장음표시 사용
331쪽
simul crassissimum, si illud aliunde suerit paulisper debilitatum ab ictu aut casu, sicut praecipue contingit infantulis qui αforsan tape acceperunt hanc capitis dispositionem a durioribus contrectationibus obstetricum): tunc colligitur serosa colluvies in cellulari textu durae matris, imo & illa extravasatur in cavitatibus internis cerebri ipsiusmet. 1'. Itaque fit praedicta collectio inter ipsemet tegumenta externa capitis. 2'. Inter haecdc cranium. Inter cranium & membranas cerebri. 4'. Inter membranas ipsas harumque duplica turas. 3'. Inter has & cerebrum. 6'. Inter cerebri plicas & in cavitatibus ejus. 70. In omnibus praedictis locis simul, tamen sine morte subita ullo in casu contingente. Symplomata hydrocephali externi quorum ope cognoscitnrille in subjecto admodum lcachectico, sunt signa oedematos a spectanda in cranii tegumentis, tum aliquot vestigia fluctuantis ibidem
seri collecti quod prementibus digitis obsequiosum est & quasi
transit de loco in locum. Dissicilius innotescit hydrocephalus internus. Attamen in circumstant I iisdem cognoscitur nimio volumine capitis, quod
praesertim fovetur & adaugetur ob dehiscentiam futurarum calvariae tum ex eo quod caput ita auctum transluceat. Huc adducto malo, si liberae adhucdum remanserint caveae interiores cerebri, tunc aeger adhuc oculis videt. Sed eo procedente, tandem nempe affectis plicis & cavitatibus cerebri, accidit ut aeger plerumque caecutiat & ut oculi ejus sint tumidi ac lacrymantes: tunc semper aliqua simul concurrente hebetudine sensuum aliorum. Hydrocephalus internus sere immedicabilis si valde confirmatus ; sectis tamen levis & incipiens ; sed externus pariter
incipiens praecipue curari docilis est. In illis curationibus locum
332쪽
habet iniustio levis, planctura, terebratio, lente & prudenter adhibitae; fugatis simul cati sis praedisponentibus, tum usurpatis congruis medicamentis roborantibus, nec non Q hydragogis.
333쪽
E FUNCTIONIBUS ANIMALIBUS AUDAB1LIs Constitutio cerebri & nervorum ad frinctiones animales peragendas designatur ex corporis fabrica forti, pro cere , lacertosa & proportionata. Quas inter doteS corporeas quaerenda imprimis justa amplitudo & forma calvariae, quae scilicet superius sit lata , paululum complanata, minime Vero acuminata , & quae pauxili tam deprimatur ad tempora ; ita ut ejus sectio orizontalis praeberet formam Ovalem seu conicam , cujus apex prospiceret Vultum. Huic Optimae formae capitis addatur bona consormatio spinae dorsi, quae perpendiculari supra calcaneum nisu teneat corpus rectum , irrita multiplici flexura columnae vertebrosae ; adeo ut in hoc canali osseo protegatur integritas & actio propaginum medulosarum cerebri. Qua favente positione perpendiculari corporis, medianteque justa artuum alligatione, exerceatur ingremus ille liber, aequalis & nobilis qui proprius est
homini bene conformato dum e contra homo staturae & com
positionis imperfectae videtur incedere cum ingrato quodain conatu, variis gestibus quasi mimicis, veluti creatis mediante apparatu abditarum machinationum, exasperatarum a mordaci rubigine. Observati ar itaque functiones animales dictas rite ut Pla rinatim exerceri in hominibus praedictam corporis constitutionemiadeptis , si modo aliunde non impediantur seu pravis qualiatibus regionis α domicilii , seu prava iiiiiitinione quae adhuc
334쪽
