장음표시 사용
461쪽
et odore praestantiam. NaScitur temperatis regionibus , qualis est Alexicana , campestribu S, atque huinidis locis , possetque quantum conjectura assequi Valeo) in hortos Philippicos, seu Carpetanos, seu Hi SpalenSeS transferri.
De TOLCOC0LPATLI, seu affecti cordis medicina. Herbula est innascens Arboribus , Catiles fundens exiles , et firmos, refertos undiquaque capillis, folia rara, olivae similia , Sed minora , firma, Crassaque , et nulliS prae.. . ter dorsum nerveis diScursibuS. Potatur adVerSUS moerores ab assectu cordis profectoS ; frigida Vero eSt, et humectans, et nulliusque Saporis , aut odoris insignis particeps. Nascitur Hoeitialsae.
DP I ELPATLI, seu unica medicina Tahualiuhcani Teiacoquensis. Herbula est radice srmata raphanina, eXtra fulva, et intus Candida, verum paulo minore, e qua edit caules purpureOS, teret , ac tenueS, florem coccineum, sella Ocymi, obrotunda, hirsutaque. Refrigerat radiX, in eumque u Sum maXimi penditur ab indigenis, et in annuOS USuS Servatur. Ha bet autem cum frigiditate siccitatem , atque adstringentiam conjunctam. NaScitur in collibus, acclivibusque montium Arborum eXpertium locis.
462쪽
Herba est radice firmata raphanina. Sed tenuiore, e qua profert caules purpureos, folia amygdalinis proxima, terna per intervalla. Temperata eSt radiX, ae Saporis dulcis. Conferre solet quomodolibet admota ligamentorum spondylium dorsi resolutioni , atque laXitati. NaScitur in montibus MetaxicaniS.
De T CEL IN , seu sola medicina. Radicem fundit longam, tenuem, et Capillatam , unde prodeunt quini cauliculi pluS miniis tenueS, VirideS, ac breves , in tres ramuloS Summa parte diViSi, e quorum ramulorum singulis terna prodeunt folia longiuScul a , et angusta. Radix Pastinacam sapit. Ardorem eX aqua dicitur eXstinguere, et febrem Sanare; bibitur quoque ab heroibus Indo rum ex Caca0at L Servaturque in annUOS USUS , atque r conditur. Provenit in montibus Arborum eXpertibus Tlax
callas. CAPUT XXIII. De I CELTLACON , Seu Tirga S0la.
Radicibus firmatur Hellebori, e quibus mittit cauleS Subalbidos , teretes ac seX Spithamas longos, folia Marrubii,
463쪽
squallida, scabra, et aliquantisper inferna parte hirsuta , di stinctaque intervenit S CandentibuS , luteoS flores , Calycibus scariosis jUXta eXtremOS caules contentOS. Pulvis radicumfertur ulceribu S mederi. Sunt hae gu Stu odorae , paululum amarae, et tertio Ordine Calidae, ac Siccae , Subtiliumque partium. Provenit in calidis Tobalani juXta colles.
bam quamdam , Cujus nec nomen, nec facultatem Medici indigenae norunt, soliis Absinthii, Seu 2 taubati , unde est impositum nomen, longis, anguStis, hirSutisque , et quaternis per intervalla caulium, qui hirsuti Sunt , et Spithamaei, oriunturque singuli a Singulis radicibus glandium instar , ac digitum crassis, Sapore citra diStinctionem ullam a Tepoca- palli resinoSo, et guStu Odorato. Calida , Siccaque prope tertium natura conStat, non Sine quadam adStrictione, et corroboratione , glutinoSaque. Qua methodo poSSit quivis ceteras facultates, quae haS natura conSecuuntur, eXpiScari, atque reperire.
464쪽
Herba est forma , et viribus similis Absinthio , ideoque in hac Nova Hispania pro eo paSSim Supposita. Duorum generum offenditur : latifolia scilicet, et tenuisolia. Utraque dolores ortos a frigore , fatuve tollit, confert pectori, colicis, ilia-ciSque medetur. Addito praecipue Qualibetl , aut Piciet membra interna roborat , lac evomentibus insantulis , aut patientibus satietatem opitulatur, si ori instilletur, obstructa aperit, cum Ecapalli, seu Lauro Indica medetur resolutis , jureque decocti ejus debilia , tumidave perquam ac COINOde lavantur crura. Nascitur temperatiS, calidisve locis, possetque vel facili negotio in Hispanias, adSportato eo Se mine , in conjecto , transferri.
