장음표시 사용
61쪽
dentem. Calida constat natura ordine fere tertio, et amaro sapore , cujus gratia quidam Chichi alii Seu a naram 1xie-dicinam vocant. Folia tusa , impositaque ulceribus, satietati, ventris dolori, et cuivis alio ex gallica lue orto medentur, urinam devorata evocant, et flatum discutiunt.
Ex fibrata radice mittit TEMECAXIMUIΤL secunda caules volubiles: et in eis solia cordis figura, et magnitudine, molliaque , flores modicos, et candentes, Similes Taquixochit Nec alium, quam florum, quod adhuc compererim , prae
De res ATL, seu volubili adhaerente saxis.
Radices sunt capillis Similes, caules fulvi, et volubiles: folia oblonga, et singulis angulis insignia, flores pallescentes eX candido, parvi, et exiles: de qua adhuc nihil essa tu dignum accepi.
Fibratae insistit radici, ex qua fundit plures ramoS, lon-
62쪽
gos, exilas, et Volubiles, in eisque folia Olivae, parva tamen, longiuSCula, anguSta, et acuminata, ac floreS parVOS, et luteos. Convolvitur vicinis arboribus, aut Si abSint, Ser ipit per terram. Radix est acris , nonnihil amara , calidaque et sicca ordine tertio. Medetur ulceribu S cancerOSiS eXeSa Carne Supervacanea, Sorditie abstersa, et tandem obducta ulceri cicatrice. Nascitur in calidis Coatiani siuauhnahuacensis acclivibus montium locis.
CAPUT XCIV. De XALTE CATL altera.
Volubilis est genus, solia Olivae serens, breviora tamen et eXiliora , radicem prolixam, croceam ac . minimum digitum crassam, floresque coccineoS , et modicos. Frigida, humentique natura constat; quo fit, ut folia mammis imposita , corticesque elixi, atque ingeSti lac puerperis mire evocent. Provenit Hoapani calidis regionibus, juxta flumina, aut defluenteS aquaS.
De zAZALD 2Dauhilina. Quam nonnulli ZAZALIC TFat hilinam vocant, et alii Tu cozazalic , Seu virgam glutinosam, radicem fundit pollicaris crassitudinis, extrinSecus e nigro fulvescentem , intrinsecus
63쪽
vero luteam , at ille impense glutinosam: caules teretes, tenues , et hirsutOS : solia 2 taubati, Unde cognomen , non tamen serrata, Sed nesVeiS diScurSibu S Secundum longitudinem discurrentibus: floreS albΟS modicos, longiusculis calycibus contentOS, et ComanteS, Ubi tenue, et fuScum generatur semen. RadiX mediocrem fere Sortitur temperiem , et naturam valde glutinosam, Saporem aut odorem nullum, si quamdam acrimoniam eXCi PiaS, quae partium calidarum, et
subtilium indicio eSt. Fracturis , Vulneribu S, ruptiSque utilissima est ; praeterea diarrhoei8, dysenteritS, Sanguinis exscreationibus, ceteriSque defluXibu S, praecipue si cum Tlat lauru caput ii misceatur et bibatur jus decocti ambarum. Quinflatum discutere dicitur, ac ventris inflammationem tolle re. Gaudet Clementi caelo, Sive montOSis, Sive campestribus locis. Vellitur radix Decembri, et imbrium tempore fundit
De ZAZALIς Copitianensi Radicem fundit fibratam , tenuem, et longam, unde profert caules lignoSOS, et tenues: et in eis folia Amygdali terna per intervalla , floreS CoccineOS, parvOS, in Corymborum formam compOSitos, et in Summis ramuliS quasdam velut SpicaS, parVaS, pallenteS, necnon eXiguaS quasdam siliquas, quae concinnantur ex floribuS, Semine parvo re
64쪽
fertas. Frigida est, et glutinosa , vomitum , diarrhoeaS, dy-
lis , et argemata dissipat, inflammationes repellit, et membra, quaecumque ob calidam intemperiem debilia sunt, firmat , atque Corroborat. NaScitur in calidis. Reperi aliam eodem nomine plantam in planis faucibusque montium siuauh-nahliacensum , et Tacapichtiensium, necnon Ocor luci, eisdem 1acultatibus, et forma circiter praeditam, Sed ob situm for-iaSsis , aut aetatem radicum forma, foliorum latitudine, et summis Spicis paulisper differentem; quamobrem non Sum dedignatus ejus quoque effigiem adnectere.
De zAZALICRAT LI sahuatianensi. Radicem mittit Raphano Similem, et ex ea caules multos , foliis SerratiS, ac terniS ornatOS: flores purpureos in suprema parte caulium. RadiX Pinum resipit; glutinosa , atque reSinosa eSt, calidaeque, et humentis Ordine secundo temperiei, et gustu odora. Jus decocti ejus epotum, infu-Sumve eniXarum Cruciatu S, et tormina diSSipat, et vomitiones, diarrhoeas, ceteraSque a frigore ortas defluxiones
compescit. Ad Ligustici genera pertinet, et tamen quia glutinoSa est, et Zaraiic dicitur a Mexicensibus, eam in hunc
65쪽
l0dum revocavimus. Calidis exsultat regionibus, irriguisque et hii mentibus locis.
De zAZALIcPATLI Tes0ztlantea. Volubilis genus est, radice firmatum simili Raphano, unde profert cauleS laeveS, tenueS, rubeOS, SarmentOSOS: et in eis folia cordis figura , nonnulloSque capreolos. FluXum retinet SeSquid rachmae pondere ex aqua devorata quoties expediat, fracta ossa ConSOlidat, et laXata conStringit. Nullo sapore constat, Sed frigida , et glutinosa natura.
