장음표시 사용
371쪽
saltem aliqua : quinimo jam incoeptam esse tragoediam melancholicam, si quaedam praedictorum tenaciter existant. His doctus & eruditus Hippocrates, ita indicat priora signa melancholite, aph. 23 fect 6: metus O triUtilia , dira perseverent, melancholiae istud indicium Tum aph. 39 sect. 7 : singua derepentd infima saat, aut aliqua corporis pars resolvatur , id atram bilem indicat.
At non sollim habentur signa probabilia bilis atrae, verum etiam patet certa diagia OsiS melancholite actu praesentis, quando jam adest delirium i lud particulare O afrmativum sine iebre, in quo ipsa consistit melancholia dc cujus signum est vere pathognomonicum. Sed non sub plurimis formis mortales coloratus spectatur chamaeleon, quis melancholia confirmata EX. gr. hic aeger daemonomaniacus est, sese ostendens tanquam daemone obsessium ; ille praedicat se afflatum numine ; alius vitreum se reputat, buthyrosum cereumve alius ; sese Regem alitiasserit aut parentem Divum , alter se dicit cuniculum, leporem , perdicem ; omnesque miseri illi se gerunt prout requirit Varietas objecti in quo delirant, quaerentes nempe commoda relativa, incommoda vero fugientes quantum possunt. Sed quoad
caetera , quod mirum , aeque argute ratiocinantur ac facere solebant in sanitate perfecta ; unde non vanum resolvitur indicium particularis duntaxat perturbationis cerebri.
Quod attinet ad prognosim delirii melancholici, certum est hunc affectum valde chronicum esse & dissicilis curationis
eumque Praeterea capacem mutationis pessimae. Quandoque tamen tollitur ab haemorrho1dibus sponte stipem lenientibus, siciit docetur aph. 11 sest 6 : neque raro cedit arti, dum recenS dc Opportune tractatur.
Sed irritis omnibus mediis, vel dc si ea Praepostere lusurpentur,
372쪽
singuis tam intime tingitur humore atro ut fiat intolerabilis cerebro & inde advenient paraplegite, conVulsioneS, aut mania, aut caecitas. Similia fieri per speciem decubitus intendebat observator Cous, dicens aph. 36 secto. 6, morborum melancholicorum ad haec periculosi decubitus , aut paraplegiam , aut convulsonem , aud
maniam, aut caecitatem deΠΩΠtiant.
Si forte melancholia inclinante in maniam, aegrotantes fiant pervigiles & errabundi, tunc ea melancholia dicitur errabunda, eaque ut plurimum quamdam sebrem comitem habet. At vero melancholia vocari solet attonita , quando imminente hebetudine aegrotantes evadunt immobiles , stupidi, erga Omnia, indifferenseS. Ubi denique bilis atra turgens deponitur in variis visceribus, eo quod apta facta fuerit illis praecipue seriendis dc moles tandis , hinc oriuntur varii morbi mirabiles saepeque lethali imi, puta febres putridae , gangraena celerrima , tum alii praeser timque dysenteriae cito lethales. Conferantur aph. 22 , 23 S a fect . , tum 43 & 8 feci. 6, utpote qui Omnes pertineant ad prognosim bilis atrae ut dc morborum cum ilia compositoruna
UΑΜvIs nostalgiae tetiologia optime cognoscatur ex supraedictis de melancholia, haud abs re erit de illa quaedam protulisse in particulari, quoniam non consideratur ut plurimum nisi
levissime & dubitanter. Nos algia, gallice malarie da pays , Vocatur peculiaris species delirii melancholici, versantis circa reditum in patriam, saepiusque etaistentis sire materie , nisi sorte diutius reSnaverit.
373쪽
Nascitur id malum praesertim apud juvenes delicatiores ausensibiliores, dum distantes sunt a laribus paternis. Sed ab illo quoque assiciuntur viri ipsimet, debilitati moerore, morbo Vel
infortuniis in regione longinqua. Noscuntur miseri nos algici ex frequentibus eorum pervigiliis , sed praesertim ex perenni meditatione circa patriam , quam plurimi fatentur, non sine ridiculis quandoque encomtis quibus jactanter extollunt amoenitates aut bona patrui soli.
Sed quamvis hic morbus incipiens spectari possit tanquam aliqua tristitia simplex, tandem accidit ut inde turbetur digestio ,
deleatur appetitus, prosternantur vires, pulsusque fiat demum irregularis & marasmus sensim adveniet. Imo quod mirum, haec fiunt pluribus, pudentibus heu l fateri malum toleratum, quod aliquando tamen incogitantes revelant: effusione scilicet lacrVmarum perquam amararum, si forte coram illis proferatur nomen regionis desiderata .
