장음표시 사용
331쪽
sertos ternis , angulosis , et pinguioribus , et flores parvos, subalbescentes. Bibitur radiX contra febres unciae unius pondere. Nascitur Te0tibua cani.
CAPUT XXIX. De HUE ATLΙ Secunda.
Radici innititur HUEiPATLi cra8Sae , et fabratae , Candentique , unde profert Caules exiles , longos, volubiles, et in eis folia Alsines, rara , et per intervalla bina , ac flores Gandentes , et modicos. Amara est , glutinosa , nonnihil acris, calefacientiSque, et eXSiCCantiS naturae. RadiX Semunciae pondere epotata urinam evocat, diarrhoeas SiStit, dysenteriisque medetur. Nascitur in montibus frigidis , aut temperatis , quales sunt MeXicani. Sunt qui Tet Uat si vocent , etsi reperiatur altera Taisipat si , de qua dicemus suo loco.
De HOEITTACOTL , Seu Uirga magna.
HoEITLACOTL , quam alii Tigiletine vocant , Arbor est magna , foliis oblongis , serratis , ac cirrhiS per intervalla, fructuque malorum forma, et inaequali magnitudine. Nascitur Teiacoqui, nec quidquam de ejus iacultate , aut Viribu S me moria dignum ab incolis accepi.
332쪽
De HOEI CHII L , seu Omiquilit Radice firmatur surculoSa, unde profert CauleS foenicula-ceOS , tereteS , Purpurascentes, hirsutos , et per intervalla geniculatos, et in eiS folia rara, magnaque , et cordis figura , inferne subalbida , et multis diStincta interventis. Olent haec , Sapiuntque Anisum, aut noStratem Acacalida. Contusa , ac reSoluta eX aqua propinatur recenter enixis: calidam enim eSSe apparet , siccamque ordine Secundo , et subtilium partium. Sunt, qui eadem illinant febricitantium corpora , aSSerantque ita finiri febre8 , et ob eamdem rem jubeant decoctum ejus epotari. CauleS eduleS Sunt crudi, coctive, aut Saccharo, melleve conditi, et reStaurare dicuntur tabeScenteS , aut nimia venere eXhaustos; jus etiam decocti propinatur adversuS tormina Ventris, doloremque, ac flatum discutiendum ; quin recenS natoS infantes eodem
abluunt, creduntque ita membra Omnia Corroborari, et eos, quos laesit accessuS ad eniXaS, aut menStruo Sanguine manantes , in pristinam Sanitatem reducere, evocare urinam, ac menSes elicere. Haec eSt eadem cum ea , quae Scripta est
Libro primo, Cap. CXXIX. et sertaSSiS cum ea , quae sub Acuei nomine Libro tertio Cap. XLI.
333쪽
De Tm Ora , seu halitu. Arbor est solia ferens Imaxin , siliquaSque persimiles. Sicca est, et adstringenS , nec omnino Sine Calore, et amaritudine. Diarrhoeas Sistit, et aliis etiam defluxionibus opitulatur. Flos est albus , et modicus. Nascitur in calidis OapanensibuS.
CAPUT XXXIII. De HOELI PATLI , Seu SuaUI medicina.
Herba est duos dodrantes longa, foliis Rutae , aut Leguminis , Siliquis parvis , tenuibus, teretibusque , floribus coccineis, modicis. Radix est frigida, glutinosa, atque adstringens. Sistit dysenteriam , ac lumborum dolores unciae unius mensura devorata placat, eorumve , qui longo itinere , aut laboribus improbis defatigati sunt. Nascitur in montibus frigidae regionis mitetilacensis.
CAPUT XXXIV. De HOELI PATLI expurgante.
