Opera, cum edita, tum inedita, ad autographi fidem et integritatem expressa, impensa et jussu regio

발행: 1790년

분량: 577페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

411쪽

rint, epota ventris leniunt dolores a frigore ortos. Nascitur in montOSiS , clementibuSque Imeiacocollae locis.

De 1 TZ INNA XΙΗ L , seu Herba carnis caninae.

Arbor est mediocris, foliis Verbasci, floribus in corymborum formam compositiS , luteorubeScentibus , eX quibus generatur fructus OblonguS racematim dependens. Foetida Arbos est, ac cortex radici8, qui frigefacit, adversus febres in pulverem redactu S eXhibetur.

CAPUT LXXXVI.

De rODAXI HUITL altera, Seu Herba nigro c0Are tingente. Frutex est fundens e radicibuS SurculOSiS, et multis sti pites mediocriter longoS, tenues, teretes, et laeveS, purpureosque , folia Μelissophylli, Sed magiS acuminata , fructum racematim dependentem, acinosumque, initio viridem, ac deinde caeruleum. Folia nullum alium USum praestant, quam Vestes tingendi nigro colore: ergo partem unam foliorum SeSCupio aquae incoquunt SeX horarum intervallo, mox abjecta planta, et liquore transsu So , atque percolato P sit immiscent partes tres, veSteSque inficiendaS: Supponunt carbones , ac VeStibUS perSaepe agitatiS, et Sus deque versis, permittunt ibi trium horarum Spatio manere : quo tempore

412쪽

extrahunt eas e cortinis, ac liquorem fluere Sinunt moX eo. dem opere quater repetito tractaS demum vestes flumine abluunt. Nascitur in frigidis Oct ilae in montium faucibus, ac juxta aquarum defluXiones.

CAPUT LXXXVII.

De OZTI ATLI , seu frigida medicina Acalliopacensi. Radicibus firmatur fibris Similibus, candentibilSque , equibus edit caulem viridem, teretem , et tenuem, folia Ocymi, majora tamen, tenuiora , et magiS acuminata, floreS albos , eXiles , et racematim dependentes , et fructum acinosum , et Coccineum. Frigida, humidaque temperie constat, et odore gravi. Folia trita medentur inflammationibus. Nascitur in calidis humidisque locis.

CAPUT LXXXVIII.

Radices fundit surculosas, e quibus multi prodeunt stipiteS tenueS, tereteS , et SeSquidodrantales, ac in eis folia tenuia, et longiuscula. Radix est dulcis , frigefaciensque, aut moderato calore praedita. Propinatur pulviS ejus adversus febres. Nascitur 2 huaiani, unde cognomen.

413쪽

NOVAE HISPAN. LIBER X.

Radicibus terram amplectitur Surculosis, longisque , et extra fulvis , e quibus edit CatileS tenues , parVOS, repentes per terram, folia terna , parvula, Trifolio Similia, rubeos sto res, ac SiliquaS phaSeolorum inStas. Radix frigefacit, et humectat. Sumitur laevigata ad VersuS febreS, et Saporem leguminis refert. NaScitur ita frigidiS , editisque locis, et ser

Radicibus firmatur glandi similibuS, albiS, ac lacte manantibus , unde profert Catiles tenues, laeVeS, ac teretes, et duos dodrantes longos, foliaque exilia , similia capi his. Radix est dulcis, ac guStu Vocatae Xicaniae grato, frigida, et humenti temperie, et febres deVOrata eXStinguens. Na- scitur Imitetsci.

CAPUT XCI.

