Institutiones chirurgiae rationalis tum medicae tum manualis in usus discentium

281쪽

g. I I9 Haec vero vitia, quae varii generis sunt, certis uibusdam indiciis distinguuntur. Ante reliqua con-leranda est: causa, ex qua articulUS, Osue, noXam acce- erunt. Os ligamentorum et humoris in acetabulum Influentis vitio emotum iri, 1 cire licet, ii membrum cxta articulum, casu, ictuue, percussum, dolet, dolorhro in dies magis intenditur, atque etiam minor mem- i usus relinquitur, donec tandem illud excidat, et audicatio appareat. Os, si illud e loco suo motum est, embrum in contrariam partem Conuerti, nonpatitur. g. II 96. Ubi autom ceruix fracta est, hoc ictu, casuve, semeli, et ab initio homo, nec pedi insistere, nec Commoduigredi, potest. Quoniam musculi os adducunt, crustero breuius et valgius est: extra enim pes vltimus ectat, et calx ingressu terram non contingit. Si lembrum sic fractum conuertitur, aure summo femori linota audiri quandoque potest sonitus, vel strepitus, ut fit, si ossa fracta super se mouentur. Inter Certiora 3ro stigna est, si, leuato dolore solutaque inflammatio-e, pes sine magno negotio et extra, et intus, Conuertique inclinari potest. Nam hoc, osse fracto, fieri pot- non vero, si id integrum ex sinu suo excidit 119 ue).

. II9 T. Si vero femur, vel vi, vel etiam paulatim, ex sinuio expulsum fuit, illud in interiorem inserioremque artem promioueri, frequentisiirnum est. Nam ea parte, t acetabulum minus profundum, et Ora eius excisa,

t ligamentum illud infernum prope est I 19i . quoniam etiam semur musculis glutaeis, qui magnum obur habent, adducitur, illud plerumque, si ligamenta

: remittunt, in interiorem inferioremque partem ex dit. In hoc casu caput haeret in foramine Ouali, cui is ligamentum etiam pedem paulum, non vero pror' Ss a sus,

282쪽

sus, in inferiora conuerti, sinit. Crus valgius est,teroque longius. Extra enim pes vltimus spectat. Qti crus longius est, genu plerumque, si homo incedsectitur. Caeteroquin etiam in inguine tumor, nate sinus, esse solet. Quia acetabulum suprema par profundius est, in superiorem internamque pars

os prolabi non facile potest. Illud tamen, postqvs

per inferiorem partem promotum fuit, nonnunqua

ii illud foramini ouali non insidet, musculis sursu

versum adducitur. In hoc casu pes breuior magis .ai exteriorem partem inclinatus est, qui nullo modo interiora conuerti potest. Maior etiam tumor in ilguine esse solet, a quo quandoque maioreS arteriatque venae Comprimuntur, qUae per ligamenta.

. ΙΙ98. Femur interdum etiam in posteriorem partem, ius videtur, semper in inseriorem, excidit, quo veloco consistere nequit, sed musculis sursum sertur. hoc casu crus breuius est, ita, ut pes summis digii terram Contingat, crus varum est et pes intus inclin tur. In nate tumor, in insui ne sinus, esse solet. . D 99-Femur, ex quacunque causa prolapsum fueris, iiterdum reponi potest, illud tamen repositum senap ite in excidit. Rarius euenisse crediderim, ut illais vere luxatum fuit, fuerit ex toto, et sine desor claudicatione, restitutum. Etiam, si femur loco su

non est, in membro si macies, et caro emacrescit. : pueris femur excidit, membrum minus, quam caeter

crescis. Si in sinu coxae inflammatio fuit, et prcoiit, illud tandem ligamenta vorat, supernascuntumala ulcera atque sistulae, et homines tandem labi;

moriuntur. f. Iaec ι

283쪽

μ, Si tamen vero femur aliquando vi expulsum esses, xperiendum foret, num illud possit reponi. Aeger tollocandus est super scamnum, ita, ut ea pars, in quam s prorupit, superior sit. Membrum valentius infen- i debet duabus habenis, altera ab inguine, alterat genu. Commode hoc fieri potest, mediante poly- asto, si prius illa habena, quae per inguina fraiecta unco illigata est. Ubi ossa satis diducta sunt, se-aur manu chirurgi, adhibita etiam habena 1166 ogitur, et in sedem suam conditur. Scire licet, illudaeo suo esse, si homo membrum mouere potest. Super-nponitur pannus, et iniicitur fascia, quae, spicam d ambit, et, quasi per cochleam, adscendit, atque sic fo-aur adducit. In obesis parum continere fascia potest.

