium Quintilianus non perSpexit, quippe qui aeolicam illam litteram u geminae finibus concludat. Quod cum etiam Christius animadvorterit Philolog. 18 p. 174, tamen perperam statuit Quintiliani verbis ceteras vocaleS non eSSe exclusa S. Etenim ab u geminata 14, 8 ot 11) litterae suo' sat manifesto segregantur 1, 4, 10: Atque etiam in ipsis vocalibus grammatici est videre, an aliquas

pro conSonantibUS USUS acceperit, quia stiam η sicut si etiams scribitur et siuoso ut situ08η'. Quae cum ita sint, ViX dubites, quin eundem errorem commiserit Gellius 14, 5, 2: Nam etdiuus ut riuus et clivus, non us Syllaba terminantur, Sed ea, quae per duo u ScribendaeSt, propter cui HS Syllabae Sonum declarandum reperta erat nova littera, quae digamma appellabatur'. Praeterea conserenda Sunt verba,

quae ex eodem fonte hausta '') proferunt Diomedes l. l. p. 422, 21 et Donatus p. 367, 18: Huic se. u litterae) digammon adscribi solet, cum sibi ipha praeponitur, ut 4Seruus uulgus '. Quae doctrina admodum quidem contorta est, id tamen animadvertas quod eadem exempla, quae Quintilianus 1, 4, 8 et 11 affert, laudantur. Itaque hoc certu apparet Quintilianum digammi Claudiani mentionem non suo

Marte fecisse, sed alio grammatico auctore. Ceterum ne reS COgnatas dirimam, statim ad verba Quintilianua I T, 26: Nostri praeceptoreS si Seruom ceruomque' u et o litteris Scripserunt, quia subiecta sibi vocalis in unum sonum coalescero et confundi nequiret: nunc u gemina Ser1buntur' comparabo similes aliorum grammaticorum locos. Ait enim Charisius p. 75, 4 K. Iulio Romano auctore: SeruuS ceruUS Uulgus' a quibusdam per H et O , videlistet quia duae vocales geminari, ut unam syllabam laetant, non Ρ0ssunt. Sed per duo u scribi debent' et Velius Lonous p. 2222 P: A plerisque superiorum . . siprimitiuUS adoptiuUS' . . Peru et o scripta sunt, Scilicet quia Sciebant vocales inter Se confundi non posse, ut unam syllabam faciant 'φ')' et Scaurus p. 2251: 4Equom et seruomy et Similia . . antiqui per uo ScriΡSerunt, quo-

') Ι 7, 26. seruom ceruomque A; cf. 1, 4, 1l maiio MaiiamqueΘgeminata i scribere . φ') CL Keil. gramin. latin. praef. I p. 56; IV p. 40. ' ) faciant Brambach. orthograph. lat. p. 97; non faciunt' PutSch.

53쪽

Quaestiones Quintilianeae: J. D. D. Claussen. 365niam Seierunt Vocalem non posSe geminari . Deinde Cornutus p. 2284: Alia sunt, quae per duo u Scribuntur . . si ingenUUS eXiguus, etc.' et Marius Victorinus p. 14, 23 K: Sed scribam voces, quas alii numero singulari et plurali indisserenter per u et o scripserunt, Ut qauos eoru0S' et cetera'. Itaque eam conSuetudinem, quam Quintilianus prauceptoribus Suis tribuit, ceteri quoque grammatici commemorant. Quorum et Charisius et Velius et Scaurus etiam uandom illius usus eaUSam Proferunt. I 4, 8: Et medius est quidam v et i litterae Sonus: non unim sic optimum dicimus ut aut si optumum η aut si optimum ἡ; et in here' neque e plano neque i auditur'. Quocum loco iungenda sunt verba I 7, 21: Iam si optimus maXimus η ut mediam i litteram, quae veteribus u fuerat, acciΡerent, C. Primum Caesaris institutione traditur factum; et here η nunc e littera terminamus: at veterum stomicorum adhuc in libris invenio si heri

