장음표시 사용
201쪽
que exiles flores. Lacte manat, et ad Species ChamaeSyces, Pepliosve videtur pertinere. Radices unciae unius pondere tritae cum duobus Indicis SiliquaStriS mediocribus vacuant hydropem patientes, Suspiriososque; Sed Constantibus viri bus opus est, ut pOSSit Vis hujus medicamenti innoxie sustineri. QuamviS autem lactis ratione iis constent viribus; eo tamen privatae Videntur Spectare ad temperiem , et nullam excedentem participare qualitatem. Nascitur in calidis , et humidis lociS.
De CmCHIOAT 'ETA , seu planta lacte manante. Herba est octo Spithamas longa , teretibus caulibus, purpureisque , foliis paene Castaneae, SerratiS, et asperiS, foribus oblongis Vasculis similibus, rubris, Sed circa extrema in luteum elangue8centibus , radicibus longis, teneris, fulvis, et geniculatis. Vacuat cortex ejus febre quartana, aut tertiana laborantes adeo felici Successu , ut aegrotus statim ab evacuatione reddatur interdum incolumis. Assumendus autem duarum drachmarum pondere eX aqua reSO'lutus. Sunt, qui misceant commendandi Saporis gratia quatuor grana Cacah0ati, totidemve ponticaS nuceS, aut amygdalas , atque ita propinent die quietiS, matutino tempore, vitato Somno, ut et cum cetera aSSumuntur pharmaca, seri
202쪽
consuevit. NaScitur locis SaXOSiS juxta monteS frigidarum re gionum. Lacte manat, unde nomen, et magnae utilitatis fertur eSSe medicamentum, Seu planta Sui generiS Sit, seu ad Tithymalorum genera pertineat.
De ME EO Ocosella 'ucensr. Vidi Ocopeti ucae aliud MLΜΕYAE , Pepli0Sve genus quatuor dodrantes prolixum, radicibuS innixum similibus fi . bris : et ex iis cauleS fundenS laeves, CaVOS, rotundOS, ac virore saturato tinctOS : solia Saligna, sed longiora , flores in postremis caulibuS luteos , ae racematim dependentes. Lacte manat haec calido Ordine quarto , et tamen exsucca radix frigida constat natura ; quamobrem tumoribuS praeter naturam solet adhiberi.
De MEMETA Luauhnahliacensi. Radici insistit longae, et fibratae , unde profert caulem laevem, teretem, purpurascentem, ac per intervalla geniculatum , et in eo folia multiplicis ac Variae figurae, et maculis quibusdam interstincta ; floreS in Summa parte Tithymali, cujus apparet Species, ParVOS , CoacervatOS , et candentes. Caulis duarum drachmarum pondere devoratus
203쪽
dicitur pituitam per inferna perquamcommode vacuare; quod evenire putandum eSt lactis ratione, velut urenti praediti natura herba enim ipSR e Pers e t odoris, et Saporis)curantis carcinomata, noxia animalia interimentis , ampullas excitantis, et OSeula, ubi opus est, aperientisi quarum rerum gratia vaSculis vitreis illitis antimonio, argenteiSve toto anno Servari Solet.
De T MACHO, seu herba oculis tenebras odiundente. Caules fundit YXPAPACACA teretes, alicubi purpurascentes , et triangulares, folia oblonga , angulosa, et parva, et nonnihil purpurea , flores modicos , longiusculos, et purpureos , eX quibus granula generantur trigona, ubi continetur semen. Frigida herbula est, Sicca , atque adStringens, et tamen lac illius ulceribus medetur, rumpitque tumores. Re fertur in vocatas Mem as, Seu herbas lacte manantes, nam lacte quoque manat. NaSeitur apud Tettianenses, et Quauh-nahuacenses , ubi eam curavimuS depingendam.
