장음표시 사용
221쪽
23 scientia Θ Non dico, quidam sapientes et eX perti potuerunt per suam Virtutem propriam facilius et Citius cernere multa secreta Sapientiae, quam hic Puer Per Seipsum, quia non est OXPCrtUS Vires SUAS, nec Perci Pit quantum noUit nec quid
potest facere juXta fundamenta sibi tradita, sed sicut in radicibus excedit alios, ut dictum est, sic Si sano et em caci consilio juYta fontalem plenitudinem quam habet dirigeretur,
nullUS seniorum ConSequeretur eum in sapientialium profluviis rivorum. Et quoniam sapienteS Se Sontiunt magis VacuoSquam insipientes, Vel qui nolunt de ipsis confiteri, ideo videmus homines quanto sapientiores sunt, tanto humilius se inclinare ad doctrinam alterius suscipiendam, neC dedignantur simplicitatem docentis, sed ad rusti COS, et ad Vet UlaS, et puerOS se humiliant. Quoniam simplices et idiotae aestimati sciunt multoties magna quae latent sapientes, sicut Aristoteles docet de somno et vigilia Φ, secundo libro . Nam cum simpliCibus est sermocinatio Dei secundum scripturam, et eXperientia redditnOS certos in hac parte, quoniam Plura secreta sapientiae semper inventa sunt apud simplices et neglectos quam apud famosos in vulgo. Quia homines famosi in eiS OCCupantur, quae Vulgantur, et haCC non POSSUnt OSSO magnalia, Sicut patuit in prioribus; plura etiam utilia et digna Sine Comparatione didici ab hominibus detentis magna simplicitate, nec nominatis in studio, quam ab omnibus doctoribus meis famosis. Proposui igitur Sapientiae Vestrae hoc eXemplum, et tranSmisi
Sed in argumentum perfectum, ut nullus glorietur de sapientia, nec despiciat simplices qui sciunt proponere ea quae fana OSi Shominibus in scientia Deus non concessit, et Sciunt reno Ual Cet reUelare multa secreta, quae sapientes Vulgati nondum
CAPITULUM XI. Secundum Uitium, quod hic reperitur, est, quod ignorantia Ignorance retinet locum persuasionis, Sed cum Veritas impugnatur, nefaS V .h '
222쪽
usurps the CSt et puritas malitiae, deinde ignorantiae turpitudo crescithh6w1Edilh mctgis et Clari US rCVelatur. CreScit quidem, quia nititur a se et ab aliis eXCludere sapientiam ; apertiuS quidem reUelat Ur, quoniam Coram Deo et hominibus in Veraciter innotescit hoc secundum judicium omnis Sapientis ergo cum judeX teneatur
habere Scientiam Caia Sae, non habet homo ignorans auctoritatem judicandi de his quorum habet ignorantiam. Et ideo si de illis assirmet vel neget, ejus judicio stari non debet, immo
e X hoc Vehementius resistendum, quod sententia qualiscunque feratur eX ignorantia ea auctoritatem non habet: Unde si Uerum diceret, Veri Simile non esset. Nam, ut dicit Seneca libro de virtutibus cardinalibus, nullam auctoritatem habet Sententia, ubi qui damnandus eSi damnat . Quapropter si Vesapientes apud Uulgum, Seu Secundum Veritatem, Si UO bonUS, sive sanctus Assirmet Vel reprobet quod ignoret, et maXime in eXcusatione suae ignorantiae, vel ostentatione sapientiae
apparenti S, approbari non debet eX hac parte, sed negligi et contradici, quamvis eX aliis fuerit magnifice collaudandus. CAPITULUM XII.