pejor. In his inquam datur facilis aptitudo ad colendas artes &scientias, placet dexteritas maxima, minusque periculosa est occasio doloris. Si aliunde consideretur eorum animus , ille nequaquam meticulosus est nec audacior , nec perVicax, nec atroX, nec superbus , nisi prava institutio id affecerit: sed genuinus amator justi & boni, sicut convenit substantiae divino semine cretae connubio materiei non nimis impeditae & nesciae mori. Quamvis non intelligatur quomodo mens in actionibus suis pendeat a conditionibus corporis, suapte natura perquam mutabilibus , dependentia tamen illa non nisi stupido dubia esse potest. Jam olim Hippocrates, aggrediendo Opinionem eorum qui agnoscebant aliquid divini in morbo sacro seu epilepsia, aperte admittebat illud cerebri imperium supra mentis facul
M Nosse homines convenit, inquit lib. de morbo sacro, sect. 3. Foes. pag. 9a, non aliunde nobis Voluptates, laetitias, risus& jocos quam a cerebro contingere Itemque doloreS, molestias , tristitias & ejulatus. Hacque parte praecipue sapimus S intelligimus, & videmus, & audimus, dc turpia & honesta γλ cognoscimus, malaque bona; itemque quae jucunda sunt in & injucunda , partim quidem consuetudine discernimus,
partam Vero utilitate percipimus. Hac enim parte Voluptates dc molestias temporibus dignoscimus, neque eadem nobis D placent. Eademque & ipsa parte de insanimus de deliramus, γi terroresqtie & metus , Partim quidem noctu , partim etiam interdiu nos circumstant, insomniaque dc errores intempestivi, dc curae non convenienteS, indeque rerum praesentium igno- , ratio , desuetudo de imperitia nobis provenit: atque haec omnia ex cerebro nobis contingunt, cum minime sanum.
335쪽
Licet proinde jam conjicere functiones animales non ita belle exerceri quando minus laudabilis constitutio cerebri &Propaginum ejus: quando nempe caput arctum est, oblongum nimis , superne acutum : tum quando columna spinalis vertebrarum contorta & incurva est extra ordinem.
A rtiori & de facto norma functionum animalium habebitur imbellis, quando nervi leviorem ob causam convelluntur aut hebetiores sunt; quando animus pro data hominis aetate penetrantior aut obtusior ue tum quando meticulosior, aut e contra audacior & expers terroris rationaliS. Sed attendendum homines varios esse moribus sic it & irma corporis , pro Varietate locorum in quibus habitant. Sic ex. gr. Asiatici, propter regionis suae dc tempestatum ejuS aequalitatem, tum propter annonae facilitatem & copiam, colunt societatem curis Vacuam, suntque Anter se valde similes, humani, lenissimi& despotismum patienter tolerant: dum e contra Europaei in genere , Variarumque provinciarum & diversbrum locorum habitatores maxime dissimiles sunt inter se , tum forma tum animo ; quod nempe fit propter magnas crebrasque mutationes Coeli, magnamque inaequalitatem regionum de locorum Euro-Paeorum , Varie ornatorum pratis, sylvis, montibus & campis, mox virentibus & roscidis , mox aridis Sc contabescentibus, mox Ventosis aut placidis , mox ad austrum positis aut ad boream, &c. Nam pro Varia perpessione malorum & calamitatum a quibus corpus Varie firmatur, pro majore Vel minori societate hominum, tum imprimis pro diversis mentis emotionibus, facillime oriundis ex vicissitudine ambientium rerum Europaei in genere sunt magis vel miniis lenes aut feroceS ,
Plexumque ingeniosi , magnanimi, generosi dc sortes. Ideoque plus habent animi quam Asiaticis convenit & tantum abhorrent
336쪽
ab inviso despotismo , quantum diligunt Monarchiarum legesct aequitatem.
