장음표시 사용
441쪽
virore diluto tinctis, et florem Xenopodis. Frigida temperie constat, ac febrem eliXa cum granis aliquot TLolli dicitur eXStinguere. CAPUT CLIV. De TZOC CO CHTLI, Seu Tuna acida , et candenti.
Species est Nochili, longa proferens folia , flores candenteS , et fructum acidum, quae omnia vel solo ipso indi-
Herba est foliis Sennae, minoribus , radicibus longis, ac tenuibu8, fructu parvo, rotundo , pilOSO, et candido, moris parvis persimili, ac flore albescenti. Frigida eSt, et nonnihil adstringenS.
De TZTA LANA TIC, seu Herba candida suri simili. Herba est quatuor dodrantes longa , firmata radice Sur culosa , cujus cortices fusci Sunt , folia oblonga, asperaque, flores candentes , et parvi, contenti calycibus. Radix est calida , Siccaque, et Odora , resinosa , ac subtilium partium, temperieque ejus Amamaxttacott, quae fundit sanguinem. R
442쪽
dix tusa , ac trium drachmarum pondere devorata mire sedat dolores. Habetur maximi a Tlacotepecensibus, apud quos provenit.
CAPUT CLVII. De re CT LAI LACOTIC altera.
Radicem fundit surculosam , dulcem , et Subamaram, solia longiuscula , et angusta, hirsuta, et subalbescentia, hirsutos caules, tenues, et geniculatOS , fulvosque, flosculos prolixos, et candentes. Calida est ordine Secundo , humidaque, et pectori amica. Asthmati, et satietati dicitur conferre radix cum MaiZio elixa , et ingesta , jusve decocti ejus bibitum. Nascitur Quauhquechullae.
Folia fundit Marrubii, virentia , et aspera , caulem quadratum , Striatumque , ac fulvum florem. Medetur pectoris doloribus applicata. Nascitur in calidis Tirocant.
De ΤΣTACTLATLACOTIC Chimaliuacani Radicem fundit craSSiusculam, et SenSim graScilescentem , fibratamque , candidam , et Subamaram , unde prodeunt cauleS tenueS, et purpurei, quaternosque longi dodr antes , et in eis solia oblonga, angusta, Parva , et ra-
443쪽
mis valde adhaerentia , flores longiusculi, lutei , et stellati, fructus vero racematiin ex Singuli8 soliorum eXortibus orientes. Radix est Subamara , et nonnihil dulcis. Confert pectori , ast limati, et satietati cum Mai Zii granis aliquot decoctis devorata , aut Cum cica0all. Nascitur Chimathuacani monto
De altera rara TLATLACOTIC Chimathuacanens Radicem fundit candidam, fibratam, et sensim gracilescentem , et eX ea caules fuscos, et folia Lini, longa , tenuiaque , et adhaereScentia Catilibu S , qui Sunt sesquidodrantem plus minus longi; floreS Vero fuSCOS , granis coriani similes , per SinguloS exortus foliorum longiusculis prodeuntes pediculis. Radix , quae initio dulciS eSt , postea amara Sentitur, moderatumque Calorem participat. Pectoris dicitur mederi morbis aqua , in qua calenti radiX per noctem macerata Sit , et pellere e renibu S, et Vesica lapides. Na. scitur in frigidis, montosisque Chimathuacani locis.
De 'TA LACON , seu virga candida. Radix est unica , brevis, obrotunda , fibrata , albaque unde nomen ; ex qua prodit caulis unicus, viridiS , et sesqui-
444쪽
dodrantem altus, et in eo sella Lini , longiuscula , et angusta, et candidi, exileSque flOSculi. Frigida natura , humidaque conStat radix, aut moderata. Eadem bibitur ab his quibus ob vim aegritudinis, nimiumque calorem Saliva destitui conatingit , refrigerii, atque humectationis gratia. Nascitur in frigidis Tlubnanaici collibus.