Quoad prognosim, etiamsi hic assectus non sit valde periculosus , facillimeque sanabilis per reditum in patriam , imo de
saepissime per spem solam redeundi: ille tamen non est deri dendus prae singularitate sua, nec negligendus Velut apparens sutilitaS. Nisi enim nostalgia cito persanetur, vel celere in patriam redita vel simplici spe mox redeundi, ea potest: degenerare in maniam , vel & tantam inducere nervorum Perturbationem ut accendatur febris lethi sera. Mirabile est quanta cum alacritate surgant e lecto nostalgici Propemodum exanimes, quando ipsis licet proficisci. Hi apparenter moribundi aggrediuntur audacter itinera tape longissima dc operosissima , illaque pedibus suis feliciter emetiuntur &absolvunt, brevi interim tempore sanitatem Persectam recupe
374쪽
furiosum , raro timidum , cui febris nequaquam essentialis. Hoc in delirio , melancholite perquam amni, agnoscitur maxima siccitas & tensio fibrarum cerebri, eaque iuniversalis , una cum ingenti agitatione liquidi cerebrosi. Quinimo illud existit clim materie vel sine materie, sic tit mox de melancholiae dictum est. Μaniae siquidem ortum praebet quilibet effraenatus animi motus ,
V. g. amoris, Zelotypiae, aut metus ruinae bonorum vel honoris ;quo in casu sane mania existit sine materie, saltem aliquandiu. Sed fitendtim est quod praedictus effectus pathematum animi furibundorum sit multo celerior, quando illa accidunt homini constitiationis atrabiliota, & quod mania tunc habeat materiem quamdam adjunctam. Imo notatur maniam aliquoties venire ab ipsamet actuali melancholia quae ad gradum summum evecta
est. Consequenter inter causas remotas maniae locanda sunt omnia
illa quae disponunt ad melancholiam. Tales sunt res Omnes tam physicae quam morales, quibus dissipantur aqxiea principia sanguinis humorum , dum reliqua figuntur atque densantur , sicut mox dicebamus ubi de melancholia. Quapropter ii facilius fiunt maniaci, quibus calor accenditur ab atra bile &habitus corporis vergit ad ariditatem; eademqtie ratione Irinnia solet imprimis oriri aestate & autumno , ex aph. II & 22 sech. 3 quamvis tamen quandoque etiam oriatur vere necnon &aestate,
ex aph. 2O di ai feci. ejusdem, Symplomata
375쪽
Symplomata maniae plurima solent esse proe ter delirium audax
ct universale vel fere universale in quo morbus ille consistit. Scilicet urinae sunt ut plurimum perpaucae & subrubrae, Oculi rutilantes, robur immensum, perVigilium ferme perpetuum , somnus perturbatissimus sit forte obrepat, tum incredibilis tolerantia famis, sitis, caloris i frigoris. Praeterea datur singularis congeries actionum absurdarum in variis maniacis, pro diversa Origine morbi. Duo exempla hic subnectemius deprompta ex Aretaeo, lib. scilicet I de morb. diuturn. cap. 6: D QuibUS, D inquit, furor voluptati est, rident, ludunt, fallant, diu noctuque, irascuntur palam, non nunquam coronasi incedunt ac si ex aliquo certamine victores redeant. Quibus obviam fiunt , non sunt infesti. Ita se habet hujusmodi furoris species. Alii Vero ab ira furentes, non nunquam sibi velles proscinderunt Ne servos intersecerunt, & sibi manus attulerunt, & Obvios D quosque male habuerunt. Species utique infinitae sunt. Diagnosis 1maniae ex se facilis est. Distinguitur autem a melancholia , quatenus in ista delirium est duntaxat particulare , timidum, assirmativum , & non ita continuum dum audax inmania , illudque continuum de universale, aut sere universale.
A phrenitide, in eo quod phrenitis sit delirium ferox, late
extensum & sipatum febre continui essentiatio dum in mania delirium quidem datur audax perindeque extensum, sed Omnino sine febre, nisi a io quovis casu inciderit. Quoad progno sim , fas est dicere maniam raro mortalem esse, sed curatu dissicillimam ; imo illam esse pertinaciorem a causa morali quam a physica, eo nempe quod in priori non solum existat causa moralis, sed Sc causa physica postllic adjungatur. Si tanaen mania tantummodo per intervalla sevierit , xemaneatque aliqua docilitas in aegro , ea potest facilius curari.
