Institutiones minoris Dialecticae quas summulas vocant

71쪽

m res

nem reddere , quare haec it vera, Pater generat, δέ haec DIRPaternitas generat, & haec vera, Deus generat, ct haec faIta Deitas generat, Cum tame paternitas, S pater, Deus S Deitas ad inuicem veri ficentur. Nihilominus Propter diversum modum signa ficandi . neque Pater supponis Pro Paternita. te neque paternitas Dro Patre neqUe DeitaS PrODeo. necti pro habente Deitatem . Vnde cuia veritas e nrantiationi qme e st in compotiti One,consurgit in mente non s luna ex identitate rerum in se ipsis sed etiam e X compositione extremorum iri intellectu Doltro hinc sit,ut illa sit falsa deitas generat, ct haec vera, Deus generat. Haec dixerim vi Dialecticae praeceptores ad Uertant quantum intex sit ab ii itio in

huiusmodi proprietatibus Logicalious Tyron es erudiri nepostea in grauioribus disciplinis ignorantia Dialecticte

aberrent.

Caput secundum De diuisiones posi

R I M A suppositionis diuisio est in suppositionem propriam, S in lappositionem in Propivam. Suppositio Propria est acceptio termini pro aliquo quod proprie significat. Vt Leo, in hac enuntiatione, Leo est fortis si talus bestiarum, supponit proprie, Suppositio vero impropi ia esst acceptio termini pro aliqUO, RHOd improprie signi sicat . it in hac propositione. Vicit Leo de tribu

Ad intelligentiam huius diuisionis explicemus Quid sit significare proprie, S quid improprie. Vbi adverte illa ad

uerbia proprie, S improPrJe, non determinare verbiam si o Dincat quantum ad rationem .rmalem seni ficpndi quieto ex plicatur in diffiniti ne signi Haec et ii Iatio consistit iii 'noc quod res sera labilis Prapexist enic cognitione sui aliquidolis 3 a se represent et . Quocirca omne si num oro Diae siet ni at secundum banc ratu citi. Se ti orae Iemi d uisione, ' cu l Jr: N PIO eo 'NO Pr OP liei vc , T ro Q it i j c . r, '

tionis prima

72쪽

intellitendum e steκ parte redi uando enim ter

minus accipitur pro re ad qua significandam ex prim eua 1mriris tiri ne institutus est,tunc dicitur accipi pro eo quod prouo usuificato extenditur, tunc supponit improprie pro re quam improprie significat : quia res illa improprie est id quo g terminus eX prim eua institutione significat. Et in hoc consistit, tota ratio improprietatis suppositionis. Εκ die is sequitur, hanc primam diuisionem suppositionis, non esJe analogi in analogata ed utrumque membrum diuisionis est simpliciter, & vere S univoce suppositio: quia est simpliciter acceptio termini pro aliquo de quo verificatur. Quaeri solet circa suppositionem impropriam, an omnis locutio figurata apud Latinos contineat suppositionem impropriam Cui quaestioni breuiter occurrimus negantes uniuersaliter esse verum quod quaeritur. In primis quia figurata locutio est apud Latinos, quae fit per Onomatopoetam,quado prolatio vocum consonat cum re significata,vi cum dixit Vergilius Clamorque virum clangorque tubarum, & tamen hic is nulla est impropria suppositio. Similiter Antonomasia figurata locutio est, ct tamen nihil improprietatis habet, ut quado philosophus accipitur pro Aristotele, & Apostolus pro

Paulo, ex accommodatione usus, propter eXcellentiam rei

significatae, quae inuenitur in Aristotele,& in Paulo. Neque enim haec locutio destruit proprietatem suppositionis ter. mini communis magis quam si diceres,hic philosophus, hic Apostolus. Reliquas vero figuratae locutionis species Latinae linguae praeceptoribus relinquimus. uaestio altera est, An suppositio impropria inueniatur

in mente ξ Ad quam omnino negative respondemus. Et miror viros alioquin doctos opinatos fuisse impropriam suo positionem in mentis conceptu posse reperiri. In primis probatur hoc esse impossibile quia per nullum mentis conceptum potest intellectus cognoscere , nisi rem cuius ipse Conceptus eκ pressa , dc naturalis sit litudo est . Neque ς II Conceptus ex instituto transferri potest ad aliquid aliud re Prcsecitandum praeter rem cuius est formalis S naturalis

73쪽

s . Libelassecundus.