ad me venit, Τerent. Phormion. 1, 1, 2)'. Ad alteram Scripturam conferas, quod ait Charisius p. 200, 11 Κ auctore Iulio Romano Huri Terentius in Phormione heri ad me venit ) . . Quidam siliereη putant diei debere'. CaeSaris autem institutum commemorat etiam Cornutus p. 2284 P: qMaxumus an maximus h et Similia . . quo modo Scribi debeant quaesitum est. Terentius Varro de serm0nu latino I fr. 43 W.) tradit Caesarem per i eiusmodi verba solitum esse enuntiare et Scribere. Inde propter auctoritatem viri consuetudinem factam' et Marius Victorinus p. 9, 3 K: C. CaeSar . . coptimus maXimus scripsit'. Deinde du medio illo i sit u litt0ra0 sono dicit Velius Lonous p. 22 16 Ρ: I vero littera interdum oXilis est, interdum pinguior . . ut iam in ambiguitatem cadat, utrum per i quaedam debeant ') diei an per u, ut et optumus maXumus ' et Scaurus p. 2259: In vocalibus ergo quaeritur simaXimuS an maXumu8h, id eSt per u an per l, debeat seribi; item si optimus an optumusa' et Diomedes p. 422, 17 et Donatus p. 367, 14: Ha0 i sit u) etiam m0diau dicuntur, quia in quibusdam dictionibus eXPreSSUm Sonum non habent, ut Vir optumus η' et Marius Victorinus p. 20, 1 K: Sunt . qui inter u qu0que et i litteras supputant deesse nobis Vocem, Sed pinguius quam i, exiliuS quam v Sonantem): Sed, pace eorum dixerim, non vident y litteram desiderari'. I4,9 : An rursus aliae redundent: praeier notam illam adspirationis, quae si necessaria eSt, etiam contrariam sibi poseit; uth, quae et ipsa quorundam nominum nota est; et si, cuius Similis effectu Specieque, niSi quod paulum a nostris obliquatur, coppa apud Graecos nune tantum in numero manet; et nostrarum ultima Sc. X littera); qua tam carere 90tuimu8, quam psi non quaerimus'. Addo verba I 5, 19: Si h littera est, non nota' et XII 10, 30: Duras ut illa syllabas facit, quae ad coniungendas demum Subiectas sibi vocales est utilis, alias supervacua: et equosv hae et

54쪽

366 Qua ostiones Quintilianstae: J. D. D. ClauSSen. 4aequum Scribimus' et II, 10: Nam k quidem in nullis verbis utendum puto, nisi quae Signifieat; etiam ut sola ponatur. Hoc

eo non omisi, quod quidam eam, quotienS a Sequatur, neceSSR-riam credunt; cum Sit c littera, quae ad omnes vocales Vim Suam

perserat' - Fuit autem Varro, qui inter litteras neque ii neque k qX locum concederet; quod testatur Priscianus I p. 13, 9 Η: Auctoritas Varronis de antiquitatu litterarum II fr. 105 K.)nec li nec q nec ii in numero adhibet litterarum' et Cornutus p. 2286 P: In libro, qui est de grammatica, Varro de grammatica D. 95 W.): litterarum partim . . dicuntur neque Sunt Uth et x Deind0 Marius Victorinus p. 5, 26 Κ dicit: Supervacuae quibusdam videntur L et q, quia o littera harum locum possit

implere . h quoque adspirationis notam, non litteram exiStima-mHS . . X Per e et S 908SemuS Scribere 8, 16)' et Diomedes

p. 423, 31 et Donatus p. 368, 12) Κ: Quidam Latino sermoni

suffidere decem et septem litteras credidorunt, Si quidem ex viginti ut tribus una adspirationis nota est ii, una duplex X, duae