YTZT1CPATLI , quam alii Tez0nquisiti vocant, radicem fundit crassam , et longam , intus candentem , teneram ille , et

414쪽

406 HISTOR. PLANTARUM

plenam Succo, et ex ea caules purpureos, folia in septem cuspides divisa, et has ipsas interdum quoque SinuoSaS, so rem Oblongum, candentem , et parvum, et fructum rotundum , ponticis nucibus paene parem. Radix demto cortice, quae impense refrigerat , in laevorem redacta adversus febres solet devorari. Jus decocti ejus loco aquae fontanae, aut fluvialis bibitum eumdem uSum praeStat , praeterque calidaSquaSvi S intemperies emendat, ac corrigit. Nascitur in collibus Imitetocensibus , nec est planta ulla apud has gentes, quae in exstinguendo calore majori in pretio habeatur, aut possit huic aliquo modo Comparari.

CAPUT XCII.

De FZTIC CHILCMTIC, seu Ttettio simili Chiloholl. Catiles purpureos mittit, folia longiuscula, rara, siliquas virides , in quatuor portiones divisas. Foliorum, Siliquarumque pugillus tritus, ac devoratus ex aqua exhibetur febres

passiS, aut dolorem a causa calida ortum sentientibus: ev Cato enim Sudore, ac instaurata natura liberari plerumque

contingit : frigida enim , humidaque , et glutinosa temperie constat. Nascitur in frigida Xalatiauhoi regione, campestri bus , ac planis locis.

415쪽

CAPUT XCIII.

De 1 rari ATLI Chimathuacanensi Chala Radix est crassiuScula, ac Sensim gracilescens, ex qua multi prodeunt stipites, binos dodrantes longi, et purpurei, resertique foliis Lini, longiusculis , et angustis, et flores cyanei. Provenit in jugis frigentibus, ac montosis locis. Radix frigefacit, et humectat, exhibeturque adversus febres de

voranda. CAPUT XCIIII.

De altera r 6 ATLI Chalcensi. Herba est sesquidodrantem longa, foliis Lini , longis, et angu StiS , quaternis per intervalla, ac binis, luteis, et obrotundis flosculis per singulos foliorum eXortus , et radicibus surculorum, aut fibrarum inStar longis, ac tenuibus. Frigida constat natura, humidaque , qua febrientibus subvenire solet. NaScitur juXta aquas.

CAPUT XCV.

De NYTI ATLI Testahoacanensti Frutex est crassas, et longas radices alte in terram agens, et ramos parVOS per terram Serpentes , folia longa, angu-Σtaque , et rara, floreS Coccineost, ac modicos , et Siliquas te-

416쪽

nues, parvas, granulis Chiae Similibus resertas. Radices, quae frigidae et humidae sunt, saporeque, et odore insigni carent , adversus febres propinantur unciae uniuS menSura. Provenit Teotioacani acclivibus montium lociS, ae juxta eorum radiceS.

CAPUT XCVI.

De T TICPATLI glandifera. Radicem fundit glandi similem , unde cognomen, a qua prodit quidam funiculus niger, octo unciaS longUS , unde pendet alia : e superiori proseruntur bini ramuli, quatuor digi , tos prolixi, foliis ornati longiusculis, et angustis, Agrosti haud dissimilibus , ni paulo essent minora. RadiceS Semunciae menSura tu Sae, atque devoratae dicuntur febreS eXStinguere

Folia fert Ocymi, minora tamen , et Serrata. Frigida, et humida natura ConStat, et eosdem, quos ceterae plantae hujus nominis, praestat effectuS.

CAPUT XCVIII.

De 2 TZTICTLACOTL, seu virga frigida Radices fundit surculosas, ex albo rubescentes, teniles,

417쪽

et purpureos caules , resertos soliis longis , et an ustis , et flores , ut perhibent, COCCineo . Radices Sunt ad Stringentes, et frigidae, atque ob eam rem et defluXiones retinent, Hi febres refrigerant. Nascitur in Vallibus calentium regionum, humectisque lociS.

De Trari mora , seu Herba frigida. Radici innititur brevi, edentique Caules purpureOS , et in eis folia majora illis Limonum, aut Mali Medicae foliis fere paria, et circa ramorum eXtrema purpurea, fructum acinosum , racematim dependentem , et juλta geniculos capillamenta quaedam fusca. Frigida, ut ceterae ejus nominis,

natura ConStat. CAPUT C. De NATIC rubra.