De gAEALI pMOTLI, Copassi sapore et odore simili. Radices fundit multas, longas, tenues ac fibris Similes, catinleS tenueS, rotundos, ae pauliSper rubeScentes: folia amygdalina , Serrata tamen , et aSpera: florem rubeScentem ex pallido , odore et sapore citra diStinctionem ullam gummi salli, ac nonnihil adstringentem. Jus decocti radicum loco aquae passim ebibitum fluxum alvi coercet, firmatque Ven-
66쪽
Herba est duos dodrantes longa, foliis Limonis , longioribus tamen , radice CraSSa , et fibrata, fulvaque , sed vergente in coccineum colorem, eX qua profert caules tenues , ac VirideS, et in eorum cacumine flores longiusculos , virore tinctos diluto. Radix devorata aut jus decocti ejus epotum loco aquae fontanae febres dicitur exstinguere. Nascitur temperatis regionibuS, qualiS eSt Teletoo- qtiensis, planis et campestribus locis.
Herba est tenues proferens Caules, folia longa, et exilia , floresque purpureos , et modicoS. Folia devorata e liquore aliquo adstringenti trium drachmarum pondere medentur dysenteriae; frigida siquidem Sunt, et glutinOSa natura , unde herbae huic contigit nomen. Nascitur in . calidis regionibus, qualis est 'Dauhtepecensis.
De zAZALIC Imrminina. Radicem landit rotundam praeter alias longioreS, non
67쪽
admodum crasSas, quae ab illa Originem ducunt, e qua assurgunt duo tresve cauleS, bin0S dodrantes longi, teretes, tenues , subalbidi, atque hirsuti: solia Hormini vulgaris, aut Alectorolophi, quinarum unciarum intervallo. Jus decocti epotum medetur diarrhoeis.
Herba est radicibus innixa, capillis similibus, e quibus exeunt caules e Viridi subalbescentes: et in eis solia Persici , Serrata tamen, unde inditum est ei cognomen: flores in extremis rami8 lutei, et in comam quadamtenu8 compoSiti. Edulis est, frigida, atque glutinoSa natura, regionumque temperatarum, et humidorum lacustriumque locorum ii
De zAZArro Volabili Radice firmatur crassa , et surculosa, unde prodeunt
cauleS tenueS, teretes, multi, et longi: et in eis Mali folia , purpureo colore maculata. Radix trita, et uniu8 unciae mensura devorata, renibuS dicitur opitulari, ejus potu emundatis, et calore eorum nimio cohibito; frigida enim natura
68쪽
De ZAZALIo Tepecuaculicensi. Herba est per terram repens, foliis Obrotundis, et parvis , modicis et coccineis floribus. Folia iuga, illitaque febres exstinguunt; frigida enim est. Nascitur in planis, calidisque locis juxta rivoS ac flumina.
occurrit nobis Chiellae quaedam ZAZALic disserentia foliis Atropuli, aliis quibusdam interpositis ocyminis majoribus, longioribusque et magis acuminatis, floribus luteis et protractis in longum , odore gravi, SubStantia lubrica, unde nomen , et calore modico, frigidaVe temperie, qua dicitur applicata opitulari praeter naturam tumoribus.
De zAZALIC TFacasichtiensi. Herbula est radici insistens Pyri parvi forma, unde solia profert Alsines, terna, Sed fri Ora , ac tenues caules. Radix est frigida, ac glutinosa, unde nomen, Sapor vero leguminis. Provenit in calidis TacasDhilae.
69쪽
cessit: folia enim fert parva, et rotunda , multaSque radices , similes Surculis. Radix est frigida, sicca, et adstri gens. DiarrhoeaS , quoqllomodo admovere libeat, coercet. Nascitur in locis calidis, et campeStribus.
ini Herba est quatuor dodrantum, cauleS proserens, teretes, hirsutosque: et in eiS folia Urticae noStratiS, majora tamen, raraque, et flores, Ut ferunt, candenteS. Succus alvum coercet; frigida enim Videtur , aut attinenS ad temperiem, etsi nonnihil participet amaritudinis.
Frutex est parvus, purpureos stipites fundens , folia hi Suta , et mollia , coccineos flores, ac vaScula orbicularia, ubi continetur Semen , in quatuor divisa portiones: radix est candida , tenuiS , teneraque, unica, et laevis. Haec in laevorem redacta devoratur ad placandam tuSSim, et pectoris
70쪽
dolores leniendos ab eadem tussi ortos. Nascitur in vallibus humectis, et frigidis; servaturque radix in annuOS USUS.
ZAZAL1CXIHUITL , quam alii Tlac0zazalio vocant, herba est tres cubitos longa, radicibuS firmata SurculoSis, e quibus fundit caules pennam anserinam CraSSOS, folia rara, parva , Serrata , cordis figura, molliaque. Eadem contuSa, atque infusa diarrhoeas campescit. Provenit frigidis regionibuS , qualis eSt Totot ecensis , quibusvis in locis. Herba est impense glutinosa , adstringens, frigida, Siccaque. Perfractis ossibus medetur, et defluxionibus confert.
Herba est foliis Mali Medicae, sed oblongis, et serratis, ac floribus in ramis postremis cyaneis. Abluunt indigenae crura tumentia soliorum decocto , ita sanitati restituenda. Provenit Mactiaci lani, regione nempe calida , sive editis, sive humilibus locis.