Supervacuae k et q, duae Graecae y et g et Scaurus p. 2258 et 61 h et q quibusdam supervacuas videri' et Maaeimius Victorinus p. 195 Κ k et q supervacuas, h adspirationis notam'. Adde Velium Lonssum, qui q esse exclusam' testatur p. 2218 et 'li' p. 2217 et 'x' p. 22 16, ubi ait: Excludunt quidam litteram x ea scilicet ratione, qua antiqui nostri repudiaverunt id quod apud Graecos est ψ'. Deinde Scaurus dicit p. 2253: Graeci κοΠrra, qu0d pro hau q littera) p0nebant, omiserunt ' et Marius Victorinus p. 23, 26 Κ: Scripseram . . q in Graecis etiam litteris fuisse et nunc

esse, Sed nonaginta significare'. Tum Priscianus ait I p. 35,24H: Hlitteram non esse ostendimu S, Sed notam adspirationis. Quam Graecorum antiquissimi similiter ut Latini in vorsu Scribebant: nune autem diviserunt et dextram eius partem Supra litteram ponentesipiλric notam habent, quam Remmius Palaemon exilem, Grilli us . . levem nominat, Sinistram autem contrariae adspirationis, quam Grillius flatilem voeat'. Verbis autem I 7, 10 Nam k quidem in nullis verbis utendum puto, niSi quae Significat. . Hoc eo non OmiSi, quod quidam eam, quotienS a Sequatur, necessariam eredunt' Quintilianus Vulgarem grammaticorum doctrinam impugnare videtur. Dicit

enim Donatus p. 368, 8 et Diomedes p. 423, 13) Κ: Nesciunt quotiens a sequitur, k litteram praeponendam esse' et Velius p. 22 18: Qui h expellunt, notam dicunt esse magis, quam litteram . . Atqui illam esse litteram definiunt, necessariam putant esse') nominibus, quae cum a Sonante γ) hanc litteram inchoant'. Deinde Scaurus ait p. 2252: Κ quidam supervacuam esse litteram iudicaverunt, quoniam vico illius fungi e satis posset. Sed retenta est, ut quidam putant, quoniam notaS quasdam significaret . . Hac tamen antiqui ibi tantum utebantur, ubi a littera subiungenda erat' et Marius Victo

55쪽

Quaestiones Quintilianeae: J. D. D. Clau8Sen.

rinus p. 7, 7 K: Κ autem diuitur monophonos, quia nulli vocali iungitur nisi soli a brevi'. Nomina autem, quorum k sit nota, laudantur a Velio et Scauro l. l. kalumnia haput Kalendae Kaeso . I 4, 10: Atquo etiam in ipsis vocalibus grammatici est videre, an aliquaS pro consonantibUS USUS acceperit, quia etiam' sicut Ketiamyseribitur et siu0ss ut Ktuo S '. Conforatur Velius Longus p. 2215: Duae litterae et vocalium vim et consonantium obtinent, ii et i '. Deinde

uno oro dicunt Marius Victorinus p. 5, 18, marisius p. 8, 1, Diomedes p. 422, 14, Donatus p. 367, 12: I et u transeunt in

consonantium potestatem'. I 4, 10 et vocalium geminatio commemoratur et apiciS USUS.

Altera c0nsuetudo etiam I 7, 2 traditur, altera I 7, 14. I 4, 11: Atqui littera i sibi insidit: st coniicit, unim est ab illo, iacit, '. Conseratur Gellius 4, 17, 7, qui Probum auctorem SecutuS videtur I. Kr0tgs elimoro de auctoribus Gellii grammaticis' p. 90): Soeunda senim littera ') in his verbis conicere subicere obicere )per duo i, non per unum Scribenda e8t. Nam Verbum ipSum non est eicios, Sed silaeioy'. Praeterea Diomedes p. 422, 22 ut Donatus p. 367, 19: I geminari in una syllaba posse plurimi negant' ut Velius p. 2232: Ut cum dic0 4 Troia, per i unum an per duo scribere debeam et 4 coicit' per unum i an per duo an per tria' atque p. 2219: Cicero per duo i scribendum existimavit . . si Troiiamη . . Inde crescit ista geminatio et ineipit per i tria seribi Acottidit, '. I 4, 11: Seiat etiam Ciceroni plaeuisse statio Maiiamque' geminata i scribere'. Conferatur Velius i. t.: Cicero . . 4Αiiacem et Maiiam per duo i scribenda eXistimavit . . sic et 4 Troiiamy et si qua talia sunt' et Pompeius p. 105, 30K: I littera geminari potest tunc, quando inter duas Vocales eSt constituta, puta si Maia . . aio . . Troias' et Priscianus p. 494,3 H: Geminabatur si) a vetustissimis, Katio,' et Servius ad Aeneid. 1, 1: Probus ait 4 Troiam Graios et Aiaxa non debere per

