장음표시 사용
191쪽
candidas, et intrinsecus palleSCenteS, e quibus prodeunt Caules virides , tenues , ae duos dodrantes prolixi , soliis angustis, et longis ornati, Olivae fere, Sed hirSutis, ac squallidis. Calida est et sicea ordine tertio, Sapore amaro, et acri. Radix in farinam redacta, et devorata Semunciae pondere medetur tuSSi Ortae a frigidiS , et Crassis humoribus. Provenit autem Paetcuari provinciae Mechoacanensis.
Radices agit similes fibris, unde profert cauleS tenues, teretesque: et in eis solia serrata, origani fere forma, sorem luteum, comantem, et TFauhilino Similem. Pars superior caulis trita, ac mista resinae medetur ulceribus. Sunt, qui CAR1ACUΜE Vocent. NaScitur Paetcuari.
De MARA VECA prima , seu medicina fractorum
Radicem agit Raphani, fibratam, longam , et pallescen'tem eX candido, et inde caules volubiles, folia longa, et angusta, Rumici haud dissimilia. Frigida est, et glutinosa
natura. Medetur in tumorem elevatis membris Casus aut ictus gratia: dolores sedat, fracto pectori succurrit , alvi
192쪽
que fluxum cohibet. Nascitur in frigidis Paetouari provinciae Mech0acanensiS.
CAPUT CXXVIII. De MARA UECA secunda.
QUARANHUECA , Seu herba luxatorum ossium lubilis quoque est radici fibratae innixa, candidaeque; unde prodeunt folia Hederae. Radix principio dulcis est, ac demum amaritudinem quamdam oStendit. LuXatiS, fractis que ossibus dicitur opitulari, unde evenit ei nomen. Nascitur in calidis, humidisque locis provinciae Mechoacanensis
De ZOTOLLIN, seu planta Palmae simili. Nascitur apud Mecatlanenses Aloes genus quoddam tenerrimum, et quod adeo lubricum Sit, et Salivosum, ut in humorem facile liquescat, et convertatur. Admovetur erysipelatis, plagisque felicissimo eventu. VeScuntur flore, ac fructu indigenae. Hanc eamdem , aut congenerem puto quam sub Aloes Tacapichtiensis nomine descripsimus in superioribus , quoniam in eo oppido fuerit rursus a nobiS reperta.
193쪽
De COHACIMUIZPATLI, Seu medicina doloris. Radicem fundit COHACIHUIZPATI I minimum digitum crassam , fibratamque, folia Bu glossi, Statim ab ipsa radice ex orientia, caules foliis paulo altioreS, treS, quatuorve, lae Ves , tenues, teretes , ae rubeΟS, floreS in Summis eorum partibus e viridi rubeScenteS. ΙnSigni Sapore Caret, et tamen nonnullum calorem participat. Munt illius decocti jus mi rabile esse adversus gallicam luem. Μensura foliorum esto manipuli tres, et aquae totidem librae. Decoquenda autem sunt ad tertias, et Sorbendae Singulis diebus decem unciae matutino, velut jus decocti Gu aci assumi solet. Quin etiam interdiu potandum est, atque ita quOSViS doloreS , ac prae cipue articulorum placat. NaScitur in calidis regionibus saloti aci inter SaXa, praeruptiS, caviSque lociS. Adeo autem est mirabile Sanandis doloribu S medicamentum , ut in de invenerit nomen.