Nihilominus tamen observari debet quod educatio physica
S moralis capax sili emendare naturalem dispossitionem cerebri ac nervorum quando mala est, dc Vicistim deturpare & cor rumpere laudabilem. Hoc ubicumque comprobatur apud gentes
ad humanitatem infirmatas. Sed maxime dolendum quod multis in locis tantopere negligatur publica juventutis instittitio, dc quod loco gymnicorum ludorum substitutae fuerint & laudatae Occupationes vanae ac futiles. Earum siquidem cultura nihil producitur nisi corporum debilitas, segnities, affectiones ne Vese, ignorantia, generalis quidam modus affectatus loquendi. agendi , cogitandi , omnimoda enerVatio, Sc. &c. indequaquod pejus, delentur varii Variorum hominum characteres, ex quorum conflictu majores excutiuntur eventus gestaque Praeclariora, velut ignis ex silice. At quamvis Μedicus valeat huc usque considerare & contemplari sanitatem corporis & animi, ille nequaquam tenetur ne capax est sigillatim disquirere quomodo singula functio animalis laedatur ob talem praecise laesionem corporis aut cerebri
Satis est absolvendo huic penso philosophico dilucidare circumstantias physicas quae favent aut nocent optimae constiti Diioni corporis , deindeque pervenire ad cognitionem ejus laesionum ex quibus pendent morbi formati qui essentialiter designantur per actualem conturbationem functionum animalium dictarum. Priorum cognitio pertinet ad constitutiones annorum, locorum & hominum, de quibus cap. a. PosterioreS Vero quae
fiant hujus loci, facile revocari possunt ad morbos soporosos, convulsi vos, ut & eos qui delirio stipantur: quibus licet eos addere qui Oriuntur Occasione vulnerum capitis. De istis igitur morbis nunc dicendum totidem articulis distinctis.
337쪽
ΜΝ ULLUM capitis vulnus , inquit Hippocrates initio lib. de vulneribus capitis , iuria editionem Cornarii O Lindenii , leviter contemni debet. Saepe enim cutis sola contusa serro , aut m alia aliqua re, si non diligenter & cum quadam cautionem curetur veluti si sanguis concretUS non CXPUrgetur , auta, aliud quidquam negligatur : ulcus incrudescens non parum D molestiae exhibet, & aliquando etiam febrem inducit: &Μ Μ edico quidem negotium: aegroto Vero periculum non minus M affert. Verum hoc multo magis contingit, si calVaria dc cem rebri membranae rumpuntur. Quare si non singula haec dili- genter Medicus curaverit, saepe mortis causa existit.
Ex quo proemio apparet quantum discriminosa sit cognitio Vulnerum capitis , quantumque necessaria. Sed ut ea obtineatur , attendendum ad varios modos quibus cerebrum ejusque claustra sauciari possint. Ac primo quidem aestimata causa vulnerante & contundente si fieri possit, observare oportet num illa egerit in solidiore vel debiliori loco calvariae ; num prope futuras necne ; num adsit
Contusio aut vulnus, una cum ossis fissura vel introcessione ossis fracti & cerebri ipsit is vulneratione. Nam ut docet B Oerrh.s 239 , vulnera capitis Dedunt vel fola eaeterna communia vel Peri*tium , vel cranium, vel duram matrem, vel piam simu . vel cerebri vasa , sub antiam , corticem , medullam , VcΠt iculOS.
De variis illis vulneribus capitis nunc quaedam sigillatiam ex-Ponenda veniunt distinctis paragraphis , secundum accuratam Locrihaavii descriptionem.