Radices agit Surculosas , et longas, gu Stu gratas, Unde nomen Hoeli alli enim est suavis medicina ) ex quibus edit caules volubiles , et in eis folia cordis figura , Sed latiora. Vacuat humores per inferna radix unius fere unciae ponde
334쪽
re devorata. Solet autem propinari ab Indis hoc pharmacum his, qui lassitudinem morbificam patiuntur , necdum in aegritudinem inciderunt. Nascitur in montibuS regionum calida
Iem vocant, ArbuScula est Persici magnitudine , foliis Mali Medicae , sed aliquanto minoribuS, non Sine Venarum Copia , fructu luteo , Paeoniae non absimili , reserto granis Mali Medicae candentibus , et oblongis. Sapor fructu S est aliquantisper acriS , caloremque Videtur praeSeserre ordinis secundi ; glutinosus quoque eSt; quo fit, ut labantes dentes mirum in modum firmet, ac restituat. Foliis hujus arboris carnibus inmistis trucidari solent pantherae, lupi, leones , aliaque immania , atque noXia animalia. Lac fructus curat impetigines , et lichenas. NaScitur in calidis 2 lettoltioue locis , montosis , editisque , et in temperatiS MX0punci.
Radicem fundit tenuem, ac longam, e qua prodit caulis quaternum dodrantum , tenuis, et lignoSus : folia in summis ramis Rosmarini coronariae , sed exiliora, et flos in culmine
335쪽
NOVAE HISPAN. LIBER IX. 3 et 7
calycum figura purpureus. Frigida constat temperie. Jus de cocti radicum bibitus loco aquae Curat sebres , consert dolori renum , abstergitque eos semuncia radicum CX aqua devorata.
De HOACTZI OCHII L , seu s0re arenti parvo. Arbor est magna, soliiS in poStremiS ramis numerOSiS, coacervati8, longisque, angustis , et cuspide pungentibus, floribus inodoris, illis Tithymali Characias vocati similibus ad cujus species videtur attinere. Cortex radiciS laevigatus, et epotus binorum scriptulorum pondere per Superna atque inferna vacuat pituitosoS succos. RadiX interne viret, Sed cor iice tegitur fulvo, aspera Valde, ac Tezonili similis. Calida est, et SaliVOSa, uritque gustata guttur, pungitque. Provenit in calidis Tauhtepecensibus, Tacaplahilensibus , et siuauhna-huacensibus, multisque aliis in locis, ubi montosa, et hortensia occupare, atque eXornare Solet.
De HOAC CHIra , seu fore arenti. Arbor est magna, ramiS suScis, ac longis, et impense angustis foliis. Munt Γ tat olucanenses , apud quoS naSCittar, corticem ejus calidum eSSe, trigil Sque, et tumoreS praeter naturam exterminare ; verum cum is mihi insipidus visus sit, ac
336쪽
nullum praeSeserre caloris Sensum , frigidum ego potius judicavi, et instammationeS ea temperie poSSe repellere, calidumque innatum firmare , atque ita pellere distemperiem frigi
De HOITZI ILTENNI, Seu r0stro Huitetitetilin. Volubilis planta est, lacte manans , foliis cordis figura, asperis, fructu cucurbitis longiS simili, Subalbido , et depicto Semine , necnon lanugine argentea reserto. FIigida, humenti . que temperie conStat, et ideo inflammationeS admota repellit. Nascitur Tlettolucae montosis, ac calidiS locis.
Radici insistit fibratae, albaeque, unde cauleS eduntur partim virides et partim candeScenteS, folia Betulae , sed magis acuminata, Serrata, et mediocriS magnitudinis, flores vero candentes, et parvoS. Μedetur ulcuSculiS OriS puerulorum, et tamen calida est Siccaque ordine tertio , Odora oli actu , et gustu. Nascitur in campestribus, calidisque locis Imant eoi
Folia profert Amygdali, serrata, minora tamen. USus
337쪽
est tantuna floris , qui ruber est, et prolixus, ac toto Catalis, qui candidus est, procursu pendens ab eo. Provenit siuami milietinoi, quo loco inventam depingi passus non sum , velut Medicinae inutilem.