unam i scribi' et Marius Victorinus p. 24, 21 et 27, 9) Κ: Sibi autem ipsa i) subiungitur in his, ut statio Troiia Graiius Ailaxs'.

Ι4, 12: Nec miretur puer), cur fiat. . a 4pinno', quod eSt ReU- tum, SecuriS Utrimque habens aciem bipennis : ne illorum sequatur errorem, qui, quia a qpennis' duabus hoc esSe nomen eXistimant,sipennas' avium diei volunt'. Quibus verbis extremis vituperari videtur sollemnis grammaticorum doctrina. Primum enim comparandUS0st Isidorus, qui dicit orig. 19, 19, 11: Securis) apud Veteres sipenna pinna al.) V0cabatur, utrimque autem habens aciem bipennis. Nam bipennis' dicitur, quod ex utraque parte habeat astutam aciem quaSidunS esennaS'. qPennum' autem antiqui acutum dicebant. Unde otaVium qpennae' quia acutae. Et ecce nomen, quod reservavit antiquitatem, quia VetereS pennas' dicebant, non si pinnas et 11, 1, 46:

56쪽

368 Quaestiones Quintilianeae: I. D. D. ClauSSen. Aeneid. 11, 651: 4Bipennis, dicitur, quod ex utraque parte habeat aciem quasi duas 4pinnas', qua8 antiqui sipennas η ') dicebant'. Accedit Nonius p. 79: 4Bipennis, manifestum est id dici, quod ux utraque parte sit astutum. Nam nonnulli gubernaculorum partes tenuiores ad hanc similitudinem pinnari pinnas ud. Aldina) vocant eleganter'; deinde ex solo Varrone exempla asseruntur. Demonstrat autem P. Sehmidiius de Nonii Marcelli auctoribus grammaticis' p. 130) Nonium nonnunquam, Si exempla Varroniana laudet, quae ipse Varro docuerit, repetere. Varro igitur huius universae doctrinae auctor misso potest. Sed num hic discrimen statuerit inter murorum si pinnaSyet sisenna Sy avium non Sat liquet. Quamquam dieit L. L. 5, 142: Muri summa si pinnaey ab his, quas insigniti milites habere in galeis solent'. Varronis autem auctoritatem secutum esse Verrium Flaccum concludere possis ex verbis Festi p. 209 te a Muellurorestitutis: 4Ρennasy antiquos ferunt appellasse sipetnaS' eX Graeco, quod illi ΠεTRuti ea, quae sunt volueris, dicant'. Deind0 Verrii Vestigia pressisse potest infer, qui ait p. 2243 qPinnaSη murorum, pennas' avium dicimus . I 4, 13 eius mutationis, quam adserant declinatio et praepositio, exemplum ponitur: Fit a si lavando, silotus,' ') et inde rursus stinlotusη''')'. Comparari potest Priscianus I 39, 7 H: S0lut sieri, ut antecedente a et u loco consonantis sequente, Si abiciatur vO calis p0sita post eam, sia diphthongus sat u redeunte in vocalem, ut silavor lautus η . . Transit sau) in o productam more antiquo, ut 4lotus η pro silautus ' et Probus 118, 37 Κ: Sunt nomina, quae o litteram ut in au litteras c0nvertant, ut puta Llotus et lautus yet cetera talia'. I 4, 13 sequuntur vocabula, quae rectis quoque ea Sibus aetate transierint: Nam ut 4Valesii Fusii h in si Valerios Furiosque, Venerunt, ita earbos labos vapos etiam et 4elamoSη, ac stlases et aSas fuerunt'. Eandem verborum mutationem tradit Macrobius