De CHAPOLXOCHI TL, seu s0re cicadae. CHAΡoLXOCHIΤL , quam alii Mincapalli , Seu Sagittam, alii Pinisiniche alii Tenapaliti, seu Sedum , alii vero malpatii, seu medicinam ComasiS Vocant, Frutex est, qui e
194쪽
radice surculOSa, CraSSaque multΟS fundit caules , virore ex- Saturato tinctOS , ramos lentos, et inconditos, molli resertos medulla, folia obrotunda, pinguiaque, et foliis Sedi non plurimum dissimilia , flores in summis caulibus eX albo rubescentes , cicadis SimileS, unde nomen. Cortex lacte manat , quo placentulae Subactae, donec cohaereat farina, et duarum drachmarum devoratae pondere, bilina praecipue vacuant Supra infraque non sine intestinorum dolore , et ita hydropi egregie medentur, urinam evocant, et Splenem impositae minuunt. Catiles, et folia ipsa frigidae sunt et sic
cae temperiei, illitaque tumores praeter naturam repellunt, Semen retentum Vacuant, febrem eXStinguunt, medentur ut ceribuS, et devorata auxiliantur casui, addita praecipue Chi comacati; lac vero acidum eSt, ac praedicta ConStanS tem perte , sed impense glutinosum. SaXosis nascitur locis temperatis , ae CalidiS , qualis est Mexicus, Tepecuacuilaus, q)z0- canum , et Mech0aCanum.
Radicem fundit QUACHTI ACALMOAZTLI fulvam, Napi sorma , a qua prodeunt caules lignosi, et multi, pleui ulmeis iOliis , minoribus tamen, et asperioribus, flores Chamaena li , toti lutei, et quatuor concinnati foliis. Jus decocti ejus
195쪽
susum retinet. Calida eSt, et Sicca ordine secundo ; incoquenda vero radiX unciae uniUS pondere viginti unciis aquae.
ratio vocant, herba est hominiS aequans altitudinem , radice Raphani , foliis serratis , et alterutra parte Sinuosis, intriaque acumina deSinentibuS, fructu VaSculorum oblongorum forma , et floribus e pallido rubescentibus. Folia calida siccaque, et amara sunt; radiX Vero glutinoSa , et ulceribus e gallica lue profectis medentur. Colicis, et iliacis confert , cerebri defluxionibus opitulatur , et pestilentibus febribus est remedio. Sunt, qui dicant infusam aut epotam vacuare corpus, atque ita SiStere diarrhoeaS, et colicae in deri.
Volubilis est genus foliis longis , et angustis , Obtusis,
et ternis, fructuque Circa poStremaS ViticulaS ramorum Vermiculorum forma. Sapore , et odore insigni caret, frigidaque , et humenti temperie praedita eSt. Carnem Oculis SuperexcreScentem abSUmit, et eorumdem medetur inflammationi : primum fortassis sedato defluXu, et eXstincto nimio
196쪽
Proveniunt apud Novam Hispaniam Labruscae , Vitesve sylvestres multis in lociS, neC tamen ad nOStra USque tempora ab hac gente eXCUltae, aut Seorsim, ac Serie aliqua plantatae. USum enim bacchi non noverant, etsi aliis vini generibus libentiSSime non modo explerentur, Sed inebria rentur ; neque pareant hodie nostrati, Sed avidissime hau riant. Fructus eSi craSSiuSCulus, purpureuSque, duriore callo , immitis , gratus tamen , ac dulcis, et qui, ut conjecto, cultura mitesceret: cetera nOStris VitibuS similes. Frigida si caque natura folia , ae palmites, et adStringenti constant. Appetentiam eXcitant, impetigines Curant, tUmores repellunt, calorem nimium eXStinguunt, oculorum inflammatio nem arcent , febres placant , ulcerum leniunt dolorem, et saniem exsiccant. Sunt, qui X0 0mecati Vocent, Seu acidum funem , tum ob Saporis genus, tum etiam ob palmites sese vicinis arboribus convolventeS.
197쪽
Lye CHIPAH0ACTYTIC, Seu stira , et adversa frigori medicina. Radices mittit dactylis similes, Sed CraSSioreS , extra es ulvo colore inclinantes in nigrum , intra Vero Candentes. Sapor earum acerrimuS eSt, uruntque quidquid attingunt.
CAPUT CXXXVII. De C TLAXOCHI PL.
Arbor est mediocris, folia magna serens tricuspidia, et alterutra parte SinuOSa , floreS rubroS praegrandes , Ceteris arborum foliis, si colorem demas, persimiles. Folia augent nutricum lac , etiam SeneScentium, Sive ip8a pro olere cruda Coctave edantur, Seu lac, quo affluunt, libeat lambendum exhibere. Nascitur quibusque regionibus, Sive frigidae sint, sive fervidae , hortosque, et compluvia Indorum laeta , ac visu grata eXOrnat.
