장음표시 사용
141쪽
dici massa obvolutaS, ae demum Similibus Saxis , et terra obruunt , talidiu ibi manere Permittentes, quandiu i satelli gunt sufficere exquisite decoquendis; decoctas extrahunt, eisque et pane ad praedictum modum parato non Sine magna voluptate , atque utilitate utuntur in cibis. Defluxit jandiu ad Hispanos Μexici degentes hic mos, ut et hujus rei sumere poSSemUS eXperimentum, nee nos aliquid lateret, quod ad delicias et gloriam palati spectare posset. Quid quod spicas ipsas torrefaciunt appositas patiniS, aut incoquunt carnibus, et utroque modo granis jucunde vescuntur δ
Solent etiam eX aqua, et Maigio jam emollito ac in massam redacto, per noctem Simul manentibus, parare X0- coati, seu aquam acidam inde matutino eX preSsam, urinae ardori exstinguendo, ac calori CuiViS contemperando mirabilem, si decem pluS minUS Unciarum pondere continuis aliquot diebus jejuno adhuc ventriculo epotetur. Cujus rei admonendum Lectorem e re mea fore quoque putavi. Nec solum est usuS fructu S, nam et culmi ejus arundinesve torrefactae , et redactae in pulverem, Ophiasi egregie medentur , si cum Oxiti, Seu reSina miSceantur.
142쪽
De TRITICO Mechoacanensi. Vidi apud Mechoacanenses nostras Triticum, Sed tanta natum ubertate, ut quaeviS Spica ternas quatuorve alias velut praegnans producat, quod non judicabis indignum hac Hi-Storia , velut nec Linum etiam Europaeum apud eamdem gentem provenire, CUJUS nondum uSum noverant.
De CIMAPATLI majori CIHOAPATLI , Seu feminarum medicina , Vocata maj0r, quoniam Sequentem Vincit magnitudine , Cih0apat si vero, quoniam uterinis medeatur affectibus, radicibus innititur similibus capillis, e quibus edit caules tres Spithamas longos , flores rubeOS , parVOS, in SummiS ramiS Spicatim Compositos , folia paene Ocymi, Sed magiS orbiculata, et Cr nata, Sapore amaro, ac facultate tertio ordine calida et sicca. Confert mirum in modum utero, evocandiS menStruis, ac muliebribus morbis coercendiS, unde SumSit nomen. NaScitur in calidis , ac montium faucibus.
143쪽
De CIMO ATTI Tepitetis. Radici in stit tenui, et longiusculae, fibrataeque, unde profert cauleS tenues, ae Praecedenti minores , solia quoque Ocymi, sed minora, origanOVe similia , fructum parvum in postremiS ramorum flagellis, spicatum , ac resertum semine. Vis eadem, quae praecedenti, Cui fortassis est con- gener , ac eisdem provenit locis.
De cm PATLI TFauhilina. Radici innititur surculosae CiΗUAPATLI Dauhilina, unde oriuntur caules lignosi, et asperi: sella TFauhilina , unde sumsit cognomen, Sed minime Serrata, et coccinei flores. Sapor, atque Odor jucundus est, et gratuS. Cortex radicis infusus ex aqua duarum drachmarum pondere febres curare dicitur ; nempe typis earum cohibitis , citata alvo, aut sudore evocato , et eXterminata morbi causa. Calida enim, atque eXSiccante ordine Secundo conStat natura. Nascitur in calidis Temimittetinci juxta aquarum fluenta.
