장음표시 사용
321쪽
Radices profert tenueS, Candidas , et Spithamam longas, unde mittit sinuoSa et angusta folia , binos longa dodranQtes , et rubeScentia juXta exortum : caules binos proli Xos cubitos , quorum apicibUS eXtremiS innaScuntur capitula oblonga, Spinifera , et purpuraSCentia eX rubeo. Cynarae nostratis saporem imitari videtur , formam vero Sylibi, et est pariter edulis. Nascitur temperatis regionibus , qualis est Megicana in hortis, ac locis campeStribus.
De mirasVILIra tertia, Seu Mactiaci Ianensi. HOIΤZQUILITL , quam alii vocant inoboitetili, Arbuscula est, cujus stipites dulces sunt. Nascitur in calidis, humectisque regionibuS , nec potui ejus facultatem aliam eXpisca ri; meminiSSe tamen ejuS decuit, ut, qui me Sequentur, cetera inveStigent.
DE HUITYIVILIra quarta , seu Xalatiuubci. Spinae genus est hirsutum, horrens aculeis, et Subal bescens, edulique radice ; quam tamen pingi noluimus , quod nihil de ea insigne nobiS relatum Sit : . Velut neque Imit χx0
322쪽
chiti, cujus caulis, et folia hirsuta, atque aSpera Sunt, et purpuraScens praeterea CauliS, radiX Vero magna et surculosa , ac tota planta Anchusae nostrati persimilis, etsi Xulatiauhoenses eadem spina Trauhili permiSta utantur ad repellendas inflammationes, Velut frigida, humidaque , et sapore insigni nullo. Praeterea Ethuitetocuit lapilli Spini quoque genus est, foliiS ConStanS SubalbidiS inserne , sed radice longa , crassa, eduli, et impense dulci, quaeque possit ad Spinae albae genera referri.
Herba est spinifera , unde nomen , duos dodrantes longa , forma Meti, sed foliis tenuioribus. Frigida, humenti que natura conStat, et Saporis est, Odorisque insignis expers. Sepimenti vicem praebet. Vidimus eam Tepoletiani , parietibus , ac hortorum vallis innascentem ; pingi tamen no luimus , quod permultae aliae species Meti essent jam tunc a nobis imaginibus expressae eadem paene facultate praestantes , ad quas et haec visa Sit pertinere.
Volubilis genus est spinis horrentis, solia ferens Mori,
323쪽
sed mollia , et serrata : florem Candidum , et fructum racematim dependentem, Cicerum rubeorum Colore, et magnitudine , qui primo Virides Sunt, et deinde coccinei. Frigida, et adstringens planta est, qua ablui solent refrigerii causa febrem patientes. NaScitur apud Temuacenses in faucibus
De HUI PATLI, seu Spinifero medicamento. Radices mittit fibris similes, unde profert folia herba- Cea , longa , angusta , spinosaque, Unde nomen , luteoS , et orbiculares flores, ac compositos in Spicas. Radix sapore Siser refert, aut Pastinacam. Calida eSt ordine Secundo , et dolorem alvi curat devorata. NaScitur in calidis, montosisque Thualae locis, ac floret Decembri.
CAPUT XII. De HUI TYPATLI Secunda.
Radice firmatur Hu1TZpATLI secunda CraSSa , SenSim gracilescente , fibrataque, unde profert cauleS SpinΟSOS , coccineos , et in eis folia obrotunda, et rara, flores candentes, et modicos; Frutex vero est Sex longus cubitos , insigni sapore Carens, et pauliSper adStringens, ae Odorem Spirans Rhois obsoniorum. Pulvis radicis resolutus ex aqua dicitur tumentes testiculos mitigare , ac vulneribu S inSpersus mederi.
324쪽
Nascitur in calidis , editisque Tepecuacutici locis, et frige-
Spinosus est Frutex , longiusculis soliis , et angustis, spinulisque horrentibuS , et radice CraSSa, SurculOSaque. Amarus est, calidaque, et Sicca ordine tertio natura. Pediculos interimit, et ulceribus ab illorum ortiS redundantia mederi solet, praeter alia , quae tali temperiei convenire possunt.