De re com Ara , Seu candenti Volubili. YZTACTEMECATL , quam alii Tla alli, Seu terrestrem medicinam vocant, Volubilis est genus , solia Ocymi ferens subalbescentia, et minime Serrata, radiceS longas, minimidigiti crassitudine. Hae dulces sunt , frigefacientesque, et huniectantes, aut temperati Saltem caloris. Succus bibitus curat scabiem. Nascitur in agro Tacapichilensi.
YZQUIXOCHITE , Seu planta ferens sorem similem granis Maietii, quae igni apposita crepuere , Arbor est excelsa , 1 lia, et flores ferens Mali Medicae. Aspectu pulchra est, et florum odoratissimorum gratia eXpetita ab omnibus, et dignissima , quae , nisi loca amaret calidiora , eXornaret hortos Philippicos. Temperies est aliquantulum frigida, et adstrin-
445쪽
gens. Calidas amat regiones , etsi in frigidas quoque regum diligentia , humanaque descenderit industria, ac toto floret anno. Flos applicatu S dentium dolorem Sedat , ingestus medetur satietati, et pectoris morbis, Coctionemque juvat, et miscetur potioni Caca0ati commendandi halitus gratia. Nasci tur Quauhnahuacensibus agris, maxiesecensibusque , laetitis vero in cultis locis. Flos Cynorrhodi formam refert, ac Ro
sae nOStratiS Saporem. CAPUT CLXIV.
Arbor est magna , foliis Tlatlancua yae , sed pinguioribus , et majoribus , floribus Tetquixochiti, sed ex albo rubescentibus , et quadratis stipitibus; folia Decembri mense
in rubrum mutantur colorem. Provenit in horto quodam Tepoettianensi , nempe frigida regione, nec alibi vidi eam Arborem. Folia, quae praeter Supradicta in discursu ramorum per intervalla dena, unde nave aCervatim naScuntur, frigida Sunt, et admodum adstringentia: Succus admotus, instillatusve medetur oculorum inflammationibus , et febrientibus confert bibitus , praecipue , si alvus sit plus nimio fluida.
446쪽
De rerZGUI CHIM , Seu Triquisochiti saxea. Herbula est radicibus Surculosis insistens , extra fulvis, intra vero candentibu S, unde mittit cauleS tenerOS , teretes, purpureos, et lignOSOS , et in eis folia Lini, et florem Cha maenaeli in summis caulibuS, Sed CandentiS ambitus , una bilici vero lutei, qui aliquando in purpureum vergit. Radix frigida est, et adStringens. EXhibetur haemoptoicis cum maxima utilitate quavis mensura. Provenit in SaxiS, Saxosisve locis, nec omnino Videtur diStare a nostrate minori Belli vocata. Servatur Vero radiX in annuOS usus.
De TLALMIN CHITE , seu 2 quixochiil humili. Herba est foliis Pyri, radice TtZtio , floribus candidis, et modicis. Radix est Sicca , folia Vero frigida , ac glutinosa. Radicem fiant mederi tuSSi, ac Surditati. Nascitur Ama quernecae frigidis locis.
Herbula est dodrantalis , oblongis foliis , et angustis, ac sere salignis , radicibus fibris paribus , pulchra aspectu, sed
447쪽
nullo usu medico commendabilis , ac floribus 2 aqvixoobiti similibus. Est et tertia Herba hujus nominis , radice fibrata, et soliis parvis, sinuatis , et in quinque cuspides divisis , ac floribus Chamaemeli , in ambitu candidis, luteisque circa medium ; cujus nullum adhuc usum medicum ab his Indis accepi, nisi forte ad Chamaemeli Species referenda sit.
De TLALrasrura , seu Herba humili torrida. Radici insistit rotundae, nuci ponticae eXCOrticatae forma , et magnitudine pari , Candentique. Frigida est radix, ideoque semunciae pondere devorata eXStinguit febrem.
