장음표시 사용
161쪽
iteratissimos insultus podagrae ; itemque minitas dari periculum quoties podagra semel incipit partim redire ad quamdam arti
culationem. Tunc quidem affulget spes aliqua podagram ex vii ceribus ad membra ex toto reVertere bene po1Te. Indeterminata demum podagra multo minus in se omino a censetur quam suppressa , praesertim quando illa tantummodo divagatur inter varios articulos ; potest enim tandem collocare 1edem de domicilium in aliquo eorum. Sed si erraverit inter artus & viscera vel ab uno viscere ad aliud , ea omnino ir
midabilis , nec potest sanari aliter ac podagra suppressia ue selici nimirum decubitu supra quemdam aut plureS articulos.
RHEU ΜΛ T I S Μ U S NAEUMAT 1sMUs est affectio valde dolens & subito ut plurimum accidens , praesertim quidem insensa variis articulatio nibus, sed & quandoque non parcens muscilli S, membraniS, visceribus. Quae affectio stipatur quodam tumore magis vel mini is rubro tum febre majore vel minori, & varie diffeminatur, saepius assiciendo genua carpos , tapeque omneS articulationeS. Eo quod rheumatismus plerumque subito ingruat , olim Medici huic nomen dederunt a voce tis Rheis , fluo , eadem
ratione qua nomen fluxionis seu rheumati S aut catharri imposuerant variis morbis qtios opinabantur fieri per modum ilia xioniS. Minime credendum est hunc morbum incognitum fuisse antiquioribus Medicis apud quos ratillus morbi i S memoratur sub nomine rheu natismi. Fas est tantummodo putare omneS morbos articulares Ol1m vocatos fuisse indiscriminatim nomine arthritidis
162쪽
vel doloris articulorum. Videtur Hippocratem ipsum ita cen- fuisse, & quod deinde eamdem confusionem fecerit facundus Aretaeus, cap. 12 lib. a de causis & signis morb. diutur. , in
quo de arthritide & ischiade Communis, inquit, Omnium arriculorum dolor es arthritis e sed pedum dolorem podiagnum vocamtis :eοzendicum ischiada e manuum vero chiragram. Quo in loco ii omnes dolores distinguntur duntaxat ratione sedis Occupatae.
Non magna mirabilitas in eo quod promiscue accepti ol1m fuerint duo morbi quorum dolores magnam habere videntur affinitatem. Ast successu temporum merito distincti fuerunt ab invicem , postquam nempe comprobatum fuit dari magnum discrimen inter causam podagrae & causam rheumatismi ; quo etiam tempore deserta suit VOX arthritidis Vagae quam recentes quidam Medici usurpabant ad designandum id quod nunc proprie appellatur rheumatiimus. Haec mox explanabuntur ubi de causa ejusdem. Μultiplex distinguitur rheumatismus , nempe calidus, frigidus, generalis, particularis, fixus, errabundus, syphilliticus, scorbuticus, podagricus. Ratio earum differentiarum non pauca jam habetur in vocibus ipsis; sed id omne quod meretur aliquam explicationem apparebit in expossitione causarum & symp-
Causa proxima rheumatismi est peculiaris in farctus catharratis intinctus humore perspirabili, repentinus , magisque vel minus calidus membranarum & ligamentorum juncturarum , quandoque ipsorum musculorum nec non diVersorum Viscerum. Consequenter causa materialis nihil aliud quam aliquantula materies catharrosa, saepe magis Vel miniis phlogodea, sed essentialiter inquinata humore perspirabili retento, quandoque Si aliis variis mi asmatibus. Quae materies deponitur celeri assiuxu
163쪽
supra partes mox designatas, ratione malignarum impressioniam frigoris subitanei vel assiduo pungentis quemdam corporiS
locum, tum ratione tingularis dispositionis partium assiciendarum. Adeo ut rheumatismus natura sua ut dc celeritate aggressionis non nihil accedat ad catharros pulmonares, a quibus
tamen tantopere differt quoad effectus suos supra sensibilitatem
Causae vero remotae habentur in omni eo quod capax est conciliare singularem virulentiam humori perspirabili qua deinde inficiatur levis catharrosus humor. Talia sunt imprimis alimenta pinguia plus justo assumpta, admodum eupepta & copiosa , condita multo fale aut aromate ue potuS nimIS Vinosus , ex fortioribus praesertim vinis & refertis multo tartaro aut multa parte acerba ; abusus cassiti, Venus immodica ; Variae reliquiae morbosae. Quibus addenda esst peculiaris constitutio individuorum, nec non actio rerum eXternarum quae valent cohibere perspirationem & determinare varios decubitus materiae rheu
