장음표시 사용
521쪽
De TLALITIAMUIra, seu Miet quill humili. TLALMigQUITI , quam alii Malla ochiilsorem odia nermi vocant, alii vero tali oti, radicem fundit CraSSam, sur- Culosam, et longam, et eX ea ramoS SpithamaeOS, resertos foliis rutaceiS, sed quae virentia Cicera Sapore imitentur, et flores Cyaneos, oblongos. Frigefacit; atque ideo radix tusa, ac devorata drachmae uniuS pondere febrilem solet, si opportune adhibeatur, eXStinguere calorem. Provenit montosis Tatasalapae lociS.
Radicem fundit parvam , luteam, fibratamque , et ex ea caules circa exortum purpureos , foliiS Ciceris refertos, florem pilosum , eX viridi candescentem, caudae forma. Frigida , Siccaque natura radix constat, et laeVigata , insper saque medetur ulceribus. Jus decocti ejus bibitur loco aquae fontanae ad febreS Sedandas. Est et alia, Cocoat zin vocata, huic forma, et facultate persimilis , quam tamen aiunt Ventriculi sedare dolorem.
522쪽
De TLALMIZIVITLTEHETO , seu Tlataretquiti ferente siliquas Radicem agit crassam , et Surculosam , folia Ciceris edendo apta, rubroS flores, ac parvas siliquaS. Frigida , et sicca temperie conStat, ac puerorum SiStit diar rhoeas
Herbula est radici inniXa tenui , et capillatae, unde profert caules tenueS, et tereteS : folia quoque tenuia , ac Semen nigrum, eXileque in vasculis , unde flos prodit. Sapore insigni caret , frigidaque , aut temperata ConStat natura. Admovetur pulvis radicis ulceribu S, bibiturque ex aqua calida adversus alvi dolorem. NaScitur Huex0 inci.
CAPUT XVI De ΜATLAL TONGUI, Seu Janea calida.
Multos radices fundit tenues, et ex his cauleS multos, duas Spithamas longos , soli a proli Xa, tenuia , ac forem in cacumine capillatum , iam bellae forma. Tritae radiceS , ac inSperSae ulcera eXtergunt, et ad cicatricem perducunt.
523쪽
Radicem profert digito minimo Similem , et ex ea stipites plures , tenues, Spit hamam longos, atque purpureos, folia orbicularia, parvaque , Serrata, et quadantenti S Adian tho similia. Folia tusa, et in pulVerem redacta , epotaque drachmae unius mensura cucheXi medentur, Vacuatis per urinam , et SeceSSum humoribu S Corpus male habentibus. Radicum vero inSperSus pulvis, aut eX quopiam liquore admotus ulcera putrida eX tergit, ae Carne implet, et ad cicatricem perducit. Locis provenit montOSiS, ac temperatis.
CAPUT XVIII. De M ATLALXIHUD L Aalallacensi.
Radicibus firmatur surculosis , candidisque, e quibus prodeunt cauleS teretes , quatuor Spithamas longi , et in eis folia Leguminis, tenuia, semen nigrum in vaSculis oblongis , et florem cyaneum, modicum. Exhibentur solia pugilli mensura devoranda adversus febres, et jus decocti ejusdem rei gratia illinitur. Provenit in locis campestribus frigidarum
524쪽
De NATLALX1HGTL Acalli acensLFrutex est mediocris altitudinis, cauleS ferens cinereos, folia Hederae, Serrata , candentiaque , ae comanteS floreS. Odor est gravis, sapor amarus , aerisque, et tamen febres uiat Indi Medici finire illi tam , fugatis fortasse intermittentium horroribus, aut causa faciente morbum per Urinam , aut meatus corporis evocata. NaScitur Acalli aci , ut indicat
MAΤLALTIC , Seu Janea medicina , radiceS mittit tenues, et ab his caules multoS , tenueS, tereteS, et purpUreoS, 1 lia Conygae proxima , florem purpureum , et oblongum , in corymborum compoSitum formam. Calida est ordine tertio, siccaque. Farina radicis laeVigatae inspersa , Seu per Se , seu ex aliquo eXtergente liquore Sordida ulcera extergit , et ad cicatricem perducit, Servatve incorrupta.
Herba est duos cubitos longa, fibratis radicibus, Caulibus teretibus, tenuibusque , foliis exilibus, mullis , et so-
525쪽
ribus violis purpureis Similibu S, CyaneiSque. Maceratur ex aqua UniuS horae intervallo; moX'eX primitur , et is liquor dicitur tingere veneto, caeruleove colore lanas. Sunt, qui eamdem Herbam Mailalxochiil vocent.
De ΜATIAE TLATTAN, Seu dentibus Uaneis. Radicibus insistit Satyrionis , sed tenuioribus , e quibus prodeunt caules, foliaque eorumdem Satyrionum, ac flores in Summo SpicatOS , rubeos , vaSculorum oblongorum forma. Radices lubricae sunt, frigidaeque, et eorum Vicem Velut congeneres subire Solent. Nascitur in temperatis TetzcoquensibuS.
Uerba est sesquidodrantem longa, foliis Cenasoalxochit purpureis floribus , cymbalorum figura, e quorum parte interna quaedam velut crepitacula prodeunt candida. Nascitur Telacuqui, et floris tantum usum, quod adhuc noverim , praebet. CAPUT XXIV.
De ΜATLAL CHITE Xalatiauhcensi. Herba eSt procera , caule quadrato , cavo , et geniculis intercepto , foliis hastarum mucronibus similibus , inferne
526쪽
subalbidis, foribus circa summum caeruleiS, oblongiSque, calycum forma. Radix sapore fere , et odore Vacat, frigida que , et humenti constat natura. Nascitur in frigidis, humi disque locis , nec procul ab aquarum fluentis.