In illo vero casu, ubi semur percusium fuit, et dolor, qui in articulo saeuit, ac indies magis intenditur,netum sacis, ne a consuente in sinum humore os tantem promoueatur, experiri licet quaedam alia auxilia. tuus crebrius ducenda est satis valentibus, et sangui Si tiam mittendus, quo humorum aditus auertatur, ad'

ibito simul vlini idoneo, qui sustinet, non nimiuin lit. Extrinsecus adhiberi possunt infrichiones cum tqu0ribus arte chemica paratis si ii s), impositis etiam liscutientibus. Fascia letoo , quantum potest, arti' ulus adstringendus est, et quies seruanda Sunt, ut corporibus siccioribus macilentisque, altius de-l nisse scalpello, ligamentum, vel manti gulam, incidere,

i :t humorem euocare, ausi sunt ' , ex qua tamen Cura nono rigidus manere potest articulus.

' Ex HIPPOCRATE c. l. et AEGINETA discimus, Veteres in his casibus super articulum ferrum candens imprimere, et magna'. suppurationem concitare, solitos fuisse. Confer

284쪽

646 L. V N A T A. Hanc viam aliquando SENFFIVM , inter Berotinenses Cl rurgiae doctorem clarum, ingressum esse, ab eo ipso accel

Femur inferius intumescit, et habet duo mait capita, siue condulos, cartilagine mollitos, qui aliqua. tum in anteriorem, magis in posteriorem, partem p minent. Ita posteriori parte inter eos medius prost. diorque sinus est, per quem maiores arteriae ac ver ad pedem seruntur. Condylus interbor paulo pleni est et magis rotundus, quam exterior. Haec caPexcipit tibia, cuius caput supremum plenius duo S i rum desidentes sinus habet, qui illos femoris conc Ios excipiunt. Ille sinus. qui internum femoris cchium accipit, altero paulo maior ac profundior sInter haec ossa, quae, ut caetera omnia, etiam cartigine molliuntur, sitae sunt duae cartilagines lunat sibi obuersae, versus interiora tenuatae et excisquae, dum femur sustinent, faciliorem articulo mori praestant, et sinus etiam illos, quibus femoris Cona excipiuntur profundiores reddunt. Hae Cartila nes, quae in parte anteriori sub patella ligamento iligantur, quod semiiunare vocant, quasi in ligamei breuia et valentiora degenerant, inhaerescuntque iboribus, quibus supremae tibiae medium exasperat est. His tuberibus supremi capitis inne huntur di

alia valentiora ligamenta, ex eorum numero, manticulis continentur. Illorum alterum incipit

illo profundiori sinu, quem in femore posterius int virumque condylum esse dixi, et ab ipso condylo iterno, sertur supor illum sinum, et inseritur suprem

tibiae, huiusque parti posteriori, in qua illa post tube l

incisuram habet, ita, ut ligamentum paulum exterio versum procedat. Alterum, ex eodem femoris siet condylo externo edumina, finitur super tibiae s

premae, tuberibus exasperatae, partem anteridyς

285쪽

i; iterioremque. Haec valentiora ligamenta, quae selecussans, et quasi figuram Graecae literae X accipiunt, omprehenduntur valida. manticula, quae etiam illis upra descriptis cartilaginibus lunatis inhaerescit. uper hanc feruntur alia duo ligamenta. Alterum, suod amplum est, incipis a condylo inferno femoris,miusque latere, et finitur in capite tibiae, huiusque par-

e interna. Alterum vero, ab exteriore parte articuli po-itum, et a condylo semoris externo Orsum, tondit,aartim ad tibiam, partim ad suram, horumque ossium umma capita. Al ud ligamentum latum addunt, quod ex femore posteriori super condylum externum

iacipit, super illum sinum procedis, et summo capiti; biae, eiusque parti postremae, inseritur.

Hunc articulum, qui etiam pluribus musculis continetur, tuetur os paruum, patella dictuin, quod, nulli ossi inhaerens, superius musculis extensoribu'

recto, cruraeo, et vastis, tum externo, tum interno,

inferius autem, validissimo ligamento deligatum, super iuncturam quasi innatat. Ligamentum illud, quod alii ad fendines illorum musculorum referunt, inserit tuberi, quod in tibia anteriori sub eius supremo capite' est. Patella, parte posteriori cartilaginosa, in medioi gibba, utrinque paululum sinuata, respondes ossi femoris, quod inserius inter duos condylos sinuatum est. Patellae sinus externus, quo externus semoris condylus excipitur, amplior et profundior est, quam internus. Praeter illos musculorum tendines, et li-g mentum, quo patella tibiae adstringitur, illa innectitur sinuato inferiori semori, medio alio ligamento, quod ex eius parto posteriori extantiorique educitur.

Praeterea orae patellao circum circa innectitur mantieula, qua totus articulus comprehenditur.