Knowledge HRnC UCro Cau Sam malorum noStrorum cum aliis tribus ideo tithh ghoi Specialiter introduXi, Ut SC iam US nun C, sicut in retroactis tem neglected: poribu S, m Ulta quae Sunt UtiliSSima et omnino neCessaria,M,ihε Si Udio abSollite Con Siderato et quatuor modis relate prae-m xj β- tactis, negari negligi et ex sola ignorantia reprobari. Et pro infinitis latius eXplicandis posterius in Singulis partibuS Sapientiae, Volo nunc aliqua eXtra praemittere grOSSiora. Cum enim linguarum Cognitio et Mathematicae est maxime neceSsaria studio Latinorum, ut tactum est superiti S, et OXponetur lOCO OPPOrthano, et fuit praecise in usu San Ctorum et omnium Sapientum Antiquorum, nOS moderni negligimuS, ad nihil amus, et reprobam VS, quia ista et eorum utilitatem neScimus. Deinde,
si aliqui sapientes et sancti alia negleXerunt aut humana fragilitate devicti aut ex Causa rationabili, nos praesentis temporis obstinate et pertinaciter negligimus et reprobamuS 1 Ortificantes nostram ignorantiam propter hoc quod sancti et
223쪽
25 sapientes negleXerunt, non VolenteS considerare quod in omni homine est multa imperfectio sapientiae, tam in Sancti S quam in sapientibus, ut prius evidenter et multipliciter probatum est tam per Cortim CXOmpla et auctoritatos, quam Per rationem et eXperientiae Certitudinem. Praeterea non Solum Volumia Shumanam fragilitatem considerare, sed etiam λ Causas rationabiles, quas Sancti et Sapientes multi habuerunt, quare Pro loco et tempore multa utilia VitaVerunt propter abusum hominum in eis, quia ea Convertebant ad majoris impedimenta utilitatis et salutis. Ne igitur nos simus Causa errori S NOS triet fiat magnum sapientiae impedimentum e X eo quod ViaSSanCtorum et sapientum non intelligimus, ut e X pedit, POS- Sum US auctoritate Sanctorum et sapientum antiquorum multipliciter prius assignata considerare pia mente et animoreVerenti, propter Veritatis dignitatem quae omnibuS antefertur, si Sancti et Sapientes aliqua quae humanam imperfectionem important protulerunt in quibus seu affirmatis seu negatis non oportet quod nos imitemur eX fronte. Scimus quidem quod non solum dederunt nobis consilium Wise molet licentiam hoc faciendi, sed Conspicimus quod ipSi multa ibPOSuerunt magna auctoritate, quae postea majori humilitate amend am
bus temporibus. Quod si ViXissent usque nunc, multo plUra correXissent et mutassent. Cujus signum est sicut et argumentum principalis intenti, quod doctores poSteriore S quamplurima de sententiis Sanctorum mutaUerunt, et Pict Ct 1 OUO-renter interpretati Sunt in Sensum quem eorum litera non praetendit. Praeterea sancti ad invicem fortiter contendebant et mutuas positiones acriter mordebant, et reprobabant ut taedeat DOS Conspicere, et supra modum miremur; quod
eVidens est in epistolis beatorum Augustini et Hieronymi, et multis aliis. Cum enim HieronymuS comparaVit se bovi laSSO, qui fortiuS pedem figit, propter hoc quod jam in studio Sacro senuerit, et Ahagustinus fuit junior eo, quamVi S CPi SCOPUS, re Spondit monacho pontis X quod bos sene X fortius figit pedes non animi Vigore sed Corporis Senectute. Et cum Augustinu Smulta quaereret ab Hieronymo, dicit Hieronymus, Di UerSas
224쪽
tu nominaS quaestion OS, Sed ego Sentio meorum opuSCulorum reprehensiones Continuas. Praotermitto salutationes, quibus meum demulces Caput; laCeO de' blanditiis, quibus reprehensionem meam niteri S ConSolari, Ut Ad ipSas causas Veniam ;obserUari legis Ceremonias non potest esse indifferens, sed aut bonum aut malum ; tu Uero bonum, ego malum ASSero; dum
aliud Vitas, ad aliud devolveris ; dum enim metuis Porphyrium blasphemantem λ Ebionis haeretici laqueos incurris.' Et talia
innumerabilia Colliguntur eX libris Sanctorum, qui tam in rebus de quibus est contentio quam in modo reprehen Sioni S, multum in scientiis humanae fragilitatis ostendunt, qua Amrmabant quod non debebant. Sed constat, non eX Certa Scientia hoc fecerunt; ergo eX apparenti, et aestimata laboraUerunt in hac PariC.
