장음표시 사용
261쪽
torporem inducunt. Succus deStillatione sit dulcior , decoctione vero et dulcior , et Spissior, donec tandem cogatur in saccharum. Seritur eX germinibu S , qui Circumcirca matrem oriuntur quoviS Solo , Sed praecipue fertili , atque frigido. Planta haec unica, quidquid vitae eSSe potest necessa rium , praestare facile posset, Si esset rebus humanis modus; non enim tempeStatum , aut inclementioris caeli patet injuriis, aut per siccitates Statim marceScit. E nulla re proventus est amplior. Vinum si ex eodem succo diluto fontana aqua, additis corticibus malorum medicorum , limonumque , si uapa-- aliis, quibus facilius inebrientur; quod ea gens maxime assectat quaSi pertaesa rationaliS Suae naturae, et avida sortis brutorum , atque quadrupedum. Fit ex eodem succo minime ignem experto adjectis radicibuS Quapalli contusis, et soli prius aliquandiu expositis, demum exemtis , Vinum at
bum vocatum, urinae evocandae et urinaritS meatibus expurgandis utilisSimum. E Saccharo , quod ex eodem Succo cogitur , parant acetum , nempe reSoluto ex aqua , et nOvem diebus insolato. Sunt autem ejus plures disserentiae , de quibus est statim a nobis dicendum. Succum Meti , cui incoctae sint Piltetinteoxoehit l, et Malla ochiil radices, reserunt
262쪽
De mcsZTLI, seu Maguel luteo. Species est Meti, sed marginibus foliorum luteis, spinis parvis , et nigris , foliis vero modicis , si cum soliis Meti praecedentis comparentur , caule binos cubitos alto digitumque lato , et rubro, cum flore e rubeo pallescenti
cacumen eius Occupante, et radice SurculoSa. ViS trium quatuorve foliorum additis siliquastris terniS frigenteS, ac cra8Sos humores per SeceSSum , et urinam paulatim Vacuat; idem propinari solet ab Indis enixis mulieribus, aliquot diebus a partu corroborationiS gratia ; SUCCUS eXpreSSUS ex Semiassis foliis dicitur astinati conferre. Frigida Vero Constat, et lubrica natura. Sunt, qui tarti meti, et Macorticineti vocent , nec desunt, qui Imeimeti, Seu magnae utilitatis. Cain pestribus locis MeXici nascitur quaviS tempestate , etsi sola aestate floreat. Seritur e germinibuS ortiS juxta parentem.
Species est Meti, eadem paene forma, et ViribuS, qui bus ceterae, et eiSdem quoque usibus; sed inter reliquas Vigorem , ac robur addit seminis imbecillibus, aut syncope tentatis. Nomen habet a magnitudine.
263쪽
De NEXCALMETL , Seu Magrici Vt0 , ut assum comedatur. Species est Meti parVa , valde SpinOSa , et Virore admo-dhun exsaturato tincta , cujus folia eduntur aSSa , et sunt prae ceteris grata guStui. Ostiendi eam in montibus Tepoz-tlanensibuS.
De m Cora, Ssu Maguel prun0rum. Spinosae etiam plantae, et ad Meti genera quoque referendae species est, Sed fructu dulci, et acido, multiplici, ac persimili prunis , unde nomen, et in orbem Indicae Pineae quadantenuS parem Composito, qua pingitur magnitudine , et interdum ampliori, eduli Succo pleno, et grati Saporis. Folia sunt Meti, aut illis potius Pineae Indicae Similia, spinosa, fulva , ac velut marcida. RadiX fibrata, CraSSaque, Caulis vero brevis , tereS ac craSSUS; pruna Sunt oblonga, Candida , glandibus similia , et ex candido pallescentia, obducta membrana , intra quam continetur CallUS CandenS, ac , ut diximus, dulcis, et acidus, Pinearum Indicarum Sapore, re' fertus semine principio candido, ac postea nigro, Obrottando , et duriusculo. Temperies est frigida, ac sicca. Medetur oris ulcusculis e calore OrtiS fructus CommanSUS, IC ge' Status ore. NaScitur in SaxiS regionum calidarum Tepecuacuit L
264쪽
CAPUT LXXVI DE TEPE XCALLIN, seu Mugilet montano.