Herbula est solia statim a radice proferenS longa , et angusta , pinguia, et similia illi Sedo , quod vocant Vermicularem, verum prolixiora; radiX est breviS , CraSSaque , et juxta finem gracilescens , adeoque raphaninae sorma similis , extra e luteo rubescenS, et intrinSecus candenS , etsi procedente tempore rubra fiat. Grati Sentitur gustus, frigidaque , unde evenit ei nomen. Devoratur eX aqua trium drachmarum pondere adversus febreS , et praecipue natu mi-

418쪽

Herba est folia serens Palmae, sed fulva superne , flores magnOS, ac rubeOS , et Cautem Unicum radix est bulbosa , radices juncorum Sapore imitata, et lacte candidior: multae radices agminatim naSCuntur. JUS decocti earum , aut aqua , ubi fuerint aliquandiu maceratae, febres tollit. Provenit Telacuqui in lociS montOSiS , atque SaXΟSis.

CAPUT CII.

De rTaTIC Luauhilae. Radicem fundit Raphani, caules breves , solia subalbida , hirsuta, modica , et oblonga, florem aridum , parvulum in procurSu portioniS caulium Superioris , qui ex albo vergunt in subrubeum. RadiX frigida, humidaque temperie ConStat , curatque febres. NaScitur in calidis, humectisque

De 1 TETIC Ocollucensi. Exilis herba est , radices fundenS candidas, tenues , et fibratas. Frigida, et humida conStat natura, ut indicat no-

419쪽

NOVAE HISPAN. LIBER X.

qi Imen. Febrem Sedat, et gu Stui grata est. Provenit in colli bus. Est et alia herba ejusdem nominiS apud Ttz0canenses, foliis mollibus, similibus OriganiniS, frigida , atque adstringenti natura, apud IndoS Valde vulgaris.

Radices mittit longas, et tenueS, pennae gallinaceae CraS-situdine , extra fulvas , et solia Ocymi, Sed minora. Virus gratum ex Se fundit, calorisque Cujusdam particepS est, et tamen adversus febreS unt valere. Vidi aliam Herbam eo dem nomine sit auhquechullae , frigidam , et adstringentem, quam non duXi depingendam , aut describendam, quoniam judicavi esse eamdem , aut Saltem Congenerem Mechoacanensi Tis ritiquae, cui prorSUS Videtur Similis.

Foliis origani constat, sed minoribus, et subalbescentibus , lubriciS, non omnino eXpertibuS Calore , et amaris , fioribus candidis , copiosis , et in pappos abeuntibus. Eadem est, qua ceterae Ononymae , natura , et 2D20cani proveniens.

420쪽

HISTOR. PLANTARUM

CAPUT CH.

Radicem fundit parvam, calami anserini crassitudine, caules tenueS, teretes, ac subeOS, Octo uncias longos , selia Alfines , florem candentem , PasVum, in Spicae minimae s nescentis formam compositum, ae e ite semen, rotundumque. Radix Sapore, et Odore caret, etSi nonnullam dulcedinem praeferat. Semunciae pondese deVOrata ex aqua dicitur febres solvere. Frigida Siquidem , humentique natura constat. Nascitur regionibuS temperatis, qualis est Mexicana, et montosis gaudet locis.

CAPUT CVII.

De MATLALTram , seu Herba Janea, ac frigida. Radice firmatur sulva , ac crassa , e qua profert caules parvos , ac fulvos, sella quernea, aut Chamaedryos, et flores coccineoS, purpureoSue. Frigida temperie constat; quamobremtusa radix, ac drachmae uniuS menSura eX aqua epota mire febres exstinguit, ac medetur punctis , quae Mexicenses Matiastolonqui vocare consueVerunt. Quibusvis locis , modo attineant ad temperiem, gaudet provenire. Sunt, qui Oxt- latusam ob similitudinem vocent.

SEARCH

MENU NAVIGATION