Caeterum non solum ex hujus mortalitatis impersectione multa re ProbRnt, quibus nos non oportet Obstinate inhaerere, immo magis ad eorum honores pie et reverenter interpretari Secundum leges Veritati S ; multa etiam et maXima negleXerunt CX Causi S CertiS. Una est, quia non fuerunt translata in
linguam latinam, nec ab aliquo Latinorum Composita, et ideo non fuit mirum si illorum non aestimabant Valorem. Platonis enim libros doctores omnes assumebant in manibu S, quia translati fuerunt; sed libri Aristotelis non fuerunt tunc tem Poris translati. Nam Augustinus fuit primus translator Aristotelis et expositor, sed in minimo et in primo libellorum Suorum, Videlicet in praedicamentis nec fuit philosophia Aristotelis tunc temporis Graecis philosophi S nota, nec Arabicis, Sicut prius tactum est. Et ideo Sancti, sicut et alii, negle Xerunt philosophiam Aristotelis, laudabant Platonem. Et quia intelleXerunt quod Aristoteles persecutus CSt SentCntias Platonicas, Aristotelem in multis reprobant, et dicunt rationem haereSOS Congregasse; sicut Augustinus dicit in libro de Civitate Dei ipsum, adhuc magistro suo Platone
225쪽
27 vi Vente, multos in suam haeresim CongregaSSe. Sed tamen omnium philosophantium testimonio Plato nullam com Parationem respectu Aristotelis noscitur habuisse. Si igitur Sancti philosophiam ejus vidissent, pro Certo ea VSi CSSCnt, et altius eX tulissent, quia Veritatem non negassent manifeStam, nec ma X ima pro minimis declinassent. Nam Augustinus
ipse transtulit librum Praedicamentorum de Graeco in Latinum pro filio Suo, et e Xposuit diligenter, plus laudans Aristotelem de hoc nihilo, quam nos pro magna Pario SVae SAPienti RC. Quoniam in principio dicit, cum omnis scientia et disciplina non ni Si oratione tractetur, nullus tamen, O fili mi, in quovis genere Pollens inVentus est, qui de ipsius orationis Vellet origine principiove tractere; idcirco miranda est Aristotelis diligentia, qui disserendi de omnibus cupidus ab ipsius coepitCXamine, quam Sciret et Praetermissam a cunctis λ et omnibus necessariam.' Et in fine dicit. haec sunt, fili carissime, quae jugi labore assecuti ad utilitatem tuam de Graeco in Latinum UertimuS, SCilicet, ut eX his quoque bonam frugem studii a nobis suscipias*.' Et Alculnus de eXpositoribus sacrae Scripturae unus, et magister Caroli Magni, illam translationem Augustini de Praedicamentis mire laudavit, et metri Co Prologo decoravit in his Verbis, Continet iste decem naturae Verba libellus,
Quae jam Verba tenent rerum ratione Stupenda Omne quod in nostrum poterit decurrere Sen Sum .
Qui legit, ingenium Veterum mirabile laudet,
Atque suum Studeat tali OXercere labore. Nunc Augustino placuit transferre magistro De Veterum gagis Graecorum clave Latina, Quem tibi, Rex magne. Sophia O Sectator, Zmator.
Munere qui tali gaudes, modo mitto legendum.'Boetius quidem fuit longe post Sanctos doctoreS, qui prim USincepit libros Aristotelis plures transferre. Et ipse aliqua logicalia et pauca de aliis transtulit in Latinum. Nec adhuc medietatem, nec partem meliorem habemus. Nam Aristoteles quidem fuit diu ignotus et philosophantibus, nedum aliis, et Vulgo Latinorum. Caeterum sancti grammaticalia logicalia
226쪽
early Churchneglected philosoPhy.
et rhetorica, et Communia metaphysicae multum efferunt, et
abundanter in sacris utuntur. Unde Augustinus in libro de doctrina christiana, a', 38, 4' docet ista applicari ad divina, et in aliis locis nec non et sancti caeteri idem Volunt. Sed de aliis parum et raro loquuntur, imo multam negligunt et negligi edocent aliquando, sicut per Ambrosium patet Super epistolam ad Colossenses, et per Hieronymum super illam ad Titum, et per Rabanum de pressuris ecclesiasticis, aC etiam in locis aliis pluribus. Sed constat omnibus philosophantibus
et theologis scientias has nullius Valori S OSSe rospectu Caeterarum nec alicujus dignitatis. Constat omnibus in si sancti habuissent usum scientiarum philosophiaO magnarum, I Un- quam Cineres philosophicos in tantum eX tulissent, et ad sacros
USUS Converti SSent, quanto enim sanctae scientiae η meliores
Sunt et majores, tanto sunt ad divina aptiores. Sed quia ad manuS eorum non devenerunt libri nisi grammatici, logici rhetorici et de Communibus metaphysicae, ideo his se juverunt secundum gratiam eis datam ; et quicquid poterant de his laudabiliter eX trahere, converterunt copi OSiuS ad legem Dei ut in expOSitionibus eorum et tractatibus Singulariter manifestum eSt, et hoc suo loco planius eXPonetur '. CAPITULUM XIV. Deinde considerandum est diligenter, quod quamvis multa habuissent de majoribus scientiis, non suit tempus utendi eis nisi in duobus casibuS, Scilicet, aStronomia pro Calendario, Otmusica pro ossicio divino. Patet enim per historiaS, quod Eusebius Caesariensis, et beatus Cyrillus, et Victorius et Dionysius Abbas Romanus, cujus doctrinam nunc Sequitur eccleSia per leges aStronomiae, et alii eX mandato apostolico laboraVerunt in hac parte; sed aliae scientiae majores fuerunt neglectae, et praecipue istae quae judicia et opera Sapientiae magnifica noscuntur continere. Et hujus causa fuit quintupleX.
