장음표시 사용
291쪽
natura conStat, et inSigni caret Odore , et Sapore , ideoque illita corpori adverSatur febribu S. Oritur in calentibus regionibus , et in hortis passim Seri ConSuevit.
De EPATLACHMILII L , Seu Olere c0mpress0. Phaseolorum alterum genuS est, edule, frigidum, aevalenS adversus febreS.
Herba est Octo uncias longa , foliis origani, sed minoribus , candidisque , et Vulpeculae praeferenS Odorem , uia de nomen. Nonnullam haec amaritudinem , et caliditatem participat; quamobrem solia tusa, atque illita dicuntur febribus intermittentibuS mederi.
De ELOGGLTu , seu olere Eloti. Radicem crassam fundit, geniculatam , et rubeam , et ex ea cauleS geniculiS quoque interceptOS, ae SarmentOSOS, rubeOSque , et in eis solia Saligna e viridi pallescentia, et in postremis caulibuS Vascula rubra , velut in SpicaS composita , ubi Semen continetur. Edulis est, frigidaque natura,
292쪽
et aliquantisper amara. Sudorem dicitur evocare , quod seri conjectandum eSt victa febre , aut corroborata facultate, ni potius a partibus calidis , quae etiam huic herbae insunt. contingere quispiam verisimiliuS eSSe ducat.
ELOQUII Tic , quam alii Tlatlancua ye vocant, Seu Herbum geniculatam , radiceS fundit SureulOSaS , et rubeScentes, caules sarmentosos, et nodi S per intervalla divisos, partimque purpureos , folia Bliti, florem , semenque rubeum , atque minutum in conorum modum , velut et Blito dependentia. Sapor est nonnihil amarus , Sed temperies cum humore frigida. Laevitiatum nimii caloris causa emendat , febrem eXstinguit, et sudorem evocat; pota , illitave punctis medetur , et opitulatur tussi. Jus decocti ejus , cui bolus armenus fuerit permistus , confert puncti S , quae Matiastolonqui MeXicenses Vocant, lenit alvum , et medetur Satietati. Nascitur in montibus regionum temperatarum, quali S eSi MChimilcensis, et Tetzc0qtιensis. Non desunt, qui X0t lilii Zin , Seu =rigros pe
293쪽
Catilem mittit tenuem , junceum , Striatum , ae candidum ex radice longa , tenui, et fibrata, et in eo folia Mali Medicae, sed magis acuminata, et interventis Secundum longitudinem procedentibus distincta , tinctaque diluto virore. Radices tritae, ac Sex Obolorum pondere devoratae, satietati medentur. Calefaciunt enim, et exsiccant Ordine Secundo.
Radicibus innititur fibris similibus , et pallescentibus, unde profert caules initio luteos, ac deinde rubescentes, et in eis folia Ocymi, oblonga , ac flores Ompoalxochit sed tamen minores, luteosque. Editur cruda coctaque, et febres ingesta , aut illita tollit.
CAPUT XX. De altera ELOGUILIN.
Edulis est, calidoque, ac grato nutrimento, et pauli sper Odorato. Folia Sunt Ocymi, serrata , sed tamen longiora , flos Chamaemeli forma , luteus in medio , et in ambitu
candens. PaSSim naScitur, et in hortis interdum colitur.
294쪽
Herba es folia ferens Cen Oalxochiil minoris , radices similes capillis , et flores El0quillio eduli paene similes. Estur pro olere cruda , Coctaque , et calenS alimentum exhibet, odorum, et attenuans. Ubique provenit, Sed praecipue re gionibus temperatis, aut paulo frigidioribus. Munt insper- Sum pulverem mederi vetustiS ulceribuS, et Vaporem decocti ejus oculis. Est et Tetit atquisit it zahoac, foliorum tantum tenuitate differens.
Volubilis genus est, radicibus innixum SurculosiS, ex quibus profert caulem tenuem, Ocymi folia, quamvis magis acuminata , molliora, minime Serrata, exiliaque, et flores exiles, albos. Vis est refrigerans, et febri contraria. Nascitur in montibus Tez0stucae Tetzc0quensis. Sunt, qui Tleti cataintli nuncupent.
De ELOGUILTIC quinta. t Radici insistit crassae, et longae , unde profert caules fulvescentes , et in eis Ocymi folia, Serrata , in SummiS Ue-
295쪽
NOVAE HISPAN. LIBER VIII. et 8
ro ramis flores Spicatos , et Subalbescentes. Oleris praebet
vicem, unde nomen. CAPUT XXIV. De s VHELOGUILITL.
Frutex est radice craSSa , et fibrata , e qua sunduntur caules per intervalla geniculati, teretes, ac circiter laeves, cinereique, folia per ambitum Serrata, haStarum mucronibus haud dissimilia , et flores parvi, candentes. Jus decocti foliorum bibitur adversus diarrhoeas , et flatum. Folia sunt Sicca adstringentiaque , aspera, et nonnihil amara. Nascitur Quauhchinanci.
Radicem fundit crassam, brevem , et fibratam, stipitem geniculatum , et folia magna, cordiS fgura , Serrataque, neque aliud accepi de ea planta.
De ELELPATLI, Seu messicina satietatis.
Radici innititur ELELPATI I albae, craSsae, et inteStinorum instar convolutae , eX qua mittit cauleS cavOS , mi nimi digiti crassitudine, albos, ac laeves , folia Salviae, flores candidoS, comantes, et demum in pappos abeuntes, Se-
296쪽
men continente8 tenue, et nigrum. Calida eSt, et Sicca Ordine fere tertio. Nascitur in montibus Xochimilcensibus, qui
Mexicensium temperiem aemulantur.