Praedictis consideratis circa causas rheumatismi videbiturne mirum rheumaticas affectiones praesertim nasci & vigere pereas annorum tempestates & in iisdem circumstantiis quae aptae sunt catharris producendis Eas nimirum plerumque moveri per tempestates siccas & boreales tum imprimis vere & au tumno, perinde ac arthritis proprie dictas Illasque senibus prae cipue infensas esse s juxta aphorismoS 36. 2O. 22. 3 I. sect. 3.S coacam 3Ia , de quibus pag. 1ao ubi de podagra. Unde etiam apparet Plurima ratio cur rheumatismus Sc arthritis proprie dicta promiscue conspecta fuerint ab ipsomet Hippocrate multisque aliis veteribus Medicis. Irritis tamen praedictis assinitatibus respectu occasionum in
164쪽
quibus caiisa materialis rheumatismi & arthritidis deducitur 1nactum, aliunde prostat ingens dicta militudo inter duos illos morbos quoad naturam cauta materialis tum quoad genium affectionis utrilisque, sicut attendenti facile patebit. 10. Itaque causa materialis rhetimatismi nullii est nisi pauxilla materies catharratis peculiariter inquinata ab humore perspirabili cutis derepente retento qui di forsan tape solus adest. Quae materieS Protinus ac praecipite quidem deponitur silpra
varias membranas aut ligamenta articulationum frigore capta ,
tum imprimis supra genua & carpos : sed quae saepe quoque
aggreditur musculos ipsos nec non Viscera. MaterieS Vero arthritica consistit in aliquo singulari miasmate virulento, quod sensim sine sensu accumulatur in sanguine apud dispositos , donec produxerit specificam alterationem humoris synovialis cum quo sponte jungitur , deinde critice deponatur supra articulationes distantiores a corde ; quae materies nullatentiS im- Petit partes alias, nisi quando articulationes ineptae sunt ad illam recipiendam , vel & quando illa per accidens deturbatur ex decubitu facto circa Ost tam j tincturas. 20. Materies rheumatica ut plurimum quidem deponitur supra membranas & ligamenta Juncturarum ossearum , eaque ad summum paulisper praeponit genua & carpos, sicut jam monitum est ; sed decubitus quos ubique facit sunt mere symp- tomatici ubique se concoqui & curari permittunt, absque quod humor ibi depositus redierit ad quaedam loca exciri sive dicata elaborando humori rheumatico. Arthritis e contra non soliam semper deponitur critice & exclusive supra articulationes ;sed ea in illis di in taxat coqui potest, dc excellentius quidem in iis qui remotiores sunt a corde. Adeo ut si violenta quadam
de causa arthritis sesserit alibi , impossibile sit illain curari
165쪽
abidem, nisi per reditum completum podagrae ad articulatiori ea. 3'. Denique rheumatismus differt ab arthritide quatenus illae non sol am producatur ab aliqua materie catharrati specialiter infecta humore perspirabili retento , qui tape forsan sola est materies; sed & nascatur a materie catharrosa quae imbuta sit reliquiis quibusdam febrilibus aut scorbi ilicis aut venereis aut podagricis, vel quae per accidens impraegnetur detritu cujusdam metastasis, V. g. anginae, de qua stuperius pag. 34 : durn arthritis nusquam fit ab humore alieno a seipsa, quamvis illa plurimunt
postit alios humores morbi rOS contaminare.
Jam expositis natura & causis rheumatismi comparate ad arthritidem , Veniendum ad ejus symptomata, quorum expositio sufficiens erit ad instilliendam diagnosim illius morbi , simul differentiarum quas admittit. Incipiemus a rheumatismo inflam
Inflammatorius rheumatisinus solet aggredi homines florentis aetatis & temperiei sanguinolentae , eosque imprimis Occupat quando Valde calentes corpore exponuntur frigori repentino Incipit ab horrore subito cui statim stic cedit febris acuta cum pulsu duro & caeteris quibi istibet symptomatibus febrilibus, tum variis doloribus externis circa ossium articulationes aut ipsi met musculos, iisque magis vel minus generalibuS. Quandoque tamen per aliquot dies ante febris illius exordium persentisciuntur horrores vagi, Variique angores. Sed hoc ipso die quo febris advenit, vel duntaxat secundo aut tertio, stu-boritur dolor acutus in carpis vel humeris, saepiusque in ge-DLibus , qui stipatur quodam tumore ruboreqtie dc calore. Aliquoties hic dolor percipitur in omnibus simul articulationibus, vel & videtur omnes simul tentare , deserendo scilicet unam ut alteram deinceps impugnet.