338쪽
V Π LN E R A EXTERNORUM. S 1 cur legitur apud laudatum Scriptorem, g et O Sola eXterna , issa scitur , ex causa vulnerante, ejus figura laedente ;D 2'. Vi ejuS parva ; 3'. loci vulnerati conditione quoad figuram , imprimis ; '. levitate symptomatum; S'. conspectu; 6'. spe-
Quorum omnium prognosis habetur ibidem g et I ad et sinclusive. Haec a o) lices levia videantur, tape ex propin-D quitate musculorum, tendinum , suturarum, periostii, cranii, γγ nerVorum, Vasorum , cerebri, periculosa fiunt; tum quoque M a vi contractili partis laesae. B Maxime si contusio simul adest. α, Aut si sub parva apertura, lata laesio sordes colligit. D Collecta enim materies miros tumores, erysipelaS, Oedema, B dolores , convulsiones , Ossis & periostii putredines, febres, γλ mortem creat : aer cava alluens , incaute appositu templasse , trorum ibi coercitus , impressus, mira emphys emata facit.,, Si sola ergo integumenta laesia sine dictis a I, a Z, a 3 , γ, a 4, ) facilis sanatio per ligaturam idoneam, & curationem ,, descriptam si 83 ad 230 ) , licet tape appareant maxima rD imprimis vero juvat recens esse, dum incipi e curari, rite uniri, raro deliga i dc citissime , atque defendi cum cura
B a nimi im humidis , aut laxantibus , & oleosis, ipsoque
339쪽
m laeso, ut nudet diu Os, vel ut putrefiat, os privatur Vasis pe-Μ riostii , adeoque & suis ; stagnat in his liquor, putrefactuS D squaminam separat , unde os flavum, fuscum , nigrum, D tandem soliolum deponit. Cujus causa I 0 interrupta vasorum continuitas, fri-D gusve aeris constringens, & exsiccans fines vasculorum in osse, falso accusata ejus malignitate sa). Effectus vero , augmentum malorum.
s Ic Boerrh. I as , aues, aue 6 & as o Si calvaria laesa est, pro
γγ Varietate cauta , fissa , fracta , contusa, intropressa, vel e Vulso D fragmento spoliata erit, atque haec vel in una, Vel in utraqxue ejus tabella. D Sic affecta scitur 1'. causa vulneris forti. 2'. VulneriS mag-Μ nitudine collata figurae loci vulnerati. 3'. Specillo. '. Atra
su) Merrha avius post Hippocratem credebat haec mala non Posse imputari cuidam malignitati aeris. Sed nunc melius Cognita aeris Natura Sc varietatibus, scitur eum esse substantiam gaudentem teribili virtute disi luente : D quod ipsemet atir purissimus, seu vitalis aut dephlogisticatus dictus, sit capax calcinare ipsamet metalla.
340쪽
D mento assus O. 3'. Strepitu inter mordendum sa). 60. Visam fracti, contusi, vel punctis pallidis colorati cranii. 7'. Tacta D ipso. 8'. Symplomatibus integumentorum ; carne circa sep --,, timam diem abscedente, dolore, natura puris tenui , & gra-D Veolente, Vulneris malignitate aliena. ,, Effect iis hujus mali set I. partis osseae separatae mors a se, aue O, a I). a. Insectio vicinorum. 3. Hinc sepe totius ollis infecti putrefactio. . Caries diploeS. 3. Integumentorum D cranii & cerebri corruptio. 6. Inde mala affecti cerebri B convulsio, sopor, Paralysis, apoplexia, mors.
Ex quibus saue , a 33 , 236) S cognitio, & praedictio hujus
Ideoque patet quare in vulneribus capitis, febris incipiens die quarta, septima , aut undecima periculosi sit ominis, sicut docetur lib. Ρrorrheticorum a'. Quod si in genere convulsio vulneri superveniens lethali S , ex aph. a sect. 3 , 13 sect. 7,& coaca 3O6, a fortiori illa lethalis quando accidit vulneri
a) Colendissimus olim, nec satis lugendus Dominus D. de VeZet, Supremae Sequanorum Curiae Senator , eYperiebatur aliud quoddam pho nomeniam valde amne simili strepitui, propter fracturam coronalis ossis factam inter duas apophyses orbitarias deXtras. Dicebat quod in motibus semi circularibus Capitis sui, pars una tibia moVCTOtUr Cum altera , sed quod Una praeiret alteri. Prae fiamma ac ProPemodUm incredibili tenuitate ostium cranii, facta fuerat illa fractura ab ictu levissimo, ideoque de illa fore non cogitabat. Sed elapso mense post ictum receptrina, superVenit apoplexia D mors, A. R. S. H. 1769.
De strepitu ollium cranii fractorum, aliisque signis abhinc oriundis,