376쪽
Quandoque vero cessare videtur : Sed, ut optimὸ notae ,, Aretrus , loco supra citato , intermistio non sincera est , quando,, per se furor desinit, quum non congruenter aut medela , aut temporiS anni clementia curatur. Nonnullos namque qui penitus soluti morbo videbantur, aut Veris tempta S, aut error in victu , aut ira casu aliquo proritata denuo ad furorem
Quamvis tamen mania sit curationis adeo difficilis, observattur illam, vel desperatam, levari aliquoties supervenientibus varicibus aut haemorrhoidibus , ex aph. a I sect. 6; tum accidente dysenteria aut hydrope, ex aph. 3 sect. 7, quod ita sit Propter rationes superius relatas pag. 148 , ubi de hydrope. Ast contrarius foret eventus quoad dysenteriam, si ea longius protraheretur, siciat monetur erga lienosos, aph. I sect. 6. Tunc enim dysenteria non est critica, sed procedit a pessima dis lutione sanguinis atrabiliosi. Videantur quae prostant, pag. IO
fascicul. 1, circa dysenteriam criticam quam Graeci passim alma-Ieran Vocaverunt. Aliquando etiam levamen quoddam processit EX maxima emotione mentis, V. g. ex lapsu in flumine, &c. Praeterea sciendum 1'. quod mania inveterata non raro desinat in stupiditatem. Quum jam inclinatus es morbus , inquit AretaeuS,supidi , quieti , maestique sunt. In notitiam enim morbi venientes , Dd calamitate miseri que tristantur. 20. Maniacos raro corripi aliis morbis, imo eos prius correptos diutius tervari, ne Phlysi quidem pulmonari eXCepta. Non abs re erit hic per transennam commemorasse aliam
speciem furoris cujusdam finalici, de quo Medicus Cappadox supra laudatus. Nam illa dementia multum quadrare videtur cum vesania praestigiatorum convulsionariorum qui olim specta
bantur apud Parisios, in Ecclesia Sancti Medarui. Neque etiam
377쪽
illa scena male convenit cum vaticinia catalepsi Pythonissarum nec 1aon ciun somnamblatismo mimico magneti fatorum , haudita pridem celebratissimorurn in Gallia, deinde ire iii aliis variis mundi partibus. Adeo verum est, quod nihil sit sub sole novum , di quod praesertim nullus unquam si ierit error, quin plureS
habuerit patronOS. Ita nempe Aretaeus, ubi de mania Alia si roris species repe iritur, qua laborantes propria membra dilacerant pia cogitatione B Diis suis tanquam id postulantibus gratificantes. Id suros is genus a persuasione quadam duntaxat proficiscitur. In caeteris Μ hi temperantes modesiique sunt. Excitantur autem a tibiae M cantu, ad Te animi oblectamento, aut temulentia, aut praesentium hortatu. Deorum amatu hic furor provenit, qui quum Μ remittitur, hilares sunt & curis vacui, tanquam Diis initiati Praeterea decolores & macie affectissimi, diuque ex Vulnerum ti doloribus infirmum eorum corpus est.
CONVULsio est constans & involuntaria contractio alicujus musculi vel multorum simul. Motus vero convulsivi dicuntur adesse, quando una pars Vel multiplex alternatim contrahitur de
relaxatur absqtie nutu voluntatis.
Causa formalis convulsionum videtur esse impulsus involun- tarius liquidi nervosi in musculos. Sed quis ausus erit dicere quomodo fiat ille Convulsiones remotius producuntur ab aliquo vitio topico cerebri , vel ab aliqua irritatione peculiari aliarum partium variarum. In primo casu illae dicuntur idiopathicae, se m-
378쪽
pathicae in aItero. Vel & dici potest eas fieri a repletione
aut at itione sicut sinBultUS , ex aph. 39 secl. 6. A repletione scilicet, quando quaedam materies irritans adhaeret parti convellendae: ab inanitione vero, ubi pars convulsa caret omni irritamento topico , eaque duntaxat convellitur sympathice.