286쪽

Genu ad ginglymi genera referri debeti Niliacile excidore potest, quod ossa ea parte, qua int se committuntur, lata admodum sunt et ampla, quod illa pluribus et validis ligamentis constringui fur. Si vero ossa vi expelluntur, hoc fieri ne tu nisi laesis, vel valde infirmatis, illis ligamentis. Qu fetiam ex his, si violata fuerunt, humor effertur inticulurn, is intumescit rigescitque, de quo mor i genere protinus dicam. Si tibia ex sede sua moueti necesse est, etiam patellam distrahi. Haec vero quai ldoque excidere potest, remanense in sede sua tibi

Genu autem in exteriorem et interiorem et in post lxiorem partem excidere potest, non vero in priorer

prolabi, quod ibi opposita patella est. Nonnunquars patella transuersa inferius iuxta illud maius ligamer tum frae a fuit, illa, dum musculis sursum versus ait trahitur, minus peritis opinionem ossis luxati et L Partem supremam promoti facere potest.

est. Oportet membrum per vim extendere et tibia in diuersas partes compellere. Si ex sede sua promoti est patella, bportet genu super scamnum ponere, ab que, adducta depressaque tibia, articulum intendere patellum vero manu in sedem suam cogere. Genuluxato imponendus est pannus, utrinque ad mediusere incisus, seu funda. Fascia, a femore orsa, Circa

quod illa bis voluitur, descendit per poplitem ad tibiam, quam etiam circumit. Illa deorsum sursumque, quasi in cochleam, serpit, et totum articulum ea ra- ltione, ac de cubito diffum II 83), comprehendit. Patellae, si sola emota fuit, ea parte, in quam illa ex cidit, obiicitiae densior rannus, et circumdatur fascia,

quae

287쪽

piae uniens dicitur 313 . Est habena in duo expilar holuta, per quam, medio in longitudinem incisam,

kilterum caput traiicitur, ita, ut, dum capita in diuer- as partes adducuntur, habena valentius articulum iromprehendat. Iterum fascia ad eandem rationem

articulum complectitur. i g. I 2O6. Sura, quam etiam fibulam vocant, supra infraque stibiae iuncta, media dehiscit. In supremo surae capitei paruus et parum desidens sinus est, cui responde es tuberculum, quod summum tibiae caput e latere pam iteque externa habet. Hic articulus breuibus validi que ligamentis adstringitur. Ligamento suram cum externo femoris condylo connec si, supra retuli si Ioa). Surae etiam caput tendine musculi bicipitis illigatur Sura intumescis ad talum, et e latere in sinu, qui, tum in tibia, tum in talo, est, insidit. Hoc surao inferius

caput, Vulgo malleolum CXternum Vocant, quod maiorem partem extra haeo ossa situm est, illis et ossi calcis pluribus breuibus et validis ligamentis comstri elum, inhaerescit. Etiam media parte, ubi tibia et sura, infra supraque iunctae, dehiscunt, haec ossat alio valido ligamento, Piod inter ea medium es

continentur. . 12O7.

Incidere potest, ut etiam sura diducatur, et e sed sua moueatur, quae sine intentione digitis tantummodo bene pressa in sedem suam reuertitur. Quia i vero plerumque vis illis ligamentis destituta est, os, quod expeditius roponitur, minus fideliter eontinetur, i et multo fac;lius excidit, si membrum vel parum mOl vetur. Igitur os, admotis utrinque densioribus pannis, fascia comprehendendum est, et aegor diu lectulo di inζndus, ne, si membrum moueat, sura, laxioribus edhuc ligamentis, rursus erumpat

288쪽

Pes ex septem ossibus tarsi, quinque metasArsi, digitis, constat. Pollex in pede duo ossa habes. Titil sque sura, sibi inserius iunctae, extrema sua partsinum profundum habent, quo excipitur astragali vel talus, qui, superius cartilagine mollitus, quada parto parum sinuatus, quadam excessus habens, illi ossibus respondet. Hanc iuncturam utrinque tuenti sic di si malleoli. De externo supra 1ao 6 relaturi est. Internum exigit inferior tibia, qui processus latere cum talo committitur, et pluribus ligament:

Talus moer os calcis situs est, et parto inferiori a posteriori sinuatus, medium tuber huius ossis re Pit. Os calcis parte anteriori et superiori exci sui lxecipit anteriorem tali partem. Hic, parto anterior gibbus, coniicitur in parum desic entem sinum ost

nauicularis. Os calcis anterius cum osso, quod,

fgura, cuboides dicitur, committitur Haec ossi omnia pluribus validisiimisque ligamentis connectitur. Glandula maior mucosa Io 99) haeret in prollando magnoque sinu, qui in pedis parte exteriori in ter talum et calcem est, ex qua glandula humor, veaxungia, in articulum destillat