144쪽
Radici innititur CioAPATI 1 anodyna fibratae, e qua sun dit caules subalbescentes: et in eis Verbasci folia, ac florem magnum, et album. Jus decocti ejus dolores omnes latu le
De o ApArar hemi0nitica. Herba, quae MexicaniS, quoniam mulierum medetur morbis , et Hemionitidi foliorum figura est similis, Cistophrohemtonitica vocatur, ab Hispaniensibus vero mulieribus herba uterina , multOS a fibrata radice mittit ramos, tenues, rectos, tereteS, et hirSutos: folia per intervalla ab utraque parte caulis pinguia, hirSuta, oblonga, mollia, et Hemio- nitidi quadamtenus similia, unde cognomen : floreSque albos in umbellam compositoS. Calida est, et Sicca gradu tertio, ideoque jus decocti ejus, aut Succus exhiberi solet par turientibus duarum, triumve unciarum menSura , ut facilius enitantur , eventu felicissimo. Qui succus pectori quoque magnifice consert. Trita solia, ac pugilli menSura ex aqua,
aut liquore alio convenienti devorata placant Ventris tumorem, hydropem curant, urinam, ac menSeS evocant, et Complures alios his similes praestant usus, a medicamentiS Sim-
145쪽
plicibus tertio ordine calentibus, ae tenuis substantiae prae stari solitos. Tam frigidis, quam Calidis regionibus exsultat, seritur radice, ac semine, habeturque in deliciis non in hortis modo, ac Viridariis, Sed in vaSiS quoque fictilibus sata, quibus domorum tabulata , atque fenestras matresfamilias illustrare conSuescunt, et hortOS penSiles ornare. omni re gione , et tempore provenit.
De Cm PATLI Pallahua . Herba est capillis quibusdam inSistens, unde proseri camles multoS , Virentes , CaVOS , teretes , geniculatoS , et minimum digitum craSSOS, folia mollia, undulata, et foliis Populi albae forma similia. Decocto ejus restituuntur Sanitati ii, qui motu orbati Sunt ob nervorum resolutionem , Si abluantur illo. EXhibetur quoque eniXiS mulieribuS, aut uterinis laborantibus morbis, unde nomen. Sunt qui putent hanc a Cthoapalli majori specie non differre ; odore enim gravi constat, calidaque, et Sicca temperie praedita eSt.
Radicibus insistit multis, fibris Similibus, e quibuS pro deunt folia longa, et angusta , crassaque , amaritudinem
146쪽
quampiam praeSeferentia, et nonnullum calorem. Nomen in. venit , sicut ceterae ejusdem nominis, ab effectu.
Radices et haec fundit fibris similes: et ex eis caules exiles, quadratoS, et purpureos , solia Ocymi, Serrata, purpureoS , et longiusculos flores. Jus decocti ejus exhibetur
enixis. Gustu est amara, calefaciente, et eXSiccante Vi Ordine Secundo.
De cIH PATLI Mactici lanica. Herba est, quae posSit inter eas, quas capillaceas vittigus vocat, adeoque inter Phyllitidis genera reponi, sed nomen in causa fuit, ut huc tranSferretur. Ergo capillatae insistit radici, et oblique jacenti, arborumque candicibus, et truncis innascitur, unde profert solia angusta, et longa ex adiantinis pediculis, altera parte Virore eXSaturato tincta, altera vero sublutea , ac diStincta punctiS Subrubris, quemadmodum multis aliis ex hiS, quaS capillares Vocant, evenire Solet, ac quina fere eX unica radice eXorientia. Frigida , Siccaque , et adStringenti natura con Stat : verum Ci0apalli conSueverunt eam Indi nuncupare , aut quoniam eni-
147쪽
xis ejus naturae medicamenta propinare ut saepe animadverti in soleant, aut quoniam Corroborationis gratia cum aliis herbis ejusdem nominis, Sed diversae temperiei eisdem saepesaepius devorandam eXhibeant.
De cogo IHOAPATLI, seu Cthuapalli lutea. Parva herba eSt, in SaXis, quibus adhaerescunt solia, proveniens. Ηaee aspera Sunt, Oblonga, hirsuta, nec Pilo sellae vocatae dissimilia, et rubescentibus pediculis appensa: cauliculi sunt tenues, breves, et rubri, BOSculique in Sum ma eorum parte eXileS, albi, piloSi, parvi, et contenti vasculis. Frigida est, et nonnihil adStringens. Propinatur enixis , pro eorum more, e liquore aliquo convenienti, addi ta Mecat lanica Ohuapalli. Sunt, qui vocent eamdem herbulam Miahoapalli, nec desunt, qui Ezmiahoapalli.