Radicibus insistit similibus capillis , e quibus fundit caules treS Spithamas longos , tenueS, teretes , et purpureos, folia Chamae meli, ac flores candentes , et in pappOS abeuntes. Amara Herba est, calidaque , et Sicca ordine tertio, Subtiliumque partium , et tamen ea tu sa jubent Indi Medici Iavari sebricitantium corpora, aut quia intelligunt ita rigo
465쪽
ribus febrium intermittentium adversari , aut quod ita per cutem exhalent, perspire atque in Vaporem Conversi hum res efficientes febrem. Id vero nominis Sortita est , quod amaritudinem , et serinam Tettauhati reserat, nisi quis malit eam in Chamaemeli, aut Parthenii Species referre.
De rremm G , seu Herba ventris cavi. Radicem mittit crassam , fibratamque , et geniculis interceptam , et eX ea cauleS laeVeS, te retra , et homine prolixiores , folia serrata , Mori circiter forma, Sed mollia, ad laevia , floreS albos, et modicos. Aqua , ubi maduerint seliatusa , eXStinctusque lapiS candenS Sit , bibitur adversus satietatem , atque diarrhoeas , necnon contra vitia lienis. Folia Sunt gustu OdOra , et acria, calidaque, et sicca ordine sere tertio.
De seu Herba temperata. Radicibus firmatur capillis similibus , e quibuS aSSurgunt caules geniculati, cavi , tereteS, laeves, mollique reserti medulla , redolentes Nochili , folia angulosa , SinuΟSaque et mucronata , Cucumeris, Peponumve foliis similia , flores magni , lonuique , et candentes. Calida ordine quarto esse reperitur , Siccaeque , et urentis naturae , ac laitassis Ricini
466쪽
est species. Folia tusa , admotaque discutiunt vehementer praeter naturam tumoreS , maturantve, aut rumpunt. Provenit in temperatis Quauhtutuliani. Nescio Vero, unde id invenerit nomen , quando nihil minus a temperie absit.
Frutex est folia serens Portulacae , Sed quae senectutis tempore in duos sndantur sinus , radicem, si bratam Crassam, et longam , ramos lentOS , ac Succo mananteS, CraSSOS, suscos , laevesque Unde non eXoriuntur ramuli, Sed qua prodire Solent, scabrOS, atque geniculatos. Qua vis parte ictus, incisusve liquorem fundit glutinosum , Odorem, Saporemque Tecopam, patrii ve thuris reserens. Calidaque, Sicca, Odora, et adstringenti natura constat. 'unt Fruticis hujus liquorem firmare dentes, mederi dolori gingivarum, uStionique, et articulorum imbecillitati, devorata, qua libeat, radiciS menSura, et laXatiS vertebrarum dorSi compagibus opitulari. Nascitur Mexici, ubi firmum habent mederi radicis pulverem ulceribus putridis, cacoethibus, atque cancerOSiS, necnon apud
Radicem standit crassam, et fibratam, caules per terram repetateS, folia ocymina, mediocria, ac minime serrata, flores
467쪽
luteos, parvos, phaseolorum soribuS Similes. Radix sapore, et odore insigni caret, cujus sarina inspersa ulcera curat honi inuin , atque etiam juimentorum : iu Sa vero solia, applica laque ita moreS praeter naturam. Nascitur in frigidis, qualis est ager Parcuarensis, asperiS , montosisque locis. Est et alia Trepent regionibu S provenienS temperatis , caulibus Tritici culmis similibus, virentibuS, ac geniculati S per intervalla, soliis virentibus, imitantibusque alas papilionum, floribus parvis , ac lutei S , erectisque ramis quam non minuS praecedenti conferre ulceribuS praedicant.
De rLLA TZIUNGUI , Seu contorta medicina.