CAPUT XXV. De altera NATLAL Cm'.
Herba est radici insistens fibratae, et candenti, e qua fundit caules fulvos, duos dodrantes longoS, tenueS, teretesque ; folia Amygdali, verum minora , et flores in Summis caulibus spicatoS ,/et luteos, CyaneoSque , quorum tan tiam est usus, et inde sumsit nomen Xochiil , Seu Floris, et Mailal , seu Janei.
Radicibus firmatur sbrarum instar multis, et Helleboro similibus , e quibus profert caules purpureos, dodrante longiores , quadratosque , folia Ocymi, verum prolixiora, quorum rubescunt non pauca. Sapor radici insignis quispiam non est, etsi videatur nonnullum calorem prodere cum quadam siccitate. 'unt valere adversus satietatem radices semunciae pondere devoratas. Provenit Tacapichilae. Fert eadem Va Scula referta semine. Sunt inter Indos Medicos, qui asse-
527쪽
rant contemperando calori nimio eSSe idoneam. CAPUT XXVII. De ΜATTALO HUIra , seu Arb0re Uanea
Frutex est Olivae proferens folia , in seriae Subalbescentia. Frigida , et Sicca natura conStat. Medetur u StiS. Pro venit Ocopetiolicae.
Radicem mittit Raphani, ex albo tamen PurpuraScentem, Lactucae folia, Serrata in caulibuS cavi S, rotundis, cubitalibusque , et in eorum eXtremiS partibu S luteoS , ac modicos flores , qui in pappos abeunt, ac Semen tenue, et fulvum. Sisymbrion alterum Sapit, PaStinacamve , odoremque jucundum Spirat. Amara est, nonnihil acris, et quarto se re ordine calefacit, et nonnihil glutinosa est, subtilibus constans partibuS. NervoS contractOS applicata laXat , atque emollit, urinam evocat, statum discutit, et ab eo ortos dolores, evocat menSeS, Ventriculumque ob frigus imbecillem confirmat, ulceribus pudendorum medetur , aliaque hujusmodi praeStat, quae a simili temperie Solent provenire.
528쪽
Frutex est hispidus , Squallensque , folia ferens angulosa , et Helychri si florem. Nee Vis ulla ejus medica narrata est; ideoque minime mihi depicta.
De Μ ATLTNE PILLI , Seu lingita Cervi. FIerba est crassae radicis, soliorum Copolin , Amygdalive, Serratorum, VirOriSque eXSaturati. NaScitur Ocoittici.
De NAZA COG Aut Ira , Seu agi b0re ferente Mazaxocoth Arbor magna est, fructum ferens Indici S prunis persimilem, Virentem, et CraSSum , quem Vocant Mazaxocoli, dulcemque: Stipites geniculatoS, plenos medulla, et soli a magna , cujuS nullam referunt facultatem indigenae , atque ideo delineandam non curavi. NaScitur in calidis Mactiactioni is, editis, campestribusque loci S.
De ΜAZATLTPAPAL0OUIL , seu lingua cervi. Radici haeret si bratae, eX qua profert stipites pUrpureOS,
529쪽
hominis altitudine, et in eis folia quernea, Sed undulata, sores candentes , in pappos demum abeunteS , ac Siliquas nucleis refertas. odorata est, acriS, et calidae naturae ; atque ita rigores febrium intermittentium dicitur arcere , et evocato sudore , aut aliter vacuata cata Sa ipSaS etiam febres tu sis foliis, et illitis corpori ; frigido ventriculo Subvenit , morbisque ad flatum spectantibus, nec non colici S, iliaci S, et uterinis. Provenit in calidis Oasani prope fluenta.
De Μ A CHIra, seu Flore Cervi. MAZAXOCHITL , quam alii Tepec0zauhili vocant, Herba est palustri Myrtophyllo similis, sed caulium , foliorumque in luteum colorem Vergentium , Unde nomen Secundum: est enim Telecozauhtsi Herba sollvestris pallens. Odora est, acri sapore , calidaqlle, et SiCca Ordine tertio temperie. I usa, alque applicata sedi haemorrhoidaS Siccat ea Securitate, ut nunquam ampliUS repetant, Sed cum primum admovetur, ardorem excitare Solet unam , aut duaS tantum urgentem horas. Nascitur lacustribus locis.
Herbula est Alsinae haud absimilis , Arborum truncis in-
530쪽
na Scens , ab eiSque sumenS alimentum , tenuibus, brevibusque ramuliS, rutacei Sque foliiS, aut paulo minoribu S, et candidis flosculis. Acris est, Odora gustu , et calidae temperiei. Flatus discutit, et dolores a causa frigida ortos tollit pugilli unius mensura trita, atque ex Vino devorata; enixas instaurat , et corroborat haud aliter, ac genera Herbarum, quas vocant Cloapalli , appetentiam excitat, et Satietati medetur : quin et illiniri corpori Solet, et emplastris admovendis capiti adhiberi. Sunt, qui addant Ahoa alli, Tancapaz, Tez0ntequani 2 eoallo vhati , et Echisinca.
Radices fert capillorum instar , ex quibus caules profert geniculatos, tereteS , ac virentes, Ocymi folia , Sed rotundiora , et minime serrata , et floreS parVOS, SpicatOS, ac rubeos. Calida est ordine tertio natura, Siccaque, et Sapore acri. Partum devorata accelerat, evocat men SeS, Secundi naSque , tormina eniXis evenire solita tollit, eoSque omnes usus illis praestat cumulatiSSi me , quae reliquae Plantae adjuvandis mulieribus nomen sortitae eXhibere Solent. Frigidis autem, et montosis locis gaudet.