Talus in omnes quatuor partes prolabi potest Ubi autem in exteriorem pedis partem excidit, necesso est, surae inserius caput, vel frangi, vel, infirmati ligamentis, ab ossibus, quibus illud adiunctum est: distrahi, et e sede sua moueri. Nec talus facile in interiorem partem incidere potest, nisi tibiao processus, seu malleolus infernus, fractus fuerit. Si talus in pri0rem partem prorupit, calx tibiam sustines, et pene i

289쪽

eonditur, plantaque porrigitur. Si vero salus in Jposeriorem partem excidit, tibia super tali processum,l qui anterius ab ossi nauiculari recipitur, sta est, et

scilla longior, pes quς breuior, est

Ia II ili Quoniam hic articulus non solum validioribus li 4gamentis tendinibusque, pluribus etiam arteriis, venisi ineruisque, comprehenditur, et, quoniam praeter haeo omnia plures membranosae vaginae in propinquo sunt, per quas tendines traiiciuntur, Is non, nisi maiori viet maiori etiam periculo, expellitur. Oritur entiri grauis inflammatio, quae interdum cogit pedem praecidere, vel quod is gangraena periclitatur, vel, quod leuata insana matione maiores abscessus et fistulae furis. atque etiam ossa vitium contrahunt. Articulus saepius intumescit, cui callus circumdatur, qui per quietem increscit, et sexus eius prohibet. Longe frequentius ligamentorum imbecillitas essicit, ut ossa, maiori vi diducta, quamuih iterum in sedem suam Compellantur, parum fideliter contineantur, sed iterum excidant. Si alteruter malleolorum frassus est, et ab osse recessit, callus superincrescit, ex quo aliquid de oris eo loco amittitur

Vt articulus reponatur, necesse est, eum ' satis e

tendi, id quod fit, pede et crure in diuersa diductis

Chirurgus, qui t tum in sedem suam compellere vult, debet, et calcem, et pedem, manibus complecti, et sic maiori vi adducem In hoc articulo diligenter est

agendum, ut ligamenta confirmentur, et auertatur j is, O 16), quo minus, et articulus nimium intumescat, . et callus per quietem increscat. Ita vero vinciendus est articulus, ut, si os in anteriorem, vel

PQ steriorem, partem emotum fuit, linteolum, Vel

290쪽

Pannus quadratus, utrinque incisus es quatuor capi habens funda , media parte, qua is integer est, ostiquod excessit, obiiciatur, et ut eius capitibus articuli Comprehendatur. Si vero os in exteriorem, vel i teriorem, partem fuit prolapsum, panno oblongo, q3 calcem quoque Comprehendit, conteguntur mas eo i Iniicitur fascia, quae, a tibia orsa, et erus, et peden comprehendit, ct Circumeundo, cochleae in modui descendit ascenditque. Facienda omnia, ut articuit

quae saltem esse in eiusmodi re sanitas potest, reddati

Etiam plantarum ossa inter se, et cuboides ac na

viculare, a calce et talo diduci possunt, id quod fit, s

pes aliqUR re, veluti cancellis ferreis, irretitus, maior vi adducitur. Pes ita emotus in Contrariam partei

conuertendus est, id quod dissicilius feri solet. Ii metatarsi digitorumquo ossibus nihil ultra fieri debet quam, quod in his, quae sunt in manu, positum estis

Si ligamenta disrupta, 'vel iis adeo exigutun robii elictum est, ut confirmari satis nequeant, praestat quandoque pedem protinus praecidi.

Omnes hactenus propositae pedum extremorum assectiones semper fiunt sic, ut ligamentis, tendinibus, neruis et vasis magna vis adhibeatur, ab eademque partium earum magna relaxatio, haud raro etiam ruptura, emciatur. His igitur, quae luxationis aut subluxationis aut distorsionis caussa: 1ieri debent, actis, medicamenta quoque adhibenda sunt, quac et robur rclaxatis restituere, et stagnantia discutere. possint. Puti paratur ex oui album ine, aceto vini anteal agitatione remixto, addito post puluere tenuiori boli ar-menae, imponiturque linteo denso, quod pedem undique eontesat. Si huius copia non fuerit, eius vicem expleant himponia splenia, expresIa quidem ex saturata admodum muria. Cum autom haec cito arescant, ct post haras

viginti et quatuor vel triginta sex demum detrahenda sint, pili, si qui sunt, ante illorum impositionem nouacula d condi debent. Elapso illo horarum spatio detrahantur illa, adhibeanturque discutientia calida, ex vino, vel ex orycrato docta, Uulo his quoque vini spiritu, et crebro mutentur,