CUETLAXOCHITL alter , seu coriaceus sos , Arbor est magna, Calidarum regionum alumna , foliis Pyri longioribus , multis insignibus interventis , stipitibus , soliorumque pediculis nonnihil purpurascentibus, luteisque floribus. Fo
198쪽
lia tusa, ae mammiS impOSita tumores praeter naturam discutiunt , et lac evocant.
CAPUT CXXXIX. De HOEIPOCHOTLI.
Arbor est magna, foliis Mali Μedicae, altera parte vi rore tinctiS eXSaturato , altera Vero dilutiore, Summis in ramis septenis , floribus magniS, et purpureiS, pulcherrimisque, et racematim dependentibuS. Pulchra arboS est, umbraeque , VaStitati S , et florum gratia a multis eXpetita, et a Regibus Mexicanis in SuoS hortOS, ae praecipue Hoaxte- secenses magna cura tranStata. FructuS eSt Similis Ahuacut sed minime edulis. NaScitur in calidiS, atque adeo in ipsa Huilina insula, ubi Ceibam Vocant. Cum ros caeleStis abundat , Solet Super hoc arborum genere in mannalia Vocatam ab Arabibus cogi, Sed paulo nostrate duriorem, et impense glutinOSam.
De OmogAcrar Tacasichtiensi, seu medicina tumorum. Arbor est mediocris , folia ferens oblonga , nervis secundum longitudinem discurrentibuS, Superne virentia, et albicantia inferne, fores candidos, racematim dependentes in vasculis oblongis pilorum forma , qui tandem abeunt in
199쪽
I9I pappos. 'unt tumoribus praeter naturam mederi eisdem impositam, unde nomen. Frigida enim est, et glutinosa natura non Sine quodam Calore , Colloque iumenti majori ex parte solet adhiberi.
Herba est foliis Teleta alli, luteisque floribus, et ca lycibus oblongis contentiS, ae abeuntibus in pappos. Frigida , et Sicca temperie ConStat, aut moderate Calenti, tu moreSque praeter naturam repellit, unde nomen. Nascitur in calidis regionibuS.
DE POZTE ATLI, seu fracturarum medicina. PorTECΡΑΤΕΙ, quam alii Tetrapalli, alii Campoetaqua-hiιiti vocant, Arbuscula est ficulneis StipitibuS, ac teneris, vitigineis foliis , ac luteis floribus , compositis in muScarium, parviS, Stellatis, et contentis VaSculis oblongis . Radix amara eSt, Odoraque , nec non Calida, Siccaque Ordine tertio, et glutinosa natura. Permista Axin, de qua alibi, dolores mitigat ; per Se vero abortum prohibet, fracta reStituit ossa, luxataque in propriam Sedem reducit. Jus decocti infusum dysenterias curat, necnon dolores capitiS, et oculorum in-
200쪽
flammationes. Sunt qui dicant adjecto Texioquahuiti, si crura laventur, phreneticis mederi. Fert eadem arbOS Semina melopeponis seminibus haud dissimilia , quae ferunt purgata, tuSaque, et eX aqua trium drachmarum pondere devorata, Supra infraque CorpuS Vacuare.
Uerba est ad Pentaphylli disserentias Spectans, frigefacienS, atque adstringenS, foliis tamen valde hirsutis, et rubescentibu S, ut ceterae , radicibus. Virus gustata spirat haud injucundum, et febribus auxiliatur. Ρrovenit in locis campestribuS Temuaci.
De Z0LTO TL , Seu coturnicis Tomati. Frutex est foliis Olivae , minoribus tamen , et Subal bescentibus, flore Tlachichinoae, Sed minori, et suScis caulibus. Μedetur ulceribuS antiquiS.
Radices sundit longas, et tenues, eXiles Caules, par vosque , folia haud majora semine Chian, unde nomen, at-