Volubilis genus est vocato Iasemino forma persimilis, coloreque, et imagine totius plantae , foliis Ibisgis, et angustis: flos , uti unt, candidus est, Sed minime Odorus. Frigida constat natura , ac provenit OC0ituci, et apud H0axi ecenses Sa-ήxosis locis, ubi aiunt lac ejuS leprae mederi. b
HOITZITZILTENXOCHITL , qllam alii Coco NihuitI , Smacrem herbam , alii vero Imeit lapatii, Seu medicamentum igneum, et iocant , Ranunculi species quaedam est 'peregrina, hirsutis foliis , et radicibus Asphodelo si milibus, sed tenuioribus. Urentis est naturae, et tamen ab Indis unius drachmae pondere adversus Ventriculi, et pectoris frigidas affectiones mos est devorari. Nascitur in frigidis, ac
338쪽
Herba est radices parvaS fundenS, et ex hiS caules multos, nigros , et lignosos, solia Hyperici, Sed tenuiora , et flores rubeos, oblongos, quorum eSt in coronamentiS tantum usus.
CAPUT XLV. De HOITZIGILAOCHIra prima.
Herba est folia ferens AlsineS aquatieae, majora tamen, et acuminatiora. Calida, siccaque temperie ordine tertio constat, origanum resipit , et nonnihil eSt amara. I usa, immistaque medullae cervinae pellem feminarum extergit, et maculaS, vitiaque omnia faciei emendat, et tollit. Nascitur in montibus Tlacubadiae, quod oppidum Μexicanum temperie imitatur.
Herba est radicem fundens SurculoSam, et eX ea stipites quadratos, et geniculiS per intervalla interceptos , quatuor dodrantes prolixos, folia Ocymi , mollia, inferni albescentia , hirsutaque, floreS purpureoS, longOS, et exiles, ac fructum nullum. Folia calefaciunt, et exsiccant ordine tertio. Eadem pugilli mensura devorata ex aqua febrium
339쪽
arcent horrores. RadiX eSt SuperVacua. Nascitur montanis saxosisque locis , necnon juXta aquaS regionum temperatarum , qualis eSt MeXicensis.
Frutex est ab una radice multos proferens ramos, ligno sos , et in his origani folia , unde est illi impositum cognomen ; floresque coccineOS , incurvos, et teli , quod alabardum vocant, persimileS. Odor eSt Salviae , Sapor amarus , temperies ordine tertio calenS , atque Sicca , partiumque subtilium. Sunt, qui dicant punctis auXiliari , corde fortassis corroborato , et humore per meatus CorporiS e pulso , aut proprietate quadam occulta , et incerta. Peculiare est ei flatus discutere , juvare coctionem , perfrigeratis membris mederi, dolores a frigida causa Ortos Sedare, ae in inteStinis retentas emundare faeceS.
Radicem fert magnam, et Surculosam, pallentemque, et ex ea luteos cauleS, ornatoS foliiS Ocymini S, Serratis, minoribus tamen, et per intervalla coacervatis : flores coccineOS, et oblongos, calyculorum sagura. USUS est tantum floris. Nasci tur in agris AlexicaniS, unde Cognomen.
340쪽
De HOITZITYIL CHIra Teportunica Radicem profert Raphani Surculosam, et eX ea tenueS ramos , ornatos foliis longis , acuminatiS, angustiS, et circa cacumina foribus coccineiS, ac media parte cinereiS, quorum
est tantum USUS.CAPUT L. De MI ITYIL CHIra Sexta
ΠΟΙΤZITZILXΟCHITL sexta, quam alii Imitetit ziqui ochiil vocant , herba est radices agenS fibrataS, unde profert caules tenues , teretes , atque purpureoS , Saligna folia , minora tamen , et angustiora, floreS coccineos in Vasculis oblongis, parviSque contentoS , penduloSque. Radix calida siccaqueConStat natura , et amaro Sapore , non Sine quadam dulcedine. Confert pectori, frigidis affectibuS , et urinam evOCat, alvum emundat, atque ita demum, Si fluXUS adsit , sistit, sive infundatur , sive duarum , triumve unciarum pondere
devoretur. CAPUT LI. De altera HOITAI IL CHIra Tepozllanica
Herba est unicum proferens caulem , Sex longum cubi tos , et in eo folia Marrubii, Serrata , et aSpera , sed majora, hirsutaque, caulem toto ejus procursu per intervalla ample