Nam philosophia ante Christi adventum dedit leges mundo.
- Quapropter, J. ' sanctis, J. y The last part of the sentence is omitted in o. and D. Like many other passages in the firSt three paris of the work, it has been supplied from Jul.
227쪽
praeterquam populo Hebreorum, tam de cultu divino quam de moribus et legibus justitiae et pacis inter cives, et belli Contra adversarios. Et quoniam hujusmodi leges fuerunt datae, quantum potuit humana ratio, ut Aristoteles vult in fine Ethicorum, ubi transit ad librum legum dicens, dicamus nunc quantum possibile est philosophiae in rebus humanis c. principes mundi noluerunt recipere legem Christi, quae fuit Supra humanam rationem, et ipsi fuerunt regulati secundum
philosophos, et ideo philosophia impedivit ingressum fidei, et
tardavit in hoc, quod mundus ea deductus legi celsiori horruit
Caetorum non solum hoc modo philosophia tardavit fidem Christi, sed jure legum suarum de reipublicae defensione ab omni contrario sensu Visa est per judicia futurorum et
OStonSionem rorum occultarum PraeSentium, et Per opera mirabilia supra naturae et artis communiter operantium
poteStatem, contendere cum fidei praedicatoribus, quorum Proprium fuit non per naturam et artem, Sed per Dei Virtutem, prophetiam de futuris eructare, occulta producere in tu Com, miracula suscitare. Nam quod philosophiae potestas Valeat magnifica peragere, quae Vulgus non solum laicorum sed etiam clericorum duceret pro miraculis, sequentia declarabunt. Necnon reCtores rerum Publicarum ubique per consilia philo Sophorum Suas leges gelantium persecutionis et mortis judicia sanctis Dei graviter intulerunt. In Super arS magica Per totum Orbem inValescens, occupans homines in omni superstitione et fraude religionis, quam Uis fuerat philosophis OdioSa; et ab omnibus debellata, ut certificabitur suo loco, tamen Sancti primitivi invenientes mundum occupatum in Utra UO Pro eodem artificio utramque reputabant, quoniam ambae fidei
fructum impediebant multis modis. Nam sicut magi Pharaonis Moysi resistebant et populum Aegypti mandato Dei inobedientem faciebant, sic fuit in principio ecclesiae per artiS
magicae Violentiam. Quae cum in eundem effectum, scilicet contra opus fidei, Cum PhiloSophia concordabat, totum ejus vituperium in philosophiam redundabat. Praeterea Deo placuit a principio ecclesiae quod nullum testimonium humanum ei daretur, sed ut Veritas fidei tanto vigore
228쪽
mundo radiaret. Ut probaretur Solum Deo auctore promulgari Per testes ab ejus imperio destinatos. His igitur de causis philosophia fuit ab ecclesia in principio et sanctis Dei non Solum neglecta. sed eis odiosa non tamen propter aliquod quod in OR Continetur contrarium Veritati. Nam licet impersecta sit respectu prosessionis Christianae, tamen Hias poteStaS non eSt sectae Christi dissona; immo totaliter ad eam disposita, et ei utilissima et omnino necessaria. Sicut omneS Credunt, Cicertificabitur evidenter. Non igitur propter aliquid malum philosophiae ecclesia Dei neglexit et reprobavit eam a prin- Cipio, Sed propter abusores ejus, qui noluerunt eam suo fini, qui est Veritas Christiana, copulare. Et propter hanc CauSRm Ecclesia primitiva non fuit sollicita de translatione magnarum SCientiarum philosophiae, et ideo sancti doctores Latini copiam philosophi Corum non habent, et Configurantes Se principiis Ecclesiae neglexerunt multa dignissima, sicut in principio Pro Pter Cau Sas SupradictaS neglecta fuerunt, non Propter aliquid falsum vel indignum quod in philosophia reperiri POSSit, ut certius suo loco per ipsos Dei sanctos patebit. Nam ostendetur quod sancti Patriarchae et Prophetae a principio mundi Omnes scientias receperunt a Deo, quibus illam magnam vitae longitudinem dedit, ut possent eκ periri quid eis fueratreVelatum, quatenus; fide Christi introducta et evacuata artis magi Cae fraudulentia, potestas philosophiae ad divina utiliter rapiatur. CAPITULUM XU. Sicut vero doctores sacri magnificas scientias philosophiae