Gratissimilitudo di qua via id fieri posset maκime

meaiante discursu quo ex cognitione unius solet homo moueri in cognitionem alterius, sed hic discursus no mutat prioris conceptus repraesentationem aed in alterum concepturn

peruenit qui etia naturaliter repraesentat id ipsum pro quo nomen vocale improprie supponit. Existimo aute in idcir .co falsos fuisse,qui oppositum opinantur: quia in huiusmo. di locutionibus improprijs intelligendis saepe utimur phantasmatibus rein quas ipsae voces proprie,vel improprie sinnificant. Et quidem eκ comparatione unius Phantasmatis crialtero peruenimus ad formandum in mente unu conceptum connotativum qui formalite M naturaliter repraesentat re,

quam voκ improprie significare dicitur, connotando inqua respectum aliquem similitudinis , vel proportionis ad rem

quam exprimaua impositione eadem voX significat vi. v.g. in illa locutione Vergiliana,Post aliquot, mea regna vides, mirabor aristas. i aristas accepit pro annis, quia quotannis terra opportuno tempore aristas profert. In qua locutione impropria intelligenda , utimur phantasmate aristae an- ω nualis,&consideramus singulis annis terram aristas producere' inde formamus conceptum annorum non absolutused c5 notativum propter affinitatem eum vicissitudine productionis annalium aristarum. Haec omnia breuissime exercet intellectus,&detestatus homo huiusmodi locutionibus, magis quam si ab late diceret Poeta. Post aliquot annos

mea regna videns,mirabor. Et ratio est, quia valde naturale homini diuersarunn reru coparatione subobscure aliud inuenire, ouam primitus ipsis Voces representent. Et idcirco huiusmodi locutionibus frequentius Poetae , ac Rhetores 'tuntur ut auditores delectatione assiciant. Sed Philosophos ac Theologos, multo autem minus Dialecticos figuratae locutiones non decent. Quorum est veritatem furacere, Sc breuiter proprijsi locutionibus asserere.

74쪽

M propria suppositione relicta quae par u ad stitutu Dialecticum attinet, deincens propria suppositio dividitur in materiale simplice, &personale. Suppositio materialis est acceptio vocis vel scripturae pro se ut homo est novien: voi luoiectu no pro significato, scd pro ipsa voce significante accopitur. Quauis enim voces proprie loqueJo 115 signifi cui isvpricent te tame hoc est illas peculiare ut taliter se repraesentent filio in auri ava Ipsis mei in enuntiatione utamur non minus, qua si essent linnomina propria sit. Que usum etia praestant voces no sto nim aliuae. Ut cu dicis,Blitisi est uissyllabu . Neq; talis suppositio dice la esst impropria: est enim acceptio vocis pro eo ΦProprie repraesentat.Hanc suppositione materiale e X antecedentibus,& sequetibus facile dignosse et Dialecticus. Suppositio vero simple X a quibus da dissi nitur cu Petro Hispano ac oti dCeprio terririm comunis pro re uniuersali. Ut tu dicimus h o h ia x mo est species in genere animalis. Sed haec diffinitio alijs nis 'ta 'placet: quiano conuenit terminodinguIari qui potest simpli 'citer lupponere,ut in hac propositione Petr' est indiuiduit. Nobis etia displicet illa diffinitio non solum quia excludit terminu singularem: sed quia non fatis eXplicat , ratione simplicis iuppositionis,cu inquit, cst accentio termini comunis Pro re uniuersali. Est enim magis c fa haec diffinitio ouidulinitum, nulla enim res est uniuersalis. Obid aIii aliter dis

nomen , homo, 'ram', &per se, &formalliter non Petrum vel Paulum , sed Kominem conceptu communi repraesent re: quan uis Petrum vel Paulum secundario, dc materialitet

significeti. Sed fateor, neque hanc diffinitionem nobis placere, quia nota minus quam praecedens Obscurae Deinde nam in hac propositione, homo est animal rationale, subia ectum accipitur pro re,quam primo, & per se, ct formaliter lignificat . Nam illud orae dicatum est diffinitio homi nἰS Immediata, ct adaequata, dc non Petri Vel Pauli, S ta