De ELELPATLI Tacapixtiae. Radicibus firmatur surculosis, ex quibus profert stipites , et in his folia obrotunda, magnaque eX parte terna; quamquam ex eodem pediculo interdum nonnulla alia minora producantur , quae eX majoribus Videantur oriri. Radix est amara, calefacienS, et eXSiccanS Ordine fere Secundo, etsi initio videatur dulcis, et devoratur adversus febres, tumidae alvo infusa confert, et eXcrementa reddere minime valentibus. Nascitur in calidis, et campestribus TacasPhilae lociS.
De ELELPATLI eneculicensi Radice firmatur crassa , alba , et longa, unde profert caulem hirsutum, teretem , ac tenuem , et in eo folia Ocymi, subalbida tamen, et hirsuta , ac minime Serrata, florem, ut ferunt, candicantem , et modicum. Radix amaritudinis cujusdam sensum praebet, et nonnullum calorem participat. Cujus succus satietati medetur, et eXcitat appetentiam. Nascitur in calidis locis, et montuosis Anenecuilci.
297쪽
De ELELPATLI Imitet0censi Radici innititur tenui, exilique, eX qua Viridantes prodeunt caules, folia tenuia, et acuminata, Semen foliis simile, et flores Cyanei. Frigida temperie constat. Radix ex aqua devorata urinam mire elicit, ac alvum lenitum solvit his, qui aut reddendi lotium , aut alvi exonerandae Sunt impotes, unde SumSit nomen. NaScitur in calidis Hoitzoci.
Radices fundit fibratas, ac intrinsecus candentes, dulces gustu , ac LeguminiS Sapore , et eX his caules exiles, tres dodrantes longos, foliis ornatOS rutaceiS , per intervalla binis , sed majoribus , et magis acuminatiS, flores modicos , ac purpurei coloris. RadiX frigida e8t, et ad Stringens, folia vero frigida , et glutinosa. Osfertur ejus radiX cum Siliquastri fructu adversus fluXum , ac dolorem alvi, appo nunturque folia erysipelatis. Nascitur in calidiS H0itz0censibus.
298쪽
De ELELPATLI mitz0censi tertia. Radices agit surculoSaS , caules tenues , folia exilia, floresque modicos, et pallentes. Radix Sentitur initio dulcis, postea vero amara : calida autem Si CCaque ordine censetur secundo. Eadem tuSa , ae Semunciae pondere devorata ex vino , dolori ventris opitulatur, maxime si misceri contingat siliquaStro.
De ELELPATLI TFacasIchilae secunda. Radicibus insistit fibris similibus, unde mittit cauleS purpureos , et in eiS folia Menthae , Serrata, floremque candentem. Munt mederi Satietati, Corroborato nempe ventriculo ; nam frigida est, atque adStringenS.
De ELELPATLI glandifera. Cognomen habet a forma radicis, quae glandi quadan- tenus similis eSt, unde producuntur exiles caules, foliis ornati exilibus, Semineque contento in Obrotundis vasculi S. Radices sunt dulcis , ac grati gu Stus, et candentis coloris. Eae.
299쪽
29 Idem devoratae appetentiam eXCitant , SUSpirioSis conserunt, ac ventris sedant dolorem. Nascitur in calidis siuauhnahua censibus, et Tacasichtiensibus.
De ELELPATLI siuauhquechullae. Radix est prolixa, crassa, candidaque , initio dulcis, postea vero amaritudinem , et Calorem aliquem OStendens, quae exhibetur adverSuS Satietatem , ac Ventris dolorem, Bos extra candens, intra vero pallescens, modicuS, et cymbali forma. Haec vero planta aut eadem est cum Imitetocensi tertia, de qua paulo ante sumus locuti, Soli tantum , caelique differens natura, aut illi prorsuS congener.
De ELELpATLI 2D20canensti Herba est folia ferens Salviae, breviora , cauleS teretes, subalbidos , flores in cacuminibus eXiles, coccineOSque , et radicem longam , et tenuem. Odora eSt, calefaciensqlle, et eXsiccans ordine tertio. Μedetur satietati, ac fluxum quo que alvi dicitur cohibere. Sunt, qui Ele alsipapalla hoac, seu amplam distinctionis gratia vocent, ut Separent ab al-
300쪽
tera vocata Pipitrahoac, de qua in sequenti Capite est a
De ELELPATLI Pipitetahoac. Herbula est duos dodrantes longa, radiciS fibratae, crassiusculae , et Sensim gracilescentis, unde prodeunt caules, et in eis folia longiuscula , angusta, Crenata , Perque intervalla septena, et in Summis caulibuS floreS comantes, parvi , lutei, longiusculique. Amara, et Sicca CSt, et nonnihil glutinosa cum tertii ordinis calore. Stoechada indi stincta similitudine sapit, atque olet, Si manibus tantisper confricetur, possetque , ut conjecto , pro ea substitui. Ad Teucrii genus videtur attinere , etsi solia anguStiora Sint, crenae majores, et folia per intervalla acervata. Diarrhoeis puerorum ars imant Indi Medici mederi, Satietatique, et pectoris dolori, unde nomen. Nascitur Tlzocant, apud quod oppidum vidimus aliam eodem nomine , et facultate plantam , parVam tamen , per terram repentem , subalbidam, atque hirSutam.