3, 2, 8 Servius ad Aeneid. 4, 219): Varro divinarum libro

V dicit aras primum stasas' dictas . . commutatione litterarum si aras'

dici coeptas, ut KValesi0s et Fusiosy dictos prius, nunc qValerios ot Furi0s,' et Scaurus p. 2252 P: Item Furios dicimus, quos antiqui qFusios', et aras, quas illi sta Sasy, et lares, quos silaseSη'. Deinde Varro ait L. L. 6, 2: Ab Olasibus, lares' et 7, 26: In multis verbiS . . . antiqui dicebant S, postea dictum r' et Festus se Muelleri ann0t. p. 15, 3) Pauli p. 264 M: S pro r littera saepe antiqui posuerunt, ut sim ai0gibus meliosibus lasibus festis,' et p. 213: Pignosa pignora eo modo, qu0 4Valesii Auseliis . . dicebantur'.

') 'pennas' inserui collato Isidori loco et verbis Servii Aeneid. 2, 479: bipenni. hoc nomen re Servavit antiquitatem, quia VetereS pennas dicebant, non pinnuS . 'φ) lautus Spaldingius; 'lotus' ABn.' φ) 'inlutus F. Bahim annus uasisti onus Quintilian eao Berotini 1859p. 17; inlotus Ambrosianus, inlatus Bernensis.

57쪽

Quaustiones Quintiliandae: J. D. D. Claussen. 369 Denique conseratur Marius Victorinus p. 7, 31 K: R et s litt0rao apud antiquo S communem p0testatem habebant: stat bos labos honos', nunc arbor labor honor' et Festus Pauli p. 15 M: κΑrbosom, Pro arbore antiqui dicubant . I 4, 14: Atque haud ipsa s littera, ab his nominibus exclusa, in quibusdam ipsa altori successit: nam si mertare atque pultar0η dicebant'. CL Festus Pauli p. 124 ut 81: Mertat, pro mersat dicebant'.

r transit, ita s in vicinam adspirationem mutatur . . Similiter et haedos dicimus cum adspiratione, quoniam 4 laedi, dicebantur apud antiquos; item hircos, quoniam eosdem aeque si fircosue distebant. Nam et e contrario quam antiqui sthabanis dicebant, nos fabam dicimus 'ut p. 2238: Iustius quis dixerit . . hordeum, quia sapud antiquos erat)sis Ordeum et . . s rei . . et faedi η'. Eundem fontem adiit Scaurus p.

2250. 52. 58. Prasiterea Festus Pauli p. 84 M testatur: KFaedum, antiqui dicebant pro haedo'. I 4, 15: Sed b qu0quo in locum aliarum dedimus aliquando,

unde 4Burrus et Bruges et Belena': nec non eadem fecit ex 4 duello, bellum', unde 4Duellos quidam dicere 4Belios η ausi'. Hoc loco Quintiliani lans fuit taeeronis Orat. 48, 160: 4Burrumse Semper EnniuS,ΠUmquam Pyrrhum; . . Bruges' non Phryges' et 45, 153: Nam ut 4duellum bellumη . ., sic Duellium eum, qui Poenos cla8Se devicit, qBellium b nominaverunt, cum Superiores appellati e88ent Semper 4Du0lliis .

I 4, 16: Quid 4stlocus stlitesque 3 Cf. Festus Pauli p. 312 M:

4 Silocum' pro locum ut e silitem, pro litem dicebant'. I 4, 16: Quid o atque u permutata invicem γ' Eandem

vidissitudin0m tradiat Velius p. 22 16 et Marius Victorinus p. 11, 16 K 0t Cornutus p. 2285 P. Litteris pertraetatis statim transibo ad libri primi caput septimum, quo de orthographia Quintilianus loquitur Ι 7, 1 - 31).