De HVITETLAC TZIN , Seu Tlacuat Zin spinosa. Radicem profert HU1TZΤLACUATZIN praelongam, et ligno sana , fibratamque , et intra Candentem, Unde mittit caules prolixos , tenues , et SpinoSOS , et in hominis altitudinem interdum assurgentes; in eis vero folia Salviae forma , et colore similia , sed paulisper ampliora. Radix nonnullam parti cipat amaritudinem, et tamen tumoreS Praeter naturam applicata repellit. Nascitur in planis , frigidisque Chimathuaca
De NHIOHOIZTLI, Seu sanissa planta. Radicem fundit brevem, crassam, fibratamque, et eX ea cauleS purpureOS , pennam anserinam crassos , ac tres
325쪽
spithamas longos ; tolia Ulmi , siSSa per ambitum , ac flores diluti palloris, fulvis punctis diStinctos. Diarrhoeas sistit per se, aut incocta Coacb lacathouditi, quae calida quoque est
De TEMTrarer, seu lapideis aculeis. Arbor est magnis aculeis horrens , et solia serens avium pennis similia , flores luteos , et SiliquaS magnas. Frigida, et adstringenti temperie constat. Repellit praeter naturam tu mores , dolorem capitis admota Sedat, ae vulneribus medetur. Nascitur in collibus agri Tacapichilensis, ubi illam curavimus delineandam.
De TEMITYTLITEPITON Chiellae. Arbuscula est spinosa , Frutexve foliis Legumini proximis , et adstringenti natura : cui innascitur aliud genus Toto-cuitluti, Viscive , foliis longiusculiS et angustis, orbicularique, et parvo fructu ; quamobrem CuravimuS depingendam. Nascitur prope unde impositum est cognomen. Est et tertia Teoitetili, foliis MiZquill parvis, Siliquis amplis, longisque, et spiniferis stipitibus, tumoribus utilis, Leguminis Sapore , frigida temperie, et in quamdam amaritudinem incli
326쪽
De Hrura Ara , seu Serpente Spin0S0. Frutex est spinosus, SurculOSae insiStens radici, unde prodeunt lignosi caules , lutei, spinisque horrentes , et in eis folia parva , ternaque, et Lycio Similia , ac flores exiles , et candentes. Radix est impense amara, glutinΟSaque, et adstringens ; quamobrem tumoribu S praeter naturam dicitur egregie mederi, et coercere dySenteriaS. Sunt qui E at si vocent. Nascitur in locis temperatis Tepexicensibus.
De HVITA APATLI , Seu medicina lubri spinosi. Radicibus insistit longis, et tenuibUS, unde profert caules , et in eis folia Rutae , longiuscula , angustaque , hirSuta, et subalbida, ac flores in poStremi S caulibuS modicOS, et purpureos. Adstringens eSt, et nonnihil calida. Pulvis radicis inspersus ulcera curat. NaScitur Acatlani Mistecae inferioris.
De H PAHUIAPATLI prisina , Seu medicina tensionis. Uerba est radicibus insistens libris Similibus , unde eduntur caules dodrantem longi, tenues, ac teretes, et in eis solia rutaceis duplo majora , Serrata oblongaque. Radix est
327쪽
amara , et cujusdam aerimoniae particepS , gu Stu resinam olens , glutinosaque, calefaciens, et eXSiccans ordine tertio. Eadem tusa , atque devorata medetur Colicis; idem praestant folia unciae uniuS menSura aut ingeSta, aut insu Sa. Nascitur Aout lani Mistecae inferioris, temperatiS locis , CampeStribusque , nec raro in jugis , aut acclivibus montibus. Aliam vidi Tepaparecae eodem nomine , forma , et natura, sed odore gravi, si gustetur , nee glutinosa, aut resinoso Sapore; quam corpori illitam unt tensioni, et totius corporis dolori mederi.
CAPUT XXI. De H PANUMPATLI secunda.
Arbor est magna, soliis Prunt, parvisque, et albis floribus. Cortex Vulpeculam , aut Vespertilionem olet, calidaque, et
sicca constat natura. Uncia Una ejus ex vino Meti devorata, aut eodem pondere infusa renibus medetur; nam et frigus pellit, et urinam provocat, extergitque vias ; tensioni etiam confert, unde nomen. NaScitur in collibus temperatarum regionum Mistecae inferioris.