Conferantur quae dicta sunt superius ubi de singultu, pag. IO. Quidquid sit, convulsiones tape nascuntur post: jacturas sanguinis, ex aph. 3 sect. S; a frigore , ex aph. i 7 sect. ejusdem; tum ab Onanismo, gravi didate , aliisque infinitis occationibus. Sed in his convulsio semper procedit vel a cerebro immediate affecto, vel ab aliqua alia parte irritata. In genere, infantes magis sunt obnoxii convulsionibus quam
Datu majores, ex praenot. 33 sect. 3 , iique praecipue tentantur dum accedunt ad dentitionem, ex aph. 2 sect. ejus d.; tum quando Variolae mox mox erupturae sunt, sicut notavit synden hamus, monendo praeterea variolas boni moris tunc ut plurimum
Distinguntur convulsiones universales & particulares , Pari terque motus convulsivi. Particulares nempe quando accidunt aliquibus duntaxat partibus , exceptis aliquatenus musculiS respiratoriis & corde , quae perraro convelluntur. Uni VersaleS Vero Caesunt quae spectant truncum, ispeque simili artus comprehendunt. Convulsiones universales solent revocari ad tres sequentes species. Ρrima dicitur Emprofotonos, altera inis tonos, tertia Tetanos. In prima truncus antrorsum flectitur : in altera retrorsum in tertia manet ille Omnino rectus dc convulsus. His
addi liceret quarta species quae nullo peculiari nomine insig-Ditur , in qua scilicet truncus flectitur ad latuS unum aut ad
Inter particulares convulsiones, ea quae sit in oculis vocatur
379쪽
Setralusimus ; Spasmus cynicus vel Risus sardonicus , si fiat in uno duntaxat mi: sculo Zygomatico vel in duobus simu in natis tulis masseteribus & crotaphytis , T mus , gallice Tic; in musculis
colli Obstipitas ; Priapi mus in pene. Quibus addi potest Singultus, quippequi peculiaris sit convulsio diaphragmatis; tum illa quo
rumdam musculorum convulsio singularis dc dolens quae Crampus dicitur , gallice quam veteres Medici appellabant Spasmum flatulentum, eo quod putarent illam procedere a flatibus. Attendendo ad definitionem allatam , facile est dignoscere
convulsionem praesentem ut & motus con Vulsi VOS. Sic vero
judicabis niam convulsio sit idiopathica , numve sympathica Idio pathica nimirum, si acciderit cerebro Vulnerato, vel febri malignae , aut alicui dispositioni cerebri connatae, vel acquisitae& permanenti. Sympathica vero , si supervenerit quibusdam,
affectibus viscerum , membranarum , musculorum, tendinum. Ρrognosis generaliter ominosa, tum respectu causarum, thm
ratione symptomatum. Aist periculosiores adlitic convulsiones Pro majori gradu earum , majori nobilitate partis convulsae, variisque aliis circumstantiis. V. g. ex aph. 68 sect. , in febribus spiratio o 'nfans malo convulmonem enim Mniscat. Mala etiam convulsio post multum sanguinem effusum & immodicos menses, ex aph. 3 di 36 seci. sitim si febri acciderit, ex aph. 66 & 67 sect. . Denique ex aph. 26 sect. a. Conuulmoni febrem supervenire melius est , quam convuls nem febri. Quin etiam observatur aliquando sanari convulsionem accidentalem superveniente febre, ex aph. 7 sect. 4; quod praesertii in de quartana febre docetur aph. 7O sect. b. De his variis complicationibus convulsionum c a se bre videantur Prognostica febrium continuarum & intermittentium, ex Hip-POcrate, Pag. 28O & 313 fascicul, ubi de illis subribus.
380쪽
Mala etiam convulso post vigilias, ex aph. I 8 seci . ; ab immodica purgatione , ex aph sect. 3 imo lethalis dicitur aph. as sect. 7, si acciderit ab ipsamet assumptione pharmaci
Lethalis etiam a vulnere, ex aph. a sect. 3 & 13 sect. 7; ab ileo , ex aph. 1 O seci. 7 ; ab ebrietate , & sub qua conditione , aph. 3 se l. F ; post eVanei centeS tumores Vulnerum , aph. 63 se l. 3 , circa quos videantur quae habentur pag. 178 dc 179 fascicul. I. Demum, ex aph. η9 sect. , convulsio indicat mortem esse in propinquo, si in febre continua appareat in superciliis & oculis, aegro jam debili existente. De tetano dicitur aph. 6 sect. 3, aegros ab eo jugulari intrhquatuor dies dc hoc verum. Sed non ita verum videtur eOS salvari, si aegroti effugerint quatuor dies. Aliquando fuit Observatum affectos tetano periisse post diem septimum. His praemissis de convulsione in genere, fia perest indicare morbos firmatos qui essentialiter stipantur motibus convulsivis aut convulsione ipsa. Hi sunt Scelotyrbe, gallice danse de St. Vitaut de St. Guy , Catalepsis de Epilepsita, de quibus nunc agendum pex parteS, E P r L E P S IEpir Eps 1 A dicitur adesse, quoties homo subito prosternitur.
. amistis sensibus externis internisque, cum concussu Violento, involuntario musculorum Omnium motu , vel adquorum reci- Proquo , alterna cum requie & novo paroxismo ; BOerrh.