166쪽
Dolore tandem alicubi defixo, saepissime quidem febris paulisper remittitur ; sed ea plerumque protenditur eodem in vigore dc singulis diebus sero exacerbescit, doloribus simul atrociter saevientibus, plus saepe quam dici potest.
Quandoque non tentantur solum partes externae, sed insuper viscus quoddam occupatur, moxque unum mox alterum, quo in casu symptomata obrepunt diversa pro diversitate visceris occupati , acerbus nempe dolor capitis aut deliratio si cerebrum : dyspnoea dolentissima si pectus, &c.
EXantlato eorum dolorum augmento & statu, jamque adepto Pepasmo, superveniunt tandem sudores critici una cum urinis jumentosis , quorum favore evanescunt dolores, tumor & rubor Partis, necnon febris ipsa. Adeo ut patiens omnino liberetur intra dies I aut et O , absque quod ullum remaneat vestigium
tolerati mali praeter debilitatem simul de paululum stuporis :dummodo nihil obstiterit subactioni humoris vel & criticae illius expulsi otii, sicut dicetur ubi de prognosi. Ρ heumatismus frigidus nascitur apud homines resertos humoribus acrioribus, languentes , debiles, pituitosos, serosos , senesque imprimis. Nascitur inquam, & saepius quidem , propter impressiones frigoris subito suscepti, corpore antea calefacto. Ille ut plurimum febre caret ob desectum inflammationis ; pauciores numero occupat partes quas tapilis non assicit rubore ullo nec tumore ; nedum dolor a contactu ii ravescat, sublevatur potius ; plerumque longior quam qui inflammatorius, imo quandoque admodum chronicus, capax isVire per plureS menses & annos ; tamen aliquando transitorius. Nulla est corporis Pars externa quam separatim invadere non possit, ibi aliquoties Occupando parvissimum locum , V. g. nares, aures , suturas
Cranii, claviculas, labia, digitum, &c. Si lumbos tantummodo assiciat
167쪽
assiciat vocatur lumbago: dolor ischyadicus si coxam, S c. Sed
Praeterea non raro impugnat Viscera ipsamet, eoque in casu adducit symptomata diversa pro diversitate visceris capti, dolores nimim in colicos in intestinis, in Vesica dysurias , dec. Rheumatismiis syplailliticus adesse dicitur si dolores praecedentibus similes regnaVerint post VenereOS morbos male curatOS. Imo syphillis confirmata saepe significatur tunc temporis, vela simili dolore capitis saepius ingravescente per noctem dc supato assiduis pervigiliis : vel ab illis doloribus artuum pariter nocturnis , qui propter intimiorem partium sensium Videntur saevire circa ossa & ideo vocantur nomine OsieOcVOS. Scorbuticus appellatur in hominibus scor buto imbutis i imiis qui dolores rheumaticos chronicOS patiiuntur propter acreS reliquias quorumdam morborum aut ipsius met rheumatismi inflammatorii, qui male tractatus male abiit. Podagricus denique rheumatista aus audit quando sequitur periodos de mores podagrae, adeo ut dissiculter quandoque pronuncietur num adsit Vera podagra num te rheumatilinus. Ita constiti littur apud senes jamdudum ipsi obnoxios; hoc sit eo forte quod in illis synovia non nihil impraegnetur miasmate podagrico : dtim aliunde fovetur rheumatica labes ab acri humore perspirabili retento ; quapropter tunc datur affectio mixta ex rheumatismo & arthritide, quae solet esse durationis multo Iongioris fereque perpetuae, di quae praesertim apta gignendis concretionibus nodosis articulationum Quod pertinet ad prognosim ria et amatismorum Variorum ac primo quidem inflammatorii seu calidi dicti, docuit experientia medicorum rarissime ab illo accersiri mortem. Attamen lethalis si abiret in abice sum maximum, praecipueque ubi fecisset de cubitum metastaticum vel & Drimarium in aliquo Viscere nobili,
168쪽
dx quo gangi aena sortὶ aut suppuratio nasceretur. Spontanea autem terminatio rheta matismi calidi fit intra dies 3 abit ro ad summum. Fit inquam mediantibus criticis sudoribus una ci mirrinis jumentosis, nullo ejus vestigio posthac remanente , si modo nihil obstiterit coctioni sicut nec expulsioni criticae. Verumtamen si rheumatismus calidus male pertractetur, neglectis nempe antiphlogistis dc adhibitis e contra mediis siccantibus aliisque impedientibus coctionem aut metastasi faventibus, plura mala metuenda Veniunt ab illo. Non solum mors Potest abhinc accidere, praesertim ob metastasim , sed Sc aliquoties eo quod decubitus abeat in pessimum apostema. Saepius vero ab hoc rheumatismo male abeunte exspectari debet ejus Prolongatio Valde chronica dc scorbutica , non sine periculo maximo anchylosis, vix ulli remedio docilis cedere. Medici plures testantur eum semel duntaxat accidere in vita hominis , si modo non turbetur perfecta crisis ejusdem. Hoc ipse ego ita observavi in pluribus individuis aetatis mediae ; sed plures vidi recidivas in adolescentibus utriusque sexus ante completam pubertatem eorum, qui tandem remanserunt intacti Postquam ex ephebiS excesserunt.