De TEPEMIVI CHITE , Seu TZquixochiti montana. Arbor est magna soliis Tetquixochili sed majoribus, floribus candidis , calycibus hirsutis contentiS , ac in magna mu- Scaria compoSitiS , Odore tamen expertibus, 1 quinochitique florum forma similibus. Frigida natura, Siccaque, et ad Stringenti conStat, et Sapore paulisper dulci. Cortex tritus dolorem, ardoremque gingivarum tollit, eaSque ipsas tumentes residere cogit, dentes firmat commansus , et devoratus duarum drachmarum pondere alvi sistit defluxiones ; idem cortex miScetur prunis IndiciS, ut vino ex eiS parando ro-
448쪽
biit addatur. NaScitur C0colani, et Chlatiae calidis regionibus, ubi eam depingendam curaVimus. Sunt qui Qualibet uixochill
De st VHTZGUI CHITE' TL , Seu stualibetquinochiti volubili. Genus est Volubilis, soliis Limonis , sed mollibus, floribus coccineis, ac parviS, Siliquis praelongis, teretibus, ac binis perpetuo inter Se cohaereSCentibuS , refertiSque Semine simili imbricibus numerosiS, atque inter Se mutuo conjunctis, haud sine quadam lanugine bombycinae persimili. Frigida humidaque facultate pollet, et provenit apud Ocollucenses. Est et Quaubetquixochiti ArbuScula radice Surculosa, stipitibus purpureis, tuberosisque juxta radicem, et foliis constans Myrthi, ac floribus in summo pusillis, Sed pulchro aspectu, et ex albo purpurascentibuS, Comantibus; eadem fere, qua Praecedens temperie , atque facultatibus , praeterquamquod
De s VmZsVI IN, Seu Arbore torrida. Herba est radici insistens longae, ac sensim gracileScenti , sibrataeque, unde profert cauleS tenues , ac ternOS cubi-
449쪽
tos proliXOS , et teretes, solia olivae, longiuscula, et angusta ex utraque caulium parte. Nonnullum calorem participare videtur, atque ita aiunt Indi Medici filia admota pannis surunculisque discutere. Nascitur Tlaxcallae in collibus Arborum expertibuS.
De aram PAPATLI, seu Vulpeculae medicamento torrefacto. Nomen sortitus est a gravi Vulpeculae Indicae odore hic Frutex, solia producenS Ocymi, et exiles , spicatosque so-sculos in summis ramorum flagelliS. Radix Subamara est sub- dulcisque, et nonnihil adstringens; quam tuSam referunt tumores praeter naturam aperire: folia tusa, atque illita dicuntur exstinguere febres.
De os se VH Ira, Seu Arbore torrida. Volubilis est solia ferens obrotunda, quernea, et Serrata, flores coccineos, e duobus circulis planis sese intersecantibus concinnatos. Liquor e teneris ejus germinibus stillans oculis mirum in modum confert, et carnem tollit oculis supervacanee innaSCentem. Calida, Siccaque, et adstringenti natura conStat, et Subamaro Sapore. Nascitur in calidis Chiei lae loeiS.
450쪽
Radices sunt tenues, solia angusta, et longiuSeula, Caules prolixi , ornati flosculis pallentibuS. Radix est amara,
acrisque, et calens ordine tertio. Eadem trium drachmarum devorata pondere syncopi mederi dicitur ortae a Crassis humoribu S , pituitamque, et bilina vacuare, si bis quotidie devoretur. Nascitur apud maxacenses. CAPUT CLXXV. De TTA PATIITEI TLALTI, seu alba medicina vomitui ciendo idonea.
Frutex est hominis aequans altitudinem , SurculoSiS radicibus , crassissimi corticis , et medullae tenuiSSimae, unde prodeunt stipites, et in eis folia per ambitum crenata , Chamaedryos, Ilicisve similia , et flores parvi in muScaria modica compositi, luteique. Radix Succo manat , teneraque, et candenti substantia constat, sapore vero initio dulci, deinde amaro : folia odora sunt, ac simili sapore. Radix eX aquareSOluta, devorataque unciae unius pondere omnes humores Vacuat per Superna. Nascitur in sitiauhquechullae montibus, et Saxosis , editisque collibus.