Nam hae duae partes arte cohaerent. Neque Solum I 7, 13. 14.26 ea, qua0 de litteris dixit, noster respicit, Sed etiam 1 7, 2. J0. 21. 22 eaedem res, quae I 4 prolatae sunt, tractantur. I 7, 2: Longis syllabis omnibus adponere apicem ineptissimum eSt . .: Sed interim necessarium, cum eadem littera alium

atque alium intelle tum, prout correpta Vel producta eSt, facit'. Idem Varro praecepit, scilicet ut in eis vocibus Solis apeX usur-Parui Ur, qUae aliam correpta, aliam producta vocali significationem haberent. Nam in fragmento, quod Scauri libro agglutinatum p. 2202, 12 2264, 43 P) Varronis de sermonu latino libris Vot I Us0n0rus roddidit in Mus. Rhen. 24 p. 94 sq, haec verba leguntur p. 2264 Ρ du sermone latino I): Apices ibi poni debent, ubi

isdem litteris alia atque alia res designatur, ut evenit et venit, aret

58쪽

370 Quaestiones Quintilianeae: J. D. D. ClausSen. et aret, legit et legit, ceteraque his similia'. Primo autum apicis

usus evaluit, ut geminatione Vocalium omissa litterae a o o u natura

longae a brevibus distinguerentur Ritschl. Mus. Rhun. 14 p. 315. MOn. ep. tr. p. 31) auctore, ut USenerus l. l. p. 108 conicit, Nigidio Figulo. Quam rationem sua auctoritate Verrius Flaccus firmavit Usener. p. 107; Schadius p. 47). Itaque Varronem Secutu8nostur Verrii Flacci doctrinam impugnat. I T, 4: Similiter putaverunt illa quoque servanda discrimina,

ut ceXη praepositionem, Si Verbum Sequeretur si Specto', adiecta Secundae syllabae s littera: Si si pecto ἡ, remota Scriberemus'. Conferatur Caesellius Vindem' apud Cassiodorum p. 2315, 5 P: Ab eo

verbo, quod est pecto', id est peetin O . . 4eXpecto'; ab eo, quodeSi qSpecto η . . si exspecto η' et Beda p. 2334: KEXpecto' ab eo, quod pectino, Sine A seribendum'. Praeterea Scaurus ait p. 2258,2 P: Cum e0xul et expectatus η sinu S littera scribuntur, cum alioqui adiecta ea debuant scribi . Ι 7, 5: Illa quoquo servata est a multis disserentia, ut si ady, cum esset praepositio, d litteram: cum autum coniunctio, t acciperet . Quos inter grammaticos fuisse Verrium Flaccum elucet e

Sonam Significat, ut quo ad Pompeium, aut loeum, ut stabiit ad thuatrum, et p. 13: KAt, disseruntiam rerum significat, ut cum dicimus 4 Scipio est bullator, at Marcues Cato orator, '. Eadem lego

tenentur Velius Lonous p. 22 25 et Sesturus p. 2251 P et Murius Victorinus p. 10, 11 Κ.Ι7, 5: Illa quoque servata est a multis disserentia, Ut . . si eum', Si tempus significaret, per q: Si comitem, per c ac duas SequenteSseriburetur'. Qua in v0ce iam Varro aliquod diserimen observas80 videtur. Illum enim coniunctionem per si quom , contra PraepOSitionem Per si qum' SeripSisse Usenerus Mus. Rhen. 24 p. 103 conicit. Contra illam disserentiam, quae a Quintiliano commemoratur, a Verrio. Placco Servatam esse concludas collatis verbis Marii Victorini p. 13, 11 K: Hoe custodito, ut si cum η, si ') fuerit adverbium tum P0riS, per q et u SiVe unum siVe duo scribatis, ut 4 qum primum et quum hoc faceremη; at, si erit coniunctio γ' '), ut si cum Gaio, cum Lucio , pur e scribi dubeat'. Marii enim auctorem, cum diceret si cum Gaio, cum Lucio, Verrium Flaccum fuisse ingeniosa est Useneri coniecturn p. 112 adnot. 18). Easdem formas si cum et qum, in animo habuisse