De variis ΜΕ-1 ARM Indicarum differentiis. Consuevere Mexicani vocare Mem as herbassi fere omnes lacte manantes ; inter has Tithymalos, Tiemeinoas vocatas
204쪽
ab eadem gente, Sileo, quoniam de eorum differentiis atque se cultatibus quantum sat fuit, tradidit Dioscorides; si tamen admonuero , quam Cucultetin indigenae vocant, Graeci vero HelioScopium, in usu esse frequentissimo ad gallicam luem
eXterminandam. Ceterae, quae ad Peplios , et Chamaesyces Spectant SpecieS , multorum Sunt generum: quaedam enim foliis constant Portulacae parViS, ac per terram repentibus, aliae Subrectae Sunt, cetera SimileS, aliae praedictis assimi tantur, Sed serratis conStant foliiS, atque ex his ipsis aliae Serpunt, aliae vero aSSurgunt in ramulOS. Sunt etiam, quae foliis ornentur angulOSis, aliae rubrOS CauleS edunt, aliae rubra quoque folia, nec desunt his etiam persimiles, verum foliis magis orbiculatis: invenias alias, quae folia fundunt partim coccinea, et partim Virentia ViSendo naturae Spectaculo , et aliaS, quae Varia amplaque; sunt et quae siliquas ferant, et flores X ikx0chit L Calidae et Siccae sunt omnes fere naturae, etsi lacteo Succo eXpreSSO nullum caloris sensum videantur praebere, immo frigidas esse, et febribus uti les contendant Medici Mexicani. Pituitam expurgant, interpellatas febres finiunt, OculiS SupereXCreScentem carnem absumunt, dentium dolorem Sedant, recentibuSque , et vetustis medentur plagis , dehiscentem pellem conglutinant, membris corroborandis infuSae Conserunt, dySenterias coercent , Scabiemque curant et tubercula ; lac discutit argema-
205쪽
ta. Ubique nascuntur, sed in locis fertilibus in majorem assurgunt altitudinem, ac fiunt laetiores.
De ZACA TOVNTLI , seu 2 Fauhili herbosa. Affultas fundit radices ZACΛYYAUATLi Similes SurculiS, et ex his cauleS purpureos , floresque , et folia 2Dauhilinis haud dissimilia; sed iolia Sunt magis acuminata, ternaque, flores vero purpuraSCentes, et piloSi. odor est Suavis, ac similis 2Dufιhilino. Calida est ordine tertio, amara, Odoraque, et nonnihil glutinosa. Valere inquiunt adversuS puerorum diar- rhoeas et febreS, vacuata fortasSis alicunde cauSa, aut pulsis rigoribus, etSi sciam Indorum Medicorum animis altius insediSSe, calorem calore profligari; quod fortaSSis omnino vanum non eSt, et cui nihil subsit veri. Nascitur in locis montium acclivibus calidarum regionum, qualis eSi Tlaten-ohi.
Dc 'AVNTLI, Seu nubilosa herba. Herba , quam ob flores comantes, qui nubila imitari quadamtenuS Solent , aut quia nubeS oculorum discutit, 2 Fauhili appellant, caules edit cubitales e tenuibus radicibus assurgenteS, folia Saligna, serrata, flores luteoS, in umbellam compoSitos, odore, et Sapore citra distinctionem ut
206쪽
Iam Anisi, qualem folia quoque, et ceterae ejus plantae partes referunt; quo fit, ut Anisi Speciem quampiam esse
existimare aliquis posSit. Calidae est, ac Siccae quarto fere ordine temperiei, gustu acri, et Subamaro , ae subtilium partium. Urinam elicit, menstrua evocat, abortum gravidis procurat, emortuoique partu8 trahit quaevis Rus plantae particula, quocumque modo illam corpori libeat admovere pectori, tussique confert, flatum discutit, sistit alvum ni mis fluidam, oris halitum commendat, lae generat, Venenis adversatur , Venerem Stimulat , dolorem capitis levat, amentibus fert opem, et a fulmine perterritis, atque stupefactis , fluxum Sanguinis compescit, Sitim hydropicorum exstinguit, frigora febrium Suffitii , illittave arcet, et viperino adipi mistam, epotamque unt ruptaS VenaS resarcire ; vaporem Vero juris decocti ejus naribus immodico humore persuSis ferre opem, et tritam , inSpersamque male habentibus auribus. I umoreS praeter naturam tuSa , atque admota dissipat, ventriculum calefacit, Satietati, ac praecipue puerorum medetur. Renum, ac VeSicae lapillos, arenas , ac crassiorem pituitam ibidem insarciam extergit, humoreS eXtenuat , admota cum melle Ventriculo vomitum coercet, pus gignit, ulcera Sanat, utero confert, cimices
fugat, arcet hemicraneas, ac mille alia hujusmodi praestat commoda. Praecipua utilitas est , aquam , ubi aliquamdiu
207쪽
maduerit , novem diebus matutino Sum tam lichenas, et impetigineS mire Sanare. Vocant eam MECh0acanenses , apud quos etiam provenit, TZitziqui. I emperata amat loca, qua les sunt Alexicen SeS agri , et calidiora quoque exornat; quamquam in montibuS Soleat interdum provenire. Floret
imbrium tempore, id est a Maio usque in Septembrem: quod tempus Veri nostrati respondet. Colligitur semen Novembri, folia, caulesve Februario, sed Decembri radix. In orbem nostrum delata Carpetano , quantum conjectando assequi valeo, gauderet solo, hortosque Philippicos laeta
De Amoc TFauhili , seu 2Dauhili odora. Praecedenti similis omnino esset , nisj radices paulo conspicerentur CraSSioreS, ac capillatae, flores dilutiores, atque odor SuaVior , unde nomen, SimiliSque ei, quem po ma maciana, quae apud Hispanos ab anetho nomen habent, effundunt, nerveos vero foliorum discursus rectoS. Vis etiam eadem prope est, et natale Solum.
