Opera, cum edita, tum inedita, ad autographi fidem et integritatem expressa, impensa et jussu regio

발행: 1790년

분량: 577페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

301쪽

NOVAE HISPAN. LIBER VIII.

CAPUT XXXVII.

DE ELO CHIra , seu fore Elat Nomen habet a floris similitudine. Arbor est magna, stipitum strigosorum , Verbasci foliis , ac foribus quadan- tenus Totoxochiil Similibus. Folium unum ejus floris , qui pulcherrimuS eSt, OdoruS, ae maximi ab Indis habitus, addi solet in Cacahoati, ut frigiditatem Ru S potionis temperet commendetque gratiam Odoris. Calida enim sunt folia ordine tertio. Nascitur regionibus frigidiS, aut temperatis, humectis praecipue locis , et aquarum defluxione exsultanti-

De GUA HELO cmra , seu sore arboris Eloti. Arbor est magna , soliis Mali Medicae , coccineis soribus odoris grati, cujus tantum uSum praeStat.

CAPUT XXXIX. De ELO CHIra altera.

Radicem fundit tenuem , et longam, solia Vero novena in pediculis longis, ac flores cyaneos in capitulis Stoechadis, aut Elati similibus, qui tandem eXpanduntur in Si-

302쪽

liquas. Lupinorum Sylvestrium Species est , errore descripta hic , et bis per totidem aetates depicta.

De Ep Ora , Seu herba odora. Herba est surculosis radicibUS insistens , e quibus profert caules cubitales, et in eis folia oblonga, crenata , et rubescentia, et spicatum Semen. AcriS eSt, Odora, et tertio ordine calefaciens ; edulis etiam Cruda, coctaVe, et adjecta condimentis corroborat, pectori, aSthmaticiSque conseri , et gratam alimoniam praebet. Jus decocti radicum dysenterias coercet, diSSipat inflammationes, et noxia ventris pellit animalia. Nascitur in calidiS, temperatiSque regioni bus , coliturque in hortis praedictarum, aliarumque commoditatum gratia.

Arbor est magna, solia vitiginea serens, sed aliquantisper longiora, fructum obrotundum, nucibus ponticis ternis unica membrana inclusis Similem , unde invenit apud indigenas Hispanos abellinarum Indicarum nomen. Vacuant hae , si quinque earum vino , aut aquae intritas, ac aliquandiu maceratas sumi contingat , humores Omnes , sed

303쪽

NOVAE HISPAN. LIBER VIII. 29s

praecipue pituitosos , Per inferna, excitata tamen interdum vomitione. Cortex Stipitis aeris eSt, amarus, ac ordine tertio calefaciens , atque eXSieeans, Subtilium partium , aenioschum paululum Olens. Provenit regionibu S calidis, velut Tirocant, I lapae , et in via publica , qua tenditur a Di-υb Joanne Chichimecarum ad Zacatecas. Sunt, qui Conco. passi vocent; Sunt qui Hoetis alli, Seu gratam medicinam; nec desunt, qui siuauhilallatrin , Seu crepitantem arborem, quoniam cum sonitu dehiscat fructus.

CAPUT XLII.

Herba est hominis aequanS, atque interdum superans altitudinem , caulibus teretibuS , purpurascentibus , et hirsutis , soliis oblongis , hispidis, serratis , ac mollibus , flore luteo , magno , Spectandoque , Calyci hirsuto innascenti. Ad hibetur in corollas , calidaque conStat temperie, ac modice adstringenti: quo fit, ut ejus decocto hymen comprimatur, ae amisSus pudor quadantenus inStauretur. Ubique nascitur , sed calidis praecipue locis , ac fortassis poSSet in species Bubonii, seu Asteris Attici referri. Est et alia herba eodem nomine, natura , et forma, nisi quod flores pallescunt e rubeo , atque ideo Xochipalieoauhili vocata ; necnon et tertia floribuS quoque, velut prior, luteis, sed minoribus et soliis latioribus circa eXOrtum.