75쪽

men illa suppositio mo est impleX,er O mala est diffinitio Notandum est igitur .ut simplicis suppositionis diffinitionem legitimam designemus quaedam csse praedicata quae dicuntur vel negantur de subiecto secundum id quod con uenit ei a parte rei, ut homo est albuS, homo currit. Alia υe ro sunt praedicata quae affirmantur vel negantur de subiectα secundum id quod conuenit significato subiect i, non prout est in re , sed prout est in intellectu . Ut cum dico animal est gen',homo est species. Ista prς dicata coKenrui subieci isno quatenus eoru significata sunt a parte rei, sicut conuenit currere vel esse albus eis quatenus subiecta cocipiuntur pro . Prio coceptu. Quando igitur per praedicatu postulatur,taIis conditio in subiecto , ut accipiatur secundia illa cocitione in pro suo significato,& non aliter, qua prout est in intelleditu, tunc subiectu supponit simpliciter. Quocirca breuis S eκacta dissitiitio suppositionis simplicis ea est, suppositio sim pleκ est acceptio termini pro suo significato prout cocipitur proprio cocepta. Ad cuius maiore intelligentia nota. Seperqui de terminu quotiescunq; ille supponit accipi pro suo significato,mediante eius proprio coceptu sed no temper denotatur praedicatu couenire subiecto quatenus res significata cocipitur proprio conceptu.Vt cu dico, homo est albus,homo currit.Equide cocipio homine proprio coceptu, S ad arquato. Sed no denoto neq; amrmo re significata per praedicatu couenire rei significatae per subie tu prout illa cocipitur proprio c5ceptu.Etenim homo curret, Sc erit albus emasi no cocipiatur a nobis .pprio .ct ad equato coceptu. At Vcrocu dico animal est gen', no salu cocipio re significata per suoiectu suo proprio coceptu,sed etia denoto praedicatu ei cCnuenire quatenus sic concipitur, & non aliter. Hinc sequitur etia terminu singulare posse simpliciter supponere ut in hac propositione Petrus est indiuiduo, ubi praedicatu affirmatur de subiecto postulans ad eius conuenietiam, vi subiectu concipiatur proprio, di singulari concepto. Similiter in hac propositione Petrus est species quavis hi falsa tamen subie dium supponit simpliciter, quia e X vi significationis praedicati denotatur praedicatum c duenire subiecto prout concipitur sit gulari coceptu.fi propterea illa salsa est quia i pecies postu-

76쪽

lat si renifieatu subiecti cocipi con tura muni ad multa indiuidua. Cii tame proprius c5ceptus subiecti sit singularis. Habemus igitur bonam esse daffinitionem hanc, suppositio si mola κ est acceptio termini pro siro adaequato significato prout concipitur Proprio conceptu. Et ad hoc insinmaniadum tot particulas Moderni addiderunt dicentes esse acceptionem termini pro eo quod primo S per se & formalitersio niticat. Sed profecto per nullam harum particulam excluditur a suppositione simplici subiectum huius, homo est animai rationale. Cum tamen non supponat simpliciter, sed ut videbimus personaliter. Nostra autem diffinitione ex . cluditur a suppositione simplici , quia praedicatum ut revera conueniat subiecto non postulat tale fundamentum ut subiectu ui concipiatur proprio conceptu Non enim homo est animal rationale, quia concipitur homo. Sed homo est species, quia concipitur Proprio conceptu. Hoc enim habent termini secundae intentionis, ut cum praedicatur de aliis ea ratione Praedicari denotentur, quatenus res significata per subiectum proprio conceptu concipitur . Et hanc

habebis regulam: quotiescunque fuerit suppositio simpleκ

subiecti. prouenit a praeciicato secundae intentionis.

Suppositio tandem personalis est acceptio termini pro in Giddiuiduis ut a modernis diffinitur . Sed neque ista d1 ffinitio positio pem

legitima videtur. Nam excludit terminum singularem a

suppositione fimplici. Ille etenim non pro indiuiduis, sed

Pro unico tantum votest accipi S tamen aliquando suppo nil simpliciter , cum praedicatum fuerit terminus secundae o 'intentionis postulans & denotans conuenire subie dio quatenuS concipitur Proprio conceptu es non aliter. Vt in hac propositione Petrus est individuum alter supponit quam inina Petrus currit. Nam eκ ista optime licet Colligere. Paetrus currit & Petrus est homo , ergo homo currit. EX illa vero non licebit inferre Petrus est individuum, S Petrus est homo, ergo homo est individuum . Nam fit variatio suppositionis personalis in simplicen rnam praedicatum illud indiuiuum iecundae intentionis est, postulans S denotans iubie tum quatenus proprio conceptu cocipitur esse indiuiduua1 ait S igitur debet elle suppositio personesia,quae ericludat