De CHICHILTIC Cthoapalli. Herbula est solia serens Ocymi, obrotunda , Serrata, timseriae Subalbescentia , et Superne rubra, radices capillis Similes e caulium inferioribus partibus prodeuntes, qui rubet quoque Sunt. Frigida, et humida constat natura. Exhibetur vero enixis cum aliquibus praecedentium ejusdem uSuS gra-
148쪽
tia. Sapore , et Odore caret. Nascitur in calidis Madiluctuani eis inter SaXa.
DE CIH PATL1 Tacapichtiensi Radici insistit fibratae, unde profert Salviae folia, adeo glutinosa, ut tacta manibus protinus adhaerescant: flores in suminis caulibuS purpurascentes, et in corymborum formam compositOS. Calida ConStat, Siccaque ordine tertio natura, et acri Sapore : adeo Conygae similis, ut nisi floribus ab ea distaret, in illius videretur species reserenda. Jus decocti ejus epotum admotumve humores imbibitos articulis aut nervis mire discutit, ac dolores quosvis causa ablata levat. Sunt, qui et hanc. Pitzahoaoeshoapalli vocent. Nascitur in calidis Tacapichilae.
De GHOAPATLI Tepiloton. Herba est tenuibus innixa fibris, unde proseruntur caules decem uncias plus minus longi , tenueSque, foliis ornati fere ocyminis , sed minime SerratiS, ac Semine NaSturtii. Sapore caret insigni , propinaturque enixis jus decocti ejus. Nascitur Xuot epecti
149쪽
Innascitur arboribus, radicique firmatur longa, tenui, et geniculata, fibrataque per singulos geniculos: unde prosericaules laeves, ac rotundos, vibrubros ac geniculis per in tervalla interceptos: folia Obrotunda, inferne diluto, super ne Vero eXSaturato Colore tincta, ne i Vis Secundum longitudinem discurrentibus, et nisi minora esSent, et Obrotundiora, Plantagini similia. RadiX sapore insigni caret ; exhibeturque enixis cum aliquot e Praecedentibus, unde evenit no
Folia fert Ocymi serrata, fibratam radicem, ac NaSturtii modo semen. RadiceS Sunt amarae, Calefaciente, et exsiccante natura ordine tertio, ae Subtilium partium. Tota planta tres dodrantes longitudine aequat ; enixisque haud aliter, ac ceterae, est utiliS.
Frutex est solia serens hirsuta , pinguia, squallentia, mollia, forma vero ocyminis Similia, tamen majora, quaterna,
150쪽
quinave per intervalla caulium, et Stellatim disposita, s-bratam radicem, et flores arenteS, luteOS, SpleatOS, Coacer VatOSque per cacuminum intervalla. Folia Thymo redolent indistincta paene similitudine, et Subamara Sunt. Calida est, et sicca ordine tertio natura, diarrhoeaSque compeScit. Enixis auxilii gratia, ut indicat nomen, propinari solet. NaSci tur in montibus Oc0ilucensibus.
De GHOAPATLI Tep0zllanica. Frutex est foliis cordis figura , Serratis, cum Senuere, rubescentibus, ac mediocris amplitudinis, Surculosa radice, ac flosculis parvis, albis, Subluteis, et longiusculis. Amara eSt, calefacitque, et eXSiccat Ordine tertio. Sistit puero rum diarrhoeas, ac lactiS in eiS eXcitat appetentiam, tenuibus partibus conStat, et utero confert; propinandus autem praedictorum juvamentorum gratia SueCUS ejuS pueriS semunciae menSura, majoribuS autem natu majori pro aetatis ratione pondere. NaScitur in montibus Teportlanicis.
De GH PATET maxiepecensi Herba est magna , florem sere os in quibusdam virentibuS erinaceis, solia crenata valde , ac Similia raphaninis,