non habuerunt in usu, sic nec posteriores, Scili Cot Gratianus. Magister Sententiarum et historiarum; Hugo de Sancto Victore. et Ricardus de eodem. Nam non fuerunt eorum temporibus translatae, nec in usu Latinorum, et ideo negleXerunt CRSi nec dignas sacris mysteriis sciverunt judicare, sed humano sensu respuebant quorum usum non habebant, et in multis obloquuntur, Sumentes nihilominUS OCCasionem eX hoC, quod sancti doctores prius easdem negleXerunt; Sed non attendebant Causas Sancirum, scilicet, quod non sunt translatae in Corum tompore, et etiam quia ecclesia eas jubere transferri
229쪽
3Ι propter cauSAS quinque prius tactas negleXit. Moderni Uero doctores vulgi, licet multa de philosophia sint translata. tamen non habent eorum usum, cum et in parvis et vilibus delectati duos libros logicae meliores negligunt, quorum unus trRn Statu Sest cum Commentario Alpha rabii ' super illum, et alterius e X- positio per Averroem facta sine te X tu Aristotelis est translata. Et longe magis caetera, quae minorem obtinent dignitatem,
Sicut novem scientias mathematicae, et SeX Scienti RS magnas naturales, quae multaS alia S SCienti RA Sub SO Comprehendunt,
atque morales quatuor partes negligunt digni Ssimas ; et suae ignorantiae quaerunt miserabile solatium per Gratianum et CaeteroS magistros authenticos, qui non habuerunt notitiam partium philosophiae. Nam post Christum sancti non sunt usi dignitate philosophiae, at non propter hoc. quod ipsa Sit Sacris contraria sententiis Vel indigna, cum ad theologica absolute intelligenda, et respectu ecclesiae Dei et reipublicae fidelium ac conversionis infidelium utiliter et magnifice possit adjuUare, sicut certificabitur Suo tempore. Et tRnt O mi Serabilius est quod multitudo studentium modernor tam magnRS negligit scientias, cum tamen fuerunt introductae post Gratianum. Aliqui adhuc Vivunt qui in studii S ea S per
QuamVis autem istas causas malorum omnium universales No sud lenpersecutus sum, et Vellem Omnia reduci ad RVCtoritatem Ohiud fSolidam, et sensum Sapientum et e Xpertorum, qui pauci sunt, Res ris
Clementiam Sanctitatis excitare, ut auctoreS fragiles et ipsam multitudinem Majestas Papalis violenter invadat; nec quod ego indignus sub umbra Gloriae Vestrae suscitem aliquam Super facto studii molestiam ; sed ut mensa Domini ferculis Sapientalibus cumulata, ego pauperculus micas mihi colligam decidentes. Poterit enim Vestrae Potentiae magnitudo sibi et Successoribus suis proUidere de totius Sapientiae compendiosa plenitudine non solum absolute habenda, sed quatuor modis
230쪽
praedictis comparata. Deinde cum Ucstrae Paternitatis discretio planiorem de his Certitudinem reportaverit, poterit auctoritatis vestrae judicium studiosis et sapientibus de facili PerSuadere, ut quod Vulgus Studentium Capere non PoteSt, cupidi sapientiae se gaudeant obtinere; in Super quantum sufficit multitudini spes promittit. Nam Hieronymus dicit super Isaiam, Multitudo, accepta Veritate, de facili mutat sententiam ' Et hoc Verum est ni Si quando captiosis malesanis retractatur. Nam licet Vulgus de Se sit procli Ue ad malum, et quia saepius invenitur caput languidum, tamen nisi qui praesit impediat. satis lacile est ad bonum imperfectum, quia instabilis
CSt, et Semel mota modum SerUare non potest, et ideo de faciliquantum est de se Vertitur ad contraria secundum regimen praesidentis; quoniam omni Vento doctrinae flectitur, Velut
arundo, et quod principi ejus placet legis habet vigorem. Nos
enim hoc Videmus in omni congregatione hominum, quod Secundum arbitrium Capitis membra moVentur. Nam si qui praeest bonum negligit, Subditi obdormiunt ; si ad malum eXcitati, in idem currunt cum furore; si ad bonum, similiter sine discretione festinant. Et si Vias perfectionis moneth, tunCol acit a longe multitudo, sed gustare non poteSt neC ab ea debet requiri, ut superiuS oStensum est. Quod si non est temporis Vestri omnia apud Vulgum consummare poterit Vestra Magnificentia locare fundamenta, sintOS eruere, radiceS figere, ut Vestrae Sanctitatis SucceSsores quod feliciter inceptum fuerit Valeant facilius adimplere.