Forma Meti constat , Sed tenuibus spinuliS. Contusa, aut devorata, illitave Curat eoS, quorum artuS motu privati sunt ob nervorum convulSionem. MontOSiS saxosisque locis gaudet calidarum regionum, qualiS eSt Tepuat Ianica.
DE TEO TE , seu Magriei divino. Species est Maguel inter numeroSaS aliaS, quae reseruia tur , numeranda, eadem paene facultate , et forma , longa radice librataque, et exilibus Spinis; duas Spithamas longa sunt tantum folia. Succus vero epotus, aut illitus febres exstinguit. Nascitur in frigidis et calidis locis, editis, atque campeStribuS.
De XOLO TE , Seu Maguel servi. Species est Meti, tribus velut orbiculis aggregatis radice constante firmata , et fibris aucta rubeScentibuS , uia de proferuntur folia coccineis horrida aculeis , rariS, et a medio aduSque mucronem procedentibus. Succus foliorum expreSSUS , ac bibitus decem unciarum mensura universi corporiS dolores, et praecipue articulorum tollit, ae motum
265쪽
impeditum reStituit. Verum , quo bibitur , tempore Corpus est magna Cura operiendum. Nascitur Huexucinoi j ima fauces fluminum.
De a TLACTEI, seu lubricitate saxea.
Arbor est Iridis foliis , latioribus , crassioribus , et valde asperiS, SerratiSque exiliter , flore Meti simili , cujus fortassis eSt Species, etSi in arboream magnitudinem adolescat ; radix eSi crassa , atque fibriS rubeScentibus terram amplexa. Regum heroumque eXOrnat Compluvia , neque alius, quod adhuc acceperim, illiuS narratur uSus.
De PATI, seu Meti ex quo sunt lenissima fila Similis est Meti, sed soliis angustioribus , minoribus, et
tenuioribus, magnaque ex parte purpuraScentibus, et radia ce fibrata, craSSaque. SpecieS est Vocatae Pitae; parantur ex ea fila tenuissima in magno habita pretio , pannisque lirineis pretiosis teXendis aptissima.
266쪽
Meti videtur posse reserri. ASSurgit in arboream altitudinem, radicem fundit crassam, fibratamque, et SenSim gracilescen tem , folia vero spinisera, et Meti similia. Fit ex ea quid quid ex Meti fieri consuevit, sed eX ejus silis delicatiores, et majori in pretio habitae parantur vestes. Provenit in calidis siuauhquechulae, et Mecatlanti
De NEs sera, Seu mellis potatrice.
Species est Meti, aliiS congeneribus plantis facultate
similis. Rara est forma cauli S , istu et USque ; caulis enim bra chii crassitudinem aequat , CUJUS Cacumen fruCtus Occupat oblongus, pyrorum parVorum s Orma , undique Sepiens caulem ; solia sunt digito transverso paulo Crassiora, aSpera juxta latera, ac impen Se acuminata circa cuSpidem. Nascitur in calidis, quales Sunt striaubtrahitacenses. Sunt et aliae quamplures SpecieS, quarum , quoniam facultate paene similes sunt, et forma parum disserenteS, nomina tantum , et locaiconum subjiciam. Prior omnium vocatur Mex0xoctii, seu Meti viride. Altera a cinereo colore Nexincti , reliquis etiam simi lis. Tertia Quamet I Seu Magi ei montanum Squallenti colore, fibrata radice, et longo CraSSOque insigne Surculo. Quarta Loi eti-tetilineti, aculeis longis, purpureisque radicibus, et spinis. Quinta seu Magueitata 'axin praecedenti sere Simile.
267쪽
NOVAE HISPAN. LIBER VII. et s9
Sexta dicitur Acameli, seu Maguel arundineum , albidiori bus iuxta radicem foliis, et rubeScentibuS Spinis, atque radicibus. Septima dicitur Maguel nigrum ob colorem atrum, quamquam spinae , radiceSque eX nigro fulvescant. Octava Ailomeli, seu Meti pilosum , rubeis spinis , et radicibus, quae rariores praecedentibus quadante nus videri posSunt.