YYAUΗTLI m0ntana, Seu Tep Fauhili, quam alii 2 Fauhili citra cognomen ullum nuncupant, multis radicibus fibra-
208쪽
rum in modum innititur , e quibus fundit ramos , altos tres cubitos, solia 2Dauhili similia, saligna, Sed tamen minime
Serrata, ac longiora , flores coccineOS, et calyculorum sorma oblongos. Gustu acriS est, et Odorata, ac facultate temtio ordine excalfaciente , tenuiumque partium. Succus dicitur mederi oculorum morbis, aut illitus eis , aut admotus capiti, urinam ac menSes evocare, et quidquid in viis uri nariis, renibus, et VeSica praeter naturam continetur. Absit mit flatum, ventriculum, ViSceraque Omnia ob frigus languescentia confirmat , Colorem Vitiatum emendat, alvum.
que cohibet. Calidarum , ac frigidarum regionum alumna est, convalliumque , ac montium incola, et Septembri mense floret. Bibitur pulvis ejus eX potione Cacahoati adversus tussim, et pectoris frigiditatem. Sumuntur aulae ex ea herba in ignem conjecta contra graVem earum Odorem , et potissimum a morbidorum hominum halitu injucundo profectum ; medetur satietati, alvi torminibus, ac ventriculo frigida assecto intemperie.
De 'Argr TFauhili , seu 2Dauhili terrestri Radices fundit capillorum in modum, albasque, et ex
his virgas tenues, ac rotundas, ex quibus folia prodeunt Circa terram purpurea, SuperiuS Vero viridia, ac similia
209쪽
TFaublimis , a quibus mutuatum eSt nomen: floreS cyaneos, oblongos in vasculiS, Semine nigro resertOS, ac Supremas caulis partes hinc inde occupantes. Frigida, et humenti natura constat, SubtilibuSque partibuS, et Sapore fere nullo. Radix trium drachmarum menSura devorata urinam evocat , et ardentem refrigerat ; solia vero gingivis admota exstinguunt earum immoderatum calorem.
De TETTAV-LI, Seu TFauhili saxorum. Haud dissimilis est ΤEYYAUΗTLi soliis ac floribus Dau ili, de quo paulo ante sumus locuti: verum longiora sunt Te nauhili solia, minime Serrata, SaligniS tamen Similia, angustiora , glutinosaque. I usa mistaque Ecapalli, Lauti nempe speciei, de qua suo loco est a nobis dicendum, et ei Palmae, quam Μexicani Vocant Trizotu, vomitum compescit, et ven riculum corroborat.
Arbuscula est foliis Amygdali, paulo tamen majoribus , serratisque , candidis floribus, modicis , ac racema tim dependentibus. Amara sunt folia, calida, Siccaque, et aliquantisper adstringentia. I umoribuS praeter naturam im-
210쪽
et Oa i T MISTOR. PLANTARUM ponitur. Nascitur in montium fragminibu S, et locis aquo-
Radici insistit crassiusculae, et fibratae, breVique, unde profert caules purpureos: et in eiS folia Ocymina, parva , et serrata , flores COCCineOS, VaSCUliS Oblongis contentOS, ComanteSque. Herba est glutinosa, et apiana redolens
De TETO TLI quarta , quam alii Tzanaicxiti vocant.
Herbula est radici insistens capillatae, unde profert cau-leS breveS, tereteS, ac purpureos: et . in eorum ramulis foliola Lenticulae, brevia, et anguSta, in ordinem utrinque digesta, adversaque in se. I richomaneS Videtur et forma, et natura conStare , eiSdemque naScitur locis.
De FOVH IN seu TFauhili parva. Radice firmatur crassa, et brevi, cum quibuSdam appendicibus , eXtra nigra, intus alba, eX qua multi prodeunt caules referti Oxyacanthae foliis, interdum rubris, et in suprema parte prolixis, floribus longo piperi Simi