304쪽

296 HISTOR. PLANTARUM

Frutex est surculosiS inSiStens radicibus, Unde profert stipites sex cubitoS longos , Virides, ContortOS , et geniculatos , folia hirsuta, Solano paria , Sed tamen magiS acuminata cujus speciem esSe eXistimare quispiam posSet , fructus dactylis similes cum latentibuS OSSiculis. Hos vorant Indi noctu , cum interdiu jejunaverint , domumque lustra verint univerSam, ut ita , quae Sibi rapta Sunt, aut perierint, posSint reperire, et intra lares inclusos furis imaginem conspiciant. I usa , atque illita folia inflammationibus medentur. Vocant eam MechoacanenSeS Esquam , MeXicani vero P Datam. Provenit regionibuS temperatis, ac frigidis, quales Sunt Parcuarenses , et Mexicenses. Frigida , et litimida conStat natura, etsi radix sit paulisper dulcis.

Genus est Leguminis , siliquaS ferens, quod Tetetcoqui ConSpectum a nobis eSt, unde cognomen. Initio dulcis tantum apparet, Sed mox nonnullam praeSefert ad Stringentiam.

305쪽

NOVAE HISPAN. LIBER VIlI. 297

CAPUT XLV.

De ELOCO Z , Seu Elate sallenti. Frutex est soliis Bliti latioribus, et floribus Coetauhqui. M-ditur in corollas , et floridos manipulos, quorum est apud

hanc gentem creber USUS.

De EE GUILTIC , seu Olere siliqllato. Volubilis genus est radice firmatum rotunda, et intrin secus fulvescente, candentique eXtrinSecUS , et Sapore dulci , ac jucundo, ex qua profert cauleS tereteS , tenueSque, et per intervalla ramosos, foliiS OrnatΟS terniS , mucronatis, ac sagittarum imitantibus acumina , mediocriS magnitudinis, rarisque , et in poStremis Catilibus floreS cyaneOS, et Oblon-gOS , unde generantur Siliquae refertae Semine. Phaseolorum

Species videtur. Radix, cujuS eSt u SuS apud Indos Medicos, temperiei videtur attinere , Sapore dulci conStare , et Odore insigni nullo. Provenit Tenanci SaXOSis ac montOSis locis, gelidoque caelo. Exhibetur eadem unciae uniuS mensura ad febres eXStinguendas , et facultateS UniverSas corporis robo randas , soletque lacti Tla0lli, ejus rei gratia , comhaiSceri.

306쪽

298 HISTOR. PLANTARUM

CAPUT XLVII.

De TL ULEEXOTL , Seu terrestri Siliqua. Herba est radices fundens SurculoSas, cauleS duas Spithamas longos, folia Leguminis , longiu Scuta , angu Sta , et cuspidis obtusae, florem eX albo pallescentem , modicum , et siliquas refertas Semine. AcriS eSt, calidaque, et Sicca prope initium quarti ordinis natura. Succus radiciS instillatus naribus trahit pituitam, purgatque caput: duarum Vero drachmarum ipsius radicis mensura pituitam , bilinaque vacuat per Superna. Nascitur in collibus Anenecuilai. Vidimus etiam in via publica, qua tenditur a Chiellam Ttz0canum , Arbusculam eodem nomine , et forma , quam tamen non duXimus describendam.

CAPUT XLVIII.

De TLALEEXOTL altera.

Frutex est Galegae vocatae a recentioribus Similis, sed in Arbusculae assurgens altitudinem. Frigida conStat natura, imponiturque inflammationibus. Visus eSt hic a me, cum esiuaubiloa in Chietiam recta agerem iter.

307쪽

NOVAE HISPAN. LIBER VIII. 299

CAPUT XLIX.

De TLALEE Ira tertia.