De cGLYIL CHIra , Seu s0re ani. Nomen invenit ab utilitate, et juvamento ; reducit enim in propriam sedem decidentem anum. Radicem fundit tenuem, et ex ea caulem unicum , viridem , et in eo folia Olivae, Sed minora , et florem in sum na parte Stipitis capituli in Star , Coccineum, ubi procedente tempore generatur Semen. Amara est, nec Sine quadam acrimonia, et Calore, et sali-VOSa etiam natura, qua creditur reductum intestinum in pro priam sedem firmare. Nascitur in calidis, et saxosis collibus.
De cHIPEIOTEUΗ , seu fore daemonis. Radices fundit longas, digitum craSSas, et ex eiS caum les volubiles , hirsuta folia , mollia, et subalbescentia , eX utroque latere sinuosa, et media parte crenata ; florem Candentem , fructum vesicis Similem, Semine longo , et tenui
268쪽
26o refertis, et salivosa quadam substantia delinito, frigida, humidaque , et nonnullum acorem participante , capreolis sese hinc inde convolventibus. Frigida , et humenti natura conStat; quo fit, ut tu Sa , atque e X aqua resoluta , illitaque inflammationibus medeatur, et Curet intertriginem.
De CA PACXIHUI seu herba lenta. Radicibus insistit surculosis , et capillatis, e quibus mittit caules cavos, purpureos, et foenichilaceos, folia ocymi, minora , et Serrata, flores coccineos, ae fructum per inter valla acinis similem. Lae ejus, quod frigidum, ac humidum est, medetur tumoribu S praeter naturam. NaScitur in cali dis Tiat lanicis juXta rivOS.
De Z CONAM Arbor est foliis Sennae, minoribus, fuscis Stipitibus, candidis tamen punctis distinctis , floribus in muscarii modum albis, et rubescentibus eX albo. Folia tu Sa ac resinae permista lineae ac lichenibus medentur impoSita. Haec amara sunt, et adStringentia , Secundoque ordine eXSiccant, atque calefaciunt. NaScitur InjugiSTtettolucae: herba insignis ob duo morborum genera fere insanabilia, quibus dicitur mederi.
269쪽
De CozAU UIXOCH L , Seu s0re luteo. Frutex est soliis Xochinacaetili, ma tabUS tamen , et multis , luteis floribus, in muscarium compositis. Frigida est, et glutinosa. NaSciturque Atalacci
De ZAΣANACA I lacotesecensi. Uerba est caules fundens aculeatos , folia mollia, et hirsuta, subalbida , oblonga , angulosa , et illis vocatae Spinachiae quadantenuS Similia , radices longas, et minimo digito tenuiores. Frigida est radiX , propinaturque adversus febres. Videtur nonnihil amaritudiniS prae Se ferre, Sed statim elangueScens, desinensque in dulcedinem. Nascitur in fragminibus montium Tlacotepeci, ubi visa eSt a nobis, et poSteritati imagine, ac descriptione tradita.
De C C TZPATLI, seu medicina arundinis. Magnam agit CUECUETZPATLΙ radicem, ac CX ea treS, qtla tuorve cauleS ramosos, folia hirSuta , Lysimachiae forma , luteos flores, et capitula oblonga , ubi Semen flavescens latet. Radix duarum drachmarum menSura devorata consert
270쪽
ad arcendas recidivas , tremorique, unde sumpsit nomen. Est autem Sapore acri, et glutinOSa natura.
De o o LACAMEN Arb0re , Seu Maguel perstrepente. Arbor est magna, solia ferenS Obrotunda, mediocria, laevia , paulisper craSSa, pauciSque distincta interventis, fructum girypharum forma, et magnitudine, primo viridem, ac demum rubescentem, includentem nucleum Saporis glandium elixarum, non sine quadam amaritudine. Fructus est edulis, neque alius hujuS arboriS narratur USUS.
De CVIXTAPAZOLT, seu nido accipitrum.
Arbor est parva caulis subalbidi, origani foliis, laevi hus , obtusis, nullis prope interventis, ae fructu, ut unt, et flore carens. Folia illita febrilem calorem eXStinguunt. Nascitur in collibus calidis Texaxahuaci, frigidaque, et humenti natura ConStat. CAPUT XCII. De Co TLITEZOGUIL , Seu lute0 turture.
Herbula est soliis ternis, obrotundis, frigidaque , et glutinosa natura. Ulceribus medetur. Nascitur Xoxotiae.