videtur Velius Gnous p. 223l: Q qu0que littera facit disseruntiam vocum ab antiquis maxime observatam: si cuius ''') quotiens

pro adverbio temporis scribebant, q littera utebantur; pro praepositi0ne, o ponebant' et Caper p. 2241: Si praepositi0 erit ρ cum η, per c scribendum; si) adverbium temporis aut cau8ae, Per 'l'.

59쪽

Quaesti0nes Quintilianeae: J. D. D. Claussen.

D0indo Seri ius dicit p. 423, 2 K: Illi maiores) q praeponebant,

ponere, nisi et u sequatur et post ipsam alia voealis' sit Scaurus p. 2261: Cum quidam per Acum', nonnulli 4 quomη. Quidam etiam esse disseruntiam putant, quod praep0Sitio quidem per c, illo modo ἡ cum Claudio, cum Camillo η: adverbium autem per qdebeat scribi, ut equom legi8Sem, quom feciSSemu . IT,6: Frigidiora his alia, ut si quidquid' c quartam haberet, ne interrogare bis videremur; et 4 quotidie', non si cotidie', ut esset siquot diebus '. Formam si quicquid' praefert Marius Victorinus p. 13, 25 K prolata ea causa, quam Quintilianus repudiat: Nam cum sint comp0sita et confusa quicquam et 4 quicquidη , si utramque vocem suis litteris scriptam relinquatis, duas partes orationis Separatas relinquetis' ut Caper p. 2241: 4 Quicquid η in priore syllaba e littera, in Secunda d seribendum, quoniam d inter duas voces') dividit'. Alteram scripturam 4 quotidi0η defendit Cornutus p. 2283 P: 4 Quotidio, Sunt qui per eo quotidi0η Scribant . . desinerent, Si scirent quotidio tractum esse a st quot diebusη . Marius autem Victorinus ait p. 13,

22 Κ: KCotidio, a si quoto dieη . . attamen per c potius) quam per qscribitur'. Contra Velius Lonyus p. 2237, 33Ρ: Per quo quotidie, dicunt, cum ut distatur melius ut scribatur per eo e cotidies' '): non unim est quotidie a st quoto die, ''') dictum, sed a 400ntin0nti die, c0tidio tractum' ut Papirianus 2290, 27 P: si Cotidie, pur c et o dicitur et Scribitur, non ') per q, quia non a 4 quoto die', sed a continenti die,

dictum eSt'. I 7, 7: Quaeri solet, in scribendo praeΡ08itioneS Sonum, qUem iunctae efficiunt, an quem Separatae, ObServare conVeniat, Ut cUm dico stoptinuit' . . et si immunis '; cf. XI 3, 35. Praep08itiones ut

assimilentur praecipiunt Velius Longus p. 2224. T ut Cornutus p. 2285 ut Scaurus p. 2260 et Marius Victorinus p. 18, 18 K. Praeterea Priseiunus ait I p. 31, 1 H n) transit in m sequuntibus b vulm Vel Ρ, auctore Plinio et Papiriano et Probo . I 7, 9: Est ct in dividundis verbis observatio, mediam litteram consonantem priori an sequenti Syllabae adiungas '. Quao rus Sappe a grammatistis tractatur scf. Brambach. Orth. lat. p. 6). Ita Scaurus p. 2251, 3 dividi vult 'n0-scio' et p. 2262, 1 nugotium nu scir0 ex sul ut Curtius Valerianus p. 2289 aps condo' sed 'ob stupui et Caser p. 2241, 30 no strum maiu

I 7, 10 d0 litterao k usu noster loquitur supra p. 366).

I 7, 11 - 27 mutatae orthographiae exempla asseruntur.') voces Brambaeli. p. 254; vocaleS' P. '') Per quo quotidie dicunt, quam per co cotidie cum et dicatur

melius et scribatur: non enim etc. Pulsch.; tranSponendo locum CorreXi.