77쪽

simplieetu sipposit nΚ iuida modernus definit sunt ό-

titionem personalem esse acceptione nominis comunis osuri mediatis significatis. Sed haec diffinitio excludit smnia singuaria a suppositione non solum simplici, sed etiam propria Sprobatur. Nam suppositio propria sufficienter diuiditur in suppositionem materialem simplicem Spersonale. Sed in hac propositione, Petrus currit subiectum supponit proprie no materialiter neq; simpliciter,ergo personaliter. ma ob re suppositio personalis a nobis diffinitur acceptio termini pro singularibus significatis mediatis,vel immediatis absolum & secundus e. Sicut in hac homo ruisit accipitur pro singularibus mediate significatis.Sed an hae I etnus cur-

1upponat pro uim singulari & immediato significato, S tamenon supponit personaliter, sed simpliciter ut i a diximus, ergo mala e st diffinitio. Respondetur propterea adiecta esse illam particulam absolute & secundu se hoc est prout a parte rei est, non prout cocipitur proprio conceptu sicut suppo- nil t' hac Petrus est albus. EX die his sequitur super suu esse Cistinguere aliam suppositionem personale absoluta quo sit acceptio termini communis pro suo immediato significato non tam e praecisse. Vt subiectum huius propolitionis; homo est a ruinal Etenim suppositio illius subiecti vere dc proprie

est personalis,Quia praedicatum non eonuenit subiectoea ra Ione, quia c5cipitur c5ceptu communi. Qua tis enim illic Comum cone eptu compiatur non tame ut sic est animal sed realiter & ev natura rei homo est animat: Vnde necesse

est, ill propositione equivalere unauersali omnis homo est animal in qua subiectum pro omnibus singularibus supponi. NA enim a parte rei in enitur homo communis. Neo; quantia bibet homo concipiatur conceptu comunilvistin tu tur reariter a fingui tribus. Neque veret affirmabimus, homo Communis reatider est an knal. Haec tame vera est, homo qui

Cocipitur Cozeptu communi est animal. Omnis ita i; suo porta o per stana. Is ai soluta est. Nihil enim aliud importatur Per Rotoluta uapponti ne qUa quod no sit acceptio terminicia re duplicatione proPrij eo plus rei significatae.Haec au

78쪽

tε inuetio absolure suppositionis actitelligetia suppositiculis simplicis Ortu habuit Naut excludereia dubie fit unuius propositionis , homo est animal a ratione suppositioAssimplicis addiderunt illa particula; non preesse. Sed nos cui petuntrinseca dissiniuimus suppositione simplice, non opus habemus personalis suppositionis aliud me brum diuiti ero siue piaedicatu conueniat subiecto pro immediato sto ius cato siue nocesnueniat et dumodo maneat subiectu utilsic accipitur aptu ad supponendu pro personis S suppositis erit suppositio personalis. Et hoc pacto disiuiguelmis postea suo positione personale in comunem S singulare ct in alias species

accidentarias, quae cosurgunt ex ad luctis syncathegorematibus. Sed quaerit curiosus quare suppositio personalis a persona denominetur, cu tame saepe nomina quae personaliter supponunt N5 pro veris personis accipiatur,ut in his propositicinibus. Albedo dis regat visum,omnis qualitas est diuiti bilis. Respondetur perlonale suppositione non a persona proprie dicta deno in inari qua: est rationalis nature indiuidua substatia neque etia ut per i a nominat suppositu naturae substatia iis quod a Graecis dicitur hypostasis: sed accipitur ut imporiatat luppositu locutionis sicut docet D.Tho .in s.senteiud a.

q. a.dr. S. ad. q. Hoc enim modo hoc nome albedo accipitur

pro suis suppositis, scilicet pro hac albedine S illa albedine. Quae singulares qualitates lupposita sunt illius termini communis logice loquedo de supposto respectu balbecurus in ab tracto significatae.

p. IIII. De diuisione personalis senositionis in natura ' accidentalem.

Ertio diuiditur personalis suppositio in naturale dc accidentalem. Suppositio naturalis est acceptio termini pro omnibus pro quibus natus est accipi, ut in hac M post ione: Homo es e animal rationale. Ita diffinit Petrus Hispanodi consentiunt omnes moderni. Quida ad ricturit.ut fit acce ptio nρminiscqmunishintendetes a tiaturali suppositione erucludera

79쪽

ue o Libe ecundus

cludere imo S ab acci aetati nomina singularia, sed saliuntue quia differentia est, in his duabus propositionibus. Petrus currit S Petrus est homo, nam in altera subiectiim supponit naturaliter & in altera accidentaliter, idcirco illa est vera Petrus est homo etiam non existente Petro in mundo S altera falsa est, quia cursus no potest conuenire Petro nisi existenti secundum disserentia teporis importati per copula.