Herbula est radicem serens Raphani, geniculatam , ex qua proseri caules exiles, flores luteos, Obrotundos, et in dicos, folia vero longiuscula, et angusta. Amara est radix, caleficit, exsiccatque ordine sere tertio. Cortex vero radicis trium drachmarum men Sura tu SUS, et eX aqua mulsa devoratus bilina detrahit. Idem praestat insu SHS majori pondere. Jus vero decocti ejus admotum unt punctis mederi. Nascitur in planis regionum Calidarum , aut temperatarum, quale est oppidum Imeittalpae. A radice contorta nomen habet. Est et alia Hesba eodem nomine , et facultate , quae aut eadem est praecedenti, natalibus tantum
468쪽
differens, aut illi ProrSus congener; quam vidimus
De TXIAri AHOAL, Seu oculo orbiculari.
Radicem suadit longam, crassam, et Candentem, Caules tenues, cubitaleS , multos , folia Obrotunda , parva , crenataque, ac flores alboS, et eXiles. Radix laevigata, inspersaque ulcusculis, capitibuS puerorum ob minium calorem solitis accidere, magnopere auXiliatur. Frigidae Siquidem est, exsiccantisque naturae. JuS vero decocti ejuS fluXum omnem compescit, glutinoso namque quodam liquore Stillat; incoquenda autem est radix trium drachmarum menSura libris duabus aquae ad tertiaS.CAPUT XXXIII. De TXIA HOAL altera.
Folia fert Ocymi, Serrata, radiCem candentem, ac Surculosam , et floreS rubeScenteS eΚ albo. Subamara eSt, calidaque, et exSiccanS Ordine tertio , tenuiumque partium. Jus
decocti ejus sudoreS, UrinaS , et menseS evocat , pectoris gravitatem Solvit, Ventriculum roborat, ob diStemperiem frigidam , et humidam imbecillem. Nascitur in montibus Me-
469쪽
De rXI MAHOALI ZITZμ , Seu parva Γxia 'aboal. Herba est Geraneo similis, radicem fundens crassam, longam, rubeam, et si bratam, unde prodeunt pediculi longi , purpureique , et in eis solia Geranei, itainutilan Serrata , et nonnihil Sinuosa , Caules tenueS , et ivlvi, et in eis exiles flores, et ex luteo rube8centes ; frigida , Siccaque natura conStat, et valde ad Stringenti. Utilis est radix coercendae alvo , adstringendisque defluxionibus, praecipue si distemperies calida sit adjuncta.
De ro AOHOAL Chasultesecensi. Nepetae, Calamenthive videtur Species nOStro orbi inco ignita , folia ferens parva , serrata, SubalbeScentia, et cordis fere figura, lignOSos caules, et tres SpithamaS longoS , radicem prolixam , et fibratam, floreSque multOS , candenteS, et modicos. Odora est , calidaque , et Sicca Ordine Secundo. Radix pota ex aqua diarrhoeas compeScit, tumores praeter naturam maturat , et rumpit, frigori febrium intermittentium adverSatur, SudoreS, et urinaS elicit, et VitiOSOS uentriculi detrahit humores. Monto8iS, ac temperatiS lociS gaudet, quales sunt TetzcoquenSes , et Chasult ecenses, unde fa-
470쪽
ctum est ei distinctionis gratia cognomen.
De FHArAuori , quam Mech0acanenses vocant Puenguam. Herba est radici insistens longae , luteae, et fibratae, unde prodeunt caules quai uos dodrantes prolixi, ornati soliis obrotundis, undul iis, PasVis, et Coriano , Adianiliove similibus. Succus , e foliis , et radicibuS expressus , atque instillatus medetur inflammationibus oculorum : quin et radices ipsae tusae , applicataeque sistiliat diarrhoeas , evocant urinam, virus olent, Calidaque, et Sicca ordine secundo constant natura. NaScitur Mech0acunicis , atque etiam Mexicanis agriS.
QUA YAYAHoAL , quam alii Tlahoesilocaxiluiti vocant, Frutex est radicibus insistens fibris similibus, e quibus sundit rubescentes caules , et in eis solia vitiginea , et flores candentes, calyculorum forma, fructumque orbicularem. Frigida, siccaque, et adStringenti constat natura, partibus tamen adjunctis calentibus, et odoris, et sapore vitiginei palmitis. Dysentericis prodest , tabeScentibuS ob pituitae redundantiam, et paSSis gravedinem, Supra, infraque pituita, ac bili vacuatis , Si aqua , in qua lalia unciae unius pondere per