) e dio ' addidi.') non' addidi; nec scribitur per q) conicit Brambach. Orth. lat. p. 236.

60쪽

372 Qua0stionus Quintilianeae: J. D. D. Claussen. I T, 11: Illa vutustissima transeo tempora, quibus et paucioreS litterae . . suerunt et vis quoque diversa; sicut apud Graudos o litt0rae, quae interim longa ac brevis, ut apud nos: interim pro syllaba, quam nomine suo eXprimit, posita est'. Conferatur fon eius p. 98, 20 K: Litterae apud maiores nostros non fuerunt XXIII, sed XVI . . Habemus hoc in libris ad Attium apud Varronem de antiquitate litterarum D. 104 W.)' ut Priscianus I p. 11, 1 H: Apud antiquissimos Graecorum non plus sedecim erant litterae, quibus ab illis aedistis Latini antiquitatum servaverunt perpetuam . Tum Marius Victorinus dicit p. 23, 22 ot 11, 10) Κ: Serip

Seram . . ΠOSirOS antea, Sicuti Graec0S quoque, XVI litteris usos . . et significaveram, priusquam Graecis inter vocales repertae Suntri et vi, vicem earum, tam apud ilJOS quam apud nos, eXplesse εot o: O etiam seribi solitam pro syllaba ου'.

I 7, 12 cf. Ritselit. Nov. excurs. Plaut. I p. 3 sq): Ut transeo) a Latinis veteribus d plurimis in verbis adiectam ultimam, quod manifeStum e8t etiam') ex stolumna rostrata, quae ost Duilio in Oro posita'. Eandem d finalum momorat Marius Victorinus p. 15, 23 Κ, ubi de negatione 'haud ' loquitur: adioeta illittera, quam plerisque verbis adiciebant . Ea dum negatione laudata Charisius p. 112, 8 K auetorsi Iulio Romano addit: Antiquis) mos erat d litteram omnibus paene voeibus vocali littera silitis adiungere'.

IT, 14: Semivocales geminare diu non fuit usitatissimi moris; atque e contrario usque ad Accium et ultra porrectas syllabas geminis, ut diXi, vocalibus scripserunt'; dixit autum Ι4, 10: Qua0 ut

Vocales iunguntur, . . Unam longam faciunt, ut veteres SeripSerunt, qui geminatione earum velut apice utebantur . Neutra res Vera eSt. Primum enim non tantum nulla Semivocalium, Sed omnino nulla consonantium g0minatio ante Ennium fuit Ritschi. Mon. 0p. tr. p. 27 adn.;Ρ. L. M. p. 124). Quod et monumenta docent et scriptores tradunt. Testatur enim Festus et aliis locis Schneider. gr. lat. p. 394) et p. 293 M: Nulla tunc geminabatur littera in scribendo. Quam consuetudinem Ennius mutasse fertur utpote Graecus Graeeo more usus, quod illi aeque Scribentes ac legentes duplicabant mutas, semivocales et liquidas'. Idem Marius Victorinus tradit p. 8, 1Κ: Consonantes litteras santiqui) n0n geminabant, ut in his KAnnius Lucullus Marcellus Memmiush ut ceteris his similibus'; quocum loco Schadius verba Fusii contulit p. 355: Nam antiqui nee mutas nec Semivocales litteras geminabant, ut fit in KEnnio Arrio Annio η'. At cur solas semivocales Victorinum in mente habuisse statuamus, id quod ex laudatis exemplis Schadius p. 4 concludit, nullam video causam. Immo p. 9, 22 K praecipit, utconSonante8 geminentur, quotiens duplicis litterae sonus percutiat

φὶ I 7, 12. etiam nunc' Th. Bergi ius ' symbol. grammat. lat. Ip. 8. Sed cf. I 7, 28. III 5, 14. 10, 3, 8. 8 Pr. i5. 2, 8, 2.