. Sed antequam eXaminemus dissinitionem suppositionis

naturalis oper pretium est interponere diuisionem quamdam materiae propositionum quae in tractatu de oppositio-l nibus a quibusdam collocatur. Sed conuenientius noc in lo- p co proponitur. Notandum itaque: Pro possitionum triplicem esse materiam scilicet naturalem, contingentem S remotam . Naturalis materia est quando praedicatum significat aliquid quod est de essentia subiecti, vel proprium eius. Vt homo est animal, homo est rationalis, homo est risibilis. Hae propositiones sunt in materia naturali. Materia contingens est illa, in qua significatum praedicati potest adessere abesse significato subiecti praeter ipsius corruptionem ut in homo est philosophus Remota materia est, in qua significatum praedicati non potest conuenire significato subiecti ut ista propositio, homo est Iapis, est in materia remota . EXaminatio huius diuisionis perfecta non pertinet ad instituticiale minoris Dialectici. Quare in presenti 1lla utemur duntaxat ut extilicemus ditari itione naturalis suppositionis. Obseruandu est enim no esse ide dicere aliqua propositione esse

in materia naturali & extrema supponere naturaliter. Proculus intellige citia arguitur primo cotra dimnitione suppossiti Sitis naturalii. In hac propositione: Omnis homo possibiliter currit,subiectu accisti tui pro omnibus pro quibus natuest accipi tamen non supponit naturaliter , ergo mala est dissinitio . Probo minore quia illa propositio est in materia accide mali cum predicatuin ycii at adesse dc abesse subiecto Arguitur secundo. In hac propositione: Nullus homo est. lapis, iubiectum accipitur S supponit pro omnibus pro qui--bus aptus latus est accipi, Ic laute non supponit natur,ilites,

, ergo mala diffinitio. Probo minorem quia dupius .cqnir

praeter illius corruptionem.

80쪽

dictoria homo est Iapis non supponit naturaliter cum illa

propositio sit in materia remota.

Arguitur tertio . In hac Propositione homo est animal praedicatu supponit naturaliter S tamen n5 accipitur pro omnibus pro Quibus natum est accipi , ergo mala diffinitio.

Probo maiorem nam supponit personaliter, Siron accidentaliter : ergo naturaliter ias mala est et divi sio. Ad primum argumentum. Rei pondetur diffinitionem intcssiligenda es Le de acceptione termini pro omnibus pro Quibus natus es accipi, non virtute ampliationis, sed potius eae propria natura rei significatae per subiectiti cui intrinseca et i res significata per praeclicatum. In illa autem propositione. Umnis homo possibiliter currit praedicatum non habet intrinsecam conuenientiara vel repugnatiam cum subiecta orsed est indigerens. Vnde illa propositio nectae est in matera a naturali neque e X trema sui ponunt naturaliter. Nisi forte aliquis velit dicere adverbium, possibiliter, esse parte predicati Sc totum prIrdicatum habere naturalem conneAionicum subiecto quae fundatur in potentia naturaIi hominia adcursum. Et quidem si ita esset quod adverbium illud modale

efficeretur pars praedicati . non dubitarem asserere subiectu supponere naturaliter Sc propositionem esse in materia naturali. Verma tamen est cotra Communem sensu in Dialecticorum negantium huiusmodi ad Merbia modalia effici parte praedicari, sed dunta Nat at Uni modificare unionem c G pule. Nam si e tacerentur pars prete dicati, iste propositiones non essent contracticttariae : Omnis homo necessiario currit, homo possibiliter non currit quia non participarent in extremis ut pollea in suo loco videbimus. Melior itaque est prior

solutio.

Ad secundum argumentum nego minorem Sc ad Probationem nego antecedens. Imo dico extrema harum Propositionum homo est lapis , nullus homo est lapis, supponere naturaliter, non obstante quod illae propositiones sunt in-n ateria remota. I a quod fortassis alicui no Eum videbitur. Sest ego sic ostenda es le necessiis turn quod dicamus h a IVPPPMIio personalis sulti cienter diuiditur m l PPO ;tionem