Herba est fibratae inSistens radici, unde profert caules volubiles, tenues , teretesque , et in eis folia Singulis ramis
328쪽
3 et O terna, ac velut rhomboidati s gura, ac flores media parte coccineos , ac media luteos. RadiX temperato Calore constat et est nonnihil dulcis , et adstringens. Radices, foliaque tosta, iuga, ac devorata ex liquore quopiam adstringenti, drachmae unius pondere matutino alvi medentur fluxionibus. Nasci tur in calidis, planisque locis Acatlani, nempe oppidi Mi-stecae inferioris.
Radici insistit crassae et SurculoSae, unde proseri caules multos, hirsutos , fuscos, et tenues, et in eis folia Origani , circinata , et magi8 acuminata , hirsutaque , luteos flores, compositos in corymbOS OrbiculareS, et parVOS. Amara est, calidaque, et. Sicca Ordine fere tertio, dolori ventris me dentur a frigore orto radices tu Sae , et devoratae unciae imius pondere , appoSilae Vero tum0ribuS Praeter naturam, et ulceribus , aliaque praeStant auXilia , quae Solent ab hujusmodi proficisci temperie. Nascitur in temperatis collibus, praeruptisque Acatlani locis , quod oppidum est Misteocle inferioriS.
De H VHPATLI , seu Huaut bili medicina. HuΑΓΗΡΑΤΕΙ radices fundit longaS, et tenueS, unde pro deunt caules exiles , et prolixi, ornati tollis Lini, longiuscu-
329쪽
lis, et angustis. Calida eSt prope tertium ordinem non sine clii ad alia Siccitate. PulviS , Succusve radicum dicitur mederi oculis, et argemata discutere , pectoris opitulari doloribus devorata radiX, foliave pectori applicata , necnon vetustis ulceribus conserre. Radix est dulcis cum quadam amaritudine. Nascitur in calidis collibus Acatiani Mistecae inferioris.
De HoA TZIN CHITT , quam alii H0acxochiti, alii vero macteti aquahuiti vocant. Arbor est magna, solia olivae serens , Myrtive, angusta, longa, et pungentia, et floreS coccineOS. Duorum est generum , forma , et facultate parum differentium ; quorum alterum latifolium est, et tenuisolium alterum. Fructum sertetigyphis similem , desinentem in mucronem , et includentem nucleum oleae persimilem , Viridem , tenerumque, humenti temperie conStantem , et natura temperate calida. Radix est dulcis , ac lubrica , calidaque prope quartum ordinem , et guttur UrenS. AdmoVetur corteX radiciS tuSUS , ac reginae permiStus pectori adversus ejus dolorem , tusSim , et anhelitum dii ficilem; est enim pectori valde amicuS, naribus vero ex aqua inStillatus pituitam trahit , et dolorem dentium placat; quin Semunciae pondere devoratus bilem , et pituitam detrahens idem praestat efficacius. Nascitur in col-
330쪽
De THTTOP ATLI, Seu anhelitus medicina.
Arbor est folia Amygdali seren8, in postremis ramis coacervata , floremque Candentem , et modicum. Amara est radix , calidaque , et sicea Ordine tertio. Folia tu Sa , ac unciae unius pondere per Se , aut cum Chilli devorata , tot lunt ventris dolorem, frigus pellunt, medentur Colicae , ac satum discutiunt, asthmatique opitulantur, unde Videtur ortum nomen. Provenit in calidis Tonaliae , non longe a Miste
ca Superiori. CAPUT XXVII. De HOEQVAHUI , Seu arbore magna.
Arbor est magna, folia ferenS obrotunda , et firma , odore insigni carentia , frigidamque praeSeferentia naturam. Febribus eadem adversantur illita corpori, et Ulcera trita , atque inspersa curant. NaScitur Madianaiani campestribus, ac montosis lociS.
CAPUT XXVIII. De HVEIPATLI, Seu magna medicina.
Radici innititur HUEiPATLI cra Ssae, et longae , e qua multos fundit stipites, tereteS, virore tinctos diluto , soliis re