Rheumatismus frigidus natura sua miniis adhuc lethalis est quam calidus. Sed multo durabilior , dissicilioris coctionis,
aptus praesertim generandis concretionibus nodosis articulorum. Ille tamen funestior est rheumatismo calido, si metastatice de ponatur in aliquo Viscere. Cum materieS ejus multo magiS acer, ea vehementius pungit; praetereaque si acredo haereat humori
tenaci, tunc dissicillime abhinc deturbari permittit, vixque ibi coquitur ni tegerrime & incompletissime. Quoties exinde scaturiunt morbi mirabiles, passim pro caecis habiti, ideoque resse
Puentes omnimodam serme curam l
169쪽
De caetero , ubi rheumatismus frigidus semel occupavit quemdam hominem solet pluries redire ; illeque non raro patientem suum fere indesinenter discruciat, privando vari OS artus mobilitate sua, eosque plurimis nodis deturpando. Tenax po tissiimum & articulis infensissimus quando particularis est ; exemplo sit dolor ischyadicuS. Syphilliticus rheumatismus recens curatur hydrargirosi congruenter adhibita. Sed inveteratus sequitur dissicilem sortent reliquiarum Venerearum, aegerrimeque perfanatur. Utinam aeque speranda ac exoptanda foret solida utilitas lacertulorum nuperrime tentatorum apud Europaeost Cavendum ne sub specie 'cujtisdam levaminis a sudoribus allati, captetur umbra pro
Junone. Operos Timae etiam curationis rheumatismus scorbuticus, si inVeteratus aut exaltatus praepostera medicatione. Tamen recens feliciter per fanatur beneficio congruorum antis corbuticorum. Ρodagricus denique Omnium magiS tenax magisque incurabilis. Eamdem sortunam habet ac ipsamet frigida & nodosa podagra.
HUMOR TRA CIEATIS ET MUCUS NARIUM.
humor trachealis nec Copia nec qualitate peccattandi i sp i us ducitur absque rumore ullo intra pectus ; tussis Orri ino abeth : nulla fit expectoratio vel minima saltem, qua duntaxat e XCeil ur paullitum quid humoris trachealis cocti Viscosi , tremuli , ex albo Palilii per viridescentis , non nihil similis speernati ranarurn , sicut saepe apud ipsos saniores homines mane acci cit Polt ibintium tranquillurn.
170쪽
Peccat vero ille mucus, 1'. si desit propter consti tutonem sicciorem corporum, aut leVem loci Phlogosim, aut majores quasdam evacuationes ; si intingatur aliqua ac redine seu constitutionali seu accidentali seu metallatica ue 3'. si nimiopere luxurietur , sicut fit in temperamentis laxioribus & humidis, .egnitiei deditis, praesertimque in senibus. Porro in cassibus illis accidunt Variae tussies, steriores, catharri, asthmata de quibus sermonem ibi non faciemus, cum de illis actum suo loco. Sua est quoque muco narium sanitas dc invaletudo. Sanitas inquam si ille mucus adsit in debita copia & constitutione , tuncque illius signa & emolumenta haec sunt. O factus S gustus
manent exquisiti; Viae nas aleS Valent non nihil purgare aerem Pulverulentum eumque Puriorem tradere pulmonibu S ; rara Urget nec initas emungendi nares apud adultos nisi quando eae sollicitantur consueto usu tabaci.
Sed peculiaria incommoda emergunt si ille idem humor labefactetur. 10. Si hic deficiat , pene deest olfactus gustus Que ipsemet non parum hebetatur; si viscosior & ideo stagnet insinubus osseis faciei, hinc nasci potest OZaena , cujus hodierna raritas unicum forsan bonum quod tabaco debetur ; 3'. si copiosior simul & fluidior, datur coryga '. denique si assii eta sit haec narium colluvies serosa & viscosa, pertimescendi veniunt
polypi nas ales ; qui eb pejores, quo majore gaudent basi R
HUMOR PERICANDII , PLEURAE, PERITON EI ,h IU AN DIU halitus perspirabilis nec non cryptosus superii cierum internarum congruenter consumitur mediante perenni