Radicem landit magnam , obrotunda , et mediocria solia , parvos, ac purpureOS floreS , et SiliquaS Octo uncias longas. CorteX radicum trituS Ulceribus antiquis medetur, et repellit inflammationes, quae radiceS luteae intrinsecuS Sunt, et adstrictoria pollent facultate non Sine quodam calore. Provenit in montibus regionum calidarum , qualis est Acalliopa

Radicibus innititur surculosis, e quibUS tenUeS, teretesque profert caules , folia mollia , longiuScula, et valde angusta, sores in poStremis ramuliS CXileS , et purpureos. Calida est, et sicca ordine tertio , amaraque. Hemicraneis dicitur mederi radix, si redacta in laevorem , et conjecta in aquam naribus Vacuato corpore instilletur ; trahitque pituitam , atque ita eXonerato capite dolorem tollit, Sternutamentum ciet, et Strumis medetur. Provenit Teton anci.

308쪽

HISTOR. PLANTARUM

CAPUT LI.

De HVEXOPATLI Pah tlanica. Parva herba est foliis mollibus , longiusculis , et angustis , floribus per singulos soliorum exortus luteiS , ac binis, et surculosis radicibus. Hae tuSae , ae reSolutae eX aqua ea mensura, quae binis conjunctis digitis possit apprehendi, propinantur devorandae Contra articulorum dolores , etiam a gallica lue profectos. Alii vocant hanc herbam mehuexotio, unique corticem drachmarum trium menSura haustum alvum Solvere : verumtamen SiccuS adstringenSque videtur cum pauco quodam calore. Nascitur in calidis, montosisque regionibus juxta aquosa loca , atque humentia.

Herba est radicibus fibris similibus innixa , e quibus caules edit purpureos, folia Salicis, longe anguStiora, ac Semen in vasculis orbicularibus , illis Nasturtii similibus. Frigida est, et adstringens. Medetur oculorum inflammationibus, et Legumen sapit. Nascitur in collibus Anenecuicuita.

309쪽

NOVAE HISPAN. LIBER VIII.

CAPUT LIII. De HOEHOEXOTIC.

Frutex est sex dodrantes plUS minUS longus , caules proferens squallenteS, folia Salicis Serrata , radicem proliXam, ac pollicem craSSam. Corte X radiciS UniuS unciae pondere supra , infraque bilim , ac pituitam eX aqua vacuat devoratus. Nascitur in calidis Tehoiettiae editis locis , ac jugis montium.

CAPUT LIV.

De TLALPATLACHTLI , seu Tlathoexoth Radicem fundit residuo plantae duplo majorem, extra luteam , et intra candentem , solia oeymi , minime Serrata, et longiora, siliquaS Imaxin , unde nomen , ac florem , ut ferunt , coccineum. DulciS eSt radiX , et attinens ad temperiem , non Sine quadam amaritudine, et adstrictione , et partibus calentibus , Saporeque illum Glycyrrhigae quadantenus imitante. Radix iuga dicitur mederi Scabiei , VentriSque ulceribus ; curat dysente ricos , et avellit infixa. Nascitur in calidis Iobalani agri Quauhnahuacensis , et Imitzoci juxtaque colles Tepecuacuilai.

310쪽

HISTOR. PLANTARUM

CAPUT LV.

DE MALH Η Xora , seu Salice humilLHerbula est soliis constans longiusculis , et angit Stis , Salignorum forma, a quibus Sumbit nomen , et Siliquis parvis. Sapor est Leguminis , amaru S tamen ; Odor gratus , ac temperies calida , et eXSiccanS Ordine tertio. Succus radicum naribus instillatus medetur morbidis oculis, atracta pituita, et vacuato capite. Sunt , qui dicant diarrhoeas compescere, etsi nullam guStu perceperim in ea adstrictionem. Sunt , qui Tlaleexuti vocent, nec desunt, qui Tata atR Nascitur in calidis, et campestribus Tlaquillenanci locis.

DE TEPENVEXOra , seu Salice Ilvestri Species est Salicis, foliis tamen Mali Medicae sere amplitudine. Usu S est materiei, quae tamen ignobilior est ceterarum Salicum materie. Provenit agris

SEARCH

MENU NAVIGATION